... một trong 2 bài báo trên  được  nhiều mạng nội , ngoại tái trích đăng - mới nhất  web Hội Nhà văn  Hà Nội  lại  đưa lên diễn đàn -  như chuyện mới xảy  ra .   Chuyện đạo văn chẳng  mấy khác  "cao lương ăn quỵt đĩ chơi lường" ( Tú Xương) ngày  càng phổ biến - lây lan  sang tới  Huê Kỳ -  bản thân tôi đây -   hơn 1 lần   viết thư ngỏ khiếu nại - nạn piracy -Copyright  infringement - vi phạm  phổ biến nhiều tác phẩm anh, việt ngữ  Thế Phong  không xin phép, " lờ tịt" bản quyền,  theo  hiệp ước Mỹ Việt đã ký,  hiệu lực từ cuối 1997   -  đó là   nói về Amazon .com -   tổng giám đốc  CEO Jeff Bezos -  tỷ  phú 49 tuổi.

------------

..." 15 - 20 năm trước chuyện đạo văn  quả là hy hữu trong đời sống văn nghệ.   Nhưng hiện nay, đạo văn đã và đang là một căn bệnh quá phổ biến, lây lan sang cả địa hạt khoa học tự nhiên.   Vì sao vậy?"

Người làm cái bóng

Nhà nghiên cứu Phan Nhật Chiêu kể:

" Tôi sang trường bạn, có người hỏi : " Giáo trình của anh  sao giống của một vị TS-PGS ở đây quá?"  Mà vị PGS- TS  khi mới vào TP.HCM tìm đến tôi học hàng ngày.  Tôi bị mang tiếng là phải, bởi mười mấy năm nay cô ấy rập theo tôi.    Nhưng giờ cô ấy là TS-PGS, mà tôi chỉ là giảng viên, nên đương nhiên người ta nghĩ  kẻ có học vị thấp hơn" đạo" lại của người có học vị cao hơn".

Chưa hết, gần đây khi Nhật Chiêu lên lớp giảng thì có học trò thắc mắc;
" Sao thơ thầy dịch lại giống của KTNN  thế?   Thầy rập thơ của Nguyễn Thánh Ngã đăng trên KTTNN à?  
Ông buồn bã:
"Trò nói như thê nghĩa là thầy ăn cắp?  

Tôi về lật lại KTNN ( Kiến thức ngày nay - TP chú thích )  số  432 ngày 1/1/2004 quả là có bài Thoáng Xuân trong thơ Basho của anh Ngã thật . Xem kỹ mới thấy 9 bài thơ Basho đăng ở đấy thì có 3 bài  của tôi dịch , đã được in trong cuốn Basho và thơ Hai-Cu ( Nhật Chiêu, Nxb Văn học, 1994) .   Đây là chưa kể anh ấy lấy cả một số lời bình của tôi".

" Cái bóng Nhật Chiêu"  còn thấp thoáng ẩn hiện  trong nhiều vụ đạo văn nữa.   Nhưng không phải đoạn kết nào cũng buồn.    Nhà nghiên cứu Hoài Anh in cuốn tiểu luận phê bình Tìm hoa quá bước ( Nxb Văn học, 2001), sử dụng nguyên vẹn nhiều bài  thơ dịch của Nhật Chiêu, như Tặng vật của Miltos Shatouris ( Hy Lạp), Chùm hoa của Robert Frost ( Mỹ ) ... -không một lời  chú giải.   Nhưng sau khi sách ra, tác giả đã lặn lội đến nhà dịch giả tặng  sách với bút ghi:

" .. Thân tặng Nhật Chiêu vơi lời cảm ơn về một số bài thơ dịch trong sách này..."
Như vậy, trong 1000 cuốn sách in ra, thì có đến 998 người đọc nghĩ rằng thơ đấy là do Hoài Anh dịch !

Người bị coi như côn đồ.

Đạo văn thì nhiều, nhưng khiêu kiện thì ít.   Nguyên nhân không nói ra thì ai cũng biết: mất thời gian,tốn công sức, mà có khi lại chẳng được gì !   Bài học 5 năm hầu tòa của nhà văn Nguyễn Mạnh Tuấn trong vụ  tác quyền kịch bản phim Hải Đường Trắng từ năm  1999 là lời cảnh tỉnh cho những ai muốn dấn thân  vào con đường này.  Thắng kiện nhưng nói như ông Tuấn :".. Không, tôi không phải là người thắng.   Bởi vì tôi trở lại như những gì tôi vôn có.   Người thắng cuộc chinh là kẻ lừa đảo.."   Còn tiền thì sao : ".. Không đủ đãi bạn bè chầu bia  ".

Nhà văn  Thế Phong là một đầu nậu sách " từ vài chục năm nay.   Ông là  người tích cực nhất  khi trong vòng một vài năm qua liên tục khiếu kiện các NXB  ắn cắp bản quyền 50 tác phẩm của ông đã được Cục Bản Quyền cấp giấy  chứng nhận.   Mới đây nhất, ngày 13/3 vừa qua, Thế Phong khiếu nại Nxb Văn hóa-Thông tin, vì trong cuốn "Văn học Miền Nam " ( tập II) của Nguyễn Q. Thắng - có 2 phần " Bảo Lương Nữ Sĩ" và" Nguyễn Đức Quỳnh"  là của ông đã được in trong một phần" Lược sử văn nghệ Việtnam" - 4 tập ( 1930-1956) - với lời ghi ở trang 4: " bản quyền thuộc tác giả .  cấm phóng tác trích , dịch".

Tìm đến  nhà  ông Q. Thắng, một căn nhà to và đẹp trên  đường Phan  Huy Ích, Q. Gò Vấp, TP.HCM để hỏi về vụ việc trên.   Ông Q. Thắng trả lời:

  Ông Q. Thắng nói thêm;

Vẫn  vụ việc liên quan đến ông Thế Phong, giám đốc một Nxb xuất bản ăn cắp bản quyền của ông " phẫn nộ" , khi trao đổi với chúng tôi:

".. Nxb chúng tôi nghèo lắm, cuốn này là tác phẩm dịch đã in lại  nhiều lần rồi, ông Phong còn kiện cái gì ?   Nhờ báo chí lên tiếng hộ cho, nếu không sẽ trở thành vấn nạn, các NXB đang khó khăn mà lại cứ bị kiện tụng **".

Bất lực.
 
Trong lịch sử văn học nước nhà, chưa bao giờ nhiều những người đạo văn đến như vậy ?   Họ ung dung ăn cắp của người trong nước, người nước ngoài, với một thái độ tự tin trắng trợn.   Vì sao vậy ?   Ông Nhật Chiêu  lý giải :

 -" Hiện nay tình trạng đạo văn  nhiều , là vì họ thấy nhiều trường hợp đạo văn trước đó, không bị ai trừng trị.   Có trường hợp thỉnh thoảng lên tiếng về môt vài vụ đạo văn, như ở  Khoa  tôi chẳng hạn, chỉ có một số thầy cô cho rằng tại sao phải nói đến vấn đề không  đáng phê bình, không phải là cái gì ghê gớm này.   Dường như họ cho rằng, nên để thì giờ nói  những chuyện trọng đại hơn.   Đối với tôi thì đạo văn hơn là tội ăn cắp tài sản bình thường.   Bởi người ăn cắp bình thường, có thể do họ nghèo khốn... Nhưng một  TS mà đạo văn  thì không có lý do gì biện minh được.   Tiền thì anh ta có rồi, danh vọng có, thậm chí địa vị cũng có; nhưng tại sao vẫn ăn cắp ?   Rõ ràng là  sự thiếu liêm sỉ, thái độ thờ ơ của xã hội và cộng thêm sự không nghiêm minh của luật pháp trước vấn đề này, khiến họ làm tới.   Nếu xã hội phản ứng gay gắt, trước sự xuống cấp về đạo đức này, rồi TS bị tước bằng TS khi đạo văn thì tôi tin mọi chuyện sẽ khác..."  ./.