30 - thư của 30 nhà văn, nhà báo trong nước + ngoài nước gửi thế phong, ở thập niên 90 ' s (thế kỷ) XX : THƯỢNG SỸ [ Nguyễn đức Long 1908 -2007 tp. hcm .]

thư của 30 nhà văn,nhà báo trong nước + ngoài nước
gửi Thế Phong ở thập niên 90 's :


THƯƠNG SỸ
[ Nguyễn đức Long 1908 - 2008 / tp. HCM ]
 
...
...
...


tiểu sử nhà báo + phê bình văn học
THƯỢNG SỸ - NGUYỄN ĐỨC LONG
                                qua
            Dictionnaire Biographique 
                           trong cuốn
INTRODUCTION À LA LTTÉRATURE VIETNAMIENNE
     par  M. DURAND  & NGUYEN TRAN-HUAN
            ( Collection UNESCO, Paris 1969 ) .
  

THUONG SY, vrai nom NGUYEN DUC LONG.  Journaliste et critique littéraire. né en 1908 à Hanoi ( Nord Vietnam ) . Après l' enseignement secondaire, entra dans la carrière de l' enseignement privé.   1936, commence à écrire dans les journaux et revues de Hanoi --
1938- 39,  collabore aux deux revues satiriques Vịt đực et Con ong , L' Abeille ) .  1940 - 1945, critique littéraire de Tin-moi van chuong et de Tin-moi nhat bao, pendant 5 ans de suite sans interruption, ce qui st assez rare .

Écrit auusi des nouvelles à caractère socialiste sous les nons de plume de Dúc Long et Hoang  Lan, toutes les semaines et pendant deux ans de suite.   Après la guerre et
 l' armistice de 1954 émigra dans  le Sud et collabora dès lors aux différentes revues :
Dan Viet (1955) -- Tu do (1955) dont il fut l' un des fondateurs ---Cai Tiên (1956 avec comme pseudonyme Huynh Bôi Hoang -- Nang- Som (1957) , Van Huu . On regrette 
qu 'il ne puisse pas actuellement faire éditer un receuil de ses critiques littéraires qui
 sont d' une grande valeur documentaire pour l' histoire de la littérature vietnamienne .
Il vit actuellememt  à Saigon . 

     Cf. pp    129   135   173

( p. 216- 17 Dictionnaire biographique ) 




-----------------------------------------------------------------------------
 Th. Sy 350 Bến Ch. Dg Q1

                                  Kinh gửi
                               ông Thế Phong

                ...
             -------    Trần Khát Chân
              ... A                       Tân định

                                    tp hồchiminh

--------------------------------------------------------------------------------

thư Thượng Sỹ gửi Thế Phong


1-     ( thư không đề ngày tháng, chữ viết nguệc ngoạc, chữ nào chữ nấy to như " con gà mái đẻ trứng ", bởi " cụ Thượng Sỹ " mắt rất kém, tự viết thư lấy, không nhờ ai khác. Phong bì ở ngoài, dấu bưu chính đóng trên không rõ ngày, tháng, năm ) .  (TP ) 



     Thân gửi 
     anh Thếphong

     Năm ngoái, tình cờ tôi bỗng thấy ba cái thư của Tam Lang viết cho tôi
 từ lâu.

   Thời kỳ này T. L.  thât nghiệp phải lên Dran làm thư ký cho người bạn làm thầu khoán.
   Tôi cất vào một chỗ . Cuối năm soạn lại sách- giấy bỗng thấy cái thư T.L.  hiện ra . Hai thư kia viết mực đỏ . Thư này không tron (sic ) coi đây là " Tôi gửi anh thủ bút của T.L. còn giữ được .

 Người ta vừa cho in cuốn viết về Nhất Linh. Bây giờ họ hết lơi ca tụng NL.
Tôi nghe người bạn nói với tôi, mà chưa được nhìn thấy sách . Tôi nghi có lẽ họ sẽ tiếp tục cho in ra nhiều sách của " Tự  Lực " và các tác giả " tiền chiến" khác.

   Trước là giặc nay là anh hùng  -- Vũ Trọng Phụng mới được đặt tên cho một phố ở Hà nội .

                                                                              Hết giấy

                                                                              THƯỢNG SỸ


2-  

        Kính gửi anh Thế Phong,

     Tôi được đọc thư anh và bái bài báo của anh Băng Sơn viết về Hà nội . Phác qua phong cảnh,và lối ẩm thực của người Hà nội.

     Xin cám ơn anh đã cho tôi món quà đặc biệt mà tôi thích thú vô cùng .   Bài của anh Băng Sơn cho tôi dịp nhớ lại những năm tháng dĩ vãng  mà một nửa đời tôi ở Hà nội .

     Tôi , sinh ra, lớn lên, đi học, dạy học, và hành nghề viết lách ở Hà nội . Những kỷ niệm tốt đẹp nhất, vui  cũng như buồn là Hà nội.

     Thế mà hơn 40 năm từ biệt Hà nội, để sống kiếp bohémien để rồi đành gửi xương nơi xứ lạ, quê người .

     Nói như thế, anh thấy rằng: tôi ôm nỗi buồn, nhớ quê hương Hà nội không cách nào quên đi được . 

     Từ biệt Hà nội hồi tháng 8- 54 tôi chưa có cơ hội nào về thăm xứ Bắc, Hà nội, Nam định - Hải phòng.

     Cám ơn anh Thế phong

      Và anh cho tôi gửi đây Lời hỏi thăm ân cần anh Băng Sơn với Lời cám ơn thành thực . Khi nào có dịp vào Sài gòn, xin đừng quên ghé tôi .

                                                                           THƯỢNG SỸ
                                                                       
                                                                         Sài gòn 27 - 5- 97 



 vài dòng viết của thế phong về thương sỹ 

- Cứ mỗi lần nhớ  tới " ông bạn già vong niên Thượng Sỹ, tôi phóng xe Honda xuống thằng bến Chương Dương thăm  "anh.". 

 Xưng hô bằng" anh" với " cụ Thượng  Sỹ, cụ Nguyễn Đức Quỳnh ... " là phạm thượng, vì các bậc trưởng thượng ấy ở tuổi " cha chú" . Nhưng trong với văn chương, thì đều xưng hô như vậy cả.

 Lấy thí dụ:  " cụ" Nguyễn đức Quỳnh có cậu trưởng nam viết  báo, làm văn ký bút danh Duy Sinh [ Nguyễn đức Phúc Khôi ]  đều là " bạn" của tôi . Nên khi tôi tới nhà " cụ" gặp 2 người cùng lúc, thấy tôi  lúng túng trong việc xưng hô, cụ nói :

"  ... này cậu, trong giới văn nghệ,  dù ở tuổi tác nào, thì cậu cứ nên gọi tôi bằng" anh" thôi nhé ".  

Trở lại  chuyện đến thăm " anh Thượng Sỹ" -- mắt anh rất kém, nhưng tai rất thính -- chỉ nghe  tiếng xe gắn máy " đậu xịch" trước cửa nhà, anh đã lên tiếng: Thế Phong hả, vào đây".  

Mỗi khi thấy anh vui vẻ, tinh thần phấn chấn, tôi bèn lên tiếng rủ anh đi chơi -- và thừa biết  sở thích  " thăm thú" ai nhất, ấy thế là tôi lên tiếng : " chúng ta đến thăm Thư Linh nhé anh?"

Tiếng cười trong  trẻo, vui như Tết, anh  vỗ vai tôi " phải đấy, còn chờ gì nữa ".  

Anh nức nở khen chị Thư Linh không chỉ đẹp, sang, quý phái, lại rất lịch thiệp giao tiếp;  kể cả lời ăn tiếng nói có kiểu cách nhưng chân tình -- " thảo nào khi xưa chị ấy làm ở báo Đàn Bà của Thuỵ An, chị  đã được chủ nhiệm quý mến , coi như " đứa em gái không chỉ giỏi về văn chương báo chí mà còn  mặn mà , vóc dáng cao sang ...". 

Lần nào  tôi đưa anh tới nhà chị Thư Linh , khi lên tiếng ra về, anh Thượng Sỹ  chần chừ không muốn đứng dậy, và thầm  đồng tình   lời  chủ nhân : 

" các anh ở chơi đã, vội gì mà về sớm vậy !" 

                                                        ***



  Sau khi anh Thượng Sỹ qua đời,  chúng tôi đến viếng tại  chùa Vĩnh Nghiêm, chị Thư Linh rơm rớm nước mắt , đưa tôi bài thơ  " Ai Điếu "-- kính dâng Hương Linh ANH THƯỢNG SỸ .

 Đọc tới  câu" Người quý nể, kẻ ngại e / PHÊ BÌNH VĂN HỌC chẳng che giấu gì !" 

- thế là  tôi nhớ ngay câu chuyện nhà phê bình văn học Thượng Sỹ  bị " đánh" rồi  bị đẩy xuống  hồ Hoàn Kiếm ( phía đường Trường Thi)  -- vì một bài phê bình sách ' Đồi Thông Hai Mộ". 

Nhà phê bình lóp ngóp bò dậy,  xắn quần lên, ống thấp ống cao  bám víu bờ cỏ leo lên
 bờ hồ , ướt đẫm 

.   Nhìn vào quan tài  quàn ở sảnh chùa, tôi  ngậm lời :

" vĩnh biết anh: nhà phê bình văn học Thượng Sỹ từ lúc vào nghề cho đến khi qua đời,  không có một tác phẩm văn học nào được in ra   !!!

 - và, ngẫm lại  lời nhận xét của M. M Durand & Nguyễn Trần-Huân, thật chính xác : 

  kể cả in lại những bài phê bình văn học rất giá trị  ở thời tiền chiến của nhà phê bình văn học Thương Sỹ  thành sách cũng không có .  



                                                   AI ĐIẾU

                                 Kính dâng Hương Linh ANH THƯỢNG SỸ


                                 Nhớ từ thuở trường văn trận bút
                                Ngôn luận dài chẳng chút kiêng dè
                                      Người quý nể, kẻ ngại e
                                 PHÊ BÌNH VĂN HỌC chẳng che giấu gì

                                  Lời chính trực cần chi khen bậy
                                  Ý cao minh, mự giấy thẳng dòng
                                         VĂN ĐÀN NGỮ SỬ ... đời phong
                                   Thanh danh THƯỢNG SỸ như cồng rền vang

                                  Báo TIN MỚI đàng hoàng anh ngự
                                  Ngôn luận tài chuyện cũ chưa quên 
                                  Thăng trầm lòng quyết giữ bền
                                  Vững ngòi bút thép, không hèn chí trai 

                                   Có những lúc đêm dài canh vắng
                                   Cặm cụi cùng giấy trắng mực xanh
                                   Mỏi tay ghi những ý thành
                                   Góp cùng vũ trụ bao cành hoa tươi

                                    Viết văn chẳng vì cơm vì áo
                                    Không giàu sang, rau cháo vẫn vui
                                         Đường trần có bước ngậm ngùi
                                    Không lưu tác phẩm cho đời mai sau 

                                    Cõi thế tục vàng thau lẫn lộn
                                     ANH là vàng há trộn cùng thau
                                           Vẫn vui trà ngát bên nhau
                                     Vẫn cười những chuyện từ lâu đáng cười

                                     Ngoài chín chục tuổi trời ... quá hiếm
                                     Anh còn nhiều ưu điểm dễ thương
                                           Chúng tôi rất mực kính nhường
                                      Tôn anh : CHIẾU NHẤT trên trường LÀNG VĂN

                                      Mới  hôm trước đến thăm anh mệt
                                      Mà hôm nay anh chết mất rồi
                                             Tiếc anh ... THƯỢNG SỸ anh ơi
                                      Xót anh tôi luống bồi hồi cảm thương

                                       Từ nay phải âm dương đôi ngả
                                        Vội vàng chi anh đã về tiên
                                               Bỏ đây một lũ bạn hiền
                                        Ngu ngơ sống cảnh vô duyên chán chường

                                              Anh đã mất ... khó thương cũng mất
                                         Viết nhớ anh chất ngất lời đau
                                                 Trăng Thu mờ ẩn nơi đâu ?
                                          MỘT NGÔI SAO TẮT ... mái lầu sương rơi



                                                             SAI GON Đêm THU buồn 6-10- 1998

                                             Vô cùng thương tiếc anh THƯỢNG SỸ
                                             Xin chân thành cầu nguyện cho Hương Linh anh
                                             sớm về cõi Niết Bà
                                             Xin chia buồn cùng chị THƯỢNG SỸ cùng các cháu 

                                                                       THƯ LINH

                                                                     NGHIÊM PHÁI THƯ LINH


                                             
                                                                               ( HẾT)

  --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

            -  bài 30 là bài chót  " THƯ CỦA 30 NHÀ VĂN, NHÀ BÁO  TRONG  NƯỚC+ NGOÀI NƯỚC GỬI THẾ PHONG,Ở THẬP NIÊN 90 ' s ( thế kỷ XX) :

--   vậy là phải bỏ qua một số  người ... -- tôi  có lời xin lỗi rất chân tình đến quý vị đã được loan tên ở bài đầu .  

   -  thay lời kết "  LÝ DO CÓ BỮA ĂN HÔM NAY  " Nguyễn Thị Khê  đọc, nhân dịp tổ chức bữa tiệc " tân gia" trước thực khách về  người chồng là  một nhà văn " xấu nết, hoàng
 đàng ,  côn đồ " -- chính là tôi đây . 

  Vợ tôi  phán :

 " ... tôi rất yêu thương 5 con tôi... và chúng cũng bị nạn với tôi; ấy la những trận mưa đòn mà Satan đã dùng tay của nhà tôi mà giáng trên mẹ con tôi -- xin anh Thế Phong đừng buồn nhé, vì em không oán hận anh đâu, ấy là Chúa phán với em : " Ta đã chọn người này làm một đồ dùng của Ta ... " --   để  đem danh Chúa đến cho anh  ...  " 

  ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------