" cứ mỗi mùa lễ 'phục sinh', chúng ta đều phải nhớ tới ông 'tôma' ...' "/ bài: cố linh mục văn sĩ nguyễn ngọc lan (chủ nhật hồng giữa mùa tím./ nguyễn ngọc lan/ tin xuất bản, paris 1997)

tựa chính bài:
" Không một Tôma nào là không đáng kể"
tin xuất bản - paris, 1997.


   " cứ mỗi mùa lễ phục sinh,
  chúng ta đều phải nhớ ông Tôma ..."
                                                                                  nguyễn ngọc lan


lời dẫn.

cứ mỗi lần nhìn thấy 'Chủ nhật giữa mùa tím' / Nguyễn ngọc Lan; tôi bồi hồi nhớ lại  kỷ niệm 'sách in 'chui' ở Saigon,  mang tên nxb Tin, Paris 1997 + dòng chữ tác giả tặng con gái chúng tôi lập gia dình: Đỗ Như Tường Khê + Lương ngọc Hà, diễn ra tại nhà hàng Sao Biển, 259 Trần hưng Đạo, tp. HCM, ngày 18/ 12/ 1999 '--  bữa ấy;'có Nguyễn ngọc Lan + vợ, nữ tác giả Huỳnh thanh Vân  tham dự.'

 con chúng tôi tặng lại bố; sách còn đây; còn tác giả là con người -- đã vậy; thì,

 "  ... Con người phải chết.  Cứ phải chết.  Năm 2000 cũng như 2, 3 triệu năm trước năm 0 .(...) -- nhất là hôm nay, ngày lễ Phục sinh. Chúa Kitô [Giê-xu] đã tự nguyện chịu chết để vượt qua cái chết ... để giải thoát con người khỏi thân phận ấy.  Phục sinh là [Ngài] đã toàn thắng cái chết của chúng ta.  Chúng ta đã chỉ chết để chia phần cho Ngài; nhưng Ngài đã đáp lại bằng cách đem sự Sống lại cho đến cho cả hồn xác của chúng ta.  Lễ Phục sinh cũng là lễ mừng chính chúng ta 'được Thiên chúa cho sống lại', nhờ đức Kitô , với đức Kitô, và trong đức Kitô . [Giê-xu] ..."        (Hãy vui mừng ! Halleluia!"/ Chủ nhật hồng giữa mùa tím' --  tr. 192, 196.).

Nguyễn ngọc Lan sinh ngày 14/7/1930, mất ngày 26/2/ 2007; linh mục thuộc dòng Chuá Cứu Thế, thụ phong linh mục ở Pháp năm 1957.Còn
là tiến sĩ triết học, tốt nghiệp ở Sorbonnne, Pháp. Về lại Saigon 1965, cùng với linh mục Chân Tín làm báo Đôi diện, với lập trường chống chiến tranh nội chiến. Còn viết  cho báo Trình bày của Thế Nguyên, Đất nước / Nguyễn văn Trung  v.v...  Sau 30/4/ 1975, Nguyễn ngọc Lan làm tổng biên tập tạp chí Đứng dậy,( một trong 2 tờ báo được xuất bản ở Saigon) ; nhưng đến 1978, báo Đứng dậy bị đóng cửa. Từ 1976, khi ông viết cho báo Tin sáng (Ngô công Đức) , nơi đây ông gặp gỡ nữ phóng viên Huỳnh thanh Vân, sinh tình cảm; ông bèn viết thư gửi đức Giáo hoàng,  cho phép được hoàn tục để cưới vợ;  đám cưới diễn ra tại một thánh đường trên đường Tú Xương (quận 3) -- và, chủ hôn là đại tướng công an Mai chí Thọ.  
Và, tới ngày 5/8/ 1990;  công an tp. HCM  ập tới,  khám xét nhà  Nguyễn ngọc Lan + Huỳnh thanh Vân (tại phường 6, quận 10) , tuyên lệnh quản thủc ông  tại gia 3 năm, còn linh mục Chân Tín bị đưa đi cải tạo ở Cần giờ.   Lý do bị quản thúc, bởi ông cho  in 3 tập Nhật ký Nguyễn ngọc Lan  do Tin Nhà xuất bản ở Pháp. ( Nhật ký NNLan 1988 -- Nhật ký NNLan 1989-1990 -- Nhật ký NNLan 1990- 1991). 

cựu linh mục văn sĩ Nguyễn ngọc Lan qua đời vì bệnh phổi  mãn tính, trong khi đứa con gái duy nhất, Lan Chi  đang học ở Paris.

ĐINH BẠCH DÂN
SAIGON, MÙA PHỤC SINH 2016.

                                                                                     trang 3 CHỦ NHẬT HỒNG GIỮA MÙA TÍM
                                                                                    (thủ bút + chữ ký tác giả ký tặng, dịp đám cưới 
                                                                           Đỗ -như Tường Khê + Lương ngọc Hà,  tại  nhà hàng Sao Biển
                                                                              đường Trần hưng Đạo, quận 1, tp. HCM, ngày 19/12/ 1999.)



                                          

Cứ mỗi mùa lễ Phục sinh, chúng ta lại phải nhớ tới cái chết ông Tôma.  Như cơ thể cứ phải biết là còn có mẩu ruột thừa; không biết để làm gì mà vẫn có đó, có danh xưng hẳn hoi -- và có khi làm nhức nhối cho tất cả.   Vừa mừng Chúa sống lại Chủ nhật trước ; qua Chủ nhật sau là đã phải thấy Tôma đi đâu biệt tăm, trong những ngày sôi nổi nhất;  rồi xuất hiện giờ chót, để đặt lại vấn đề như từ đấu -- và, làm phiền mọi người.

Nổi bật quá trong đoạn Tin Mừng Ga 20, 19-31; được hội thánh công bố Chủ nhật II Phục sinh-- Tôma vẫn chỉ dễ nổi tiếng là 'kẻ cứng tin'.  Đại diện cho một thứ chủ nghĩa thực chứng (positivisme), ngay cả 19 thế kỷ , trước khi chủ nghĩa này ra đời;
" Nếu nơi tay Ngài tôi không thấy các dấu  đinh, và tra tay tôi vào các lỗ đinh, cùng tra bàn tay tôi vào cạnh sườn Ngài; tôi sẽ không tin. 
" Kỹ quá. Câu nói đó đáng làm mẫu nực cho cả Auguste Comte.

Tôma-kẻ-cứng-tin cũng như Phêro [Phi-e-rơ] -anh-chối-Thầy . Gán nhãn hiệu thật gọn cho các vị thánh; âu cũng là chuyện thuận tiện.  Chỉ có thiếu đường dán vào lưng mỗi vị một con số như các cầu thủ bóng đá.

Phê-rô-anh-chối Thầy, cầu cho chúng tôi, Thánh số 9, cầu may cho chúng tôi.

Thật oan cho Tôma.   Thiên hạ chỉ mau quên.  Không dễ tin 'cứng lòng tin'; đâu phải là độc quyền của Tôma.  Không một ai trong số những người thân của đức Yêsu [Giê-xu] -- ngoại trừ đức Mẹ. Maria là 'kẻ đã tin' (Lc 1. 45) tự thuở nào  -- 'không một ai dễ tin hơn Tôma, đã không 'cứng tin' như Tôma.  Kể cả quý bà quý cô.' 
 Họ chỉ đi tìm kẻ chết, không hề đi đón Người Sống.  Thấy mồ trống; thì cho dầu có được người thanh niên nào ngồi ở đó trấn an, và cho biết,
 ' Ngài đã sống lạ, chớ có kinh hoảng.' 
họ đâu có tin. 
 'Họ ra khỏi mồ ma chạy trốn, vì họ run rẩy và sợ ngất người ra'. (Mc 16, 1-8). 
 Khá lắm thì cũng chỉ được như Maria Magđala: đi tìm một xác chết bị đánh cắp mà thôi; đến nỗi khi 'trông thấy đức Yêsu đứng đó' mà vẫn cứ tưởng là người làm vườn.  (Ga 20 1-18)

Nói gì đến hai môn đệ trên đường Emmau.  Họ  đã nghe nói chuyện mồ trống, thiên thần hiện ra báo tin; nhưng 'trí lòng chậm tin', họ cứ vác mãi theo trên đường một 'bộ mặt ảo não'.  Gặp đức Yêsu, đi cả buổi chiều bên cạnh Ngài, nghe Ngài diễn giải đầu đuôi, gốc ngọn toàn bộ Kinh thánh, họ vẫn không nhận ra Chúa.  Phài đợi Chúa mở mắt tâm hồn, như đã mở mắt cho Maria Magđala -- lần này bằng cử chỉ bẻ bánh như lần nọ, bằng tiếng gọi 'Maria' -- họ mới 'nhận biết Ngài'.  (Lc 24, 13-35). 
 Cũng như Maria Magđala; họ không dễ tin khi không thấy tận mắt, mà thấy tận mắt rồi, lại chưa đủ để tin.
  Chủ nghĩ thực chứng có khi là điều kiện cần; không bao giờ là điều kiện đủ để tin Cháu sống lại.

Tất cả các tông đồ khác cũng vậy thôi.  Nghe một bà như Maria Magđala nói là đã thấy Ngài, 'họ không tin'.  Nghe 2 đấng nam nhi đi Emmau về báo tin cho biết, họ 'cũng không tin'.  Phải đợi 'sau cùng Ngài tỏ mình ra cho chính nhóm Mười Một đang khi họ dùng bữa', họ mới mở mắt ra được. Và nếu đấng Sống lại chỉ lả kê nhẹ Tôma, là 'đứng ở như kẻ cứng tin' (Ga 20, 27); thì rõ ràng Ngài đã không nhẹ nhàng với các tông đồ khác: 'Ngài quở mắng sự cứng tin, lòng chai đá của họ, bởi không tin những kẻ được thấy Ngài đã sống lại'. (Mc 16, 9-14).


Rốt cuộc, nếu chỉ là chuyện cứng tin; thì Tôma không đáng được chú ý làm gì, chỉ tội nghiệp.  Nhưng chính sự kiện tất cả mọi người thân cận Chúa Yêsu đều chậm tin hay cứng tin, chính sự kiện này lại rất ý nghĩa:

        1.  Tiên vàn mọi sự, TIN LÀ TIN CHÚA SỐNG LẠI   (1Cr 15, 1-8), xem lại tt 205- 206).
            2.  Các kẻ tin đầu tiên đã không hề là loại người mù quáng, dễ tin, 'tin đại'.  Họ vừa không dễ mường tượng, mong chờ Chúa sống lại, vừa không dễ đón nhận Tin Mừng Chúa Sống lại.
         3.  Họ đều đã cần (hay đòi) thấy tận mắt mới tin.  Nhưng thấy tận mắt vẫn chưa đủ để nhận ra Chúa, tin Ngài đã sống lại.  Còn phải được Chúa mở mắt lòng tin, họ mới tin được Chúa sống lại.  Chúa [phán]: 'Phúc cho những ai không thấy mà tin', không phài là để khuyến khích sự ... nhắm mắt tin đại; nhưng là để nhấn mạnh về ơn mở mắt lòng tin.  Vì xét cho cùng: mọi kẻ tin, thấy hay không thấy, sáng mắt hay không sáng mắt mà tin; thì đều đã được sáng lòng, được phúc sáng lòng, đều có phúc.


                                                                  ***

Tôma 'cứng tin' không phải chuyện mới mẻ. đáng chú ý.
  Nhưng chính vì Tôma chỉ là anh cầm đèn đỏ trong vụ chậm tin và cứng tin, chuyện Tôma lại là chuyện tuyệt vời.
Bất kỳ kẻ cứng tin nào, cho dầu là ở giờ thứ 25; cho dẫu là kẻ cuối cùng, thì vẫn là có 1 không 2 đối với đấng Sống lại -- và, cũng được Ngài chiếu cố.
  Không có vấn đề đa số thắng thiểu số ở đây.
  Chúa không vì 99% đã in mà bắt 1% còn lại; phải ... tự động tin theo.
  Cũng không phải vì 99% đã tin mà coi như không đáng kể,'coi như pha', cho 'qua luôn' 1% hay một anh Tôma nào đó còn sót lại.

Không một đa số nào, cho dầu là 99% là điều kiện đủ để rút ra từ ruột gan tiếng kêu lên; 'Lạy Chúa tôi và là Thiên Chúa của tôi' .(Ga 20, 28).
 Chúa có thể trách chúng ta chậm tin, cứng tin; thậm chí 'lòng chai dạ đá'.
  Nhưng Ngài vẫn quý trọng đòi hỏi thâm sâu của mỗi chúng ta là được đích thân; chính mính gặp gỡ Ngài, cách này hay cách khác, chứ không phải chỉ qua trung gian, đại diện.

Không một Tôma nào là không đáng kể; Thiên Chúa không hề giỏi kế toán-- và, con người không bao giờ chỉ là số lượng đối với Ngài. 
 Chỉ một 'Noê đã được nghĩa trước mắt Yavê' là đã đủ cho lòng thương xót của Ngài bỏ ý định 'xóa sạch loài người khỏi mặt đất'.(St 6, 7-8).
 Abraham đã có thể thoải mái tự ý đề nghị con số 50 người lành; rồi, rút dần xuống, chỉ còn 10 người lành thôi; mà vẫn được Chúa thỏa thuận sẽ không hủy diệt Sôđôm, ví 10 người ấy.  Chỉ tiếc là Abraham không bạo phổi hơn; để rút xuống ... chỉ còn 1 mgười lành.
  Chạy ra khỏi Sôđôm, Lot ngỏ ý muốn 'thoát thân' vào một thành gần bên; thi, chỉ một mình Lot đã đủ để Yavê 'nể nang' mà 'không vùi thành đó'; thậm chí, còn hứa 'không thể làm gì trước khi [Lot] đến đó' .(St 18, 22-32 ; 19, 17-26). 
 Tôma có là kẻ còn sót lại; kẻ cuối cùng của thiểu số nhỏ nhoi cuối cùng, người thứ 1001 của giờ thứ 25; thì, đấng Sống lại vẫn có thể dành phần cho Tôma, gặp gỡ Tôma, trước khi có thể 'ra đi' mà hết phải bận tâm.

Nói cho ngay, có bao giờ Chúa hết phải bận tâm được.  Vì đâu đó, đây đó trên cõi đời này; vẫn còn có một kẻ cứng tin cuối cùng, một Tôma, nhiều Tôma.  vẫn còn đâu đó trong lòng dạ chúng ta; đây đó tong cuộc sống chúng ta; [ở] một góc, một phần ngờ vực, hoảng sợ; chưa tin, cứng tin sót lại.  Không ai bằng thánh Phaolô dư biết điều đó; và, làm chứng cho điều đó.
  Chúa đã 'đi về Trời' (Cv 1, 11) từ hồi nào rồi; nhưng 'cuối hết, Ngài đã hiện ra cho tôi nữa, đứa con ranh'. (1Cr 15,8). 
Tôma chỉ sau 10 tông đồ, còn Phaolô là sau cả 'hơn 500 anh em' . (1Cr 15, 6). 
 Người thứ 501 vẫn được Chúa Sống lại chiếu cố, như kẻ độc nhất vô nhị; [lại] chiếu cố một cách độc nhất vô nhị. 


Và, Chúa Sống lại; đã ra đi, mà vẫn còn đó, 'ở với [chúng ta] mọi ngày cho đến tận thế' .
(Mt 28, 20). 
 Để chiếu cố.  Sẽ không bao giờ Ngài phải chịu chiếu cố đến những Tôma cuối cùng, đến những Saulô còn sot lại.  Ngài cứ còn phải chịu phiền, bận tâm vì họ,  cho đến ngày cuối cùng  Để chiếu cố bằng một 'cú' ngoạn mục; như trên đường đi Đama; hay vào một lúc nào đó trong cuộc đời một Augustinô, một Phanxicô Assisi, một Pascal, một Alphonsô Ligori, một Claudel, một Charles de Foucauld, v.v  ...

Hay thông thường hơn; chiếu cố bằng cái nháy mắt, những 'dấu chỉ' kín đáo hơn, nhẹ nhàng hơn; nhưng cũng có thật không kém; và không ý nghĩa 'mặc khải'.  Những cái nháy mắt, những 'dấu chỉ' của Chúa vẫn xuất hiện đây đó, trong cuộc đời mỗi con người.

Có như vậy mới là 'gặp gỡ đức Kitô [Giê-xu] biến đổi cuộc đời mình' -- sống đức tin và làm chứng cho lòng tin,   Tin, 'tiên vàn mọi sự' là TIN CHÚA KITÔ SỐNG LẠI, tin đích thực, 'không thấy mà tin' -- nhưng cũng không phải nhắm mắt mà tin, không phải tin 'ăn theo', không phải tin bằng 'lòng tin tầm gửi'. 

 Tin đích thực; vì đích thân được 'gặp gỡ đức Kitô' một cách nào đó.  Và; nói về lòng tin, nói về Chúa Sống lại, loan báo Tin Mừng cho đúng đắn -- và đích thực vẫn là LÀM CHƯ.

    (Témoignage chrétien, 12 avril 1982, p. 22): " Aucun Thomas n'est négligeable".

     NNL biên dịch
.