Một nhà thơ Huế : KIÊM THÊM / bài viết: Trần Kiêm Đoàn (Hoa Kỳ) -- source : blog Virgil Gheorghiu ( Chúa nhật, 19 tháng 2, năm 2017)

 

VIRGIL GHEORGHIU

CHỦ NHẬT, 19 THÁNG 2, 2017

'một nhà thơ Huế:  KIÊM THÊM

                  

- bài viết: Trần Kiêm Đòàn --(Newvietart.com ).

tựa chính : KIÊM THÊM: CON ĐƯỜNG TÌNH MỘT ĐỜI  

       Kiêm Thêm  trên đồi Monterey Hills  (2010) 
                (ảnh in kèm bài :  Trần Kiêm Đoàn)

      

Kiêm Thêm tên thật Trần Kiêm Thêm 

 (trái qua,trên xuống -- hàng thứ 3)

 - sinh 1940 tại Thừa Thiên - Huế.

-dạy học, viết văn, làm báo. Khởi sự viết cho tuần báo 'Đời mới' (1954-55); 

-sau đó cộng tác với nhiều nhật, tuần báo khác ở Saigon. 

-từng trông nom tập san'Lý tưởng' (Không quân VNCH]. 

-năm 1967, gia nhập KQ; hiện tùng sự 

tại ban Báo chí BộTư lệnh Không quân VNCH

 [ Tân Sơn Nhất] 

Đã xuất bản:

- 'Trần Trọng Kim' -- 'Trương Vĩnh Ký' -- 'Tôn Dật Tiên, nhà cách mạng

-Trung quốc' --' Đường mây' (viết chung với nhiều tác giả) -- ' Ngoài chân mây' 

(viết chung  với nhiều tác giả).

-Truyện, thơ trích tuyển:'Như trời xanh thẳm'

 (truyện ngắn)

-- 'Cuối năm lên núi' (thơ) --'Tặng phẩm cuối đời' .

(trích từ

 TẬP THƠ TRUYỆN KHÔNG QUÂN THỜI CHIẾN

Nxb Vàng Son, Saigon 1974)

                                            'một nhà thơ huế: kiêm thêm'
                      TRẦN KIÊM ĐOÀN



Kiêm Thêm thường được mệnh danh là 'một nhà thơ Huế'.

Thi sĩ trở thành nhà thơ, khi hồn thơ+ cảm xúc lãng đãng mơ hồ nghệ sĩ của 'chàng' được kết nối+vận dụng nện những vần thơ, những tác phẩm của thi ca.  Nhà thơ là một hành giả đi trên con đường tình.  Bản chất và đối tượng của 'thơ là tình'.

  Tình gì cũng được,miễn sao đừng bị đông cứng ; và, đóng khung trong ngõ hẹp thuần lý.  Cho dẫu đó là tình thương, tình yêu, tình cảm, tình hận, tình nồng, tình bâng quơ ; thì vẫn nằm trong ... 'khối tình mang xuống tuyền đài chưa tan' !

Và, đối tượng của tình -- có thể là ân tình, nghĩa tình, thâm tình, bạc tình, chung tình, vô tình -- thì cũng không thoát ra khỏi những tầng số rung động, từ tiểu cực cho đến cực đại; từ cạn đến sâu, từ thô lỗ đến cảm xúc xốc nổi; hay triền miên trong thế giới 'tình bao la không hình tướng'.

Một thời, đâu cũng ngót nghét 60 năm về trước; Kiêm Thêm bỗng nổi danh trong đám học trò Huế; khi dám khóc thêm trên vai áo học trò của mình chiếc áo phiêu linh của 'chàng lãng tử tài hoa', qua mấy câu thơ:

               Ô hay Xuân ngã trong lòng rượu
             Nhân thế nhìn nhau lảo đảo cười

Có thể nói nghiệp thơ đến với Kiêm Thêm ngang với tuổi đời của mình; nên 'Thơ là con đường tình một đời'.

Kiêm Thêm đã làm thơ; khi tôi còn là một chú bé quê học ở trường làng.  Thuở ấy, ở những vùng quê như làng Liễu hạ của chúng tôi; được lên 'dinh' học đã lá khó khăn lắm rồi.  Lại còn được được gọi là 'thi sĩ Kiêm Thêm'; thì thật là ... điểm nóng đầy thu hút cho bao nhiêu cặp mắt xanh, của những nàng thôn nữ xinh như lúa  mới liếc về.  

Thơ của Kiêm Thêm vốn đã lấp lánh mực xanh, mực tím của mấy 'o' [cô] nữ sinh Đồng Khánh; nay, còn thêm hương vị nồng nàn của  tình tự quê hương thơ nào chở hết!

Thế nhưng cả một đời; Kiêm Thêm vẫn là con chim nhỏ tha từng cọng rơm xây hoài hạnh phúc.

Tập thơ mà tôi được đọc đầu tiên cuả Kiêm Thêm; là thi phẩm 'Cọng rơm'+ 'Giã biệt'. 

 Có những câu mà hơn chục năm sau; tôi còn nhớ mường tượng như nét phác thảo đời thường:

      ... Như con chim nhỏ tha từng cọng rơm 

   Bấy nhiêu tháng, bấy nhiêu năm xây hoài hạnh phúc

Hình như hạnh phúc của Kiêm Thêm, 'được sống chung thủy với thơ như chung thủy với chính mình'.  Thật vậy; trên một chặng đường dài nơi quê mẹ + quê người, số phận con người Việt nam trong chiến tranh; trong hận thù áp bức, trong chiều tàn của biên kiến; vô minh cũng bập bềnh như bè lau trôi sông.

 Chiến đấu cho sự sống còn bản thân + gia đình đã khó; mang nghiệp dĩ làm thơ -- giữ cho thơ mình đừng thành phế liệu chiến tranh; sau khi cuộc chiến đã tàn, giữ cho hồn thơ đừng tắt ngúm nơi quê người; trong hoàn cảnh tha hương tỵ nạn, còn muôn vàn lần khó hơn. 

 Nhưng Kiêm Thêm, cũng như tầng lớp nghệ sĩ Việtnam đồng thời --nói như Phùng Quán -- 'sau bao lần gục ngã, vịn thơ mà đứng dậy'. 

Trên quãng đời dài trên 50 năm; thơ Kiêm Thêm như một nhịp thở đều đặn.

 Thơ Kiêm Thêm có mặt khắp nơi trên báo chí + môi trường truyền thông của miền Nam [VNCH] trước 1975.  

Sau năm 1975; thơ Kiêm Thêm xuất hiện ở hải ngoại' như một tiếng chim gọi đàn'. 

 Gọi là niềm nhớ quê hương; gọi kỷ niệm một thời chia lìa  thành quá khứ, gọi ân tình nhìn rõ mặt nhau. 

 Không uốn éo điệu trí thức, không lập dị cách tân, không thay đổi hình dạng, không 'pop up' (có chữ chi hay hơn!?)  những thông điệp nhất thời -- Kiêm Thêm giữ 'thơ mình tiếp nối những bước đi tới vững vàng, không hề suy suyển'.    (...)  (*)

----------
 (*)  (...)  ... -- tạm lược một số chữ; có thể ít, hoặc nhiều. (Bt)

Sau tập thơ 'Hải đường say nắng' ra mắt năm ngoái [2009]; năm nay Kiêm Thêm vừa [cho] xuất bản 'Ngôi nhà trên đồi Monterey Hills' (Los Angeles, 2010) ... -- đây là một tập thơ song ngữ Việt+ Anh. [bilingual]. 

 Thật ra, [phần] Anh ngữ không thể liệt [là] 'tác phẩm thơ' -- mà chỉ là 'phần dịch 'ý' giúp cho người nước ngoài+ thế hệ trẻ không thông thạo tiếng Việt vừa đủ để hiểu 'ý' những bài thơ tiếng Việt mà thôi.' (...)


           Vậy mà tôi đã bỏ Huế gần 50 năm
          Hương sen vẫn ngọt trong cổ họng
          Em hái trộm giùm tôi chút là sen
         Che nắng che mưa mỗi khi đi trên trái đất
                (SEN ĐÃ NỞ TRÊN HỒ ECHO PARK)

           Chén rượu đắng anh vừa nốc cạn
           Có hề chi đâu chuyện mất 
          Miễn được thấy bóng hình em ẩn hiện
          Miễn được nhìn em quay mặt sau lưng
         Quá khứ ấy anh đã từng nếm trải
         Tình yêu kia xin trân trọng cuối đời
         Dẫu chấm hết anh vẫn còn bịn rịn
        Ôi ta yêu nhau
             (NGÀY SÁNG THẾ: TÌNH YÊU!)

23 năm trước; có một lần tôi ngồi uống trà với Kiêm Thêm ở vùng Monterey Hills ; phía hiên sau của ngôi nhà 'gần 40 năm ở đó'.

 Ngôi nhà chỉ là một biểu tượng. 

 Đó là một biểu tượng cho một vòng tròn 'Tam+ Nghiệp' bao quanh 3 đỉnh đầu tam giác: 'tuổi Xanh+ tuổi Đá+ tuổi Vàng' không tiếc -- tuổi Xanh trên quê Mẹ -- tuổi Vàng trên đồi Monterey Hills. 

 Và, đây rồi một tuổi Vàng tròn trịa, vì có Tình yêu.                  (...)

Sự nếm trải... nghe như một lần mà mãi mãi:

           Nỗi buồn và mắt chảy
          Hạnh phúc khổ đau
          Tôi đả đứng thẳng
          Bước qua đường
             (GẦN 40 NĂM TÔI Ở ĐÓ)

bước được qua đường là tới bến, là Paramita!.  Đến bờ rồi.  An vui. 


                           ***

Vẽ ma quỷ dễ; vẽ người khó, vì ma quỷ là viễn mơ hoang tưởng; mà con người là hiện thực. 

 Cũng tương tự như một họa sĩ vẽ người; khi tôi nghĩ, hay viết về những nghệ sĩ bà con nội ngoại trong dòng họ của mình:  Kiêm Minh [văn sĩ] -- Kiêm Đạt [ 1933-   ] anh ruột của Kiêm Thêm, viết báo, sách khảo luận] -- Hà Thanh [ ... nữ ca sĩ tài danh]  --  Lai Hồng -- Ka-Lăng -- Liên Như -- Thúy Vy -- Trần Đoàn -- Tạ Văn Tài ...

- một lần, anh Trần Kiêm Hải, huynh trưởng đại diện cho phái TRẦN KIÊM (hải ngoại) đã lên tiếng dặn dò; khi dọc bài tôi viết về 'chị ca sĩ Hà Thanh':

 "Dòng họ TRẦN KIÊM mình có nhiều tay cự phú+ khoa bảng; nhưng rất ít nghệ sĩ. Chú coi mà viết cho khéo về các nhân vật, bà con nội ngoại của mình; để ai cũng chia sẻ được niểm vui + chút tình văn nghệ mới đáng quý"!  

 "Dạ!" , tôi đã 'dạ' ran như vái, phục mệnh trong 'ngày giỗ Họ' . 

 Nhưng thế giới văn nghệ có những quy ước vô hình riêng của nó. 

 Người làm văn nghệ bình thường cũng giống như những cây thông mọc thẳng.  Sự uốn lượn; hay rạp mình như bìm bìm, dây leo; sẽ làm cho cây thông thành cong quẹo, bé lại.  Không hợp. 

Khi viết  đôi dòng về TRẦN Kiêm Thêm, người viết đang cắm trại với con cháu ở trên đồi Redwood bạt ngàn, của rừng Sugar Pine; trong dịp nghỉ lễ Labor Day.  

Uống một tách trà trước cảnh núi rừng còn ngái ngủ giữa sương khói; rồi nhìn rừng Redwood xăm xăm vươn thẳng đỉnh trời, tôi nhớ lại đồi Monterey Hills [nơi ở của Kiêm Thêm] -- và, nghĩ tới những ngọn đồi đang trò chuyện.

  Hình như vu vớ mà lại rất nên thơ.   ./.


TRẦN KIÊM ĐOÀN

http://newvietart.com/index543.html

                 TRẦN KIÊM ĐOÀN   [1946-    ] 

           - tốt nghiệp Cao đẳng sư phạm (Huế, 1970)
             -  M.A. California State University (1988)
            - tiến sĩ Đại học Nam California (2001)
            - tác giả môt số tác phẩm+ những bài thơ+truyện ngắn
            + tiểu luận+ đã in trên các tạp chí Việt ngữ+ Anh ngữ.

                                         =============