tưởng nhớ Phổ Đức [ 1940 - 2013 ] , đọc : PHỔ ĐỨC; THI SĨ SÔNG VÌ THƠ, IN THƠ ĐỂ SÔNG '/ Nguyễn Lang Quân / chết -- Virgil Gheorghiu , 16 / 05 / 2013

 

VIRGIL GHEORGHIU

THỨ NĂM, 16 THÁNG 5, 2013

                         PHỔ ĐỨC 

         thi sĩ sống vì thơ, 

        thầu in thơ để sống  (*)

                       NGUYỄN LANG QUÂN 

     Đọc bản  tự liệt kê tác phẩm  của ông, ta thấy Phổ Đức có bể dày thật

 đáng nể .

   - từ tập thơ đầu tay in 1963 đến đầu 1975, ông đã xuất bản [được ]  13 tập thơ .

   - trước sau, ông góp mặt hoặc thực hiện trên 10 hợp tuyển .  Những năm gần đây, năm nào ông cũng đứng ra tổ chức thực hiện một hợp tuyển.

-  năm 2000 là  Hương Tình Yêu, gồm  60 tác giả.

 - năm 2001, Tiếng Thơ 69 tác giả  và 2002: Nước Trong Nguồn , 93 tác giả, -  năm 2003, Tri Kỷ Hành 100 tác giả

 - năm 2004,  nhiều hơn năm trước, chứng tỏ ông có uy tín để quy tụ 

     anh em .

    - ông còn trên  20 tác phẩm chưa in.

   - đa phần là thơ, kịch thơ, trường ca; có cuốn lên tới 60.000 câu ,

    như trường ca  ' Việt sử ca '  .

     - ngoài ra, ông còn viết hồi ký  ' Một đời làm thơ ' gồm 5 tập,  một cuốn biên khảo ' Thi sĩ & Cuộc đời '  + một tập truyện ngắn.

    Một người chuyên sống cho thơ, vì thơ mà vẫn tồn tại trong cái xã hội bon chen đương thời,  [quả ] là một điều kỳ diệu .

     Phổ Đức,  tên thật Lê Phước Độ, sinh 1940 tại Sài gòn, quê cha Quảng Nam, quê mẹ Vĩnh Long.  Trên 60 tuổi mà vẫn lạc quan yêu đời, làm việc hăng say, có lẽ Phổ Đức được nàng thơ bơm cho nguồn sinh khí mới chăng ?

    Phổ Đức thường làm những bài thơ dài quá khổ.   Điều này có vẻ không  phù  hợp cảm quan độc giả chỉ thích  những bài thơ ngắn gọn, cô đọng, theo lối sáng tác các nhà thơ đương đại.

    Thời gian gần đây, hình thức xuất bản thơ hợp tuyển [được] một cá nhân đứng ra tổ chức, thu gom tác phẩm, hình ảnh, tư liệu  góp tiền ,  rồi in thành tập, khá phổ  biến .(**)  

      Ở ngoài Bắc, nhiều tuyển tập dày cả 1000 trang, quy tụ hàng trăm tác giả. 

      Đây là một việc làm hay, vì tuyển tập in ra để phổ biến ( qua tay các tác giả có mặt )  và điều quan trọng,  giai tỏa được nỗi bức xúc các nhà thơ.   Bởi, thơ làm ra, mà không có người đọc thì buồn lắm !

    Phổ Đức đã góp phần  làm vui lòng các nhà thơ bằng các tuyển tập hàng năm của ông .

        

                 trích nguyên tác thơ :

                                 Chờ đêm Nguyên tiêu 

                           Xin gửi lời chào các anh các chị 

                           Những người con thân yêu của đất nước vua Hùng

                           Chúng mình gặp nhau trong tự tình dân tộc

                            Nối rộng vòng thơ của Bắc  Nam Trung  

                           Các anh chị ơi ! Quê hương mình đẹp lắm

                           Núi Bắc sông Nam biển biếc xanh ngời

                           Xương máu ngàn năm dựng thành đồng lịch sử!

                           Hãnh diện da vàng Đông Nam Á, Việtnam ơi ! 

                           Thơ đã hồi sinh trên các miền đất hẹn

                           Mừng chào nguyên tiêu đêm làm thơ bắt tay vui 

                           Hoa hội Tao Đàn đã nở rộ năm châu bốn biển

                           Ngọn đuốc thiêng Tổ quốc sáng tỏa ngút đỉnh trời 

                          Thiên kỷ đã tới báo hiệu tình xuân sang 

                                                                       trên từng khuôn mặt 

                          Sứ điệp đã truyền qua các thành thị yên hùng 

                          Mỗi năm nguyên tiêu các nhà thơ họp mặt

                          Đêm của thi nhân cùng nắm tay chung. 

                                               PHỔ ĐỨC 

          

         (  nguồn:   Văn thơ  giữa đời thường/ NGUYỄN LANG QUÂN

                

          Nxb:  Chi nhánh Nxb Thanh Niên Tp HCM,  2004  - tr.  96- 98 ). 

                                              hàng sau, đứng:

                                      -  họa sĩ Phan Diên [1944-   ]
                                      - nhà thơ Thanh Chương [ 1939- chết   ]

 
                                               hàng trước, ngồi:

                                                    - PHỔ ĐỨC

                               [i.e. Lê Phước Độ 1940- 2013 Saigon]

                                          - HOÀNG  VŨ ĐÔNG SƠN

                                            [ 1939- 2014 Saigon]

                                           -  THẾ PHONG [1932-  ] 

                                       (Phan Diên cung cấp ảnh.) 

  

 -------------

        LỜI DẪN

      (**)  -  Thời bao cấp,  giám đốc  &  tổng biên tập nhà xuất bản,

  quyền thế, uy lực tựa  ' cha cố mặc  áo trùng thâm'   vẫy vùng 

      trongthế giới văn chương  chữ nghĩa .

            -   muốn được cấp phép cho  một tác giả : 

    -  sưu tra lý lịch, lập trường, thân thì cấp  phép in,  không , xép só. 

  

                      tôi nhớ ;lại :

- thập niên 90, ông Trinh Đường (Hà Nội) có vai vế vớ imột nhà xuất bản,  lợi dụng thời cơ, ông ta bèn  tập hợp một số tác giả,  đưa thơ  đăng kèm  kèm  lệ phí, để có tên trong ' tuyển tập ' do ông ta in ấn, phát hành . 

         ( thời kỳ này, cá nhân tác giả  xin cấp phép rất khó khăn, 

              nhất là  các tác giả  trước kia ở vùng địch tạm chiếm  ) . 

       - tới thời  mở cửa, nhà xuất bản tự hạch toán, bán giấy phép , nhiều sách,  tuyển tập ra đời , miễn   là có tiền tự in ấn tra lệ phí xuất bản ,  tự  phát hành.  

 Khởi đầu,  biên tập khắt khe,  sau khi một vài  cuốn ra đời,  xuôi chèo mát mái,  đối tác liên kết dám ngang nhiên ' in tên riêng  (liên kết)   ngang nhà xuất bản cấp phép ' trên bìa 1. 

     Hoàng Hương Trang  'theo chân Trinh Đường làm tuyển tập, vì  đã  có thơ đăng  ' thu góp bài vở các người làm thơ ( hay, dở  tùy theo chủ biên chọn, phải  góp ' ma chay  trước, in ấn sau ).

   Nào là  tiểu sử trích ngang ,  chân dung ảnh được  tung lên  'chễm chệ  '' như ngồi trên bàn thờ '",   tự thân chiêm  ngưỡng để độc giả cùng tụng bái.

    -  ra mắt ' Vườn thơ tao ngộ' : 

   ' lẵng hoa chào mừng 1000 năm Thăng Long'

           gồm 145 tác giả:

 ' Thơ & Nhạc',  sách dày 665 trang, khổ  14 x 20 cm , ruột  blanc fin, bìa bristol  150--  NXb Trẻ Tp. HCM cấp phép số KHXB 1554 / 54 / CXB / 27-12-2003  --  mỗi tác giả  được in  3 bài,    góp 3 trăm ngàn VND.

    - để uy hiếp dư luận, Hoàng Hương Trang  quen biết  nguyên thứ trưởng văn hóa, mời  thi sĩ Cù Huy Cận ngồi đầu bàn , như một thứ ' bùa yểm '  qua bài  '  BỤNG LÂN TÀI  ' :

                                      Thế giới mênh mông sống chẳng cùng

                                      Cái tài âu cũng chỗ vui chung -

                                      Hởi ai làm đẹp, làm hay đó,

                                      Chụm lại cùng nhen lửa nấu nung

                                                 HUY CẬN 

                                                   2- 5- 95.

      - Tôi :  THẰNG PHẢI GIÓ  trích    20/ USD trong số 300 USD,   đưa ngay trong quán cà phê  cho HOÀNG HƯƠNG tRANG;  để có 3 bài  in : 

                           -  CHO THUÊ NGUYỄN DU ( gửi  Lữ Hồ )

                       - VƯƠNG MIỆN CỦA ĐỜI  ( gửi Đỗ Mai A)

                  -  BỨC TƯỜNG TRĂM TUỔI ( tặng  Mẹ  - không đề tên ) 

      -   cũng  phải  thôi ,vì bài CHO THUÊ NGUYỄN DU pham húy, 

             vẫn được biên tập viên Phạm Sỹ Sáu  cho qua  .

    

                                              trái qua: 

                     -Tâm Uyên -- Hoàng Hương Trang -- Thế Phong
               -- Trần Thiện Hiệp (Mỹ ) -- Hoàng Vũ Đông Sơn [1939- 2014]
                               -   Lê Thị Kim [1950-     ]

                        - nhà báo hải ngoại Đặng Văn Nhâm  [1933-    ] 

                                 (Trần Thiệp Hiệp cung cấp ảnh.)

                                               ***

     Phổ Đức in tập đầu tiên theo kiểu' bao thầu'...

    -Phổ Đức thực hiện nhiều tập đều đặn, nhờ sự  bảo lãnh tiền trả  in ấn, từ  ái nữ thi sĩ Nguyễn Bính ( in  xong ,nhận  sách trả tiền sau).                             chỉ   Nguyễn Bính- Hồng Cầu bảo lãnh ,mới được in tại  

                                           XÍ NGHIỆP IN  FAHASA .

  Có tác giả có  thơ in trong tập; rồi " quỵt tiền"  chủ biên  --  có vị in đến 30 trang trả  lệ phí  'giá cao' , có vị đưa cả song thân, phụ mẫu vào tuyển tập,  chân dung ảnh  bàn thờ  &  đôi ba câu  ' vè' , để  trả ơn nghĩa sinh thành  v.v...

      -Phổ Đức  bao  thầu in tuyển tập '  đâu đó đã cho xuất bản được khoảng  20 tựa sách,  thì phải ? 

                                                   ***

      Người thứ ba mà tôi biết 'thầu in thơ' với tư cách ' bình thơ   mầm  thơ mới "nhú "  là Nguyễn Lang Quân .

 -  chàng làm  báo ở tỉnh lẻ , sách  in ấn tại Tp. HCM),

  bắt đầu bằng ' Văn thơ giữa  đời thường'&' Sổ tay thơ'

  ( Chi Nhánh Nxb Thanh Niên  tại Tp HCM  cấp phép  2004).

 -  giới thiệu   một bài thơ  của nhà văn kỳ cựu Hồ Biểu Chánh.

 ( nhà văn HBC chỉ làm một bài thơ duy nhất--  Huy Sơn,  phóng viên' Văn Nghệ Tập San'   phỏng vấn & in kèm  bài thơ.

         - tất cả  gồm 102 vị ,  ' 'xen kẽ  những tác giả mới : 

                  Thanh Đạm   với tập thơ đầu tay'   Mưa đêm ' 

                        (  Chi nhánh Nxb Thanh Niên 2003 )

          Thanh Đạm  ( tên thật : Lê Tấn Xiêm ) từng là  phụ  xe   ' Đội 4  Công Ty Xe Khách  Thành  --  nay  ' phó chủ nhiệm  CLB THƠ GÒ VẤP :

                                 Mưa đêm rẽ lối sợi buồn 

                       Nửa tràn rêu đá, mưa tuôn dặm dài

                                Hạt  mưa như khóc giùm ai

                      Người trong chăn ấm , kẻ ngoài mưa đêm

                                          Lê Tấn Xiêm

       

           ĐƯỜNG BÁ BỔN 

---------------

(*)   tất cả ' tuyển tập thơ' của mọi' cai thầu văn chương'   đều  xin cấp phép tại Chi nhánh Nxb Thanh Niên tại tp HCM.

 - và ,  biên tập viên Trương Công Bình  '  lặt chữ, vặt câu rất khắt khe  --  chẳng hạn  'HÀ NỘI 40 NĂM XA /Thế Phong  --  chỉ có 2 từ ' phản chiến ' Trương Công Bình yêu cầu  " bôi bỏ", sách mới được phát hành.   

                                  --------------------------------------------

                                   -    bài đăng lại   :   14 /2/ 2023

                                  ----------------------------------------------