Văn nghệ Sài Gòn & vai trò của bác sĩ Trần Kim Tuyến/ Lê Văn Nghĩa -- nguồn: Văn học Sài Gòn 1954- 1975 ... / Nxb Tổng hợp TP. HCM quý 4/ 2020

 

                                                  VĂN NGHỆ SÀI GÒN 

                           & VAI TRÒ CỦA

                     BÁC SĨ TRẦN KIM TUYẾN

                                               Lê Văn Nghĩa

Nhà thơ Nguyên Sa là người có cảm tình nhiều với ông Trần Kim Tuyền. Trong quyển Hồi ký Nguyên Sa có 4 phần, nhà thơ đã dành hẳn một phần gồm 9 chương (73 trang) để nói về ông trần Kim Tuyến. Ông trần Kim Tuyến là ân nhân của nhà thơ Nguyên Sa, đã từng cứu nhà thơ ra khỏi tù từ thế lực Đoàn Công tác miền Trung của Ngô Đình Cẩn.

 Nguyên sa cho biết "Bs Tuyến là người có nhiều xu hướng nghệ thuật. Thời trẻ ông viết kịch, làm thơ, sọn nhạc và vẽ. Tôi thấy ông có nhiều liên hệ với giới nghệ thuật, nhưng không thấy ông làm công việc này trong thời gian ông quyền huy7nh thiên hạ" (Sđd, tr. 322).

 Bs Trần Kim Tuyến -- Giám đốc Sở Nghiên cứu Chính trị Xã hội -- một cái sở tưởng như không có vai trò gì trong một văn phòng rất nhỏ đặt phiá sau Dinh Độc Lập. Sở Nghiên cứu Chính trị -- Xã hội (thường được rút gọn là Sở Nghiên cứu chính trị và có tên gọi tắt là Phòng 4 (S.N.C.C.T) là một trung tâm tình báo chiến lược, đặt dưới sự chỉ huy trực tiếp của cố vấn chính trị Ngô Đình Nhu, có nhiệm vụ trấn áp các phe đối lập, chỉ huy toàn bộ các nhóm tình báo, mật vụ, cảnh sát đặc biệt  và phần nào kiểm soát các đơn vị đặc nhiệm chống đảo chính.  Trần Kim Tuyến đã được anh em Ngô Đình Diệm -- Ngô Đình Nhu đưa vào làm giám đốc phòng 4 cho tới tháng 9/1963. Sở N.C.C.T của ông Tuyến là nơi cung cấp cjo "ông cụ" những tướng lãnh quân khu, những bộ trưởng, khi "ông cụ" cần người "cai quản". Chính ông trần Kim Tuyến đã chỉ đạo Trần Thiện Khiêm về cứu giá Tổ ng thống Ngô Đình Diệm khi bị tướng Nguyễn Chánh Thi làm đảo chính vào năm 1963. 

Đó là về phương diện chính trị, quân sự nhưng N.C.C.T  dưới thời của Trần Kim Tuyến còn liên quan đến chuyện văn chương, chữ nghĩa. Được biết Bs Trần Kim Tuyến là người có máu văn nghệ từng là tác giả một số bài thơ và một quyển sách dịch (theo lời kể của nhà văn Phan Kim Thịnh -- người đã từng làm dưới quyền Trần Kim Tuyến cho biết). Sau đảo chính 1 tháng 11 năm 1963, Trần Kim Tuyến trở về Sài Gòn. Tuy nhiên, chính quyền mới không trọng dụng ông vì quá khứ liên hệ quá chặt chẽ với chế độ Ngô Đình Diệm.  Trần Kim Tuyến chuyển sang viết báo cho nhật báo Xây dựng, và là cây bút bình luận của nhật báo Chính luận dưới các bút danh Thảo Lư và Lương Khải Minh trong suốt giai đoạn 1964 -- 1975. Năm 1971, ông cùng Giáo sư Cao Thế Dung xuất bản bútký Làm thế nào để giết một tổng thống? dưới bút danh Lương Khải Minh.

 Bs Trần Kim Tuyến chi tiền cho Hoàng Kim Dân ( Lý Hoàng Phong) làm tờ nguyệt san  Quê hương, số 1 ra vào tháng 7/1959, tòa soạn tại 23 Phùng Khắc Khoan. Số đầu tiên có bài của Mặc Đỗ, Vũ Quốc Thúc, Trần Văn Minh, Vũ Hạnh. Số thư hai có bài của Ngô Đình nhu, Từ Chung. Thành phần cộng tác gồm có Vũ Quốc Thúc, Nguyễn Cao Hách, trần Văn Minh, Nguyễn Văn Hảo, Từ Chung, Nguyên Sa, Võ Phiến, Vũ Khắc Khoan, Doãn Quốc Sỹ, Nguyễn Sỹ Tế, Vũ Hạnh ... Sau này Nguyễn Cao Hách thế vai của Hoàng Kim Dân. 

 Ông còn chi tiền cho Nguyên Sa ra mắt tờ Hiện đại với sự chăm sóc của Thanh Nam và Thái Thủy, tờ Thế kỷ 20 do Nguyễn Khắc Hoạch chủ xị, tờ Phổ thông của Nguyễn Vỹ (cấp luôn trụ sở ở đường Cô Bắc). Ông còn giới thiệu cho một cơ quan Mỹ chi tiền cho Mai Thảo lập tờ Sáng tạo -- thay thế tờ Người Việt. Trước khi rời khỏi Sở N.C.T, với uy thế của mình, Trần Kim Tuyến đã giúp cho Phan Kim Thịnh thành lập tạp chí Văn học bằng những quảng cáo dài hạn để ông thịnh có thể nuôi tờ báo từ số đầu tiên đến năm 1975. 

Lê Văn Nghĩa

(tr.234 - 236)

                                              ========