giới thiệu tâp thơ ' tuyết trắng vác-sa-va" bùi huy phác

 tuyết trắng, thơ bùi huy phác-
nxb thanh niên, hànội 2002 .

                       tuyết trắng vác-sa va - thơ bùi huy phác
                                                     đường bá bổn  giới thiệu


Lời dẫn:     Năm 2002, tôi nhận được tập thơ TUYẾT TRẮNG VAC-SA-VA / BÙI HUY PHÁC, tác giả gửi tặng- và trước đó, đôi ba lá thư thăm hỏi,   có nhắc tới một bạn văn PHẠM NGUYÊN VŨ  ( tên thật:  THÀNH)   hiên giờ còn viết lách , và ở đâu?    Khoảng 1955, 56,  Thành con, biệt danh trong  bạn bè goi Phạm Nguyên Vũ  (  bút danh ) thường ký tên  trên đôi ba  truyện ngắn, truyện dịch, có bài đăng trên tạp chí Sáng tạo (  Mai Thảo chủ nhiệm) .  Sau đó, Phạm Nguyên Vũ   đi  du học Mỹ  và từ đó , không còn viết lách gì,  kể cả ở hải  ngoại.    Thành con -  sước danh mà bạn tôi, Nguyễn Mạnh Cường, Triệu Bá Thiệp, Dũng trắng,  thường  gọi Phạm Nguyên Vũ vậy   .  Tôi  cũng  đã  trả lời anh Bùi Huy Phác như  thế . 
                 Bùi Huy Phác sinh  1938, cỡ trạc tuổi Thành con,  quen nhau ở Hànội trước 1954- Thành con vào Nam,  Bùi Huy Phác ở lại Hà nội,  từng  ở  Lào,   rồi sang Ba Lan. 
               Mời cùng đọc  " Lời  1 bạn thơ" ( tr. 85 ), Phạm Việt  Bằng  viết về tác giả:

          "... Từ Hànội tạm chiếm,  anh cùng các anh trai ra vùng tự do tìm học ở  Thanh Hóa, Ninh Bình, rồi lại vào thành... Năm 58, anh tình nguyện đi xây dựng vùng minh tế mới Quảng Bình... ở đây anh gặp chị Hương,... một Việt kiều  từ Thái Lan về xây dựng quê hương. Người bạn thủy chung đã giúp anh rộng cẳng ( ... )  Chuyến xe đạp Quảng Bình - Hànội trên đường vào Đại học Nông nghiệp 1  những năm bom đạn, anh mang theo cháu Kim - cô con gái đầu lòng khi ấy chưa đầy 2 tuổi, bố con  nuôi  nhau cho đến ngày anh tốt nghiệp.  ... Anh đã đến  đất  Lào, sau này có dịp đến  Ba Lan.... Bùi  ( Huy Phác) nhiều lần tâm sự với tôi (  Phạm  Việt Bằng ), tập thơ ra đời  nhờ sự động viên   ... nhà thơ Phan Xưân Hạt, họa sĩ Nguyễn Điển, nhà tài trợ chính- con gái Bùi Kiến Giang...".

         Phần 4 thi tập  phụ lục - in một số bài thơ bằng tiếng Ba Lan,  tiếng pháp, tiếng anh -
        ...        các dịch giả  Đoàn Doãn Hùng, nhà báo Nguyễn Công  Khuyến, ( nguyên Tổng biên tập Vietbnam News ), nhà giáo thượng tá Bùi Thượng Quỳnh, tiến sĩ ngữ văn Ba Lan Nguyễn Chí Thuật,
 dịch giả - nhà thơ Lê Bá Thự (  tr. 67)  .

           Điều làm tôi  cảm động nhất, không phải  là thơ Bùi Huy Phác  hay, dở   - mà  ở dòng chữ :
                               "... nhà tài trợ chính - con gái Bùi Kiến Giang ". 
         Cô bé này được sinh ra  ở  một thành phố, có  con đường mang tên thi sĩ  Hàn Mặc Tử,  gần đó,  ngôi nhà thờ Tam Tòa bị cụt đầu , vì bom Mỹ  .
         Rất trân trọng,  cảm phục nhà tài trợ bỏ tiền  in thơ cho bố !  []

   Đ.B.B.

                        PHẦN MỘT:  THỜI CHƯA BIẾT VÁC SA VA
              
           Từ cuối 1953, trong lòng Hànội tạm chiếm, tôi đã bắt đầu tập viết và đăng báo.
           Bẵng đi ...
           Lưu lạc.  Lơ đễnh, mất mát cả.   Cái bom vùi.  Cái mưa dột.
           Khi trở lại lục tìm, chỉ một tập Nhật ký gần đây ( 1969- 1974 ) , nhờ có bìa dày mà còn.
           Làm thơ tập đầu cho mình sau chừng ấy tháng năm, đẻ có trước sau, tôi thấy dù không còn có từ đầu cũng nên cố lựa ra những gì sót lại.
           Vì vậy, tôi đã lượm và đặt tên cho ít  dòng gián đoạn này.

           B.H.P.


trích nguyên tác thơ bùi huy phác.


                            1. phiên chợ vùng cao

                          Lục lạc vừa ngưng đã rộn khèn
                          Đèo xanh thác trắng núi mây lam
                          Đâu chỉ bán mua, ơi chợ hát
                          Ơi bến tình xuân chợ áo chàm

                             2  tiếng đồng hới   
                    
                           Giữa lòng Hànội
                           Một góc sân ga
                           Ngày ngày vẫn gọi
                           Một giọng quê xa

                           Giọng ai óng ả
                           Tiếng của thùy dương
                           Mênh mang biển cả
                           Xa vời trùng dương.

                           Như ong xây tổ
                           Ồn ã ngày đêm
                           Giữa lòng thành phố        
                           Không chìm tiếng em.

                           Sớm nay mua vé
                           -Máng răng nó coòng ? 
                           Tiếng ai khe khẽ
                           Chín dục mười mong 

                            Tàu dừng bừng dậy
                            Ngập tràn tiếng quen
                            Ôi. Đồng Hới đấy.
                            Gió từ biển lên .

                                 3. tuyết trắng vác- sa- va
                                                                              gửi BASIA

                              Anh rón rén  bước đầu trên tuyết trắng
                              Của  mùa đầu tuyết trắng Vác- sa- va
                              Lòng chẳng nỡ làm đau nghe tuyết rạn
                              Đi tìm lời chợt đến của đôi ta.

                              Đường cát bụi nửa đời anh lận đận
                              Chân chưa xa quê góc nắng địa cầu
                              Còn đen đủi lặng thầm bao số phận
                              Chẳng thấy lời.
                                                     Hoa tuyết vẫn rơi mau .

                                     4. đọc đôt - stôi-ép-ski    *

                                  Tôi đọc Đốt sau một năm không đọc
                                  Có phút nào được đọc ở Ba Lan
                                  Những giọt lệ đã từ lâu không khóc
                                  Nay đầm đìa thương cảm thấm từng trang.

                                  Cuộc vật lộn khắp đầu đường xó chợ
                                  Tận cùng mình mà chẳng thấy mình đâu
                                  Ôi những hồn đau còn duyên nợ
                                  Nẻo đường nào xa mấy cũng tìm nhau .

                                  ------
                                  *  Fedor Dostoievski. ( BT )

                                    5.   không đề xa xứ

                                     Người ta đi chợ bán buôn
                                    Tôi nay đi chợ lòng buồn chan chan
                                     Tối ngày ngang dọc Ba Lan
                                     Một mình thui thủi phàn nàn cùng ai
                                     Đã hay muôn nẻo đường đời  ...

                                      6. étoile égarée

                                   De la Baltique une nuit
                                   L' étoile égarée surgit
                                   Disparaissant dans l'univers sombre
                                   De l' immense éternité

                                    Des jours et nuits accablé
                                    Je gagnais la vie partout dans les marchés
                                    Mais, dans une seconde je me fusse reconnu
                                    Ce n'est à travers la nuit océanienne
                                                         que j'ái été baladée.
               
                                                     GDANSK. 7/ 1998.

                                      7.  displaced
                         
                                   People come for business.
                                   I came for a change,
                                   travelling all over Poland.
                                   width and length,
                                   but wrapped within myself, knowing well
                                   the many ways of life .

                                                     MSZCSNÓW, AUGUST 8/ 1992.


                                               8. chuyện kể ngày cuối năm 2000
                                                              kính tặng gia đình KAZIMIERZ KWIATKOWSKI


                                              Nhà kiến trúc sư  Lê Hiệp * có chú mèo già
                                  Cuối đời tìm được tri âm Kazik **
                                  Họ nhận ra nhau không bằng cách chúng ta từng biết.
                                  Dự cảm, giác quan, cánh sóng cao tần
                                  Chỉ thoáng thôi
                                  Khật khưỡng bước chân
                                  Kazik đã tới gần
                                  Bụi bậm và đồ sộ .

                                  Đã quen hơi, họ bằng tay và lưng thổ lộ
                                 Chủ nhân mời họ vào bàn
                                 Trên đi-văng Kazik co chân không tất 
                                 Xếp bằng
                                 ( Một kiểu ngồi khó thấy ở Ba Lan )
                                 Dành giầy làm chiếc đĩa
                                 Cho mèo
                                 Dường như bị lãng quên dưới đất.
                                 Vụng về nhón mẩu sườn chiên thơm lựng
                                 Kazik đặt vào chiếc-đĩa-giầy
                                 Ông trước hết mời mèo .
                                 Ở Mỹ Sơn lâu không có món này
                                 Những tháng ròng mỳ chay
                                Ông lắng nghe đồng vọng
                                Từ cổ thành phế tích Chàm xưa
                                Ông bới tìm.  Còn nhân loại dõi chờ
                                Cứ đắm chìm như kẻ mộng du
                                Ông làm nguội món sườn cùng chủ nhân lặng lẽ
                                 Đến khi ngón tay mèo gãi vào ông nhè nhẹ
                                 Là lúc trên bàn món cá nóng vừa thay
                                 Mỉm cười biết ơn, ông lại đặt cá vào giấy.
                                Với chú mèo già, thú gì hơn bằng cá
                                Ông cũng thế.Ta với nhau  đâu lạ
                                Ông đã mê
                                Những con cá lớn lên bằng sóng Cửa Hội An
                               ( Người ta gọi tên riêng là cá Hội An)
                                Con sóng ấy vỗ từ bao thế kỷ
                               Từng áp mạn những hải thuyền.
                               Còn âm vang huyền bí
                               Khi cập bờ này, một thương cảng Phương Đông.
                               Người đầu tiên , lại là ông
                               Phát hiện những chân giá ẩn tàng.
                               Đòi bảo vệ Hội An
                               Nơi độc nhất
                               Con người đang sinh sống trong lòng di sản .
                                            ...
                               Kazik ở Việtnam
                               Đó, là chiều Hànội cuối cùng
                               Ông đến thăm hai người bạn.
                                               *
                                Bây giờ chú mèo đã về già
                               Kazik sớm đi xa
                               Tôi ngồi trên chiếc đi-văng có thể thành cổ vật 
                               Nhớ về con người thế giới đã tôn vinh đẳng cấp
                               Một dòng máu Ba Lan  sao nỡ quá vội vàng
                               Khi còn  đợi ông đây biết mấy tầng văn hóa. ***
 
                                                 NHÀ THỜ CỬA BẮC, 31.12. 2000

----------------
*   Kts Lê Hiệp ; tác giả tượng đài Bắc Sơn ở Quảng trường Ba Đình và  các tác phẩm dựng trên nhiều vùng đất nước. Giải thưởng  Hồ Chí Minh .

** Kazik : tên gọi  thân mật của KAZIMIERZ KWIATKOWSKI, kiến trúc sư người Ba Lan, chuyên gia tên tuổi trên thế giới về trùng tu, phục chế các di tích.   Ông đã làm việc [ trong ] 17 năm  ở Việtnam  : phát hiện, tôn tạo, đưa vào   danh mục Di sản văn hóa thế giới, [ở ] các khu di tích cố đô Huế, Tháp Chàm, Mỹ Sơn, Hội An.   Ông mất tại Việtnam.  Phần mộ ông hiện ở nghĩa trang thành phố Lubin, quê hương ông.   Nhà nước Việtnam đã trao tặng Huân chương lao động, ghi nhận công lao to lớn của ông.
 ( Chú thích  : *  & **  : B.H. Phác ) .

*** bài này được dịch sang tiếng Ba Lan, bản dịch NGUYỄN CHÍ THUẬT ( tr. 82- 84 )  : ' Historia  Opowiadana Na  Ostatni Dzien 2000 Roku  " (  Przel NGUYEN CHI THUAT ).
  ( B.T. chú thích).
-----------------

   poems by BUI HUY PHAC   

           ------------

                 nguồn - : Thân qui tặng Nhà văn Thế Phong và gia đình  / Hànội, 10. XI. 1992.
                     Bùi Huy Phác ( ký tên   , triện son đỏ,còn  ký tên chữ hán). 
                    - Nxb Thanh niên, Hànội 2002.