võ thi xuân hà :' không có văn chương đời tôi còn bất hạnh hơn' bài viết quỳnh vân ( báo 'an ninh thủ đô')

             võ thị xuân hà:
           " không có văn chương đời tôi còn bất hạnh hơn "
                                                       quỳnh vân

                                                     võ thị xuân hà    [1959-     ]

                                                                   -  sinh ở Hà nội, quê gốc Vĩ Dạ/ Huế (Trung bộ)
                                                     -  tốt nghiệp Cao đẳng Sư phạm.( khoa Toán, Lý)
                                                     -  thủ khoa Khóa 4 Trường viết văn Nguyễn Du
                                                     -  phó ban công tác hội Nhà văn Việt nam
                                                     -  phó ban thường trực Ban công tác Nhà văn Trẻ
                                                                                                 (hội Nhà văn VN)
                                                     -  hội viên hội Nhà văn Hà nội - hội Nhà báo - hội Điện ành
                                                     -  phó giám đốc Công ty truyền thông Hà Thê (Hà nội)

                                                                                         ( newvietart.com ) (france)


 - ... ' khi trái tim bạn đầy nước mắt, khi bước chân của bạn rỉ máu vì những mũi gai; hãy mỉm cười để cho mình thêm một chút dũng khí, để vững an bước đi trên con đường đời phía trước . Và ít nhất; thì sẽ mỉm cười để làm chỗ dựa cho người khác, khi họ lâm vào hoàn cảnh như bạn -- mỉm cười để không phải buồn khổ như ta nữa. '
       (trích truyện ngắn 'Cành phong hương'/ Võ thị Xuân Hà.)

- ..." không có văn chương đời tôi còn bất hạnh hơn.  Khi cuộc hôn nhân đầu tiên của tôi tan vỡ; vì là người phụ nữ viết văn, làm báo -- nên tôi bị người ta đồn thổi nọ kia. Nhưng cũng chính [là] nhà văn ; tôi có niềm an ủi vượt lên tất cả ..."
     (Võ thị Xuân Hà trả lời phỏng vấn  Vn.Express ' Hạnh phúc và khổ lụy của phụ nữ mang nghiệp văn'.)


            (...)

     Có người nói 'Nàng Thê' là ai?  Đó là một nhân vật trong truyện ngắn của chị [Võ thị Xuân Hà] -- một truyện ngắn đẹp --nhưng mênh mông buồn.  
     'Nàng Thê' của Võ thị Xuân Hà [VTXH]; vốn là một cô công chúa, sống trong chốn nhung lụa  Số phận đưa đẩy; nàng yêu ánh mắt của tên thích khách, cùng tiếng sáo của hắn. Chẳng nhìn thấy mặt nhau, nhưng cứ yêu đắm đuối.
    Rồi cô công chúa ấy cũng bị gả ép cho chàng hoàng tử Cổ Nộ; thao sự sắp đặt của vua cha, bị người tình của chồng đấu độc; và, chết trong một lần 'vượt cạn'.
    Cô đầu thai nhiều kiếp; cô đã ranh mãnh để khi qua bên Tây sinh, qua mặt cả đám ngạ quỷ, ép người ta phải uống nước 'Lãng Quên'; trước khi lên 'đài chuyển kiếp đầu thai'. 
    Bi kịch của  'Nàng Thê' ở chỗ: tình yêu của cô mong đợi này qua đời khác; kiếp này qua kiếp khác, lại hóa ra ở ngay bên cạnh cô.  Cái ánh mắt nồng nàn dành cho cô ; lại chính là một tiểu ngạ quỷ ở cạnh cầu Đoan hà -- là người cô đã yêu, đã hòa 'Xuân tương khúc'-- và; nhớ suốt 2000 năm. 
    vì yêu thương cô; vì nhớ nhung cô, chàng trai kia chấp nhận làm kiếp quỷ, suốt mấy trăm năm, đứng cạnh cửa địa ngục; chỉ để đợi bóng cô một ngày nào đó đi qua.
     Sở dĩ, 'Câu chuyện  'Nàng Thê'  đẹp; bởi VTXH đã viết nên trang văn, với từng câu, từng chữ; lay động lòng người đọc xót xa cho thân phận [một người] đàn bà cả đời --hay  muôn kiếp chỉ dành tình yêu cho một người.


                                                         ***

     Võ thị Xuân Hà đã hơn một lần kể:  'chị là người thiệt thòi; khi suốt những năm tháng,  tuổi học trò đi học -- chị không được học chung với bất cứ người con trai nào giỏi hơn mình.  Mới nghe qua; câu nói đó hơi có phần kiêu ngạo; nhưng sư thật: chị luôn là người dẫn đầu, trong sớ nhiều môn học; trong đó có cả tóan + văn.'  

    Thời đó, đến cả bây giờ, học sinh giỏi tóan thì nhiều,; văn thì ít.  Đương nhiên, VTXH luôn luôn được nhà trường gửi gắm niềm tin; để trở thành gương mặt đi thi văn cho trường.  Rồi học tài thi phận; yêu văn chương, khi thi vào trường Tổng hợp Văn, chị thiếu 1/2 điểm; trong khi đó, thừa điểm đỗ vào Sư phạm ngoại ngữ.

     Ngẫm cho đến cùng; thì số phận có nhiều lối rẽ, rất éo le -- ngày đó nếu chị đỗ [vào] Tổng hợp Văn; thì biết đâu, sẽ thành danh với vai trò phê bình văn học; thì sao ?

     Võ thị Xuân Hà tốt nghiệp Cao đẳng sư phạm; rồi đi làm cô giáo dạy toán.  Những con số lý trí, lạnh lùng; [vẫn] không dập tắt được tình yêu văn chương trong chị, người đàn bà với vẻ ngoài mong manh -- nhưng bên trong lại cực lỳ mạnh mẽ.  Để rồi, có một ngày những câu chuyện của chi viết nên; từ những tích cóp cuộc [sống] ám ảnh người đọc
.
    Truyện ngăn ư ?  Có mấy nhà văn cùng lứa vượt qua được chị ?   Là chưa kể ngày bé chị hay làm thơ. Những năm tháng chiến tranh, bố mẹ công tác ở xa; mấy chị em VTXH đi sơ tán ở một vùng quê ngoại thành Hà nội.  Thi thoảng, nhà thơ Thanh Tịnh ( họ bên nội với gia đình) [ghé] thăm hỏi các cháu.  Lần nào thấy ông Thanh Tịnh đến, VTXH cũng gửi gắm dăm bài thơ; nhờ ông đọc hộ.
  
    Chuyện [VTXH] nhất định đi học đại học tại chức Tổng hợp Văn; rồi, chưa học đủ 4 năm, lại khăng khăng chuyển sang Trường viết văn Nguyễn Du (khóa 4)  --  cũng  khiến] nhiều người lạ lẫm. 

   Họ bảo chị : ' đàn bà đẹp, thì văn chương mà làm gì?' . Có người lại cho rằng học  để  ...  lượn lờ lướt ván ; [ thì] chị trả lời bằng kết quả : thủ khoa Khóa 4 Trường viết văn Nguyễn Du .(khóa chính quy đầu tiên, cùng nhà văn Tạ duy Anh.)

      Trò chuyện về cuộc đời mình; mắt chị nhìn vào xa xăm, chốt lại bắng câu: " ... hạnh phúc có, cũng đã có, vinh quy có, nhục nhã cũng nhiều. " 

      Đó là những năm tháng chị phải mở một hiệu sách nho nhỏ trên phố Vĩnh hồ; để kiếm thêm thu nhập nuôi con -- quần ống thấp ống cao; đi dạy về, lao vào khuân vác sách, tất tả ngược xuôi, đầu tóc rũ rượi; chẳng sợ ai cưới, chẳng sĩ diện hão.  

     Trộm vía, những câu chuyện của VTXH; nhiều khi thẳng thắn đến xót xa, không ngại đụng chạm, không ngại người khác nhận xét  'có gì đó' ... -- thế mà  chặng đường văn chương [cũng] đã qua; chi chưa bị 'ăn đoàn hội đồng'; nhưng bị hại cũng không ít.
  
     Chị toan kể cho tôi [nghe]; những lần 'lên bờ xuống ruộng' vì bạn bè, đồng nghiệp; song có gì đó đã ngăn chị lại[ không kể nữa] .

    Chị ậm ừ; thôi cái gì đã qua, không nhắc lại nữa.  Mỗi lần trải qua một kiếp nạn, chị lại thầm cảm ơn ông Trời , đã cho chị thêm sức mạnh; 'để thứ tha, để viết, để quên đi những muộn phiền.'

    Bởi  đơn giản; chị đã được an ủi -- nói theo nhà thơ Trần đăng Khoa," Đời đã lấy đi của thím nhiều, nhưng cũng cho thím không ít."


                                                             ***

     Quen Võ thị Xuân Hà đã lâu; nhưng thú thật, tôi chưa biết chị sinh năm [nào]; cũng không muốn hỏi.  Đơn giản gần chị; tôi [Quỳnh Vân] thấy chị trẻ trung, bản lĩnh lạ kỳ.

     Cái hôm Nguyễn đình Tú ra tiểu thuyết mới 'Xác phàm' -- trời bỗng đổ cơn mưa ngập phố -- Nguyễn đình Tú nhấp nhỏm, lo đứng, lo ngồi từ sáng sớm. Thì 'chủ xị' 'ban Nhà văn Trẻ' ( hội Nhà văn Việt nam); Võ thị Xuân Hà đủng đỉnh, bảo, ' lo làm gì, những người yêu quý mình thật sự, họ sẽ đến chẳng ngại mưa đâu.' 

     Hôm đó, hội trường của hội Nhà văn Việt nam đông chật người, VTXH tủm tỉm cười; ôm iPad ra hành lang; chụp ảnh mưa trên phố. 

     Khi viết về nhà văn Võ thị Xuân Hà; tôi định chọn một góc riêng về 'thơ'  để viết.  Góc đó chưa ai biết  ...  ; nhưng tôi bỏ ý định đó -- biết đâu, chị muốn giữ nó cho riêng mình.

     Và, có điều thành thật đặc biệt nữa -- dù là thơ hay văn -- dù buồn có răng rắc ...; thì VTXH vẫn cứ luôn luôn mỉm cười,

    " Khi tim bạn đầy nước mắt, khi bước chân của bạn rỉ máu vì những mũi gai; hãy mỉm cười để cho mình thêm một chút dũng khí; để vững an bước đi trên con đường đời phía trước,  Và ít nhất; thi sẽ mỉm cười để làm chỗ dựa cho người khác, khi họ lâm vào hoàn cảnh như bạn -- mỉm cười để không phải buồn khổ như ta nữa ." 
         (trích truyện ngắn 'Cành phong hương')
. 
     []

       (... ) - tạm lược  6 dòng - Bt)

          quỳnh vân
          (18/08/2014)
          (báo AN NINH TỔ QUỐC/  tựa bài tác giả ' nhà văn võ thị xuân hà ' đủ mạnh để thứ btha, để viết, để quên' )