Thi nhân- thi ca & cảm nhận / lê ngọc trác - 2

Thi nhân - thi ca  & cảm nhận  / lê ngọc trác
Nxb văn học , Hànội 2013 

                           đinh hùng  :  qua xứ ma sầu ta mất trí 
                                    bài :  lê ngọc trác

                    Trời cuối thu  cuối thu rồi em ở đâu
                           Nằm bên đất lạnh chắc em sầu 
                           Thu ơi ! đánh thức hồn ta dậy
                           Ta muốn vào thăm nấm mộ sâu  

                            Em mộng về đâu ? 
                            Em mất về đâu ?
                            Từng đêm tôi nguyện, tôi cầu 
                            Đây mầu hương khói là mầu mắt xưa .

                            Em đã về chưa ? Em sắp về chưa ? 
                            Trăng sao tắt, ngọn đèn mờ 
                            Ta nằm rỏ lệ đọc thơ gọi hồn  .

                            Em hãy cười lên vang cõi âm 
                            Khi trăng thu lạnh bước đi thầm
                            Những hồn phiêu bạt bao năm trước
                            Nay đã vào chung một chỗ nằm.   

                           Cười lên em !
                           Khóc lên em ! 
                           Đâu trăng tình sử 
                           Nép áo trần duyên ? 
                          Gót sen tố nữ 
                          Xôn sao đêm huyền 
                          Ta đi, lạc xứ thần tiên 
                           Hồn trùng dương hiện bóng thuyền u minh .  

                           Ta gởi bài thơ anh linh 
                           Hỡi người trong mộ có rùng mình ? 
                           Nắm xương khô lạnh còn ân ái? 
                           Bộ ngực bi thương vẫn rợn tình ? 
                           Hỡi hồn tuyết trinh! 
                           Mê em, ta thoát thân hình 
                           Nhập hồn cậy cỏ, đa tình mỗi đêm.

                            Em có vui thêm ?
                            Em có buồn thêm
                            Ngổi bên cửa mộ 
                            Kể  cho ta biết nỗi niềm . 

                           Thần chết cười trong bộ ngực điên
                           Ta nghe em thở tiếng ưu phiền 
                           Nỗi lòng xưa dậy tan thanh vắng 
                           Hơi đất mê người - Trăng hiện lên .
                              GỬI NGƯỜI TRONG MỘ / MÊ HỒN CA / ĐINH HÙNG 

     Bài thơ trên  chứa đầy u sầu, thương nhớ, đưa chúng ta vào một thế giới liêu trai  ma quái , nhưng thấm đẫm tình yêu.   Yêu thương nhau sâu đậm, khi phải chia xa, vì cái  chết ai cũng lên tiếng nấc đau thương tận đáy lòng.   Cuộc đời Đinh Hùng đã được chứng kiến  và ám ảnh bởi nỗi chết.  Cái chết người thân trong gia đình, cái chết người yêu;  nỗi đau sâu đậm chất ngất trời mây, được Đinh Hùng thể hiện trong thi ca.  Đọc xong
 Gửi người dưới mộ của Đinh Hùng, chúng ta đều cảm thấy rờn rợn trong hồn.

    Đinh Hùng sinh ngày  3- 7- 1920 tại làng Phượng Dực, huyện Phú Xuyên , tỉnh Sơn Tây. 
( nay là  Hànội ) . Là bạn thân nhà văn Thạch Lam , và anh rể là Vũ hoàng Chương.  Tử tuổi đôi mươi , ông đã bắt đầu sang tác thơ, văn - và có thơ văn đăng trên  Hànội tân văn
/ Vũ ngọc Phan .   giai phẩm Đời Nay / Tự lực văn đoàn.   Đinh Hùng còn ký các bút danh khác : Hoài-Điệp -Thứ- Lang, Thần Đăng.  [ Bài  đầu tiên   ' Đám ma tôi ',  ký bút danh Hoài Điệp do Nguyễn đức Chính giới thiệu với  Thế Lữ, sau in trong giai phẩm   Đời Nay
/ Tự lực văn đoàn ] ; tiếp theo được nhà thơ  Thế Lữ khuyến khích, bắt  đầu nổi tiếng trên thi đàn với bài thơ Kỳ nữ. 

    Năm 1944, ông cùng  nhà thơ Trần Dần, Vũ hoàng Địch [ em ruột Vũ hoàng Chương ], Trần mai Châu chủ trương thực hiện ' giai phẩm Dạ Đài '.   Những người thực hiện , phát hành' giai phẩm Đạ Đài  + bản tuyên ngôn [ thơ] tượng trưng '.  Đây là 1  tuyên ngôn nghệ thuật, được  [ đọc giả ] đương thời chú ý.   

     Đinh Hùng, Trần Dần, Vũ hoàng Địch, Trần mai Châu  tự nhận   thi sĩ tượng trưng, tuyên bố : 

    ' ...Chúng tôi  sẽ nối lại nghiệp dĩ của [ Charles ]  Baudelaire, tâm sự của Nguyễn Du  - sự nổi loạn và ra đi  của [ Arthur] Rimbaud  - nỗi cô đơn  của những nhà thơ lãng mạn.  Chúng tôi sẽ vén cao bức màn nhân ảnh, viết lên quỹ đạo của trăng sao - đường về trên cõi chết ... thi sĩ tượng trưng chúng tôi sẽ nói lên và chỉ nói lên bằng hình tượng, thứ ngôn ngữ tân kỳ, ngôn ngữ của thế giới yêu ma, của những thế giới thần nhân mà cũng là thế giới của âu sầu đây nữa.   Bằng hình tượng, chúng tôi sẽ kể lại những câu chuyện xa xưa người ta kể cho chúng tôi nghe dưới ngọn đèn.  Chúng tôi sẽ tìm hiểu hồn của những ca dao, tục ngữ.  Chúng tôi sẽ tượng-trưng-hóa  cái sức rung động của trẻ em trước chuyện cổ tích hoang đường và sức rung động của gã nông phu trước những bản đồng dao thuần phác ...'

    Với ý tưởng tuyên ngôn ấy- 1954 - Đinh Hùng cho ra đời tập thơ [ đầu tay ] Mê hồn ca.

     Mê hồn ca  xuất hiện trên thi đàn giữa thời loạn ly, đất nước hia đôi, việc phát hành có phần hạn chế.  Tuy vậy , đọc giả nào đọc mê hồn ca cũng đều bị  cuốn hút, ám ảnh, bởi hình ảnh liêu trai ma mị, bởi  sự sống đầy mộng mị của trần gian + chốn âm cảnh.  Và, cảm phục trí tương tượng bay bổng đầy sáng tạo  Đinh Hùng :

                              Lòng  đã khác ta trở về đô thị
                              Bỏ thiên nhiên huyền bí của ta xưa
                              Bóng ta đi trùm khắp lối hoang sơ 
                              Và chân bước nghe chuyển rung đồi suối
                              Lá cỏ sắc vương đầy trên tóc rối
                              Ta khoác vai mảnh áo đẫm hương rừng
                              Rồi ta đi khí núi bốc trên lưng
                              Mắt hung ác và hình dung cổ quái 
                              Trông thấy ta cả cõi đời kinh hãi
                              Dòng sông con nép cạnh núi biên thùy
                              Đường châu thành quằn quại dưới chân đi
                              Xao động hết loài cỏ hoa đồng nội 
                              Người và vật nhìn ta không dám nói
                              Chân lảng xa, từng cặp mắt e dè
                              Ta ngẩn ngơ nhìn theo bóng ngựa xe
                              Nhìn theo mãi đến khi đời lánh cả 
                              Và ta thấy hiện nguyên hình sơn dã ... '
                                                       trích BÀI CA MAN RỢ / ĐINH HÙNG 

     Năm 1954, Đinh Hùng vào sống ở  Sài Gòn,   [  chủ soái ]  chương trình thi ca
 Tao Đàn phát trên Đài phát thanh Saigon .

    Năm 1961, xuất bản tập thơ Đường vào tình sử,  đạt  [ Giải thưởng văn chương toàn quốc / VNCH  ] , Thế Phong, nhà thơ, nhà văn, nhà biên khảo  đã  nhận định : ' Đinh Hùng làm vinh dự cho giải, giải thơ không tạo vinh dự cho Đinh Hùng '.

    Đường vào tình sử đánh dấu một  một hướng mới trong sáng tác thơ ca Đinh Hùng. 

    Mê hồn ca  , câu chuyện đầy  mộng mị, ma quái, bí hiểm như truyện của Bồ tùng Linh - còn Đường vào tình sử ' đời '  hơn - những bài tình đẹp, đưa chúng ta vào  thế giới tình yêu đầy hương sắc.  

    Đinh Hùng viết những câu thơ đẹp rung động con tim bao người :

                             Chưa gặp em tôi đã nghĩ rằng 
                             Có nàng thiếu nữ đẹp như trăng 
                             Mắt xanh là bóng dừa hoang dại 
                             Thăm thẳm nhìn tôi không nói  năng .

                             Bài thơ hạnh ngộ đã trao tay 
                             Ôi mộng nào hơn giấc mộng này ?
                             Mùi phấn em thơm mùa hạ cũ 
                             Nửa như hoài vọng, nửa như say.

                             Em đến như mây, chẳng đợi kỳ  
                             Hương ngàn gió núi, đọng hàng mi 
                             Tâm tư khép mở đôi tà áo
                             Hò hẹn lâu rồi - Em nói đi . 

                             Em muốn đôi ta mộng chốn nào ? 
                             Ước nguyền đã có gác trăng sao
                             Chuyện tâm tình dưới hoa thiên lý 
                             Còn lối bâng khuâng : Ngõ trúc đào

                             Em chẳng tìm đâu cũng sẵn thơ 
                             Nắng trong hoa, với gió bên hồ 
                             Đành rằng em đấy, khi tình tự
                             Ta sẽ đi về những cánh xưa .

                             Rồi buồn u sầu, em với tôi 
                             Nhìn nhau cũng đủ lãng quên đời 
                             Vai kề một mái thơ phong nguyệt
                             Hạnh phúc xa xa mỉm miệng cười 
                                                    TỰ TÌNH DƯỚI HOA / ĐINH HÙNG 

    Bài thơ  được nhạc sĩ Phạm đình Chương phổ nhạc, mang tựa Mộng dưới hoa làm đắm say bao người yêu thơ, yêu nhạc.

    Đinh Hùng giã tữ cõi đời vào ngày 14- 8- 1967 tại Sài Gon vì bệnh ung thư.

    Cùng với thơ, Đinh Hùng còn viết tiểu thuyết đã sử.  Tác phẩm đã xuất bản : Cô gái gò Ôn khâu, Người đao phủ thành Đại La - trước khi qua đời, Đinh Hùng hoàn thành nhiều   
[bản thảo / di cảo  ] chưa kịp xuất bản : Tiếng ca bộ lạc ( thơ ) Tiếng ca đầu súng ( ký), 
Dạ lan hương ( văn xuôi ), Sứ giả ( tùy bút) , Vần điệu giao tình ( cảo luận).  
      Về kịch thơ : Cánh tay hào kiệt, Phan thanh Gỉan, Lạc lối trần gian.

   Đinh Hùng là một con  người tài hoa trong cuộc sống và văn chương.  Rất tiếc tuổi thọ của ông thật ngắn ngủi !  Nhưng, tác phẩm của Đinh Hùng sẽ sống mãi cùng thời gian .


tài liệu tham khảo & trích dẫn:

- Chiêu niệm 4  nhà  văn Sài Gòn  / Thế Phong ( Nxb Đồng Nai ,  1999 ) 
-  Đường vào tình sử /  Đinh  Hùng ( Nxb Văn học , 1995)
- Thơ mới 1932- 1945 ( Nxb hội Nhà văn, Hànội 2004 ) 
------
 nguồn :  Thi ca - Thi nhân & Cảm nhận / Lê ngọc Trác - Nxb Văn học, Hànội 2013 - tr. 13 -  20-
               in kèm chân dung ảnh Đinh Hùng : 3x 3,5 cm. , sách dày 150 trang, khổ 12 x 19 cm).
[....] chữ  của Biên tập.