t.tkh, nàng là ai & những bài báo tranh luận ... / đinh bạch dân sưu tập ... - 1

nhật báo sài gòn giải phóng : 9-10-1994
bài viết : ngọc tĩnh[ mai quốc liên]


                                    chung quanh ' t.t.kh nàng là ai? (*)
                                             bài viết : ngọc tĩnh 




    - sáng tỏ một ' nghi án văn chương; hơn nửa thế kỷ [ 1937- 1994]
    - một sự  ' im lặng cao thượng', cuối cùng bí mật đã được phát giác
    - tác giả cuốn sách :' chúng tôi đã lỡ biết t.t.kh là ai ?'
    - nữ sĩ trần thị vân chung [t.t.kh] đang ở pháp & nhà văn thanh châu
      ở hà nội sẽ nói gì về chuyện này ?


    Chỉ với 3 bài thơ thôi, T.T.KH đã làm thi đàn hồi ấy xôn xao.   Ba bài thơ khóc cho một mối tình tan vỡ và tuyệt vọng của một người thiếu phụ.  Không một ai -- dù trái tim chai sạn đến đâu -- có thể làm  ngơ, không xúc động trước những câu thơ rướm máu, đẹp một vẻ đẹp vừa chân chất vừa đài các :

                                     ' Từ đấy thu rồi thu lại thu
                                       Lòng tôi giá lạnh đến bao giờ'

                                    ' Nếu biết rằng tôi đã có chồng
                                     Trời ơi! Người ấy có buồn không
                                     Có thầm nghĩ đến loài hoa vỡ
                                    Tựa trái tim phai tựa má hồng'

    Biết bao tiếng vang đáp lại tiếng khóc nức nở -- ' dòng dư lệ' của người thiếu phụ
 ' vườn Thanh', trong đó có các bài thơ của  Thâm  Tâm, Nguyễn Bính.  Nhưng, rồi một sự im lặng kéo dài hơn nửa thế kỷ bao phủ lên 3 chữ tên T.T.KH.  '  Liệu rồi đây người có thể ôm nỗi buồn riêng cho đến khi về chín suối '  --  Hoài Thanh viết trong' Thi nhân Việt nam ', 1941.  Và bao người đã cất công đi tìm cái bí mật tuyệt diệu ấy.  Người ta phỏng đoán, người ta tranh luận, người ta tưởng tượng, người ta bịa  đặt... rồi cuộc bí mật vẫn là bí mật.    T.T.KH ngỡ đã bặt tăm.

    Nhờ một duyên may mà một số trong những người đi tìm đó, các tác gỉ cuốn sách, đã phát giác ra điều bí mật .  Thì ra, 2 nhân vật chính của câu chuyện tình sử ' này vẫn còn sống: bà Trần thị Vân Chung đang ở miệt Dordogne bên Pháp và ông Thanh Châu đang hiện hữu ở Hà nội.  Và cái tên T.T.KH, có nghĩa là Trần [Thị Vân Chung] [ Thanh Châu] khóc.

    Các tác giả cuốn sách đã giải trình đầy đủ tư liệu hơn nửa thế kỷ qua, đưa ra những chưng cứ mới tìm thấy, để trả tác quyền về cho bà Trần thị Vân Chung.  Việc làm trân trọng đó, có thể xem là một' nghĩa cử' của những người cùng làng văn, những người ' ta cũng nòi tình , thương người đồng điệu ' : nhà văn Thế Phong và nhà thơ Trần nhật Thu
 [ dưới cái tên chung: Thế Nhật].  Tôi được biết rằng có một vài chi tiết rất nhỏ, cần phải đính chính, cũng như, còn một số chi tiết, người đọc muốn biết thêm cho ' vững dạ' .  Nhưng, đây là  một cuốn sách có ích và đáng yêu.

     Nhũng mùa thu qua,  những  năm tháng qua.  Vượt qua bao thăng trầm, qua bao  dâu bể, những câu thơ hay  còn ở lại.   Và nó đã làm bận lòng chúng ta không ít.  Nhưng chính nhờ thế mà cuộc đời thêm đáng yêu, thêm thi vị.  Hôm nay chúng ta đã rõ một sự thật, tôi muốn nhân đây, nói lên lời cảm ơn của một người  đọc -- và tôi tin là của nhiều người đọc -- đối với T.T.KH và cả đối với 2 tác giả cuốn sách nhỏ đã mang lại cho chúng ta một phát hiện , một niềm vui .
   [] 

       ngọc tĩnh
   
----
*   tác giả :  Thế Nhật, Nxb văn hóa -thông tin -- 1994. 
     ( chú thích : Ngọc Tĩnh)

    ( Sđd: : tr.  5 , trang Chủ nhật báo SGGP-
       Ngọc Tĩnh: một bút danh của Mai quốc Liên. 
       (BT)