mỗi thời kỳ lại có một người nổi bật như là 'champion' về tố cáo đạo văn: trước 1945 là kiều thanh quế, saigon trước 75 là thế .... / bài viết: nhị linh

say sưa đạo văn
blog nhị linh

           mỗi thời kỳ có một người nổi bật về tố cáo đạo văn ...
              sàigòn trước 1975 là thế phong ... 
                                                           bài viết: nhị linh

                                                  việt nam văn học toàn thư / hoàng trọng miên
                                                           (Giải thưởng văn chương toàn quốc, 1957/ thời đệ nhất Cộng hòa)
                                                                                      (photo: courtesy of Sachxua.net)
   Đạo văn thời nào ở Việt nam cũng là một vấn đề rôm rả.  Mỗi thời kỳ lại có một người nổi bật như là 'champion' về phát hiện, tố cáo, buộc tội đạo văn.  Trước 1945 là Kiều Thanh Quế, Sàigòn trước 1975 là Thế Phong; còn ngày nay, chẳng nói các bạn cũng viết là Nguyễn Hòa.

     Đạo văn đủ mọi kiểu dạng đã được nói quá nhiều rồi.  Những cái tên trong lịch sử dính dáng tới mấy cái án đạo văn cũng không ít : Lưu trọng Lư, Lan Khai v.v  ...

    Thời đại Sàigòn trước 1975, có mấy vụ cũng đình đám.

    Ở đây, tôi nhắc tới 2 vụ; vụ thứ nhất có thể gọi là đạo văn xuyên nam bắc, vụ thứ 2 thì chỉ co`1 phạm vi trong miền Nam.

     Hoàng trọng Miên in bộ 'Việt nam văn học toàn thư': tổng cộng 2 tập (mặc đầu dự định ban đầu rất to tát) -- khoảng cuối những năm 1950, bộ sách được giải thưởng [Văn chương toàn quốc, 1957] , có lời tựa của Tam Ích; nghe nói, còn có sự 'bảo kê' của Nguyễn đức Quỳnh nữa. 
     Kể từ đó đến nay, rất nhiều người nói tới bộ sách này (tập 1:  phần về thần thoại) đã đạo văn quyển sách 'Lược khảo về thần thoại Việt nam' của Nguyễn đổng Chi, in tại miền bắc năm 1956; bằng một cách nào đó, đã 'vượt tuyến' vào Nam.

     Vụ việc này có thể tìm dễ dàng tìm được thông tin từ Thế Phong, đã đăng trên 'Internet'; hình như là trang 'Newvietart', rất chi tiết; Nguyễn huệ Chi cũng có lần trả lời phỏng vấn nhắc tới việc đó.
     Thế Phong hiện nay vẫn sống ở Sàigòn; còn Hoàng trọng Miên, hay những người như Phan kim Thịnh vẫn còn in không ít sách, sau này.

     Vụ thứ 2 không hiểu sao; sau này, tôi chưa báo giờ thấy có ai nhắc tới, nó liên quan đến các nhà nghiên cứu rất nổi tiếng của Sàigòn thới ấy:  giáo sư linh mục Thanh Lãng và cặp Nguyễn tấn Long + Phan Canh.

     Khi cho 'Phong trào Văn hóa' in bộ 'Phê bình văn học thế hệ 1932' (2 tập, năm 1972); Thanh Lãng viết lời tựa mang tên 'Tại sao xuất bản', nói;
    " Sở dĩ  có 2 quyết định khổ tâm này; là vì, 3 đấng đại văn hóa Nguyễn tấn Long + Nguyễn hữu Trọng+ Phan Canh, cứ đánh cắp tà tà các bài giảng Khoa ( in rô-nê-ô) của tôi; để đem xuất bản thành sách; ký tên mấy đấng."

     Nguyễn tấn Long  (rất nhiều khi là cùng Phan Canh) là tác giả mấy bộ sách lớn: 'Việt nam thi nhân tiền chiến' (sau thêm một phụ lục 'Khuynh hướng thi ca tiền chiến +' Thi ca bình dân' + 'Thế hệ thi ca bình dân & Thi nhân Việt nam thế hệ 1954- 1973' -- gần đây đều đã tái bản, trừ bộ cuối cùng.) 

    (hôm trước bị tiền bối B .chê, tủi thân thế, vì tôi 'miss'  mất một đời in của bộ' Thi ca bình dân'.)

     Đọc các lời tựa của Thanh Lãng lúc nào cũng rất 'fun' và thấy hừng hực; như là lời tựa một quyển sách không nhớ rõ, hình như 'Thế hệ dấn thân yêu đới' hay 'Đối kháng Trung hoa', Thanh Lãng tức tối, bực dọc, vì bộ sách trước đó in,  nhiều lổi qúa .

     Cuối tập 2 'Phê bình văn học thế hệ 1932' Thanh Lãng cho in bài Bạt  'Tôi đi hầu tòa', thuật lại toàn bộ vụ kiện tụng đạo văn đã diễn ra trước đó. 

   Gọi là 'bài Bạt'; nhưng thực chất dài tới cả trăm trang, vô cùng chi tiết; đúng là phong cách một giáo sư chuyên sưu tầm tài liệu.

    trong lờiTựa bộ 'Phê bình văn học', Thanh Lãng cho biết,
 " Những tờ báo như tuần báo 'Loa'; mà có lẽ cả miền Nam này, chỉ có mình tôi có; mà, tôi phải mua với giá 70.000 Vnđ, cách đây 10 năm; những tờ báo như tờ tuần báo 'Phong hóa'; ở miền Nam này, chỉ có tôi; và, Tổng thư viện có; tờ báo mà tôi đã phải mua với giá là 250.000 Vnđ, những tờ báo như tờ 'Ích hữu', tờ 'Hà nội báo' -- mà miền Nam này chỉ có mình giáo sư Phạm văn Diêu có -- ông cho tôi mượn để trích tuyển.  Tất cả các tờ báo này, tôi đã phân tích tỉ mỉ, ghi nhận xem có bao nhiêu biên tập viên, đường lối, chính sách của  mỗi tờ báo; rồi trích tuyển các bài cần trích, để cống hiến cho người sinh viên những tài liệu -- mà với phương diện riêng của họ, họ không thể có trong tay các tài liệu đó." 

    ( không rõ bộ sưu tập của Thanh lãng bây giờ ở đâu rồi.)

     'Phê bình văn học thế hệ 1932' có toàn văn trên mạng đấy ...

     Nhưng vẫn còn một điều nữa; cần nói về đạo văn : đạo văn không chỉ là sự ăn cắp, còn có khía cạnh tạo sinh, khái cạnh sáng tạo của đạo văn; tức là 'đạo văn như một thư pháp'.  Đây là một vấn đề về lý thuyết, khi nào có thời gian thì nói sau; các [bạn] muốn tìm hiểu, có thể tìm theo 'key word Genette'. 
   [] 

    nhị linh
    ( Blog Nhị Linh)

việt nam văn học toàn thư/ hoàng trọng miên  

 tập 1:  văn chương truyền khẩu + thần thoại

    ( nxb xuân thu (usa) tái bản)  ( photo: courtesy of Sachxua.net)