huy quang- vũ đức vinh : nhà văn một đời lận đận / hồ nam / 100 khuôn mặt văn nghệ sĩ ( đất sống xuất bản 2006)

100 khuôn mặt văn nghệ sĩ
đất sống xuất bản, 2006.


                                       huy quang- vũ đức vinh:
                     nhà văn một đời lận đận
                                  bài viết: hồ nam

                            huy quang  [i.e. vũ đức vinh 1930- 2005] 
                                                    ( ảnh: TẬP THƠ TRUYỆN KHÔNG QUÂN  THỜI CHIẾN)

Huy Quang-Vũ đức Vinh cầm bút rất sớm, thời còn đi học; lúc đó nhà văn trẻ ở Hà nội có thể đếm trên đầu ngón tay. Huy Quang cùng thời với những Phan Nghị, Thanh Nam, Băng Sơn, Nguyễn thiệu Giang, Nhật Tiến.   Thời đó có truyện in thành sách là [điều] ghê gớm-- vậy mà Huy Quang là tác giả trẻ đã có truyện in thành sách.

 Huy Quang-Vũ đức Vinh đi lính sớm, là sinh viên sĩ quan trừ bị khóa 1 Nam định-Thủ đức, cùng với Nguyễn cao Kỳ,  Trần văn Minh [1932- 1997],  v.v ... Đi lính,  Vũ đức Vinh  viết báo nhiều hơn viết văn, lâu lâu gặp tôi; Huy Quang lại than [rằng đi lính] bận quá, chẳng làm sao viết văn được.  Tôi nói với Huy Quang: làm quan chi nhất thời, viết lách mới muôn đời, ông phải 'ráng' viết văn đi.

Thế rồi, Huy Quang dính líu với Nguyễn cao Kỳ, anh chàng gốc Nam định, nhập cư quê tôi, là thành phố Sơn tây [Bắc bộ], bạn với Lê nguyên Khang ( họ hàng là vai cháu, con ông anh  cả của tôi) múa may,  quay cuồng.  Còn Huy Quang- Vũ đức Vinh thì ở trong bộ tham mưu Không quân Nguyễn cao Kỳ; nhưng không được tin cậy mấy,chỉ được trao cho trông coi đài Phát thanh Saigon.  

Tôi còn nhớ rõ,  năm 1968, Vũ đức Vinh đi công tác Nhật bản, cùng chuyến với tôi, thường thở vắn, than dài rằng làm quan vất vả quá!   Tôi bảo anh; "từ quan đi, bon chen làm gì cho mệt thân, hơn nữa Nguyễn cao Kỳ sắp thất thế rồi-- hãy về viết báo, viết sách cho khỏe". Huy Quang  cười, trả lời tôi;  
" chính trị như ma túy, khó bỏ lắm !"

Ngày 30 tháng 4 năm 1975 diễn ra, Huy Quang-Vũ đức Vinh nhanh chân chạy được sang Mỹ sớm, sống tại khu vực Hoa thịnh đốn [Washington],  ra báo tưng bưng, với sự trợ giúp [ văn sĩ viết báo nghề] Thanh Nam. 

Từ cải tạo về, tôi nhận được thư Thanh Nam + quà của Huy Quang, và mời viết báo của 2 vị -- tôi nhận lời viết báo hải ngoại -- và, ít tháng sau, công an vào nhà, đọc lệnh bắt đi cải at5o thêm 3 năm, vì tôi viết báo 'bất hợp pháp.'

Ở trong nhà tù 'cải tạo', tôi cứ nghĩ Huy Quang bây giờ có thì giờ và sẵn báo nhà; chắc chắn viết lách ghê lắm. Nhưng ra tù, được tin Thanh Nam chết; và, Huy Quang bỏ nghề báo, sang tay cho người khác.  Tôi hỏi bạn bè ở Mỹ về, các bạn cho biết;
 " Huy Quang nói thì được; chứ viết thì đâu có ra làm sao,[bởi lẽ] mất Thanh Nam; thì Huy Quang phải 'bó tay' sang báo cho người khác thôi --  [tiếp nối] đi 'phò' Nguyễn cao Kỳ."

Một lần, Huy Quang điện thoại từ Mỹ về cho tôi + Phan Nghị, báo tin Nguyễn cao Kỳ sắp về. muốn chúng tôi ủng hộ.  Tôi vốn tính 'bỗ bã', trả lời Huy Quang; " tôi là kẻ 'trên răng dưới giế', thân còn chưa yên, 'ủng hộ với đả đảo' ai được?"

Sau đó, Phan Nghị đi ăn phở với Nguyễn cao Kỳ-- về -- anh nói với tôi; "  Huy Quang giận tôi -- tôi bảo Phan Nghị là anh ta được ông kỳ đưa vào Hội đồng Dân Quân, được làm chủ một tờ báo; thì anh ta đi ăn phở với ông Kỳ là phải lẽ... Còn tôi từng bị ông Loan, tay sai của Kỳ 'bắt'; sao tôi lại có thể đi ăn phở với cái 'tay từng làm lơ xe đò ở Sơn tây. [ ám chỉ Nguyễn cao Kỳ.]  [Nay]loại lơ xe đò đi làm chính trị nhiều lắm; [giỏi lắm thì] cũng chỉ là 'chân gỗ' hay 'cò mồi' thôi.  Càng nghĩ, tôi càng thương Huy Quang-Vũ đức Vinh [nhiều hơn!]"

Nguyễn cao Kỳ về nước, làm 'cò đầu tư', tuyên bố nhăng nhít để lấy điểm với mấy tay  tổ ở Hà nội, để kiếm chút cháo -- hình như [về vấn đề này thì] Huy Quang còn đôi chút liêm sỉ ...

Thiên hạ nói với tôi trước khi Huy Quang qua đời -- anh ta tâm sự với một bạn thân nhất, rằng đời Huy Quang chẳng ra làm sao; chỉ vì chọn  lầm 'minh chủ' -- đi theo Nguyễn cao Kỳ, nên Huy Quang buồn bã, suy nghĩ, sinh bệnh, rồi cuối cùng chết sớm. 

Thắp một nén nhang tưởng niệm Huy Quang, tôi có thể kết luận sự nghiệp văn chương chữ nghĩa Huy Quang, có thể tóm trong câu; " nhà văn chỉ có một cuốn tiểu thuyết đọc được, và chỉ thế thôi; nhưng cũng còn hơn Phan Nghị [nhà báo nghề] viết nhiều hơn Huy Quang, nhưng cũng chẳng để lại gì cho 
đời ; ngoài vài ba phóng sự đăng báo"  []

   HỒ NAM

                                                       vũ uyên giang vẽ huy quang-vũ đức vinh
( tr.   149- 150  100 khuôn mặt văn nghệ sĩ /
  hồ nam + vũ uyên giang - đất mới xb, 2006.)