' HÀ THƯỢNG NHÂN [ i.e. Phạm Xuân Ninh 1920 - 2011 ] Diên Nghị & Song Nhị -- Virgil Gheorghiu (30/ 05/ 2016)

 

VIRGIL GHEORGHIU

THỨ HAI, 30 THÁNG 5, 2016

Hà Thượng Nhân

 - source :   Lưu  Dân Thi Thoại  ( Cội Nguồn xuất bản (San José 2003)

                             Hà Thượng Nhân
     

  
                                  Diên Nghị  & Song Nhị

                                tập thơ HÀ THƯỢNG NHÂN 

                                           (  ảnh 1 )

                            xuất bản ở Mỹ trước khi qua đời   
                                                                           
                                                                     

 Hà Thượng Nhân 

[i.e.Phạm Xuân Ninh 1920- 2011]

                                                      
                     (ảnh chụp ở Saigon trước khi định cư ở Mỹ  )

                     

Khoảng tháng 6 năm 1973, nhân buổi họp mặt tại tòa soạn nhật báo Tiền Tuyến, tọa lạc tại 2 bis đường Hồng Thập Tự, Sài gòn ; có nhiều chiến hữu hỏi Ký-giả Lô- Răng (Phan Lạc Phúc), chủ bút báo này về vị chủ nhiệm Hà Thượng Nhân

,
 " Hà Thượng Nhân tên thật hay bút hiệu?, ý nghĩa như thế nào?"

 Ký giả Lô Răng cười, đáp,

" Hà  Thượng Nhân là bút hiệu, con người của làng Hà Thượng."

 Thế thôi.

Người làng Hà Thượng được động viên vào Quân Đội Quốc gia *, những năm đầu 1950; khi ông từ vùng Kháng Chiến trở về Hà nội, di cư vào Nam ...


 Năm 1957 thằng cấp thiếu tá, giữ chức phụ tá phòng 5/ Tổng Tham Mưu [Quân Đội Quốc Gia] tại Sài gòn.  Ông chứng tỏ là mẫu người giàu kinh nghiệm về công tác văn hóa, văn nghệ -- đồng thời cùng là người yêu thích thi ca.   Có điều lạ; ông không bao giờ đăng thơ trên báo; dù là báo nhà.  Theo yêu cầu của nhà báo Như Phong [Lê Văn Tiến], ông nhận phụ trách mục 'Đàn ngang cung' trên nhật báo Tự Do. Năm 1958, ông phụ trách thêm mục 'Những Điều Trông Thấy' trên nhật báo Ngôn Luận [chủ nhiệm; Hồ Anh], dưới bút hiệu Đông Phương Sóc.

------------
(*)  Hà Thượng Nhân có tên thật là Hoàng Sỹ Trinh ( Khu 4) hồi cư về Hà Nội  năm 1950,   làm con nuôi ông Phạm Xuân Độ, khi ấy là  giám đốc Nha Học chánh Bắc Việt ở Hà Nội -- từ đó có tên thật Phạm xuân Ninh. Vợ ông  là em ruột bà Trần Thị Vân Chung, phu nhân Tổng trưởng Quốc Phòng Lê Ngọc Chấn (thời Tổng thống  Diệm). Nhờ thế lực người anh  đồng hao, Phạm Xuân Ninh được đồng hóa (assimiler) vào Quân Đội Quốc Gia,  hưởng đặc cách cấp bậc đại úy. ( Nghị định   do chính Tổng thống Ngô Đình Diệm ký).  (Bt)

Những bài thơ trào lộng đều đặn trong mục này, đã nói lên nhiều điều, nhiều vẻ, về những người có chức, có quyền; về những hiện tượng 'khó coi' trong xã hội miền Nam thời bấy giờ.  Vừa nhận diện, điểm mặt, vừa xây dựng; từ 'thói hư tật xấu' chuyển hoá thành lành mạnh, tốt đẹp cho chế độ chính trị, cuộc sống của dân chúng miền Nam.

Thơ ông viết với số lượng đáng kể, đủ thể loại dành cho sinh hoạt thi đàn, cho bạn hữu thưởng thức, trao đổi, đàm đạo ...   Rất nhạy cảm với chữ nghĩa, 'xuất khẩu thành thi'; mà người xưa trân trọng khả năng này.

  Một số thi nhân trong giới  quân đội quý trọng, cảm mến thi tài Hà Thượng Nhân  (*) ;, khi ông thể hiện những bài thơ ông làm 'ngay tức thì'; trước một số bạn hữu hiện diện, với đầy đủ tên gọi mỗi người  &ý nghĩa của nó.

-----------
*-  tác giả Hà Thượng Nhân ( Phạm Xuân Ninh) không có một tập thơ nào xuất bản cho tới lúc qua đời --  giống hệt nhà phê bình văn học Thượng Sỹ ( Nguyễn Đức Long 1906- 1997) hoạt động văn nghệ, báo chí từ tiền chiến, cho đến khi qua đời; vẫn không có một tác phẩm nào xuất bản.  Còn  Phạm Xuân Ninh, khi làm giám đốc Nha Vô Tuyến Truyền Thanh Sài Gòn, được PEN VIỆT mời ra ngoại quốc dự hội nghị văn chương nào đó --  bí thế,,  đành tự in một tập thơ 'Tiếng Hát Tự Do' (in rô-nê-ô) đem theo , để  được gọi là ' tác gỉa thì phải có tác phẩm'; -- khi dự hội nghị văn chương quốc tế. (Bt)

( -trước khi qua đời , Hà Thượng Nhân  đã có một tập thơ xuất bản ở Mỹ) --  (  ảnh (1)- Bt )  

Hình như ông làm thơ đúng với nhận định 'cuộc đối thoại giữa nhà thơ và cõi đời' - -thầm lặng, sâu kín hơn là  'in thơ thành sách', phổ biến trên thị trường văn chương chữ nghĩa.  Chúng tôi nghĩ rằng:

 'giá như ông làm thơ trước năm 1954, tên tuổi và thơ ông sẽ ngang tầm với Xuân Diệu, Huy Cận, Lưu Trọng Lư ...'

    (...) - tạm lược khoảng 5 dòng. (Bt)

Bản tính vốn hiền hoà đôn hậu khiêm tốn, ... phong cách sống an nhiên giữa trần lụ;, đầy bon chen phức tạp:

                                 Sống chỉ lấy cái tâm làm trọng
                                 Gửi ngàn sau mấy giọng tiêu tao
                                Chuộc đời thế chẳng đẹp sao?
                                  .......................................
                                Chẳng cầu cạnh chẳng ưu phiền
                                Miễn sao lòng cứ an nhiên là mừng

                                hoặc:

                                 Ta từ có bạn bao giờ
                                 Lời thơ lại bỗng bất ngờ thành vui

                                       
                                  Nếu như không đau khổ
                                   Làm sao biết căm hờn
                                  Càng muôn trùng sóng gió
                                  Tay chèo cũng vững hơn


                                     Người ta lên mặt trăng
                                     Mặt trăng gần quá nhỉ
                                      Anh muốn về Sài gòn
                                      Sài gòn xa đến thế!
                                      .............................  (...) 

                                     

                     (...)  - tạm lược khoảng 14 , 15 dòng. (Bt)

Thơ Hà thương Nhân [gồm] đủ thể loại: lục bát, thất ngôn, đường thi, ngũ ngôn, song thất lục bát, cổ phong trường thiên, thơ mới, phá thể, tứ tuyệt ... -- dù ở thể loại nào, ông cũng điêu luyện.  Người ta vẫn thường gọi ông là HÀ CHƯỞNG MÔN; để tỏ lòng ngưỡng [một] thi tài đáng kính. 


trích thơ Hà Thượng Nhân.



                       HÀ THƯỢNG NHÂN

                      Ta như một dòng sông
                      em theo con nước chảy vòng về đâu?
                     Muốn qua nước chẳng thể sâu
                     nước sậu khó sánh lòng nhau ngàn lần.


                                THU LIỄU

                        Ôi! liễu mùa thu nghe rất lạ
                        nghe như có tiếng gọi non sông
                        Mai ta thử ra Hà nội
                        nhìn nước hồ Gươm cũng ấm lòng.


                                 MÊ TỨ TUYỆT

                       Thơ dù viết đến ngàn câu nhớ
                       chỉ 4 câu, xanh cả đất trời
                       Dù góp trăm năm kê gối mộng
                       Tình ra: ai đó cũng là tôi.

                                            
                                    LỆ TRĂNG

                        San sát nhà cao mấy chục tầng
                        ngước nhìn lòng bỗng thấy phân vân
                       Thèm nghe một tiếng chuông chùa đổ
                      trải chiếu mời nhau mấy ngụm trăng.

                                 Hà Thượng Nhân
                                  

        
                        (tr. 15-  23  Lưu Dân Thi Thoại )

  Diên Nghị 

   [ i.e. Dương Diên Nghị  1933-      ]

(ảnh: internet)

Song Nhị 

(courtesy photo of TRE Weekly Magazine)

=================