nhớ nơi kỳ ngộ : hà thượng nhân / lãng nhân -phùng tất đắc - 22

nhớ nơi kỳ ngộ - lãng nhân
nxb ziên hồng / zieleks- usa, 1997

                 
                                               hà thượng nhân
                                          bài viết : lãng nhân-phùng tất đắc


    Nhà thơ Phạm xuân Ninh, vốn quê làng Hà thượng, thuộc huyện Hậu lộc, tỉnh Thanh hóa, nên, lấy tên làm bút hiệu.  Lấy tên cảnh thổ nơi mình làm bút hiệu, như  Tản Đà, Tô Giang, Hương Bình, Đông Hồ, Kỳ Xuyên, để, nhắc nhở gốc gác của mình, có ý kiêu trong khiêm tốn.  Không ngờ sau này, khi lưu lạc tha phương, những bút hiệu ấy đã mở  lại trong tâm hồn chúng ta bao nhiêu nhớ thương về đất cũ.

    Viết đến  2 chữ Hà thượng, tôi nhớ ngay đến một buổi  hội hữu, tôi gặp Hà thượng Nhân lần đầu tiên, từ khi di cư vào Sài thành.  Nhà thơ nổi danh này, nguyên là một [trung] * tá, bấy giờ giữ trọng trách ở tòa báo Tiền tuyến, thường viết những nhận xét xác đáng về tình hình chính trị, nhưng, cái sở trường lại về thi ca.
----
*  [...] chữ của người biên tập [BT]

     Thấy vẻ người phong nhã, cử chỉ đàng hoàng, tôi có cảm tình ngay.   Huống chi lại mẫn tiệp, chẳng thua gì người  ' bảy bước xong bài thơ ' khi xưa.  Trong khói thuốc, hương trà, ông vừa tiếp chuyện vừa loay hoay bút giấy, một lúc sau đưa tặng tôi bài thơ dài tựa đề là :

                                                NGÂM CHƠI

                                  Ờ trong lúc phùng trường tắc hỉ 
                                  Dễ khôn kia dám ví dại này !  
                                  Trăm năm rũ áo trắng tay 
                                  Ngựa xa ,một nước cờ bày oái oăm
                                  Xưa lừng lẫy tiếng tăm Vương Bột
                                  Gác đằng Vương lạnh một vùng trăng 
                                  Bản sinh phong cốt lăng tằng,
                                  Ai rằng dật sĩ, ai rằng lãng nhân? 
                                  Nghĩ chi đến chữ ' bạch vân thương cẩu'
                                  Chút lợi danh bôn tẩu hoài công 
                                  Cái ta với cái vô cùng  
                                  Biết đâu ? Mà có, mà không, mà tìm ? 
                                  Đem hiện tại nhận chìm dĩ vãng  
                                  Lấy tương lai xóa  ván bài thua...  
                                  Cớ sao những lúc vui đùa 
                                  Chẳng đem rốc túi mà mua trận cười ?
                                  Năm với tháng, nào người nhân thế
                                  Máy thời gian có nể nang mình ? 
                                  Hát ngao lạc điệu vong tình  
                                  Trong ly rượu chát thoáng hình phù du !!!  
                                                                HÀ THƯỢNG NHÂN

    Mấy ngày sau, tôi bị cảm mạo khá nặng, phải vào điểu trị  trong bệnh viện Grall.  Lúc tỉnh táo, tôi gửi mấy câu phúc đáp bạn :

                                              PHÚC ĐÁP BÀI  'NGÂM CHƠI' *

                                           Đem khối lỗi theo đà phóng lãng 
                                   Lớp bi hoan, đắc táng ... nhởn nhơ 
                                   Còn đương xem dở ván cờ 
                                   Bỗng nghe lọt mấy đường tơ dặt dìu 
                                   Trạnh nhớ thuả gió chiều mây sớm 
                                   Trăng đầu ghềnh, hoa chớm hơi sương
                                   Biết bao hứng dật ngâm cuồng
                                   Những là hờn giận xót thương nỗi đời
                                   Vòng hình dịch cuộc người cô lữ
                                   Lấy hạo nhiên mà giữ tấm thân 
                                   Một cơn kịch bệnh bất thần 
                                   Trông ra bóng đã vân vân xế mành,
                                   Sinh, lão tử đã đành mộng ảo 
                                   Mộng chưa tàn ai bán đừng chơi !
                                   Cổ kim cũng một tiếng cười
                                   Cười đi, cười đến lệ rơi mới là...
                                   Tỉnh say, ta vẫn là ta ... 
                                         LÃNG NHÂN 
         -----
            *   tựa bài của người biên tập . (BT)

     Một tuần,  sau ngày 30 tối thui, tôi đạp xe lên phía Nam Hà, tìm bạn Lê xuân Giáo.  Đến nơi, thì,  cửa đóng then cài.  Hàng xóm nói ông già đi ra nước ngoài, vợ con thì trở lại quê cũ Nha trang.  Tôi chán ngán quay về, vừa đi được một quãng, gặp ngay Hà thượng [quân]. đang thẩn thơ tản bộ : nhìn nhau mà thở dài.   Không ngờ sau đó, bạn bị ' học tập'.  Rồi ở hải ngoại, nghe bạn được 'cởi trói', còn lưu lại Sài gòn.

    Một bạn ở Mỹ có chép cho bài thơ mà Hà thượng quân tâm sự, trong thời gian
 đau buồn :

                                         Kĩu kịt đôi thùng nước 
                                         Sá chi cuộc phong trần
                                         Ngày trước chỉ cầm bút 
                                         Bây giờ đi chăn trâu 
                                         Ngày trước rộng bốn bể 
                                         Bây giờ hẹp góc sân
                                         Rộng hẹp tuy có khác 
                                         Trăng gió vẫn ân cần
                                         Hình dáng tuy thay đổi
                                         Vẫn là Hà thượng nhân
                                         Trò bách vân thương cẩu
                                         Tại làm sao quan tâm ? 
                                         Hát ngao gửi thiên cổ
                                         Trăm năm cáy bụi lầm ... 
                      
                                                   Ta vẫn ca khúc ca nhân ái 
                                         Vẫn ung dung phóng thái người thơ
                                         Ở tù, hay chẳng ở tù 
                                         Xưa kia Ủy viên, bây giờ là ai ? 
                                         Địa vị khác, mắt tai chẳng khác
                                         Khói thuốc lào ngây ngất vẫn say
                                         Bao năm , ừ nhỉ, đổi thay
                                         Tóc này bạc trắng, lòng này bạc chăng ?
                                           HÀ THƯỢNG NHÂN

    Quả là người thơ vẫn phong thái ung dung.  Tuổi tôi trọng rồi, không biết có còn cơ duyên gặp lại nhau chăng ?
    thì, một ngày nào đó, được tin bạn đã tới Mỹ ngày 14 tháng 12 năm 1990, định cư tại San Jose.  
    và, 15 năm ấy bây giờ...- [rồi] -  bạn với tôi, lại có dịp thư từ trao đổi, vấn an, khuyến khích cùng là an ủi lẫn nhau.

    Một hôm bạn gửi tặng tôi 1 bài thơ :

                                      Biển đâu nghĩ lại biết bao lần
                                      Ôi ! nghĩa tri giao giữa cõi trần! 
                                      Bảy chục có ai ngờ tuổi thọ 
                                      Muôn ngàn đâu dễ phụ tình xuân
                                      Cổ kim góp lại bao trang sách 
                                      Sau trước quy vào một chữ 'Nhân' 
                                      Sắp tết bỗng dưng thư bác đến
                                      Bạc đầu, lòng vẫn cứ thanh tân ...
                                                                         HÀ THƯỢNG NHÂN

  mà, tôi phụng họa như sau :

                                       Tản cư đồng lứa lại đồng lần, 
                                       Hậm hụi cùng nhau giữa bụi trần
                                       Tết gặp thứ Ba hòng nghỉ tết ?
                                       Xuân đeo thu tứ hết mừng xuân 
                                       Cho rằng tớ lãng mình không lãng 
                                       Há lẽ mình nhân tớ chẳng nhân 
                                       Tuổi đầu cổ hi còn tiếc rẻ
                                       Cựu chưa đành tống, hãy nghênh tân...
                                                                                LÃNG NHÂN .
                                         []
                                                             ( kỳ sau : Lê văn Siêu +  Nguyễn hữu Chì )

       lãng nhân -phùng tất đắc

       ------
        ( Sđd : tr. 185-187)