đọc thêm (2) : " cuộc đời Xuân Quỳnh qua ' hồi ký chị gái ' " / Tuệ Anh -- trích : www.vnexpress.net/

 

Cuộc đời Xuân Quỳnh qua hồi ký chị gái

ĐÔNG MAI

... Sách được Nhà xuất bản Kim Đồng phát hành cuối tháng 12/2018, gồm sáu chương: Quê hương và gia đình, Tuổi thơ bất hạnh, Cái thuở ban đầu, Những năm tháng không yên, Hạnh phúc nhọc nhằn và phần kết: Xuân Quỳnh - một nửa cuộc đời tôi. Tác giả Đông Mai hé lộ nhiều chuyện cảm động về cuộc đời của nữ sĩ tài hoa bạc mệnh. Đằng sau những bài thơ tình nồng nàn say đắm, những vần thơ trong veo ẩn chứa nhiều triết lý nhân sinh, những truyện ngắn cảm động viết cho thiếu nhi... là những câu chuyện buồn, trái ngang, nhọc nhằn, cam chịu... mà chỉ người ruột thịt gần gũi mới biết.

Xuân Quỳnh được sinh ra đúng ngày mùng 1 Tết Âm lịch, cái tên Xuân Quỳnh được cha cô đặt cho với ấp ủ "Quỳnh nở mùa xuân phô màu sáng tươi". Từ nhỏ, bố Xuân Quỳnh đã nhận xét cô "được truyền thụ đức độ của mẹ hiền, chỉ có biết hy sinh, hỷ xả", nhưng phàm những người như vậy thường "phải chịu những phũ phàng ngang trái của thế sự".

-    bìa sách "Xuân Quỳnh - một nửa cuộc đời tôi".

Tuổi thơ cô sớm thiếu vắng tình mẹ cha bởi mẹ mất sớm, cha sớm đi bước nữa. Người yêu thương, gần gũi với cô nhất là bà ngoại và chị gái. Đông Mai kể những buổi tối mùa đông giá rét, hai chị em lang thang trên đường phố Hà Nội, thèm thuồng một bữa tối quây quần bên mâm cơm bốc khói. Nỗi tủi thân đặc biệt trào dâng vào mỗi dịp Tết đến khi hai chị em chẳng có người thân, chẳng có một mái nhà sum họp.

Cuộc hôn nhân với người chồng đầu tiên cùng đoàn văn công đã đem đến cho Xuân Quỳnh cuộc sống mới, một mái ấm gia đình mà cô hằng ao ước. Nhưng niềm hạnh phúc ấy sớm rạn nứt. Xuân Quỳnh ly hôn bởi cô không muốn sống giả dối với tình cảm của mình.

Giữa lúc Xuân Quỳnh đang chơ vơ, hụt hẫng, đau khổ thì Lưu Quang Vũ đến - "một tâm hồn đồng điệu, một con người tài hoa, một tình yêu đích thực mà Quỳnh vẫn tìm kiếm bấy lâu nay. Quỳnh đón nhận tình yêu của Vũ như đón nhận cái phao giữa dòng nước xoáy". Theo hồi ký của Đông Mai, cuộc hôn nhân thứ hai vấp phải sự phản đối gay gắt của gia đình hai bên và bè bạn. "Thế là hai tâm hồn cô đơn, hai cuộc đời cay đắng gắn bó với nhau trong túng thiếu, nhọc nhằn... Quỳnh lao vào làm đủ mọi việc để kiếm tiền như may vá, đan thuê... Hai vợ chồng bữa đói bữa no, nhưng rất hạnh phúc", chị gái Xuân Quỳnh viết.

Trong thời bao cấp, mọi thứ thiếu thốn. Dù làm đủ thứ việc, cuộc sống của cả gia đình vẫn luôn giật gấu vá vai. Nhường nhịn hết cho chồng con, Xuân Quỳnh "ăn chẳng đủ no, mặc chẳng đủ ấm", đêm thì thường xuyên thiếu ngủ.

Trong một bức thư viết cho chị gái, Xuân Quỳnh tâm sự: "Sống vừa lo sợ, vừa buồn. Những người có lương tâm không sao yên ổn được. Lúc nào cũng cảm thấy dường như mình bị vết thương và vết thương luôn ứa máu". Vào đêm trước khi bước lên chuyến xe định mệnh, Xuân Quỳnh đã có dự cảm chẳng lành: "Đêm qua, em nằm mơ, sợ lắm, em không muốn đi, nhưng Vũ bảo em là tại yếu tim đó thôi".

Tác giả Đông Mai chia sẻ:"Tôi không có ý định giới thiệu sự nghiệp văn thơ Quỳnh mà chỉ muốn nêu những sự thật trong cuộc đời Quỳnh. Cuộc đời ấy, phần nào cũng được phản ánh trong thơ như nhà phê bình Vương Trí Nhàn nhận xét: 'Mỗi bài thơ ra đời đều có cái lý lịch cụ thể của nó. Và nếu chắp các bài thơ đó lại, người ta có thể có cả cuộc đời Quỳnh'".

Xuân Quỳnh - Một nửa cuộc đời tôi được phát hành lần đầu năm 1993. Ấn bản mới được Nhà xuất bản Kim Đồng thực hiện nhân kỷ niệm 30 năm Xuân Quỳnh cùng chồng - nhà viết kịch, nhà thơ Lưu Quang Vũ - và con trai út Quỳnh Thơ qua đời. Sách có nhiều ảnh tư liệu, nhật ký, thư từ... giúp độc giả hiểu thêm về cuộc đời, tác phẩm của thi sĩ. Ấn bản mới có thêm nhiều ảnh tư liệu lần đầu tiên được gia đình công bố.

Tác giả Đông Mai là một giáo viên dạy văn. Bà là chị gái duy nhất, gắn bó với nhà thơ Xuân Quỳnh, chia sẻ nhiều nỗi niềm riêng tư trong cuộc sống. Trong quãng thời gian Bắc - Nam xa cách, họ thường xuyên viết thư cho nhau. 

TUỆ ANH

=============