nhà văn tác phẩm cuộc đời / thế phong - 14
nhà văn tác phẩm cuộc đời 14
tự-sự-kể : thế phong
5
Những tháng về sau này , đàm trường có cả Phạm xuân Thái, và anh Nguyễn đức Quỳnh tuyên bố : ' ... bô trưởng là tôi ...' ( thay cho bộ trưởng Công dân vụ Ngô trọng Hiếu ' ) thì chẳng có gì lạ. Kế hoạch thắt chặt tự do văn nghệ là điều có thật trong tương lai, chỉ có văn nghệ sĩ hoạt động theo đường lối chính trị do chính phủ quyết định mới được ưu tiên gia nhập, hưởng quyền lợi vật chất béo bở. Còn người văn nghệ độc lập muốn làm văn nghệ phải làm đơn xin gia nhập để xét, có được hay không làm hội viên . Tôi đoán , đây là những nút đầu dò la để thành lập Hội nhà văn, nhà báo đặt dưới quyền kiểm soát của bộ Công dân vụ.
Trong khi làm reo đợi chờ lương, tôi phá phách hết sức, tìm đủ cách làm nản lòng những người định dùng tôi làm nhiều việc khác. Chỉ ít ngày sau, vì một chuyện rất nhỏ, lấy cớ, tôi gây chuyện ẩu đả với một giàng viên khác , tay nhà báo này từng viết phóng sự trên tạp chí Sống trước kia * -
-----
* phóng viên Lưu Kiếm.
- nếu công chức làm vậy tất sẽ bị khiển trách hoặc bị sa thải . Nhưng không, 1 rồi 2 tuần trôi qua, chẳng ai gọi đến , coi như không có chuyện gì xảy ra. Tôi làm trái lệnh nôi quy, trong giờ làm việc, giảng viên, cán bộ không được vào Câu lạc bộ. Nhưng, tôi vẫn rủ một thư ký dưới quyền, xuống Câu lạc bộ trong giờ hành chính uống cà- phê, tán dóc. Chẳng may có một lần, đại úy Khâm , phu tá giám dốc Huấn luyện vụ bắt gặp - tay này chúa nịnh bợ, dán thông cáo dán trên tường ở phòng tôi : ' giảng viên, cán bộ cách mạng phải tuân thủ làm việc, cấm đi trễ, về sớm'. Thấy ngứa mắt, bèn xé , vứt vào sọt rác, gọi tùy phái hỏi :' ai dán cái này ?' - ' đó là lệnh đại úy Khâm, phụ tá giám đốc Huấn luyện vụ' . Trả lời chỏng :' nói với ông ta, tôi cấm không được dán thông báo lần 2 ở đây . Công chức là công chức, làm tròn phận sự tốt rồi , không cách mạng, cách miếc gì sất cả '.
Đại úy Khâm gặp 2 chúng tôi uống cà phê trong giờ hành chính, nhìn thấy rồi , tôi tảng lờ như không nhìn thấy , vẫn tự tại ngồi uống cà- phê; còn tay thư kýsợ xanh mặt, khúm núm kéo ghế mời đại úy . Nhìn tay thư ký, tôi nói chỏng, chừng để đai úy nghe được: '... đại úy có biết uống cà-phê đâu mà mời ...!' .
Đại úy Khâm quay sang tôi , hỏi :
' Anh có biết tại sao nhà bếp lại không tuân lệnh làm 200 khẩu phần bánh mì cho khóa sinh đi thực tập ?' .
Quay sang hỏi nhà bếp, họ cho biết, muốn đặt khẩu phần phải có tờ trình của giám học , có bút phê thuận giám đốc Lưu Hùng . Trả lời:' đây là đại úy Khâm, phụ tá giám đốc Huấn luyện vụ, sao nhà bếp không thi hành khẩu lệnh ' ? Nhà bếp : '... nếu tôi làm trái nguyên tắc, ai sẽ trả tiền chúng tôi đây?- quay sang tôi - ' có phải bữa nay 200 khóa sinh đi thực tập không? ' - tôi đáp - ' không phải hôm nay mà 2 bữa nữa kìa ' .
Đai úy Khâm bị bẽ mặt, ngay chiều hôm ấy, tôi đưa tờ trình lên giám đốc, ông Lưu Hùng ký ngay, chuyển xuống nhà bếp.
Còn 1 chuyện làm buồn lòng đại úy Khâm nữa, ấy là buổi bế giảng lớp chính tri của khóa sinh, đại úy Khâm lăng xăng sắp xếp ghế ngồi, tìm cho ra chiếc ghế bành độc đáo dành riêng bộ trưởng chủ tọa . Biết tính bộ trưởng , nhiều mưu mô sảo quyệt, thủ đoạn kể cả việc nhỏ nhặt , ông bộ sẽ không chịu ngồi ghế nào khác ghế ngồi của khóa sinh, cán bộ, giảng viên . Bộ trưởng Hiếu vào phòng , nhìn thấy chiếc ghế bành, bèn hỏi tôi - trả lời, đại úy Khâm sắp xếp bàn ghế . Đại úy Khâm bị bộ trưởng rầy la, sau, anh ta hối tiếc mãi, sao không nghe tôi, than : ' ... lại hụt mất bông mai trắng chưa nở trên vai rồi !' * .
-----
* bông mai trắng : thiếu tá trong Quân lực VNCH.
Những ngày trước đó, có 1 vị đại diện Đại biểu Chính phủ miền Đông Nam Phần * đến dạy khóa sinh một vài tiết thực tập. Giám đốc Hùng cho người xuống báo , giám học phải thắt cà-vạt đàng hoàng tiếp khách , giới thiệu trang trọng đại diện của đai biểu chính phủ miền Đông Nam Phần với khóa sinh. Tôi biết là ai có mặt. Có thể , là tên chủ bút Phương , hoặc Bích, thư ký tòa soạn nhật báo Quốc gia, cơ quan Cao Đài Liên minh Trình minh Thế , tới thuyết giảng. Nhớ lại, những ngày làm báo đặc biệt trong đời, giắt súng đi xin kiểm duyệt báo; hoặc, thư ký tòa soạn Đinh thạch Bích ** rút súng lục bắn chết một tên Pháp trên đường Richaud *** - vì tên này thích ăn trên, ngồi trốc, đi trái đường còn gây sự định hành hung chúng tôi . Sau khi bắn chết tên Pháp, chúng tôi tiếp tục đèo nhau trên xe đạp thẳng tới Câu lạc bộ tạp chí Văn nghệ, 75 Richaud uống cà-phê, tán dóc chuyện văn chương, báo chí.
------
* thiếu tướng Văn thành Cao ( Cao Đài) sát nhập Quân đội quốc gia thời đệ I Cộng hòa.
** Đinh thạch Bích ( 1932 - ) tác giả ' Ái tình Bôn-xê-vích' , sau là thứ trưởng Chiêu hồi
*** đường Phan đình Phùng ( Saigon 3).
Một chuyện đáng nhớ nữa, một phóng viên báo chúng tôi đi chợ, gây gổ với một công an mặc thường phục . Một toán ba bốn công an khác xúm lại đánh đấm tới tấp , biết không địch nổi , nhà báo bỏ chạy. Công an dùng xe díp xanh dùng xe đuổi nhà báo về tận tòa sạon báo ở 55 A Hồ xuân Hương. Tới tòa soạn rồi, nhà báo rút súng bắn trả, công an viên trúng đạn gục ngã, nhưng anh cũng bị thương bê bết máu, leo lên lầu 1. Hai, ba công an viên khác trên xe díp chờ ngoài xe thấy vậy, chạy theo bủa vây . Toán lính bảo vệ tòa soạn chĩa súng, giơ tay chặn, không cho công an đột nhập - tay nhà báo bị thương lợi dụng thời cơ, trổ lỗ thông hơi lên nóc lầu sát mái nhà , nằm ở đó tới đêm - và chủ bút Nhị Lang mặc quân phục đeo lon thiếu tá ra giải quyết, cônviệc được giải quyết tạm ổn thỏa i . Chúng tôi nhìn nhau cười, nhà báo mặc áo lính bị thương ở chân được xe quân đội đưa về chiến khu Tây Ninh.
Tôi trở lại văn phòng giám đốc huấn luyện , ông Lưu Hùng giới thiệu trang trọng với vị đại diện của đại diện Chính phủ miền đông Nam Phần:
' ... đây là giám học , đây , đại úy Bích, chánh văn phòng; đây , thiếu tá Phương, công cán ủy viên đại diện thiếu tướng đại diện Chính phủ miền Đông Nam Phần.'
- xiết tay xong, tôi chửi thề :
'... Tiên sư chúng mày ( chỉ vào thiếu tá Phương) mày mới ra tù ở Biên Hòa phải không ?
- quay sang Lưu Hùng - tôi xin lỗi ông giám đốc huấn luyện, vì chúng tôi là bạn cũcùng làm nhật báo' Quốc gia' , nay gặp lại , quen lối xưng hô tao, mày và chửi thề thân mật...'
- giám đốc Lưu Hùng biết tôi sỏ ngọt, còn đại úy Khâm, phụ tá giám đốc trố mắt nhìn, như chúa Tàu xưa kia nghe kèn ! Được cái , giám đốc từng chủ bút báo Sống, nên chẳng lạ gì lối xử sự , bỏ qua, cưới : ' ...các anh quen nhau từ lâu rồi, phải không ?' Thế là câu chuyện coi như ' hòa cả làng' .
Ít lâu sau, giam đốc Hùng được cử sang Okinawa công tác' mission noire' , đi cùng một giảng viên rất thân tín bộ trưởng. Tôi và Vị Ý tới chào tiễn biệt giám đốc đi mạnh giỏi - thì, tự quan trọng hóa về' chuyến công du đen ' kia, ông bảo : ' cảm ơn các anh , nhưng chưa chắc chúng tôi đã đi '. Thật ' bược cười' , vì trước đó, nghe ông nói tiếng tây' bồi', như lính partisan nói tiếng tây bằng tay , chi cần sếp tây hiểu, hẳn , rất khác với giám đốc chúng tôi vừa đàm thoại với 1 cô đầm ở phi trường quân sự. Tôi bèn trả lời: ' vậy xin lỗi , vá tôi tự rút lời chúc tụng kia vậy'. Ông giám đốc cười xòa, trả đũa nhẹ nhàng:' có anh ở nhà, tôi yên tâm về công việc; nhưng cũng đừng tự cao tự đại lắm nhé !' ( tiếp nụ cười ruồi, sau câu nói cho bầu không khí êm dịu hơn ). Cái nhìn của tôi bỗng hắt sang phía Vị Ý thông cảm.
Thêm vào dòng về đại úy Khâm . Sau khi sỏ ngọt về chuyện quan trọng hóa vấn đề, rất không phải lối của đại úy phụ tá , giả thiết ông ta đừng thúc giục việc thắt cà-vạt, mà chỉ cần nói câu nhỏ nhẹ: ' hôm nay có vài vị mới tới, trăm sự nhờ anh' , thì tôi đã không ' đùa' quá trớn rồi. Phần nữa, bụng cồn cào ,chưa điểm tâm, gặp đại úy ra lệnh tiếp 2 vị quan khách đại diện của vị đại diện Chính phủ tại miền Đông, tôi bèn đùa cho tức ! . Đại úy Khâm hỏi, vậy xưa kia ,ở trong quân đội, tôi mang cấp bậc gì ? ( câu hỏi ngụ ý , thuộc vào hàng úy, tá, thì tôi mới dám gọi thiếu tá đại diện tướng Văn thành Cao là ' thằng') . Trả lời:' tôi chỉ là lính thôi và hay trêu đại úy Bích, chánh văn phòng tướng Cao như thế này đại úy Khâm ạ:' nhơn bất học bất chi lý / bé không học lớn làm đại úy'.
Nghe xong, đại úy Khâm cười , nụ cười chả lả, hệt nụ cười giám đốc Hùng , khi nghe tôi rút lời chúc về.
Rồi 1 lần khác, đại úy Khâm sỏ ngọt :
' ...trông tướng anh có tướng ' costaud' thế này, giá mà được tuyển làm cận vệ trong Phủ tổng thống ( ý nói cho bà cố vấn Lê Xuân ) thì tuyệt !'
Khi ấy ,ai ai cũng rất tránh nói đụng chạm tới bất cứ nhân vật nào trong tổng thống phủ, dầu lời khen nịnh chẳng hạn . Đáp:' cảm ơn đại úy, nhưng nếu được vậy thât tuyệt, tên cận vệ kia sẽ biến hoá những đòn chính trị hiểm hóc làm Bà Cố vấn lớn dậy lạ thường, chẳng thua nữ hoàng Catherine nước Nga là bao ! - và cũng chẳng cần tạc tượng Hai bà Trưng làm gì * ! Cứ tạc tượng bà Cố vấn xem đã sao ? Không phải chỉ một tượng ở công viên Bạch Đằng, mà rất nhiều tượng bà trên khắp các công viên thủ đô Saigon . Ở đâu có công viên , ở đâu tồn tại nắp cống gang , phải có tượng Bà .
Bạn hãy nhìn kìa, trên nóc pháp đình, tòa thị chính , công thự ,do thực dân Pháp xây , đâu đâu đều có ' đầu bà đầm xòe' , nay , ta cho đục bỏ hết, thay bằng tượng Bà. Vậy thì, kể cả các nắp cống bằng gang trên các con đường nhựa ở thủ đô Saigon đều nhất loạt phải khắc tượng Bà ', bạn nhìn lên cao, bạn đi dưới đất , đâu đâu cũng có thể chiêm ngượng tượng Bà .
Đại úy Khâm nghe tới đây thôi, ông ta lè lưỡi, xua tay, làm như rất sợ hãi ' không nghe, không biết , không thấy gì hết'. Tôi bồi thêm :' ... đại uý có đồng ý , nước ta đã độc lập hòan toàn rồi không , đuổi hết những tên thực dân cuối cùng ra khỏi đất nước từ 1957 , đúng như vậy chứ ? Thế thì, tại sao các trạm điện vẫn còn chữ CEE , đó là chữ Phú lãng sa viết tắt Compagnie de L'Eau & Electricité đấy! Vậy , dễ gì xóa được tượng Bà, dầu Bà không còn đi nữa ; nhưng đất nước Rồng Tiên chúng ta nay đang hùng mạnh, vẫn chống Cộng hữu hiệu, thì tượng Bà được dựng lên , cứ vững bền mãi mãi cùng non sông đất việt, đời đời hát ca ' lục quân Việtnam muôn năm ! '
-----
* tượng Hai bà Trưng ở công viên bến Bạch Đằng, dân chúng ngắm ngía, tung tin ' đó là tượng bà Cố vấn Trần lệ Xuân' chứ đâu có phải Hai bà Trưng Trắc + Trưng Nhị ? Sau vụ đảo chính 1963, tượng Hai bà Trưng được thay bằng tượng Trần hưng Đạo.
Đại úy Khâm nói , sao tôi lại có thể nói đùa vô ý thức vậy? Đáp:' nào tôi có nói đùa vô ý thức , bởi, khi nghe lời nói đùa kia cứ tưởng thật , lời thật kia lại tưởng là đùa, sao ? ' Nghe xong, đại úy Khâm bỏ đi một nước, chỉ còn tôi ở lại với khoá sinh.
Sau này, gặp anh Cao thế Dung , kể cho anh nghe nghe chuyện' khổ độc lỗ tai' - khi nghe nghe bài ca suy tôn Ngô tổng thống ở rạp xi-nê mỗi buồi sáng, trưa, chiều , hoặc từ Đài quân đội ra rả phát thanh - điều này càng tệ hơn nữa - phải nghe một binh sĩ thuộc Lữ đoàn phòng vệ Phủ tổng thống ,ở bên cạnh nhà tôi trọ, nghỉ phép, lợi dụng thời giờ nghỉ phép, học đánh đàn băng-dô bài suy tôn kia. Nói thêm câu chuyện khác nữa cho anh Dung nghe :
'... giá thử, tôi mà được tuyển dụng làm hộ vệ cho Bà Cố vấn, như một vị đại úy nói sỏ tôi, thì tôi đề nghị một kế thật tuyệt diệu, hữu hiệu hơn cà một Nha tuyện truyền tấm lý & phản tâm lý đối với phe đối lập . Là, đi thu thâp người thành lập một đại đôi văn công tuyên truyền võ trang, tuyển dụng toàn tên bất tài vô tướng học gẩy đàn 'băng-dô ' dở ,như binh sĩ phòng vệ kia, lệnh cho mỗi anh sẽ tới thuê sát nách nhà mỗi người đối lập, chỉ để gẩy đàn 'băng dô 'bài suy tôn Ngô tổng thống suốt ngày, đêm. Họ, những vị đối lập kia, sẽ bị bấn loạn, điên đầu, ruột gan nóng cháy, chẳng còn trí óc nào nghĩ ngợi, tìm mưu, tính kế sách lược chống đối . Một khi , ăn không ngon, ngủ không yên , họ sẽ phải bỏ nhà ra ngoài, nhưng trước cửa nhà họ, hoặc các công viên chỉ nhìn thấy tượng Bà Cố vấn tạc bán thân 'sexy' như nữ diễn viên, thị phe đối lập chỉ còn cách bái lạy, xin tha mạng mà thôi ! Không cần phải dùng công an mật vụ do thám, dò xét, bắt bớ, nhốt vào nhà tù làm gì cho mệt xác ...'
Anh Cao thế Dung * đem chuyện này kể cho ông Lâm văn Tết hoạt động chống đối thời ấy, ông ta bèn hỏi ai dâng ý kiến quỷ quái này? Chẳng hiểu, anh Dung có khai tên tôi không ? Một câu chuyện đùa thật đùa , phản ứng lại lần phải nghe đàn băng-dô của một anh lính phòng vệ đấy. Thi đây, là cảm nhận của một ' binh sĩ tưởng tượng trong Liên đoàn phòng vệ bà Cố vấn ' năm nào ...
-----
* tác già sách ' Văn học hiện đại - thi ca & thi nhân ' / Cao thế Dung, chủ bút tạp chí 'Quần chúng' .
( còn tiếp )
thếphong
( Nhà văn tác phẩm cuộc đời / Thếphong - Nxb Đại Ngã tái bản, Saigon 1970 - tr. 181- 88 )
0 Nhận xét:
Đăng nhận xét
Đăng ký Đăng Nhận xét [Atom]
<< Trang chủ