Khải Triều: "NHỚ ANH CAO THẾ DUNG" -- http://t-vn.net/

Khải Triều:"NHỚ ANH CAO THẾ DUNG"
http://t-van.net/

                                                                 

                                                  NHỚ ANH CAO THẾ DUNG
                                                                                KHẢI TRIỀU



Tôi nhận được tin từ Canada nói anh Cao Thế Dung mất ngày 31 tháng 10 năm 2017. Lúc đó tôi đang ở quê nhà mình, Phú Xuyên. (Hà Nội).  Tôi về "nhà mình" từ ngày 25 tháng 10, ngay sau khi nhận được tin báo của các cháu:"Mẹ con đau nặng. Xin cậu về ngay." Một lát sau, một cháu nữ tu lại gọi: "ông về ngay, nếu trễ thì chỉ thấy xác bà nội con mà thôi!" -- giọng nó có vẻ giục giã.

Vậy là tôi về.

Ngày 30 tháng 10 năm 2017, chị tôi qua đời trong vòng tay của con cháu, người thân và xóm giềng. Bà đi nhẹ nhàng, êm ái, thánh thiện; tôi ít thấy.

Tôi ở lại"nhà" đúng 1 tuần lễ. Tâm trí ôi lúc nhớ về người chị vừa mất, [tôi] khóc hoài với các cháu của tôi. Có lúc như lạc mất trí, bồng bềnh, viễn du.  Lúc tỉnh thì lại nhớ đến anh Cao Thế Dung , người có nhiều kỷ niệm để lại trong tôi.  Cho nên về tới nhà trong Sài gòn, tôi chưa thể làm việc   được ngay; phải mất hơn 1 ngày, tôi mới mở "hộp thư đến". Các bạn ở bên này gửi tin về cho tôi; rồi viết một bản"Phân ưu" của các bạn phụ trách; hoặc ít nhiều có bài từng đăng trên bán nguyệt san QUẦN CHÚNG. ( ừ 1968-1970, bao gồm bộ cũ+ mới.)

Có một điều khá đặc biệt về anh Cao Thế Dung qua đời; đó là Dòng Chúa Cứu Thế Sài gòn ( 38 Kỳ Đồng, quận 3) đã viết thông báo: 'NHÀ VĂN, NHÀ GIÁO CAO THẾ DUNG ĐÃ TỪ TRẦN Ở HOA KỲ'.

 Tấm bảng này [được] dựng ngay bên trong cổng ra vào, [tới] sáng ngày 13-11- 2017 mới cất đi; [rồi] thay vào "thông báo ", là bài của Phạm Trần:

 'CAO THẾ DUNG VÀ CUỘC THẢM SÁT TT NGÔ ĐÌNH DIỆM & ÔNG NGÔ ĐÌNH NHU'.

                                           Cao Thế Dung & Cuộc Thảm Sát TT Ngô Đình Diệm& Ông Ngô Đình Nhu
                                                                             (ảnh: báo Thế Giới Mới/ USA.)

                                                        Nhà thờ Dòng Chuá Cứu Thế  Sài gòn--   (ảnh: Internet)
             " Có một điều khá đặc biệt về anh Cao Thế Dung qua đời, đó là:  Dòng Chuá Cứu Thế Sài gòn (38 Kỳ Đồng, quận 3) đã viết 'thông báo':
                                                "NHÀ VĂN, NHÀ GIÁO CAO THẾ DUNG ĐÃ TỪ TRẦN Ở HOA KỲ " --  lời Khải  Triều. 





Hoài niệm

Khoảng năm 1956 hay 1957 gì đó, căn gác trọ của tôi ở đường Nguyễn Thông, gần cổng ga xe lửa Hòa Hưng; bỗng có 2 thanh niên xách túi quần áo bước lên gác.

 Trong 2 người, chỉ một người nhìn tôi hơi mỉm cười, còn người kia dáng gầy, nét da tái xanh thì không, anh ta lặng lẽ và cũng ít khi có mặt ở căn gác đó suốt thời gian 2 anh ở đây;  khoảng 1 hay tuần gì đó.  Trước ngày dọn đi, người thanh niên lâu lâu mới nhìn tôi, cười, mở ví rút ra một tấm hình đưa tôi xem, hỏi:"Cậu có biết ông này là ai không?"  Tôi thoáng nhìn, trả lời: "Nguyễn Thái Học". Anh ta nói:"Cậu có con mắt tinh đời"; rồi tự giới thiệu là Đỗ Tất Phú; [còn] người kia là Cao Thế Dung.

Mấy năm sau, tôi bỏ căn gác này, lên sống ở Ban Mê Thuột; rồi mấy năm sau lại trở về. Lần này, tôi cũng thuê được căn gác ở đường Nguyễn Thông nối dài, gần cống Bà Xếp; nhỏ và hẹp hơn căn gác trước kia. Một chiều tối, tôi xuống đường đi ăn cơm; tình cờ gặp Đỗ Tất Phú đang đạp xe đi về phiá căn gác tôi đang ở.  Tôi gọi: "Anh Phú ơi, đi đâu thế?". Anh nói ngay: "Mình không có tiền trả tiền  nhà họ đuổi đi". -- "Đến ở với tôi", rồi tôi dẫn anh vào nhà để cất xe; sau đó chúng tôi  ra ngoài quán ăn cơm. Đêm hôm đó chúng tôi gần như thức trắng đêm, nói nhiều chuyện về văn nghệ, thời sự. Anh  Phú nói về Cao Thế Dung.  Ngày 2 anh  đến ở trên gác trọ với tôi, anh Cao Thế Dung nói với anh Phú: "tôi là người Bắc dạy kèm trẻ người Nam, nên nghi tôi là "VC nằm vùng' ."


Về tờ bán nguyệt san QUẦN CHÚNG

Từ ngày Đỗ Tất Phú đến ở với tôi, dần dà tôi gặp anh Cao Thế Dung và những thành viên khác trong hệ phái VNQDĐ Yên Bái.  Trong số này có anh Đỗ Đình Duyệt, Đỗ Đức Thịnh, vợ chồng Nguyễn Cái Thế+ Nguyễn Tường Uyển (*) v.v. ... ; sau đó tôi gặp anh Nguyễn Công Luận (tức Lữ Tuấn); rồi anh Trần Quốc Minh.

 Riêng anh Minh  [thiếu tá Kq/ VNCH.)] đã giúp tôi vào Không quân, làm việc ở Bộ Tư lệnh KQ/ Khối Chiến tranh chính trị, từ năm 1967; kể cả việc cho tôi làm tờ bán nguyệt san QUẦN CHÚNG .
(bộ mới) .

Lúc này, anh Cao Thế Dung còn dạy học ở trường Lasan K'Buôn Ban Mê Thuột.  Sau ngày trở về Sài Gòn, anh Dung nhận chân quản nhiệm bán nguyệt san Quần Chúng; chủ nhiệm là chị Nguyễn Thị Bảo Kim. Còn chân chủ bút thì có kỳ đề tên anh Bùi Đức Uyên (tức Bùi Phổ); rồi đề tên Cao Thế Dung; và mấy số cuối trước khi báo bị tịch thu thì đề tên Khải Triều. ...

 Về mặt này, trên thực tế thì vẫn là 2 anh Cao Thế Dung+ Bùi Đức Uyên phụ trách -- riêng số báo Xuân Canh Tuất (số 21+22 / 1970); tôi đứng tên chủ bút.  Số báo này bị tịch thu; và báo giới Sài gòn ngày đó xôn xao về vụ này.  Họ chờ xem tờ báo chúng tôi vi phạm điều khoản nào của Luật Báo Chí; có thể bị đưa ra tòa để chịu một hình phạt nào đó: 'đình bản tạm thời hay đóng cửa vĩnh viễn.'  Nhưng sau một tuần lo lắng, hồi hộp; anh Cao Thế Dung lặng lẽ đến gõ cửa một vị tướng nào đó (hình như vị tướng này là cố vấn TT Nguyễn Văn Thiệu); [thế là] chúng tôi thoát một bản án.  (...) (**)

-------
(*) Nguyễn Cái Thế là con rể nhà văn Toan Ánh. 
(**) (...) ... : - tạm lược một số dòng chữ; có thể ít, hoặc nhiều. (Bt)


Cao Thế Dung với CÔNG GIÁO MIỀN NAM VN SAU 30-4-75 / NGUYỄN AN TÔN 
xuất bản ở Hoa Kỳ năm 1988

Tháng 9 năm 1983, tôi viết xong Công giáo Miền Nam Việt Nam sau 30-4-75, nhằm nói lên thực trạng lúc giao thời của Giáo hội Công giáo miền Nam; [tôi] thẳng thắn đưa ra trước dư luận[về] một vài linh mục + giáo dân nấp bóng chế độ mới, dưới danh nghĩa "những người Công giáo Yêu nước" để bôi nhọ giáo hội, phản đối những giám mục nào không ủng hộ phe họ.

 Điển hình là 2 trường hợp:

1- trục xuất Tổng Giám mục Henri Lemaitre, Khâm sứ Tòa Thánh tại sài gòn; buộc Ngài phải rời khỏi Việt Nam.
2-  chống đối Đức cha PX Nguyễn Văn Thuận trong chức vụ Tổng Giám mục phó với quyền kế vị tại Tổng Giáo phận Sài gòn.  Nhóm này kết án Ngài là cháu của TT Ngô Đình Diệm, một lãnh tụ chống Cộng cực kỳ mãnh liệt.   Đức cha Nguyễn Văn Thuận bị biệt giam suốt 13 năm. Bây giờ, chúng tôi tự hỏi:' những giáo dân có cái nhãn hiệu 'Trí thức Công giáo của sài gòn ngày ấy' hiện nay ở đâu? Vì họ đã vội vã chạy khỏi Sài gòn, khi bóng dáng những quân lính CS còn lảng vảng ở cửa ngõ Sài gòn.

                                              đức Hồng Y Trinh Văn Căn (trái)+ đức giám mục Nguyễn Văn Thuận
                                               ( chụp tại Nhà thờ Lớn Hà Nội, sau khi ĐGM Thuận đi học tập cải tạo 13 năm trở về. -- tư liệu ảnh Tp.)


Sách viết xong; nhưng cái khó khăn nhất là việc chuyển ra ngoài. Lúc này, người CS đang còn say chiến thắng cực kỳ ngạo mạn. Tôi mang bản thảo sách lên Trung tâm Hành hương Fatima ở Bình Triệu, dâng cho Đức Mẹ; và thưa với Đức Mẹ:"việc cua con tới đây là xong.  Con chỉ là dụng cụ của Chúa, còn việc"nó" ra sao là việc của Đức Mẹ.  Con tin Chúa sẽ thực hiện theo ý của Người." May mắn cho tôi là : 'chị Ngô Thủy Tiên ( vợ anh Cao thế Song, người em họ của anh Cao Thế Dung, nhận giúp tôi vô điều kiện.) .

 [Thế là] tôi trao toàn bộ sách bản thảo cho chị; với điạ chỉ người nhận là anh Nguyễn Tấn Khang ở Canada. Vợ anh Khang là em gái út của vợ tôi.  Khoảng một tháng sau, chị Ngô Thủy Tiên cho tôi hay 'sách đã chuyển xong'-- tôi bèn hỏi anh Khang  và được trả lời 'đã nhận đủ'.

Cái máy thứ 2 là sau ngày ở tù về, anh Nguyễn Công Luận giới thiệu cho tôi một  cựu sĩ quan VNCH,  tên Nguyễn Thanh Vân .  Và, trước khi có chương trình H.O. thì Vân đã vượt biên, ảnh  lên được trại tạm trú ở Malaysia; thì viết thư cho tôi liền.  Tới đất Mỹ, cũng lại viết thư về cho tôi ngay.  Và tôi nhờ anh Vân giúp cho cuốn sách bản thảo của tôi đang"nằm ụ" tại nhà anh Nguyễn Tấn Khang. Tôi cũng viết thư cho anh Khang là" xin trao tập"bản thảo" cho anh Nguyễn Thanh Vân.

 Khi nhận được "bản thảo" rồi, anh Vân cho đánh máy, rồi mang đến các nhà xuất bản ; thì nhà nào cũng' chê".  Có lẽ vì "tên tác giả lạ hoắc" [ ký Nguyễn An Tôn] + cái tựa sách' Công giáo miền Nam VN sau 30-4-75' chăng?  Sau rốt, anh Nguyễn Thanh Vân tình cờ gặp anh Cao Thế Dung ở Cali. anh Dung đón nhận 'bản thảo của tôi"trong hoan hỉ.

Rồi một ngày, tôi nhận được lá thư đầu tiên của anh Dung; kể từ khi anh rời VN; ... anh cho biết:
" buổi'lễ rửa tội cho 'CHÁU'' (tức buổi' ra mắt SÁCH'), cả chục CHA đến dự lễ, thực là cảm động." 'CHÁU' đã được linh mục Joachim Nguyễn-Đức-Việt-Châu, SSS, giám đốc Cơ sở xuất bản'Dân Chúa' đã đưa'CHÁU' đi Rôma vào dịp lễ phong thánh ( Lễ Phong Thánh 117 vị tử đạo VN hôm 19-6-1988, do Đức Giáo Hoàng Gioan-Phaolô 2 cử hành tại Tòa Thánh Vatican) để xin ban phép lành cho' CHÁU'.  ( tấm ảnh chụp Đức Giáo Hoàng ban phép lành, có ảnh linh mục Nguyễn-Đức-Việt-Châu được in trong 'Công giáo miền Nam VN sau 30-4-75-- ở phần sau 'Lời nói đầu' ). 


Kết

Còn một việc gắn chặt tinh thân giữ anh Cao Thế Dung và tôi : 'sau khi tờ báo 'Diễn đàn Chính đảng' tự đình bản; tôi và vị luật sư đại diện chủ nhiệm Trương Vĩnh Lễ phải ra tòa. Quan tòa hỏi vài câu, nghe câu được câu chăng; luật sư ngồi bên tôi nói vài câu; rời quan tòa lui vào trong -- còn tôi và luật sư  đại diện lặng lẽ ra về.  Thật ra là chuyện bầu cử Tổng thống VNCH vào năm 1967; liên danh  Nguyễn Văn Thiệu+Trần Văn Hương phá liên danh Nguyễn Cao Kỳ+ Trương Vĩnh Lễ; buộc liên danh này phải rút lui để liên danh Nguyễn Văn Thiệu+  Trần Văn Hương "độc diễn".

[Việc đáng nhớ nữa với tôi] : 'anh Cao Thế Dung+ anh Nguyễn Công Luận là 2 người đứng ra "cưới vợ" cho tôi.

Trong ngày cưới; anh Phạm Kim Vinh (tức nhà báo Trương Tử Phòng) làm chủ hôn; và chính sư huynh Mai Tâm lái xe của ngài 'chở cô dâu+ chú rể đến nhà thờ Đồng Tiến làm lễ cưới-- linh mục cử hành thánh lễ hôm ấy lại là bạn cùng trường Latinh Hoàng Nguyên. (địa phận Hà Nội) với chú rể. Sau lễ, sư huynh Mai Tâm lại chở đôi vợ chồng trẻ về trường của Ngài, Viện Khoa học Giáo dục Sài gòn. (sau này đổi là 'Đại học Thành Nhân'.)

Tôi nhận được mấy tấm hình chụp trong thánh lễ an táng anh Cao Thế Dung tại nhà thơ, ấm cúng, thiêng liêng; có nhiều người tham dự. Trên bàn thánh; tôi nhìn thấy có 5 vị linh mục đồng tế. (đối với tín hữu bình thường, điều này không thể có được.) Vậy, anh Cao Thế Dung phải là người có những công trình rất lớn đối với Giáo hội.  Tôi thấy điều này trong bài của tác giả Vĩnh Liêm về các công trình nghiên cứu học thuật, cách riêng là Thư viện có tên Nam San của  anh Cao Thế Dung:"... Công phu sưu tầm tài liệu của ông[Cao Thế Dung] đã giúp ông thành lập được Thư viện Nam San; mà các đại học nổi tiếng như Cornell  & Georgetown đã "đặt cọc".  Nếu ông [Dung]  chấp thuận, họ sẽ dành cho ông 'Cao Thế Dung Section'trong thư viện của họ. ". 

Riêng tôi [Khải Triều]  nhận thấy bộ 'Việt Nam Công Giáo Sử Tân Biên' ( 3 tập, mỗi tập dày cả hơn nghìn trang) + cuốn 'Công Giao VN trong Giòng Sinh Mệnh Dân Tộc'; tôi sửng sốt và ngạc nhiên.-- vì đây là lần đầu tôi nhìn thấy công trình của anh đã thực hiện ở nước ngoài. ... Tôi cũng rất thích anh dùng tựa sách 'Việt Nam Công Giáo Sử'-- và, tôi viết thư cho anh; được anh trả lời: "... toàn bộ 3 tập về 'Việt Nam Công Giáo Sử' đã viết xong tập thứ 4, đề cập đến 'văn học Công giáo VN'. "   Đây là những công trình lớn [ mà anh] đóng góp cho Giáo hội Công Giáo; chẳng riêng cho Công Giao VN,  mà còn cho cả Công Giáo hoàn vũ.

  Cho nên, một thánh lễ đồng tế cho Cao Thế Dung, là một cử chỉ cho thấy Giáo hội trân trọng những công trình của Cao Thế Dung.  Xét về mặt đời sống công khai, anh Cao Thế Dung là một người Công Giáo đức hạnh, không lừa lọc, hãm hại ai, sống rất thực với bản thân.

Và hiện nay, những đức tính này đã truyền sang cho các con của anh. Chúng đang phục vụ cho Giáo hội một cách âm thầm.   (...)


 KHẢI TRIỀU
(Sài gòn, 16-11- 2017.)


http://t-van.net/?p=33430


------------------------------
trích từ t.vấn &bạn hữu
------------------------------