hồi ký nguyễn đăng mạnh : hữu thỉnh

hồi ký nguyễn đăng mạnh
hà nội 2008

                                                     hữu thỉnh
                                             hồi ức : nguyễn đăng mạnh


   Hữu Thỉnh có máu làm quan, chỉ cố chí leo lên cho được một cái ghế lãnh đạo thật cao.  Hắn tin tưởng ở tướng số, ở tử vi.  Đi đâu cũng xem giờ xuất hành và thắp hương khấn vái.

    Một hôm, Trung Đức, nhà ở Tràng Tiền, mời tôi và Thỉnh tới nhậu.  Hữu Thỉnh tự khoe tướng của mình tất tốt:' Em lông mày lưỡi mác, em còn lên ' - Thỉnh vừa nói vừa chọc ngón tay lên cao.  Lúc ấy Thỉnh mới là ủy viên chấp hành hội Nhà văn.  Thỉnh xoay  ra xem tướng tôi:' Anh có cái nốt ruồi bên trái mũi.  Nếu ở vào giữa sống mũi thì anh đi tù rồi .  Nếu ở đầu mũi, anh đi ăn mày !', Thỉnh nói dứt khoát như thề.

    Năm 1983, tôi và Thỉnh từ Hà nội đi Hải phòng dự cuộc hội thảo về Nguyên Hồng, nhân ngày giỗ của ông.[ Nguyên Hồng vôn chủ tịch hội Văn nghệ Hải phòng].  Đi đến chân cầu Phú lương, Thỉnh cho đỗ xe, xuống thắp hương cho vợ chồng Xuân Quỳnh, Lưu quang Vũ một cách thành kính.  Thắp hương 2 chỗ : chỗ bị tai nạn và chỗ quàn tạm thi thể  2 vợ chồng.

     Từ ngày ấy, không biết có phải nhờ trời, phật phù hộ không, mà Thỉnh cứ lên vùn vụt.  Từ ủy viên chấp hành lên tổng thư kí. [...].  Thực ra mẹo của Thỉnh là lấy lòng cả làng, nịnh tuốt.  Đối với người già, Thỉnh tổ chức chúc thọ đầu xuân, lập hội nhà văn cao tuổi.  Đối với bọn làm thơ đang chẳng có ai thèm đọc, hắn tổ chức hội Thơ xuân.  Thỉnh  đúng là một ' thiên tài hiếu hỷ ' - Nguyễn huy Thiệp nói đúng.  Ai có cha mẹ già héo, ai ốm đau, hay gặp tai nạn gì, Thỉnh đến ngay và có phong bì.  Vừa rồi, họp đại hội nhà văn lần thứ 7, tôi bị ngã.  Hôm sau Thỉnh đã đến thăm rồi.

   Thỉnh có cách phát biểu ca ngợi người khác rất tâm huyết.  Được khen một cách đầy tâm huyết, ai chả thích !

   Nhớ 1 lần gặp tôi ở khách sạn nổi hồ Tây - hôm ấy hội Nhà văn có liên hoan gì đó, Thỉnh ôm lấy tôi, nói lớn :' Nhà phê bình nghệ sĩ !'.  Những lời lẽ tâm huyết như thế, chắc Thỉnh ban phát cho nhiều người.

     Từ đại hội Nhà văn lần thứ III, Thỉnh là ủy viên chấp hành phụ trách công tác nhà văn trẻ.   Anh  thường mời tôi cùng đi bồi dưỡng những cây bút trẻ ở các nơi.  Tôi để ý thấy Thỉnh rất chú ý mời các vị đàn anh trong đoàn lên tiếp các quan chức cấp tỉnh, còn mình thì giữ phận đàn em, rất khiêm tốn.


    Một lần, tại Mộc Châu, tôi ở cùng phòng với Thỉnh.  Có 1 cây bút trẻ đến, đọc thơ cho Thỉnh nghe.  Hai tay [kia]ngồi trên cái giường một, còn tôi ngồi ở cái bàn cạnh cửa sổ.  Thỉnh thoảng tôi lại [bị] giật mình, vì Thỉnh vỗ đùi , nói lớn :' Tuyệt !'.  Đối với 1 cây bút cấp tỉnh, cấp huyện, được 1 nhà  thơ trung ương, ủy viên chấp hành Hội, khen thơ mình như thế, thì sướng quá rồi, còn gì !

   ở Vĩnh Phúc, có anh giáo viên  dạy chuyên văn, tên là Khoái, biết Thỉnh.  Anh[ ta] nói với tôi, Thỉnh nịnh cả vợ nhà văn địa phương.  Đến thăm một nhà văn ở Vĩnh yên, gặp vợ anh này, tự nhiên Thỉnh kêu to :' Ôi Xuân Quỳnh !' - Chị này chẳng hiểu gì cả, hóa ra Thỉnh khen chị [ta] xinh đẹp như Xuân Quỳnh .

    Thỉnh thoảng  Thỉnh lại điện cho  những cây bút địa phương, gửi bài đến để anh đăng trên báo trung ương.  Đối với các cây bút tỉnh lẻ, được đăng bài trên báo trung ương là danh giá lắm !

    Nhưng có điều này, thì, Thỉnh lại cứng rắn hơn ai hết, nguyện tắc hơn ai hết :  đứng đụng đến cái ghế của anh ta, cản trở con đường thăng quan tiến chức của anh ta.  
   Về mặt này, Thỉnh sẵn sàng đổi trắng thay đen, trở mặt như bàn tay, sẵn sàng làm những điều bậy bạ, vô nguyên tắc, vất bỏ chân lý,  đạo lý.

   Trên kia tôi đã đến chuyến đi Hải phòng với Thỉnh dự cuộc hội thảo về Nguyên Hồng. Lúc ấy, Nguyên Ngọc bắt đầu bị cấp trên để ý.  Lãnh đạo tỏ ra khó chịu về cái vai tổng biên tập báo Văn nghệ, khá bất trị của anh, và, muốn tìm người thay.  Một trong những người được các  vị nhắm tới là Hữu Thỉnh.  Hôm ấy, cùng Thỉnh đi dạo trên hè phố Hải phòng, Thỉnh nói với tôi, dứt khoát : ' Em với anh Nguyên Ngọc,  đời nào em  lại muối mặt ngồi vào chỗ anh ấy '. 
   Vậy mà, chỉ ít ngày sau, đã thấy [Hữu] Thỉnh nhận chức tổng biên tập Văn nghệ. 

    Con người này đúng là không thể tin cậy được!

    Thỉnh ngang nhiên bợ đỡ Mai quốc Liên và Trần mạnh Hảo, vì biết cấp trên đang tin tưởng 2 tay này.  Mặt khác, đó là những kẻ rất hung hăng và to mồm, [...]  rất có thể gây khó dễ cho Thỉnh.  [Hữu] Thỉnh còn cho Văn nghệ trẻ đăng nhiều bài rất nhảm nhí của Hoàng xuân Tuyển, vu cáo cho những người biên soạn sách giáo khoa, vì thấy  xu thế này đánh vào ngành giáo dục, đang được trên khuyến khích.   Nhớ hồi bộ Giáo dục chủ trương biên soạn 2 bộ sách giáo khoa môn văn PTHT [sách cải cách giáo dục] và bị lãnh đạo cho là có vấn đề.    Chính [Hữu] Thỉnh, trong quốc hội, đã gào lên, như là phẫn nộ lắm :' Một nước thống nhất, mà sao lại cò  2 bộ sách giáo khoa? ' - ý nói, có một âm mưu chính trị muốn chia rẽ ...  Không biết Thỉnh có tìm hiểu gi  không, nhưng, điều chắc  chắn là hắn [ta] thấy chiều hướng quốc hội [...], nên lập tức tỏ thái độ , hưởng ứng kịp thời].
---
* [...] chữ dùng , hoặc tạm lược , của người biên tập [BT].

   [Hữu]Thỉnh ra sức che chắn cho Trương vĩnh Tuấn [phụ trách Văn nghệ trẻ] vì ,Tuấn rất cần cho Thỉnh, tuy Tuấn là thằng cha láo lếu, mất dạy [hình như thằng cha này xoay tiền rất giỏi].  Hắn [ta] phát biểu như 1 thằng điên khùng: ' Tôi căm thù những người viết sách giáo khoa' - Hắn [ta] nói thẳng với cô Hoàng hòa Bình như thế, khi  [cô]  Bình đề nghị hắn giải thích về những bài xuyên tạc sách giáo khoa trên [ báo] Văn nghệ trẻ.  Những chuyện như thế, có ai gặp [Hữu] Thỉnh trực tiếp phê phán, thì, Thỉnh lại tim cách xuê xoa :  ' nói là đi vắng, không biết và hứa sẽ xử lý.' 

    [Hữu]Thỉnh kết nạp hội viên, hay, tổ chức giải thưởng hàng năm của Hội cũng rất bừa bãi, cốt củng cố cho chắc cái ghế của mình.  Thỉnh bầy ra cái trò bầu đi bầu lại giải thưởng [...], cốt tỏ ra quan tâm tới quyền lợi của anh em. [...] 

   Thực chất là lừa dối anh em bằng những lời đường mật, đó là đường lối cơ bản của [Hữu]Thỉnh. 
    [...]*
----
*  [...] tạm lược bỏ  7 dòng. [BT]

                                                                ***

     Tôi viết xong bài về Hữu Thỉnh  được ít lâu, thi, Nguyễn văn Hạnh ở  Sài gòn ra, đến chơi.  Hạnh nói cũng vừa gặp Thỉnh. Anh hoàn toàn tán thành những nhận xét của tôi về
[Hữu]Thỉnh. [...].
    Nhưng, Hạnh có nói điều này, khiến tôi phải ngẫm nghĩ.  Có lẽ những nhận xét của mình [ Nguyễn đăng Mạnh]  về [Hữu] Thỉnh có phần thiếu công bằng chăng ?

     So  sánh [Hữu]Thỉnh với những ông tổng thư ký tiền nhiệm, xem,  người ta dễ có ấn tượng[ Hữu] Thỉnh thua kém, rất thua kém.  Nhưng, thử nghĩ mà xem, các ông Nguyễn đình Thi,  Vũ tú Nam, Nguyễn khoa Điềm, có gì hơn [Hữu]Thỉnh nào ?  Các vị đã làm được gì, có ich cho đồng nghiệp của mình ?  Đã làm được gì để bảo vệ anh em, những lúc[ anh em] bị quy chụp chính trị bừa bãi, thậm chí [còn] bị tù oan ?  

    - đã làm gì để giúp Hữu Loan, trong những ngày khốn khổ ở Thanh hóa?
    - đã làm gì để  bênh vực Trần đức Thảo, Trương Tửu, Phùng Quán,  Lê Đạt ... trong vụ Nhân văn giai phẩm ?
    - đã làm gì để cứu Nguyễn hữu Đang, Thụy An, Trần thiếu Bảo, Trần Dần, Hoàng Cầm,
    - và , sau này Dương thu Hương khỏi đi tù ?
    - đã làm gì để giúp đỡ gia đình Nguyên Hồng trong những ngày đói khát ở Nhã nam?
    - đã lam gì để bảo vệ danh dự cho Trần Độ [...] ?
      v.v...

     té ra tất cả, từ Nguyễn đình Thi, Vũ tú Nam, Nguyễn khoa Điềm đến Hữu Thỉnh đều là một lũ [...] vô tích sự như nhau cả thôi. 

    Nhưng,  riêng Hữu Thỉnh, thì có điều này - cũng nên tính công cho hắn chứ - [Hữu]Thỉnh quả có cố gắng tạo cơ sở vật chát cho hội [Nhà văn]. 

   Như gần đây, hắn đổ khá nhiều tâm huyết vào việc xây dựng trụ sở mới, trại sáng tác mới của Hội và bảo tàng nhà văn ở Quảng bá.

    Tôi vừa lên xem, rất hoành tráng!

     Các vị Nguyễn đình Thi, Vũ tú Nam, Nguyễn khoa Điềm đã làm được gì tương tự như thế chưa ?

    vậy thì , nếu so sánh,  [ thì] ai hơn ai [nào]? 

     LÁNG HẠ 10-4-2008
   nguyễn đăng mạnh