nhà văn võ phiến [1925- 2015] :' văn chương 'lost memories'/ mất trí nhớ' / bài viết: lê thị huệ (gio-o.com)
võ phiến: 'văn chương mất trí nhớ' ...
source/ gio-o.com
nhà văn võ phiến :
văn chương 'lost memories' ...
lê thị huệ
nữ văn sĩ Nhã Ca + Viễn Phố ( vợ Võ Phiến)
(dưới : Võ Phiến [i.e. Đoàn thế Nhơn 1925- 2015)
(ảnh: Internet)
- ... tôi không biết; khi [võ phiến] gạt những tên người ra [khỏi] 'văn học miền nam ' có thể là sự trả thù lơi khơi -- trả thù là một trong những trạng thái vô thức của trí nhớ, của những 'stateless' ...
- ... một người đã sáng tác, đã đánh đĩ với bi kịch; để tạo nên những bản viết -- giờ quay sang viết phê bình; mà, lại ôm đồm đòi phê bình to lớn, đến mấy nghìn trang sách trong một thời gian ngắn, võ phiến hơi bị quá chém chữ trong vai trò phê bình gia của bộ 'văn học miền nam ' ...
- ... võ phiến đã bỏ sót những tên tuổi trong bộ ''văn học miền nam' là lỗi của cơ quan 'the asia foundation' ( quỹ á châu- http://asiafoundation. org của mỹ, trụ sở ở new york), đã cấp tiền cho ông ta [võ phiến] viết bộ phê bình văn học này. ...
- ... đáng trách là: võ phiến đã không bổ túc những thiếu sót, trong những lần tái bản sau -- vấn đề là, sách biên khảo phê bình cần sự chính xác ...
LÊ THỊ HUỆ
---
Thời kỳ sau chiến tranh Quốc, Cộng; ở thủ phủ tỵ nạn Nam Cali, tờ Văn học nghệ thuật, do Võ Phiến thủ lĩnh, như ngọn cờ dương cao chính nghĩa văn chương hải ngoại.
Văn chương hài ngoại. Viết tiếng Việt. Tiếng việt hải ngoại muôn năm!
Tôi [Lê thị Huệ] a-la-xô tiến lên đoàn hùng binh. Viết cái chuyện Cánh hoa trước gió: bối cảnh, một phòng trọ ở đường số 4th DT San Jose. Cô bán 'bar' Mỹ nhí nhảnh học ESL trên đường 5th Chúa Nhật , khu 'Japanese Town' , làm nguyên mẫu. Tôi gửi cho tờ Văn học nghệ thuật của Võ Phiến, [vào] năm 1979.
Võ Phiến đăng ngay. Nhắn tin gấp. Còn quảng cáo ngon lành trên tờ Văn học nghệ thuật.
Nền văn chương hải ngoại ra đời trong tôi.
Rồi; tôi nhận được 'cú' hẹn hò gặp gỡ ông [ta].
Tôi gặp Võ Phiến và bà Viễn Phố ở nhà ông Trí Đăng, nhà xuất bản có bài sách đẹp ở sài gòn, khoảng thời gian trước 1975. Lúc đó ông Trí Đăng tị nạn, vừa đến San Jose; cùng chung thành phố 'điện tử vàng ẹ', nơi tôi sinh sống.
Lần khác, Nguyễn hữu Nghĩa, đình đám tờ Làng văn ở Toronto (Cannada) làm một số đặc biệt về Võ Phiến (1980) -- khi nghe tin nhà văn Võ Phiến mổ tim. Lúc đó, tờ Làng văn thuộc loại nổ long trời hải ngoại; vì, tài làm báo giỏi giang cặp[đôi] Nguyễn hữu Nghĩa + Nguyên Hương. Tác giả bản nhạc du ca bất hủ Anh sẽ về, viết thư kêu tôi viết giúp một bài về Võ Phiến -- thư Nguyễn hữu Nghĩa gửi tôi, cho biết -- đã hỏi Võ Phiến muốn mời những tác giả nào viết về ông ta -- thì; Võ Phiến kể tên 5 người: Lê tất Điều - Võ Đình- Hồ Trường An - Lê thị Huệ .(một người nữa, tôi quên tên.)
Tôi không biết Nguyễn hữu Nghĩa nói thật hay không; [vậy] tôi đã viết gì trong số báo Làng văn ấy.
Vào tháng 2/ 2001, Võ Phiến chủ động tìm cách liên lạc với tôi; sau chuyến tôi đi Việt nam cho 'Sabbatical Leave' ở Hà nội. Ông [ta] nhờ nhà văn Nguyễn mộng Giác tìm địa chỉ nhà tôi; [rồi] gửi cho tôi một lá thư, hỏi thăm về kinh nghiệm ở Việt nam, ở thời điểm ấy.
Tôi ngạc nhiên, và hơi áy náy. Vì; giữa khoảng thời gian này, nọ; tôi không liên lạc. Tính tôi ít [thích] liên lạc với mọi người. Tôi trả lời thư ông [Võ Phiến] một cách thành thật ,và kính trọng đặc biệt.
Riêng tôi; đã chẳng đến thăm ông; trong quãng thời gian dài hơn 30 năm, ông ta sống ở ngôi nhà 5621 Baltimore St., Los Angeles.
Cuối trưa ngày 19/1o/2012; tôi ghé xuống Nam Cali thăm bạn bè. Tôi gọi điện thoại gặp được bà Viễn Phố, vợ ông [Võ Phiến] .
(chụp ở Cali 1994 / lê ngộ châu cung cấp ảnh)
Bà làm tôi cảm động; khi nhắc lại cuộc gặp gỡ ở nhà ông Trí Đăng ở San Jose, lần đấu tiên ấy. Bà Viễn Phố nói những điều: ngắn, linh hoạt, sắc sảo; và chứng nhận nhiều người nhận xét về bà. [Là] bà đứng sau, điều động sự nghiệp nhà văn Võ Phiến.
Tôi nhắc bà lúc xưa : có dạo tôi bị nhà văn [nữ] Túy Hồng và Lai Hồng rủ làm báo Phụ nữ ngày nay ở Seattle, vào khoảng những năm 1980. Tôi soạn ra câu hỏi, muốn phỏng vấn bà Viễn Phố; chứ không phải phỏng vấn ông Võ Phiến. Tôi tò mò về bà. Nhưng bà tìm cách nói 'Không'.
Bà Viễn Phố trả lời mấy câu hỏi của tôi qua điện thoại.
Rằng: việc in sách Quê hương tôi (2012) với tên Tràng Thiên, thay vì Võ Phiến -- bà [có] biết và đồng ý; để cho Nhã Nam [Việt nam] làm -- khi tôi hỏi 'tại sao bà không đề tên Võ Phiến', bà nói: ' vì Việt nam không muốn đề tên Võ Phiến. Ông Võ Phiến, lúc viết ở 'Bách khoa' có tên Tràng Thiên, Thu Thủy, Võ Phiến' . (...)
Khi tôi hỏi tiếp bà Viễn Phố : có những thư gửi đến <gio-o.com>, nhờ hỏi nhà văn Võ Phiến một số điều ; thì bà trả lời thế nào ạ.
Bà Viễn Phố nói:' bây giờ chúng tôi ở tuổi hạc. Nhà tôi bây giờ đã 'lost memories'; vậy nhờ cô [Lê thị Huệ] nói lại với các bạn trẻ, muốn tìm hiểu gì, xin các bạn tự tìm hiểu lấy.'
Bà Viễn Phố cho biết: 'toàn bộ các tác phẩm của nhà văn Võ Phiến đã được đưa vào di chúc, ủy thác lại cho một người con. [thời điểm này,ủy quyền cho thứ nam Đoàn thế Phúc, trước khi Thu Tứ 'tố khổ' cha.]'
Tôi nói [Lê thị Huệ] muốn đến thăm [Võ Phiến]; nhưng bà [vợ]'nói' không thuận tiện',
' Võ Phiến giờ đã 'lost memories'!
Tôi trở lại Bắc Cali suốt buổi chiều , ngồi ở phi trường Long Beach- San Francisco, chờ chuyến bay 'Jet Blue'-- trễ 3 tiếng đồng hồ. Tô ôm cái < gio-o.com> qua ghế này ghế khác nọ; muốn viết một cái gì về' Mất trí Nhớ' của nhà văn hải ngoại ' Người Việt đan xen' (hyphen) : ' A hyphen Vietnamese- American'.
***
Hội chứng 'Dementia' . Quên được là một thứ 'thủ dâm tự sướng'. Về già; tôi mong sẽ lãng quên đời; vì chứng 'Mất trí Nhớ. Tôi mong chết đi trong bệnh ' Alzheimer'.
'Lost Memories/ Mất trí Nhớ' là mối tò vò; và loại từng chữ lãng mạn. Và. Tuyệt!
Tôi không thể thực hiện; nhưng tôi tưởng tượng được gặp nhân vật tiểu thuyết Võ Phiến; trong trạng thái của một kẻ mất trí nhớ. Và; tôi có thể ngồi ngắm nhìn ông ta pha một tách cà-phê, và viết hối hả, viết xối xả, về một cõi văn chương; mà, tôi gặp qua một chiếc lọc 'lịch sử Lớn'. Tôi có cảm tưởng thích lại gần một 'nhân vật văn chương hải ngoại' mất trí nhớ' như ông [ta].
Võ Phiến. Tôi không biết ông gạt những tên người ra [khỏi] quyển'Văn học miền Nam '. Có thể là sự trả thù lơi khơi. Trả thù là một trạng thái vô thức của trí nhớ, của những người 'stateless'. Khi mà sức mạnh; kể cả vai vế 'lịch sử đã phát triển', bóp nát sự đau đớn của một 'cá nhân Nhỏ'.
Sự bị tước đoạt quê hương như thế này; thì cái lổ hổng nhớ nhớ, quên quên là cái bi kịch tất yếu; để trả thù' lịch sử tán ác', vứt quẳng 'cá nhân Nhỏ' ấy ra khỏi ' quê hương chào đời'.
Ám ảnh trả thù trí nhớ, thứ hệ quả tất yếu của đời sống tỵ nạn chính trị trên đất thù
' lịch sử Lớn'.
Bất lực trước 'kẻ thù lịch sử Lớn'; hẳn lại tìm ra 'bựa' với' cá nhân Nhỏ' một cách may rủi. Ai trúng đạn , rán chịu.
Có thể vì thứ kinh nghiệm này mà Võ Phiến đã viết, quên tên; và viết 'chám'(?) vài tác giả quan trọng trong bộ sách tham vọng 'Văn học miền Nam ', trong thời gian ông ta lưu vong tỵ nạn.
Tự do [đối với] người viết hải ngọai, cái phởn phơ muốn viết gì thì viết. Nhớ nhớ, quên quên; hay thủ thuật 'chơi 'game trí nhớ', như là bàn cờ 'defensive' của 'văn chương hải ngoại.'
Mất trí Nhớ. Nhớ nhớ, quên quên; hay 'bôi quét nhạc đen vào mảng tên' những người quen trong quá khứ; là một cá tính khốn nạn, nhưng là gia tăng nồng độ tiểu thuyết tình. Một thứ ám ảnh khó lọt; mà lọt sàng của đầu óc những kẻ đã viết tiểu thuyết.
Một người đã sáng tác, đã đánh đĩ với bi kịch; để tạo nên những bản viết-- giờ; quay sang viết phê bình; mà, lại ôm đồm đòi phê bình to lớn đến mấy nghìn trang sách trong một thời gian ngắn -- Võ Phiến hơi 'bị' quá chém chữ trong vai trò phê bình gia của bộ 'Văn học miền Nam'.
(nx văn nghệ/ cali : bìa sách: Internet)
Nguyên tắc hơn. Đáng lẽ một bộ văn học lớn như tham vọng của tác giả [Võ Phiến]; thì, nên có một bộ phận đọc; và, sửa chữa những thiếu sót, lỗi lầm nghiêm trọng.
Việc Võ Phiến bỏ sót những tên tuổi trong bộ 'Văn học miền Nam' là lỗi của cơ quan'The Asia Foundation' ( quỹ Á châu - < http://asiafoundation.org> của Mỹ, trụ sở ở New York, đã cấp tiền cho [Võ Phiến] viết bộ phê bình văn học này.
Với tôi; [Lê thị Huệ] đây là một lỗi lầm khách quan của cơ quan tài trợ cho cuộc nghiên cứu của Võ Phiến. Đáng lẽ 'The Asia Foundation'; phải có một bộ phận chủ biên đọc kỹ; và,xét các chi tiết trong sách.
Tôi [Lê thị Huệ] ngạc nhiên về sự làm ẩu tả của một tổ chức lớn như 'The Asia Foundation'. Vì; với sách do các đại học lớn như Berkeley, Princeton, Columbia ở Mỹ, in ấn [thì] bộ phận chủ biên của học đọc kỹ vô cùng. Họ xét từng câu, chữ, từng chi tiết; và, đòi hỏi sự chính xác, đến gần như tuyệt đối.
Đáng trách là; nhà văn Võ Phiến đã không bổ túc những thiếu sót trong những lần tái bản sau. Vấn đề là sách biên khảo phê bình cần sự chính xác. Khác vời sách sáng tác; có yếu tố ghét, thương ở 'trỏng'.
'Cú' ngoạn mục khác của vở diễn' văn chương'Mất trí Nhớ' của nhân vật chính Võ Phiến, là mới đây ;' sách của thủ lĩnh 'quờn' trở lại quê hương cũ; mở đầu của việc tái bản sách của 'văn chương 'Mất trí Nhớ' ở Việt nam.
Và; quyển sách đầu tiên đăng đàn vai chính 'Võ Phiến' lừng danh; [lại mang] tên vai phụ 'Tràng Thiên'. Có thể hành động cho in lại sách ở Việt nam, với cái tên Tràng Thiên là việc của người khác làm thay ông. [ có tin việc giao dịch này, do thứ nam Đoàn thế Phúc, bút danh Thu Tứ lo liệu.]
Vì; khi tuyển tập 'Quê hương tôi do Nhã Nam [đầu tư in ấn, phát hành] tại Việt nam (tháng 9/ 2012) -- thì; ông ta [ Võ Phiến] đã 'Mất trí Nhớ' -- lảm sao ông ta còn [phân biệt đâu là] Võ Phiến, Tràng Thiên, Thu Thủy -- 'quê hương' hay 'đất nước' tên nào lại [là] tên nào.
' Cho nó bi kịch đời lên bi kịch nữa lên, nhân vật tiểu thuyết của tôi ơi !"
***
Tôi mời gọi các thân hữu viết về 'tác phẩm+ tác giả Võ Phiến', khi ông [ta] đã 'lost memories';ông ta không còn đọc [được] nữa ; [kể cả] những điều người khác viết về ông ta [đi] nữa.
Lời cảm ơn dịu dàng của vợ ông, bà Viễn Phố ngỏ lời [có người cho bút danh Võ Phiến là Viễn Phố đảo chữ] , khiến tôi ngậm ngùi.
Cám ơn sự đóng góp của các tác giả: Túy Hồng [nữ văn sĩ], Hồ đình Nghiêm, Đặng đình Túy, Hoàng xuân Sơn, Nguyễn Tà Cúc [nữ], Chu Ngạn Sơn , cho <gio-o.com>.
Tôi mời 14 tác giả, sự hợp tác của 9 vị, 8 người đã gửi bài.
Bài viết Nguyễn Tà Cúc [mà] <gio-o.com> giới thiệu lần này, có những luận điệu nặng nề, dễ gây tranh cãi -- nhưng; tôi [Lê thị Huệ] vẫn vinh dự cho [đăng]lên.
[]
lê thị huệ
- sinh 1953 tại Hà tĩnh (Trung bô)
- đã theo học đại học Văn khoa (Saigon)
+ đại học Sư phạm+ đại học Dalat [1971-75]
- tỵ nạn sang Hoa kỳ từ 1975
- tốt nghiệp MA, Pyschology
- giáo sư hướng dẫn tại đại học công đồng
Evergreen Valley College San Jose, California
-tự nhận [là] ' nhà văn hải ngoại', điều hành
trang văn chương, dich thuật Gio 0, từ 2001.
(tiểu sự tự bạch trên <Gio-o.com>
(trích lại từ <TVan & Bạn hữu>)
được đăng bởi khedo@outlook.com @ 20:26
0 Nhận xét
0 Nhận xét:
Đăng nhận xét
Đăng ký Đăng Nhận xét [Atom]
<< Trang chủ