Thứ Sáu, 30 tháng 3, 2012

MAI TRUNG TĨNH / bài : Nguyễn Đình Tuyến


                               M a i   T r u n g   T ĩ n h                          
                                 (  1937 - 2002 Maryland -Hoa Kỳ )
                                           bài : nguyễn đình  tuyến

          Thi sĩ Mai Trung Tĩnh tên thật Nguyễn  Thiệu Hùng .   Sinh ngày 10 tháng 7 năm 1937 tại Hà Nội .   Đã theo học trường Trung học Chu Văn An và năm thứ 3 trường Đại học Văn khoa  Saigon.     Đang dạy học  thì được gọi nhập ngũ .  
           - được giải  thưởng thơ Văn chương Toàn quốc năm 1961 ,
              ( thời Đệ I Cộng hòa ) cùng Vương Đức Lệ  .
      
            -  từng cộng tác với các tạp chí : Sáng tạo,  Thế hệ,   Tiểu thuyết tuần san , Trình bày ....

           Đã xuất bản  :
        - 40 BÀI THƠ   ( thơ, Saigon 1960 -   in chung :  Mai Trung Tĩnh + Vương Đức  Lệ )
           - NGOÀI VƯƠN ĐỊA   ĐÀNG ( thơ, Saigon   1962 )
           - NHỮNG BÀI THƠ XUÔI  (  thơ ,    Đại Ngã xb ,    Saigon 1969  ?  )
           - PROSE  POEMS    (   translated by  ĐÀM XUÂN CẬN,   
                                                Đại  Nam Văn Hiến  Books,   Saigon 1970 ? )
           -  THƠ MAI TRUNG TĨNH  ( xuất bản  năm 2001 ở Huê Kỳ )  *  
-----
*   Biên tập  bổ sung vài chi tiết .
                                          
           S au khi  đã nhận niềm đau vô lý của chiến tranh và sau khi đã nhận được tiếng hát của đô thị nhắc nhở rằng :  nhà thơ hiện đang còn sống sót .   Mai Trung Tĩnh đã ra
 ngoài vườn địa đàng với những dằn vặt,  những suy tư của một tâm hồn đi tìm ý nghĩa ngoài cuộc sống.    Trong ma xát với những canh bạc đời,  với những cực,  với những buồn phiền như cấu xé tâm can ,  nhà thơ nhìn cuộc đời vơi hoài nghi và chán nản như một Roquentin trong truyện
Buồn nôn ( La nausée) của Jean-Paul Sartre  :

                                     Tôi đi thăm buổi chiều
                                     Nghe giọng đời mỏi mệt
                                     Trong dáng điệu quanh co
                                     Tế bào chừng muốn liệt .

             Kế toán viên của đau thương,  mệt mỏi,  chán chường ,  nhà thơ đã  kéo buồn trên phố quen  để nhận thấy tất cả  nỗi cô đơn của cuộc đời phi lý .   Thời gian vẫn nối tiêp trôi,  mặt trời vẫn cứ mọc,  mặc cho tiếng gào,   tiếng khóc của nhà thơ .   Cả đến  tình yêu mà nhà thơ khao khát tưởng cũng sẽ thủy chung,  nhưng :

                                        Ngày tháng dồn nhau theo
                                        Tôi ngó nàng bỗng khác

             Trong khu vườn Eden mà Thượng đế đã dựng lên với nhiều hoa thơm trái ngọt,  Adam đã là hiện thân của sự cô độc .   Khi Eve,  biểu trưng cỉa một phần thân thể đàn ông xuất hiện,  thì cũng từ đó,  xuất hiện rắn,  nọc độc và sự kiêu hãnh  và tiếp theo là sự sa đọa về tình dục đã mang lại cùng nó với cái tính  chất phân hóa và cô đơn cũ :

                                        Tôi thốt gọi  tên em,  em cũng đã xa luôn
                                         Bỏ mặc tình yêu  tủi hổ rut về buồn thảm
                                         là chiếc vỏ hến mảnh gương cô đơn tôi cuộn ngủ
                                         Tôi quay ngó tâm tư miền trồng trải khô cằn
                                         Chẳng ai thèm tưới bón trong suốt mùa hạn hán

              Tâm tư nhà thơ đã là  một miền trống trải khô cằn ,  nắng cháy ;  nhà thơ cần một miền có sương mù man mác,  một người yêu,  nhưng người yêu cũng xa luôn .   Cho nên tiếng khẩn cầu Thượng đế,  đấng siêu việt chí cao,  trở thành thắm thiết và đau đớn như trongt riết học của Karl Jaspers :

                                        Tôi ngước đầu lên đòi Thượng đế
                                                                     trả khuôn mặt người yêu dấu

               nhưng hoài công vô ich :

                                        Thượng đế làm thinh dội cơn cuồng nộ
                                                                                    nung nấu trong tôi

                 Thành ra nhà thơ cô đơn,  người yêu nhà thơ cũng cô đơn,  tất cả chúng ta đều chung một định mệnh mà Thượng đế đã an bài : Người sẽ đổ mồ hôi để đổi lấy mẩu bánh cho đến ngày nào người trở về lòng đất .  Vì người là cát bụi,  người trở về với cát bụi ".  Đinh mệnh đó là định mệnh đá là định mệnh chung của chúng ta và cũng là định mệnh riêng biệt của nhà thơ đã và đang sinh hoạt trong những hoàn cảnh riêng biệt .
    []

NGUYỄN ĐÌNH TUYẾN .

trích nguyên tác thơ  mai trung tĩnh :


             1.  lịch sử


      Tôi mở mắt và nghe mình nhỏ lệ
      Những trận giặc kéo dài qua nhiều năm
      Nhân loại đau buồn kể lể
      Thành phố bị chiếm tiêu điều
      Làng mạc héo khô trong cơn điên cuồng tàn bạo
      Tôi mở mắt nhìn
      Anh là người hậu chiến hồn hắt hủi bơ vơ ngoài phố
      Thương bằng hữu bỗng trở thành những kẻ tử tù
      Hãy chết giữa cổng trường một sớm mai
      Sớm mai hồng miệng còn muốn nói
      Lời ca ngợi mặt trời
      Và những bộ mặt hãi hùng hiện lên trong giấc mơ
      ( cho xin thêm niềm phẫn nộ )
      Em là người hậu chiến
      Mất nhiều hy vọng
      Tim tuổi trẻ ngác ngơ như kẻ dọn chiến trường
      Quán rượu từng trận buồn đổ xuống
      Những cuộc tình duyên không dám nghĩ bao giờ
      Lòng ngực gầy vội vàng hơi thở
      Em là bóng ma hay tiếng vang
      Đâu con đường dài thơ ấu
      Bóng mát hàng cây sông nước mặn mà ruộng vườn trinh khiết
      Như tuổi thơ như cánh hoa như chút sương
      Ôi đau thương như nàng !
      Một sớm mai tôi sực tỉnh bâng khuâng
      Nghe cuộc đời mình gánh chịu
      Định mệnh nằm trong tay
      Tôi nhận niềm đau vô lý ấy .

                     ( 40 BÀI THƠ )

                                           2 .  bởi vậy


                                                     Bấy giờ  thành phố đã ngủ hết
                                         Chỉ còn những ngọn đèn rất nhỏ
                                         Và tiếng gió thầm nửa đêm
                                         Anh thức không chờ đợi
                                         Cùng ngàn khối nhà như miếng bìa gấp lại
                                         Nơi ngàn hơi thở giao thoa
                                         Bây giờ thành phố không còn ai hát
                                         Cuộc đời chết chìm theo cốc rượu mạnh
                                         Anh hát lên
                                         Mặc dù nửa đêm trang đã úa
                                         Tiếng hát nhắc nhở cho anh tin
                                         Rằng anh còn sống sót .

                                                 (  SÁNG TẠO )


         3.  buồn thấu thị


Tôi cúi hôn đóa hồng đôi bàn tay nâng niu chiều chuộng
Đóa hồng rơi xuống trổ thành những mũi nhọn chuông
Chĩa ngược lên chân tôi vật ưa  hốn mịn màng
Trên đương đi,  tôi hoảng hốt tìm duyên do
                                               những thủ phạm đã biệt tăm
Chỉ còn đám đông đồng lõa xa luôn
Bỏ mặc tình yêu tủi hổ rút về buồn thảm là
chiếc vỏ hến mảnh giường cô đon tôi cuộn ngủ
Tôi quay ngó tâm tư  niềm trống trải khô cằn
Chẳng ai thèm tưới bón trong suốt mùa hạn hán
Tôi ngước đầu lên đòi  Thượng đế trả khuôn mặt người yêu dấu
Thượng đế làm thinh dội cơn cuồng nộ nung nấu trong tôi
Tháng ngày trôi lòng trôi say phiến loạn
Những ước mơ xưa cũng qua như bóng nước
Bóng gặp cuồng lưu chợt vỡ  tan
Ngày lại ngày,  tôi đo đời sống vùng nhiệt đới
Tôi thở thăm dò tôi mỗi hôm
Giáp kẻ đi đứng nào quan hệ
Tôi kéo buồn riêng trên  phố  quen
Tôi sẽ phải đi đến bao giờ mắt hoang vu cùng mặt xạm
và bởi mang phận gã chài ngư bị nguyền rủa tôi
                                      suốt đời quăng vó chỉ hoài công
Một buổi hốt nhìn ra  dặm cát
Đã  muộn rồi,  biển còn dâng đang lấp cả dấu hình tôi .

                    ( NGOÀI VƯỜN ĐỊA ĐÀNG )                               

                               4.   thầm

                                Sách vở sẽ nhầu ánt
                                Từng trang và từng trang
                                Khuôn mặt người có khúc
                                Tôi vẫn sầu miên man.

                                Tôi đi thăm buổi chiều
                                Nghe giọng đời mỏi mệt
                                Trong dáng điệu quanh co
                                Tế bào  chừng muốn liệt.

                                Tôi muốn giơ tay vẫy
                                 Cành khô rũ nắng tàn
                                 Chiều đi không ngó lại
                                Tôi lủi thủi lầm than .

                                 Trở về nơi trú ngụ
                                 Hoang vu đầy hai vai
                                 Những  đêm  trơ nằm ngủ
                                 Giấc mộng đốt hình hài.

                                 Buổi mai  ôi thức âậy
                                 Ngó mặt mình đỡ quên
                                 Tôi vẫn nhìn tôi vậy
                                 Còn em,  ai ngó em ?

                                         ( NGOÀI VƯỜN ĐỊA ĐÀNG )

              5.  ngày một một tết


                             1

Những luồng gió nóng nặng nề bắt đầu phong tỏa
Giấc ngủ trưa trần trụi hai tay xuôi
Tôi đi trốn đời nằm một xó im nghe biển phơi mình thiếp ngủ
Mộng mi đêm Xuân lụi cháy tàn
Đi hết nhớ thương còn thân thể ngỏ
Đi hết cuộc đời không một tiếng vang  .

                       II

Đám bạc họp nhau  ngoài cửa chờ may rủi
Đã bao giờ canh bạc đời vẫn đen
Con súc sắc sáu mặt lừa dối mãi
Người ta chạy theo không hết giận hờn  !

Emc hẳng bao giờ ở cùng bên
Con súc sắc tôi thăm dò bắt đón
Tiếng ồn ào trong đĩa đã yên
Mở ra,  tôi vẫn ở bên kia .

Âm thầm đợi ván sau
Tôi vẫn hoài  ngơ ngác
Mặt  nào ngửa trong bát
Không bao giờ đoán ra .

    ( NGOÀI VƯỜN ĐỊA ĐÀNG ) 

như thế   *

Vẫn mây  trôi như thế
Nắng vẫn như thế
Gió và mưa như thế.

Nhưng ta không còn phải sống những giây phút như thế
Thành phố ta ở không như thế
Những bộ mặt quanh ta o như thế
Ngôn ngữ ta nghe và bảo ta đọc không như thế
Âm nhạc ta nghe cũng không bị nghe như thế
Và những giấc ngủ của ta
Không còn bị như thế .

Duy có một điều
Trong chỗ sâu kín nhất của lòng ta
Ta càm thấy vẫn còn như thế

Có lẽ mãi còn nguyên như thế .
[]

    ( Annapolis,  1995 )

----
 *   nguồn< Google / search  /  mai trung tĩnh  > ( YAHOO  /Văn học việt ) .  Mai Trung Tĩnh tên thật
                       Nguyễn  Thiệu  Hùng .  Sinh 1937 tại Hanoi .   Cựu đại úy QLVNCH ( khóa 16 Thủ Đức ) .
                       7 năm trong các trại cải tạo sau 1975 .   Đến định cư tại Hoa kỳ năm 1995 .   Qua đời lúc
                       2 giờ 2 sáng ngày 20 -2-2002  tại Baltimore,  Maryland,  Hoa Kỳ . " 
                                     ( Biên tập chú thích )

thơ  MAI TRUNG TĨNH .

( trích  NHỮNG NHÀ THƠ HÔM NAY /  NGUYỄN ĐÌNH TUYẾN -
              Nxb Nhà văn Vietnam tái bản ,  Saigon 1967 - tr.  163-  171 )

          

                           

Thứ Năm, 29 tháng 3, 2012

QUÁCH THOẠI ( 1927-1957) / bài : Nguyễn Đình Tuyến .

.

                                                   q u á c h    t h o ạ i
                                                          ( 1929 - 1957- saigon - cholon )
                                                     bài :  nguyễn đình tuyến 

               Thi sĩ Quúah Thoại tên thật Đoàn Thoại,   sanh năm 1929 tại Huế.   Năm 14 tuổi đã đọc thơ và say mê Tagore.   Từ 1945 đến 1951,  Quách Thoại đã dồn hết năng lực và thời giờ vào các hoạt động chính  trị .   Năm 1949 là tổng thư ký tòa báo  Nguồn Sống.  Quách  Thạai  mất ngày 7- 11- 1957 trong một nhà thương ( thí ) ở Cholon .

                 Đã xuất bản :
                GIỮA LÒNG CUỘC ĐỜI    ( thơ , Tạp chí văn nghệ xb,  Saigon 1963 ).

                    Quách Thoại, nhà thơ của nghèo khổ,  nhà thơ của trực giác,  nhà thơ bị nguyền rủa như Verlaine ,   le poète maudit ;  nhà thơ  của thời kỳ chuyển tiếp từ khuynh hướng tượng
 trưng sang khuynh hướng hiện sinh .

                     Sau hơn 10 năm bị bót nghẹt vì chiến tranh ,  khuynh hướng thi ca thuần túy đã hồi sinh Quách Thoại.     Những bài thơ của Quách Thoại,  như Hương Giang Dạ Nguyệt,  Thược dược,  Thoát bồn,  Tỉnh mộng ...  có thể được xếp vào loại những bài thơ hay nhất của khuynh hướng tượng trưng trong thi ca Việtnam.   Giữa cơn chuyển mình của thi ca Việtnam,  Quách Thoại  tuy không đóng vai lý thuyết gia của thi ca  hiện sinh như đã làm đối với khuynh hướng tượng trưng ( bài Hợp tấu ) -   nhưng đã góp phần  vào việc làm nứt rạn những khuôn khổ cũ,  phủ nhận những hình thức cũ,  để trinh bày với chúng ta những hình thức thơ mới mẻ,  nhiều âm điệu :

                                          Tôi đã đi trên những buổi chiều
                                           những buổi chiều của quá khứ
                                           rất cô liêu
                                           và mưa gió rất nhiều
                                           trên những  buổi chiều Việtnam .

                      Hai luận đề chính trong thơ Quách Thoại là chính trịtôn giáo .   Nhà thơ luôn luôn tin tưởng ở một ngày mai lý tưởng,  có màu xanh màu hồng,  có phố lớn cười,  có đại lộ hát nghênh ngang,  luôn luôn tin tưởng ở một xã hội dân chủ tốt đẹp,  mà trong đó nhà thơ sẽ đóng vai người chiến sĩ tiền phong hiên ngang đi giữa hạnh phúc của cộng đồng :

                                           Ta bước lên đau khổ ngả nghiêng xiêu
                                           hạnh phúc dựng theo những làng xóm mới .

                      Trong những ngày  sông xa quê ,  lang thang,  trôi nổi,  thiếu thốn,  cùng cực ;  nhà thơ vẫn hoài bão một xã hội công bắng,  bác ái ;  một xã hội có người công nhân vui vẻ ,  có người nhà nông sống sung túc ,  có em bé cười,  có tiếng ca,  tiếng hát;  nhưng thực tế đã xô đẩy nhà thơ đến những phũ phàng,  những đe dọa của đói rét,  của bệnh tật và chính những đe dọa thường trực của cuộc đòi đã làm nhà thơ mất cả ảo tưởng về tương lai nhân loại .   Niềm tin chính trị phút chốc biến thành niềm tin tín ngưỡng .

                        Và từ đây nhà thơ kiệt lực sẽ kêu gọi đến sự trợ giúp của đấng Thiêng liêng  cao cả .  Đấng Thiêng liêng ấy có thể là Đức Như Lai mầu nhiệm :

                                          đời nhân gian  hoa trái tái tê mầu
                                          tôi kêu lạy xin Như Lai hằng ẩn náu
                                          giữa hồn tôi lùi sợ trước hư vô
                                          anh hãy hát giùm tôi lời ca vĩ đại
                                          của im lìm huyền bí của đông phương .

                     Có thể là Chúa Jésus ,  khi tình yêu người đẹp thăng hoa thành tình yêu Chúa :

                                          Ta yêu em yêu mến cả vô cùng
                                          Thềm tôn giáo ta đặt hồn mơ ngủ
                                          Giữa đêm nay đến  đời sau vũ trụ
                                          Trong tình yêu trong Chúa Jésus .

                     Sự đau khổ làm cho thơ Quách Thoại thành to lớn,  sự đau khổ càng nhiều;  thơ Quách Thoại càng tha thiết và trong các nhà thơ hiện đại ;  không  hề có nhà thơ nào  lại tha thiết với tinh thần sáng tạo như Quách Thoại : càng bị cuộc đời xô đuổi ,  nhà thơ càng tha thiết với nguồn thơ an ủi,   như Anatole France đã viết  :  "... khoa học   không đếm xỉa đến việc làm sung sướng hay đau khổ !   Nó vô nhân đạo .  Chính thơ làm tươi đẹp và an ủi .   Cho nên thơ cần thiết hơn khoa học...."  :
                                 
                             lỡ một ngày  nào tôi chết trần truồng không cơm áo
                             thì hồn tôi phảng phất chôn trăng sao
                             để nhín các anh
                             như vừa gặp buổi hôm nào
                             và trong câu chuyện tôi sẽ cười nhắc bảo:
                             " còn sáng tạo ta hãy còn sáng tạo ".

                  Ta cảm thương nhà thơ  của trực giác đã tiên đoán đơợc định mệnh bi đát của mình và biết đâu anh hồn nhà thơ bị xã hội nguyền rủa và bạc đãi : vì đói rét,  vì bệnh tật,  lại chẳng còn phảng phất chốn trăng sao ,  trong những bầu trời vòi vọi  ?

                  Quách Thoại mất trong bệnh viện Hồng Bàng vì bệnh lao ,  trong một căn phòng bố thí và trong tình thương  của Thượng đế :  nhà thơ đã thuận để một bà xơ rửa tội theo phép đạo Công giáo .

                 Giữa lúc thi tài đang nẩy nở,  Quách Thoại đã qua đời ,  đau đớn y như trường hợp một Hàn Mặc Tử .    Thần chết đã cướp mất của chúng ta một nhà thơ đã dùng suốt cuộc đời ngắn ngủi phục vụ tận tụy văn học,  để phải chịu đựng cảnh nghèo đói,  bệnh tật - nhà thơ đã có một số mệnh hãi hùng ,  một tâm hồn quảng đại và một lý tưởng cao đẹp làm chúng ta hằng ôm ấp .

    trích nguyên tác thơ  quách thoại * :


                                                 1.  hợp tấu


                                         đừng hoi hóp nữa
                                         đừng than khóc nữa
                                         hỡi linh hồn ta
                                         chập chờn xao xuyến lửa
                                         bởi hôm nay
                                         ta vừa gặp ta
                                         ánh sáng nằm nghiêng ngã ngửa
                                         màu  sắc dựa thành muôn cánh cửa
                                         đêm và trưa
                                         âm dương hòa đôi lứa
                                         cảm giác tìm nhau tắm rửa
                                         không gian với  thời gian lần  lựa
                                         gặp nhau vừa khi đúng giữa
                                         trong một giờ thiêng chung đụng
                                         ấm cúng vô cùng
                                         và sâu thẳm mông lung ...
                                         ta thấy trong ta
                                         ái tình giao tay làm khối lượng
                                         nghệ thuật nằm trong kiến trúc
                                         phảng phất lời lẽ một làn hương
                                         tâm linh bỗng nhiên thành vũ trụ vô lường
                                         thực tại bao trùm bởi ảo tưởng
                                         đâu biết mầu xanh hay chính ấy âm thanh
                                         ta nghe bản hợp tấu đang thành
                                         ai hát chi mà rạo rực
                                         dưới đáy linh hồn ta vắng lạnh
                                         bài ca kỳ diệu víu trời xanh
                                         sự vật hiện về trên phim ảnh
                                         nhân loại đi về trong chốn ta
                                         mất mát gì đâu nơi vô cùng chân ngã
                                         ta nghe kết thành
                                         âm thanh bao nhiêu thế giới kỳ lạ
                                         giữa sâu  xa ...
                                          
                                                      ( GIỮA LÒNG CUỘC ĐỜI )

                                       2.  ta úp mặt 


                                         ta úp mặt mình ta khóc nức nở
                                         xuân đời lên một mùa hoa mới nở
                                         thiêng liêng cười trên môi nụ còn tươi
                                         vũ trụ xanh bừng đỏ giữa tim người
                                         lòng hữu hạn ước mơ thương đời vô hạn 
                                         tối trần gian khát vô cùng ánh sáng
                                         trăng đã về mầu nhiệm chiếu không gian ...
                                         chuông vừa ngân thổn thức nhạc Niết bàn  ...
                                         (............................................................)
                                          ta úp mặt mình ta khóc nức nở
                                          cả loài người đang gục đầu thở than
                                          mộng cũ  tình xuân còn đâu mơ ước
                                          đèn văn minh đốt cháy rụi bàn thờ
                                          tàu hiện tại bánh xoay về hoang dại
                                          đò sông ơi ! đã gãy rồi bánh lái
                                          cuồng phong ! cuồng phong ! sóng dậy
                                                                                         buồm chìm
                                          lạc loài kêu xơ xác một đàn chim
                                          ai hoi hóp đang vùng vằng giữa bể
                                          hát  ca chi lạc lầm rồi thế hệ
                                          ta kêu lên :  Nhân lọai hãy đi về
                                          trời xanh kia còn say đắm si mê
                                          yêu tất cả một tình yêu bất diệt
                                          thương tất cả một tình thương tha thiết
                                          sáng soi thay ánh sáng măt trời
                                          rõ ràng thay là tiếng nói không lời
                                          trong đau khổ người nghe chăng diệu lý
                                          trong tiến bộ người thấy chưa vô lý
                                          trăng sao cười chân lý sáng hư vô
                                          ta cúi xin thế giới thóat mơ hồ
                                            (............................................. )
                                          ta úp mặt minh ta khóc nức nở,
                                          vì thương yêu ta xót xa than thở
                                          tình thi nhân,  lòng thủ thỉ ... lệ mơ ...
                                          cảm hồn đau ta viết thành thơ  :
                                          " ta úp mặt mình ta khóc nức nở "
                                             []

                                                 ( GIỮA LÒNG CUỘC ĐỜI )

                                                         thơ QUÁCH THOẠI
                                    
                                  ( trích NHỮNG NHÀ THƠ HÔM NAY /  NGUYỄN ĐÌNH  TUYẾN-
                                                    Nxb Nhà văn Việtnam tái bản,   Saigon 1967  - tr. 258  - 66 )

                                    ------
                                     *  Biên Tập chỉ trich 2 / 5 bài .

          

Thứ Tư, 28 tháng 3, 2012

VƯƠNG ĐỨC LỆ / bài : Nguyễn Đình Tuyến

Những nhà thơ hôm nay :
Vương Đức Lệ / N.Đ.Tuyến  viết.

                                             V ư ơ n g     Đ ứ c     L ệ  
                                                       ( 1937 - 2008 - Huê Kỳ )
                                                    bài :   nguyễn đình tuyến

                             Thi sĩ  Vương Đức Lệ có  tên thật  Lê Đức Vượng  .  Sinh ngày 15- 11-
                               1937 tại Bạch Mai ( Hà Đông , ngoại thành Hà Nội .  
                               Ghi danh học Đại học Văn Khoa, Đại học Luật Khoa  Saigon .
                               Hiện đang dạy học ( tư).
                               Đã viết giúp các báo :  Dân chủ,  Bách khoa,  Thời nay ,  Văn hữu,  Tự do ...
                               Đã cộng tác với Nhóm Văn Bút Việtnam.
                               Được giải thưởng thơ Văn chương Toàn quốc 1961,
                                với tập  :
                                              " 40 bài thơ " ( viết chung với Mai Trung Tĩnh ) .

                                Đã xuất bản :
                                 HOA MƯỜI PHƯƠNG  (  thơ,   in chung ,   Saigon 1957)
                                           40 BÀI THƠ (  thơ,   Saigon  , 1960 )
                                           ĐƯỜNG LÊN THIÊN THAI  (  thơ,  Saigon 1962 )
                                                         v..v...

                                THI    Vương Đức Lệ đã kể lể với chúng ta những tâm sự,  những mầu chuyện chúng mình,  những giờ ở thư viện ,  mưa ở công viên ,  nỗi chờ đợi ở Passage Eden .   Nhà thơ là  hình ảnh một thanh niên  vừa nhập cuộc yêu đương,  khao khát mà bâng khuâng,  luôn luôn nghi vấn cuộc đời,  nghi vấn người yêu :

                                             Sao em không về
                                             Hay đường xa trắc trở
                                             Cho đêm dài hoang ,  đèn đỏ, đèn xanh ?
                                             Sao em bỏ đi ?
                                             Sao em không về thành phố
                                             Sương lam nhòa cửa sổ.  mịt mù cao  .

                                 Lời thơ  chứa được  cái bồng bột,  hồn nhiên của tuổi trẻ yêu đời ,  đi tìm kiếm tình yêu,  đi tìm kiếm vẻ đẹp,  nhưng như Spinoza đã bảo  tất cả cái  gì đẹp thì khó cũng như hiếm  ( tout ce qui est beau est aussi difficille  que rare ) .   Sự tìm kiếm  cái đẹp khó khăn dưa đến buồn bã trong tâm tư và cả ngoài  giới :

                                             Một mình ngồi công viên
                                             Lạnh chiều mưa ghế đá
                                             Điệu buồn nghe xa lạ
                                             Khói thuốc mờ sầu miên
                                             (...................................)
                                             " Nguyệt lạc ô đề sương mãn thiên 
                                              Giang phong ngư hỏa đối sầu miên ". 

                                 Ngàn trước cũng như ngàn sau vào cuộc sống,  càng đi sâu vào  ngoại cảnh ,  nhà thơ càng cảm thấy một hư vô buồn  thảm và ghê rợn của đêm trường mờ mịt .

                                 Cho nên,  như những kiến trúc tối tân sụp đổ dưới sức tàn phá của chiến tranh ( sẽ mở đầu cho kỷ nguyên sa mạc ) ,  niềm tin  của nhà thơ cũng sụp đổ.   Tuyệt vọng trong cuộc chạy đua của xã hội đi tìm tiện nghi và khoái lạc  -  một hôm,  nhà thơ  đã mơ giấc thiên thai Lưu Nguyễn ngày trước .   Trong giấc mơ đó,  nhà thơ dã ghi lại những khúc ca của tuổi trẻ lênh đênh như du tử giữa phố đời ,  những khúc ca của chàng trai có thái đô ừửa lạc quan lại vừa bi thảm :

                                          Mùa xuân phiên khúc chim mời
                                          Mắt Em xanh phổ nhịp đời hoan ca
                                          Cung vàng lòng dáng kiêu sa
                                          Anh ru hồn mộng trời hoa dạo tình .

                              Đường lên Thiên Thai  đã khép lại từ xưa  .  Có còn chăng chỉ là còn lại những giấc mơ để ru hồn ra khỏi những hắc ám,  những phiền toái,  những va chạm,  những hiện tượng đổ vỡ mỗi ngày một gia tăng theo với vận tốc của phi  thuyền lên cung trăng .   Có còn chăng chỉ là còn lại con đường đưa đến hoang phế của con người đối diện với thời gian vô định :

                                        Tuổi đời còn lại anh đây
                                        Hồn chong hoang phế thân gầy héo khô

                               Có còn chăng  chỉ là còn lại sự đau đớn,  xót xa và đầy bất mãn của con người đối diện với càn khôn ,  với vũ trụ vô cùng :

                                     Soi gương mình bỗng cau mày
                                     Bao nhiêu rồi cũng chưa đầy càn khôn .

                            cái cau mày bất mãn về chính mình là dấu hiệu của một ý thức muốn vươn mình lên trên hoàn cảnh đau đớn,  chính là dấu hiệu của những suy tư ,  những khắc khoải sâu đậm trên cuộc đời lên đường bất  tận để tìm những vẻ đẹp mới trong đới sống và cả trong thi ca  .

 []

NGUYỄN ĐÌNH TUYẾN .

 trích nguyên  tác thơ  vương đức lệ  * :


                                   1. sao em không về  ?

                               Sao em không về ?
                               Hay đường xa trắc trở
                               Cho đêm dài hoang,  đèn đỏ,  đèn xanh ?
                               Sao em bỏ đi ?
                               Sao em không về thành phố ?
                               Sương lam nhòa cửa sổ,  mịt mù sao

                               Anh bỏ nhà đi,  ngồi lì trong quán nhỏ
                               Nghe tim minh sầu ,  mình sấu bơ vơ
                               Mộng ước ngày mai trở thành xưa cũ
                               Người em áo xanh không trở lại bao giờ
                               Uể oải ngọn đèn héo hon thành phố
                               Chiều lịm hồn  tàn nức nở hoang sơ
                               Sao em không về ?
                               Hoàng hôn nắng  nhạt
                               Góc bể chân trời đường xa tít tắp
                               Ý tưởng cuồng điên,  mộng mị đê mê
                               Sao em không về ?
                               Anh biết chờ ai trên bờ hè chủ nhật ?
                               Dẫy hành lang dài câm nín rất vô tri
                               Sao em bỏ đi ?
                               Sao em không về ?
                               Để mình anh gục mặt
                               Buốt dại hoàng hôn tẻ ngắt
                               Hoài công anh tìm trong đáy cốc mê si
                               Lời nói vu vơ cử chỉ vụng về
                               Dang dở màu chiều vương theo khói thuốc
                               Hơi thở em run trong gió lạnh buồn tê .
                               Cho linh hồn sầu đường xưa huyền hoặc
                               Thần thánh linh thiêng  trĩu nặng vai gấy
                               Kiếp sống hải  hồ mộng vỡ theo vân tay
                               Tìm đâu mầu áo mầu xanh
                               Tóc mây chiều hẹn ước
                                Để vơi niềm cô độc
                                Không có vì sao rơi
                                Đâu dáng dấp Em xưa
                                Cho nhạc Sầu đêm thôi đừng thổn thức
                                Lận đận,  bơ vơ giữa miền địa ngục
                               Anh thấy mình một mình trên nẻo đường xa
                               Nhà ga vắng người,  con tàu cô độc
                               Ảo ảnh kinh thành một bãi tha ma ...

                                                                ( 40 BÀI  THƠ )

                                         3.   khúc sầu 


                                                     yêu quí gửi Huyền Trang
                                                                        ghi lại tuổi anh buồn ,

                                  Mùa xuân   phiên khúc chim mời
                                  Mắt Em xanh phổ nhịp đời hoan ca
                                  Cung vàng lộng dáng kiêu sa
                                  Anh rê hồn mộng trời hoa dạo tình
                                  Thuyền anh một lá lênh đênh
                                  Bài xa du tử buồn tênh thuở nào
                                  Khúc sầu vương đỉnh cây cao
                                  Xe đêm lạc mộng anh vào phố xưa
                                   Đèn sương mỏi mắt hoen mờ
                                   Bóng cây ôm dáng mùa thu tuổi mòn
                                   Vóc gầy lơi tóc héo hon
                                   Trời xa xăm hát tiếng hờn tịch liêu
                                   Phố xưa nẻo cũ tiêu điều
                                   Buồn hoang vu mộng tàn theo tháng ngày
                                   Tuổi đời còn lại anh đây
                                   Hồn chong hoang phế thân gầy héo khô .

                                                        ( ĐƯỜNG LÊN THIÊN THAI  )

                                        thơ  VƯƠNG ĐỨC LỆ
                                  
       
                                 ------
                                   *   Biên Tập chỉ trích 2 / 5 bài .
                                  
                     (  trích  NHỮNG NHÀ THƠ HÔM NAY / NGUYỄN ĐÌNH TUYẾN
                                       Nxb Nhà văn Vietnam tái bản,   Saigon 1967 - tr.  391 - 401 ) .