nhà văn hậu chiến 1950- 1956 : thế viên + chế vũ - kỳ thứ 38.

nhà văn hậu chiến 1950- 1956-
đại nam văn hiến xb , saigon 1959

                                                            3. thế viên
                                                                         (1935- 1993)

Tên thật Hồ thế Viên, sinh trưởng ở Huế.  Học qua trường Khải Định, khi còn theo học ở ban  trung học, đã có thơ đăng trên tuần bao Đời mới (Sài gòn, chủ nhiệm: Trần văn Ân),  Văn nghệ mới, Thẩm Mỹ, Văn nghệ tiền phong (Sài gòn) . Tờ tuần bào cộng tác về sau này Ở Saigon , lúc đó, ông đã trở thành giao sư trung học ở Phan thiết. . Bài thơ đặc sắc : Ta mua thêm rượu thêm trầu cưới em,  rất trữ tình , có hình tượng  mới, hoặc Bài ca Việt sử,  ca tụng sự tồn vong dân tộc.  Thơ Thế Viên ca tụng thiên nhiên, tình yêu lứa đôi.  Tóm lại,  Thế Viên, tuy chưa xuất bản  thi phẩm *,  nhưng, nhiều bài thơ đăng báo bộc lộ, bản sắc độc đáo thơ trữ tình .  Ông qua đời ở Sài gòn năm 1993
-----
* đã xuất bản nhiều tập thơ : Đau thương, Khuôn mặt của chúng ta, Nỗi buồn của anh v.v.. (TP)

trích thơ 

                                                 CUỐI CÙNG

                              Giữa cuộc sống trần gian đầy hoa bướm 
                             Tôi mê say trong câu hát tiếng cười 
                             Đẹp môi hồng những lứa tuổi hai mươi 
                             Tim son trẻ đời đâm bông trái 
                             Trong những phút thần tiên trao ân ái 
                             Trong những giờ e ngại buổi yêu đương
                             Thời gian qua trong cảnh mộng thiên đường 
                             Tôi réo gọi những muôn hình muôn sắc
                             Của trăng sao, của trời đêm dày đặc
                             Của ban mai của nét mặt hoa niên  
                             Của mùa thu trong giếng mắt u huyền 
                             Của em gái mưới lăm năm tóc xõa
                             Ngày cuối cùng nợ đời tôi phải trả 
                             Chết hình hài nhưng sống ở tâm linh 
                             Của cảnh đẹp trần gian về xứ lạ 
                             Tôi sẽ mua những tiếng cười rộn rã  
                             Của người yêu như dâng cả môi hồng 
                             Và nét u hoài giữa đáy mắt trong
                             Của thiếu nữ khi dâng cả moi hồng  
                             Và nét u hoài giữa đáy mắt trong 
                             Của thiếu nữ khi chờ mong tình ái
                             Tôi sẽ về và mong ngày trở lại  
                             Cuộc đời tròn hoang dại tuổi ban sơ
                             Ôi ! Người con gái bé bỏng tóc buông hờ,
                             Cuối cùng chết, tôi say mê tuổi trẻ.
                                                                     TRÍCH BÁO  VĂN NGHỆ TIỀN PHONG

                                    THẾ VIÊN

                                                               4. chế vũ
                                                                    (1931- 1961)

Tên thật Hồ xuân Tịnh.  Sinh năm 1931 ở Huế, chính quán thành phố Vinh.  Thời kỳ kháng chiến đã hoạt động văn nghệ, vào Nam,  mới xuất bản thơ. Đã cho xuất bản  Hoa tâm tư (thơ,1956) gồm hơn 2 chục bài, hầu như nguồn cảm hứng vay mượn tâm tư người đi trước.  Kỹ thuật chưa có gì đặc sắc, thích dùng từ ngữ sáo, rỗng.  Nguồn cảm hứng cá nhân vị kỷ, nhưng thật ra, cũng chưa thành khẩn nói lên được ý muốn ấy.  Chịu ảnh hưởng, gần như là quá trung thành trong thơ Xuân Diệu, khiến trở nên khờ khạo,   Chẳng hạn, ở bài  Tha thiết, chẳng hạn.   Vế sau, thơ ông có khác đi, đằm thắm giọng thơ của một thi sĩ có tâm hồn thơ, dấu sao vẫn chưa có  thể nói là thuần thục, tiếng thơ chưa bứt lên được để lộ rõ bản sắc.  Trong thi phẩm Hoa tâm tư, có đôi bài hay, chẳng  hạn như bài Em tôi,  rất xúc cảm .

  Phê bình tập thơ đầu tay  của Chế Vũ, Uyên Thao nhận xét có phần xác đáng,"... Thơ anh [Chế Vũ] tỏ ra hứa hẹn một tương lai đẹp đẽ, songđiều kiện để tiến tới là : 'vấn đề chỉnh bị con người', theo quan niệm riêng ấy, chúng tôi hy vọng- và, chắc anh sẽ tự thắng trong những bước đường tới.  Và, tuy chưa hề nghĩ, sẽ viếng (?) cho anh một vòng hoa, chúng tôi vẫn sẵn sàng gửi lời chào mừng anh ở ngày tới.  Riêng trong 'Hoa tâm tư', ngoài hết mọi điểm đã trình bày, tôi muốn nhấn mạnh cùng Chế Vũ"  ...hãy nên quay về với những cảm hứng của mình, hơn là vay mượn ..." (  tạp chí 'Sinh Lực' số 2, ra ngày 3-12- 1956.)

Phan minh Hồng dồn đọng tâm tư trong tập thơ đầu Mùa gia cảm, xét ra ,cùng ý nghĩa với Chế Vũ, ở  tập thơ đầu tay.  Hoa tâm tư của Chế Vũ  phan ánh tâm tư xáo loạn trong tâm hồn,  mà, chưa thể diễn tả được.  Chỉ ít lâu sau,  qua những bài thơ đăng trên báo Tầm nguyên : Đêm không ngủ - tho Chế Vũ đã đạt  được cảm xúc mới , nội dung tiến bộ không ngờ.  Tiếp theo,  những bài  Tìm em ở đâu,  Giá anh không là thi sĩ,   Cho mai sau, - thi ca Chế Vũ nói về tình yêu đôi lứa  thanh xuân , rất chân thành, rung cảm độc đáo, chính thật của tác giả-  như triết học, là engagement en soi .(nhận phận mình). Thái độ ấy thật can đảm,  khi biết rằng muốn đi vào nghiệp thơ có bản sắc riêng, phải bước đi hết lòng,  trong sự mạnh bạo cải tiến.   Chúng tôi bật nhớ tới Panait Istrati, tác gỉả Kyra Kalina, nhà văn nổi tiếng Rumani, có lúc phải ăn rau sà-lách trừ bữa, đi trạc tàu (không tiền mua vé), bỏ gia đình, thân quyến  ở quê nhà, mạo hiểm tới  Paris,   chỉ để học và viết văn.   Khi đã thành danh, cho xuất bản  một tự sự kể Vers l'autre flamme, tác giả vẫn chưa hiểu hết thế nào mới đúng  engagement en soi? ( tự thán, "  thật đau đớn cho tôi để trở thành một văn sĩ tăm tiếng, mà ban đầu tôi rất háo hức !" ). Không biết thi sĩ Chế Vũ có đồng tâm tư với Panait Istrati không, khi tác giả thi phẩm Hoa tâm tư đã thành công,  có  điạ vị  của  một thi sỉ tiếng tăm, lại qua đời rất trẻ, ở tuổi 30 ( độc thân .)  

Bài thơ trích dẫn dưới đây: Tìm em ở đâu, mang một hình tượng mới, chan hòa tình cảm cá nhân hào nhịp cùng nhịp sống mới nhiệm màu.

                                                     TÌM EM Ở ĐÂU?
                                                                        thơ CHẾ VŨ

                                              Anh biết tìm em ở đâu ? 
                                              Chẳng lẽ tìm em trên hết địa cầu 
                                              Ngày đi không chờ đợi
                                              Thao thức tàn canh đêm dài trăng trối 
                                              Lòng thẳm như hố sâu
                                              Tuổi xé ba mươi  
                                              Vẫn chưa một lần phạm tội  
                                              Sao còn bắt anh chờ đợi.
                                              Sao còn bắt em  mắt buồn ngõ tối?
                                              Vẫn biết cuộc đời không bùn lầy lội
                                              Không là đêm ba mươi  
                                              Trăng còn bên kia thế giới 
                                              Nhưng ai có thích đợi chờ
                                              Cuộc đời đi hoang qua muôn ngàn tuổi
                                              Ta sẽ tìm nhau ở đâu ? 
                                              Đời còn chưa hấp hối
                                              Vẫn yêu nhau bạc đầu 
                                              Vẫn đi tìm dẫu suốt đêm sâu .
                                              Tại hôm nay nghe cuộc đời mưa gió 
                                              Nghe mười phương nắng nở 
                                              Tim anh se buốt đợi chờ
                                              Vẫn không hề phẫn nộ 
                                              Vẫn qua đêm dài nín thở 
                                              Đi tìm đôi mắt em
                                              Đi tìm một ánh sao đêm 
                                              Cho cuộc đời vui như hội chợ.
                                              Giờ định tìm em ở đâu?
                                              Đừng bắt tìm em trên suốt địa cầu  
                                              Chân anh từng biết mỏi
                                              Anh sẽ có trọn đời không phạm tội 
                                              Cho lộc trời  rót xuống trần gian 
                                              Anh thích làm người, lòng chan chứa yêu thương
                                                          (TRÍCH  KHÁT VỌNG/  thơ CHÊ VŨ  ( SAIGON 1959)
                                                  C.V.  

                                            thế phong

                                                                            ( kỳ sau: Diên Nghị + Huyền Viêm )