' tưởng nhớ thi sĩ tài danh BÙI GIÁNG [1926- 1998 saigon.] -- blog Thế Phong

Thứ Năm, 2 tháng 8, 2012

mưa nguồn / thơ bùi giáng

mưa nguồn, thơ bùi giáng

nxb hội nhà văn, chi nhánh tại  tp hcm, 1993

                                                        trái qua: Thế Phong+ thi sĩ tài danh BÙI GIÁNG + Ý Nhi

                                             (ảnh: Lữ Quốc Văn chụp tại Chi nhánh nxb Hội Nhà văn VN tại tp. HCM.)

                                  bùi  giáng - mưa nguồn

Lời dẫn:  

-   Một số bài thơ dưới đây trích từ Mưa Nguồn, thơ Bùi Giáng tái bản  , sau 1975.   Đó là thời kỳ rất khó khăn  để tác phẩm  văn chương trước 1975 ra mắt bạn đọc  - với  Ý Nhi,  trưởng chi nhánh  Nxb Hội Nhà văn tại tp. HCM  đã  làm nên chuyện  - vì thế  Mưa Nguồn là 1 trong  cuốn sách  đầu tiên  của miền  Nam  tái  bản .   Và trước đó,  một số thi phẩm các nhà thơ  tiền chiến  cũng  được  Ý Nhi  lo liệu tái bản, in  đúng nguyên văn ,  bìa , họa sĩ Nguyễn Trung trình bày  trang nhã, nghệ thuật -  tuy  ruột  sách in  giấy  Bãi  Bằng 65 g.  Tôi gặp phu quân  Ý Nhi, giáo sư  Nguyễn Lộc chở  vợ cùng chồng sách  mới in xong tới Nhà văn hóa Lao động  tổ chức ra mắt .  Một  trí thức  đáng  kính , rấtmoujik  Nga lần đầu đập vào mắt tôi  khá ấn tượng , tới khi  quen biết,  chân dung lần đầu gặp gỡ vẫn  chưa  nhạt nhòa ! 

                Mưa Nguồn,  tái bản khổ sách 12 x 19 cm,  206 trang,  bìa do  Quốc Bảotrình bày ( nhạc sĩ sáng tác  nổi tiếng sau này) , giá bán 12.500 VNđ. , chân dung ảnh Bùi  Giáng ' chững chạc' pha chút bụi ' .   Gặp tác giả lần đầu sau 1975 , Ý Nhi giới thiệu,   Bùi Giáng nói ngay   : '  Thế Phong đi Mỹ  rồi còn đâu ?!' .  Nói rồi , cầm một  cuốn  mới in xong, ngồi phệt xuống sàn,  cạnh  sa- lông , lật trang 1 ,  cầm bút  ghi :

                 ' Bùi Giáng thân   kính tặng Ý Nhi  nương tử - Việt  Trung Thu - 1993 . ( ký tên)

               lật qua trang 3, tiếp tục ghi :

                 ' Và  đồng thời kính tặng Thế Phong Đại Ca  (  ký tên, chữ ký này có  khác chữ ký  nơi trang 1 đôi chút).

               ...đến bây giờ, tôi chưa  hiểu tại   sao anh gọi tôi  Thế Phong Đại Ca - hay  trong đầu thằng cha  bị ám ảnh  ở  Saigon từng có Đại  Ca Thay - và  Thằng  Phải Gió cũng   bị  anh em gọi

 '  trí thức côn đồ văn nghệ'?    ( Tạ Tỵ và Du Tử Lê   đầu têu  sử dụng ' chữ viết đầu tiên' ( 1965) .

               ...     những bài thơ  đưới đây  rất đỗi bình thường, ai  dám bảo thi sĩ điên hay giả vờ điên ? ! 

          THẾPHONG 

   

                                                       1.    nausicaa 

                              Bon voyage, notre hôte ! au pays de tes pères, quand tu seras rentré, garde mon souvenir  . 

                             ODYSÉE

                              Ngày về xum họp quâ khơi / xin chàng hãy nhớ ai người buổi kia /  tương giao để bạn chia                                                                                                                                                                                      lìa   bờ  xanh gió thổi đầm đìa lệ em  

  

Biển xô về bến cát mờ

Nửa đời trôi giạt em chờ đón tôi

Bình minh thơ dại hai môi

Lời chưa nói cũng như lời đã trao

Còn lưa hơi thở miệng đào

Đêm qua kỳ mộng giọng nào đã nghe 

Ngày sau chuyện cũ bên hè

Tiếng than đầu lá dội về trong sương

Tàn canh với hận sa trường

Những người  đã khuất trên đường viễn chinh   

Triền miên hải đảo một mình

Chiều  xanh lớp lớp sóng bồng bềnh mây

Mùa xuân hiện giữa ngàn mai

Nguyên  hình Nữ Chúa trên ngày phù du 

                    ( tr. 94-95) 

                                                         2.     chỗ này  

                                                    Người đứng  đó ngày về tôi có thấy

                                                    Hai bàn chân trên cỏ lá ngàn xuân

                                                    Phong cảnh  đã  bốn bề cùng tôi nói   

                                                    Linh hồn người là thiếu nữ thanh tân 

                                                    Rồi tôi  lớn đi vào đời chân bước

                                                    Cỏ mùa xuân bị giẫm nát không hay

                                                    Chợt có lúc hai chân dừng một lượt

                                                    Người đi đâu ? xưa chính đã chỗ này 

                                                     Người không ở vì chờ mong đã mỏi

                                                      Người đã đi cùng tuổi trẻ tôi đi

                                                     Chợt có lúc trên đường tôi đứng lại

                                                     Ngó ngu ngơ ... xưa chính đã chỗ này

                                                                                

                                                                               (tr. 97) 

      3.  người xưa

Người đi lại bước  vào em nhắn nhủ

Sầu vây quanh bờ cõi rụng chiêm bao 

Mắt đã khép lúc thu mờ đã cũ 

Mắt đã khép lúc thu mờ đã cũ

Xa mấy lần cồn lá  động môi trao

Đầu mũi dựng một triều  sông dạo sóng

Gọi miên man trời thiên cổ mong manh

Mắt đã khép để mi mờ còn vọng

Tiếng linh hồn trong cẩm thạch long lanh

Người đã định một lần thôi để hỏng

Đường vu vơ về chốn cũ trăm năm

Miền cát lạnh chân lạc đà bé bỏng

Bóng hình em tơi tả dưới trăng rằm

                                  

                                                                    4.  người điên 

                                                                Người yêu mù của tôi 

                                                                Người yêu câm của tôi 

                                                               Một đời chàng không nói 

                                                               Một đời chàng khô môi 

                                                                Chàng nghe thấy ở đâu 

                                                                Nơi nào chàng bắt gặp 

                                                                Bên bờ cỏ bụi dâu  

                                                                Một mùa xuân hấp tấp 

                                                                Từ khô se cồn nội 

                                                                Xuống ruộng trổ đòng đòng

                                                                Lúa mùa lên phơi phới  

                                                                Bờ nước đục cong cong

                                                                Vì sao chàng nhắm mắt

                                                                Đi kiếm mãi một mình 

                                                                Để trời mưa lên mặt 

                                                                Một cồn lá phiêu linh 

                                                                         (tr. 98- 99) 

    5.   ngoài trung  

     tặng anh bùi thạnh

Về thung lũng  ngó cành hoang

Chiều ru bóng lãng đãng vàng gió bay

Bình nguyên tự bữa xa ngày

Đường ngang lối dọc đến rày chửa nguôi

Mùa trăng sương cỏ bên người

Nguyên sơ đầu mộng môi cười trong bông

Chợt quên đời  đổ giọng hồng

Màu pha mước giếng xuống giòng xuân trôi 

Ngàn năm ám chướng đi rồi

Rừng biêng biếc giữ mây trời phiêu du 

                        (tr. 100) 

                 

                              saigon 1952- 1962 

                                                                  6.  anh về bình dương

                                                                 Anh về  đất rộng Bình Dương

                                                                 Trái cây và lá con đường cỏ xanh 

                                                                 Môi người nắng ngọt vây quanh

                                                                 Nụ cười Nam Việt yên lành bấy nay 

                                                                 Em về đầy mộng lên vai 

                                                                 Chào xuân ngả nón bụi ngày gió ru

                                                                 Mừng vui con mắt ngây thơ 

                                                                 Mây nghiêng như lệ pha mờ chiêm bao

                                                                 Yêu nhau cảm động dường nào

                                                                 Anh về đất rộng cúi chào Bình Dương 

7. ruộng bình dương

Em về đất rộng  Bình Dương

 Phố mai là gió môi hường se đau  

Tóc xanh bủa lệch mái đầu 

 Mây xanh như lệ pha sầu ruộng xuân 

Dấu sương chim cỏ Yên Tần 

Dấu chim về có đậu gần gũi không

 Kết chùm nhánh trắng ra bông 

Vành cong môi hẹn vun trồng về đâu 

                          ( tr. 106- 107) 

             bình dương xuân 1962 

                                                                         8. thưa em saigon 

                                                                        Phố hôm nay  phủ xiêm người 

                                                                        Em về đầy đủ môi cười bên răng

                                                                        Ngày vui xê  xích hai hàng 

                                                                         Tháng so le đếm bờ ngăn bến rào

                                                                        Thưa  em từ bữa  xa nào

                                                                        Nhìn nhau mộng đã bước vào trong                                                                                                                                          mơ 

                                                                         Bụi bay là  áng mây mờ 

                                                                         Yêu nhau là hẹn sai giờ ngó nhau 

                                                                        Đồi xa sương xuống pha màu

                                                                         Có chờ đợi bóng em giàu dung nhan 

                                                                         Con nai bốn vó băng ngàn

                                                                         Gặp em thì cũng chạy quàng quanh                                                                                                                                         em

                                                                         Ta về mở mắt nhìn xem

                                                                         Trang  mờ em vẫn là em thu đầu 

                                                                                     (tr. 111)

9. lá thổi như bay 

Lá thổi như bay  

Bên nguồn thơ dại

 Em giữ trang này 

Một mai nhìn lại

 Kiến bé một con

 Bò trên cỏ dại 

Cát bến xuân cồn 

Dấu chân in mãi 

Vừng tóc đi tìm 

Kiếm làn mi chảy

Nước mắt màu sim

Tim hồn cá nhảy

Gót chân nhỏ chạy

Đầu non xuống lũng mơ màng

Đó bóng hươu vàng

Một lần ngó thấy  

      10. Mở về phương ấy 

Con gái khóc bữa nào 

Bây giờ nhắc chi nữa 

Chuyện ngày trước chiêm bao 

 Chuyện ngày  sau mộng úa

Em chết bên bờ lúa 

Em chết dưới triều xanh 

Giòng sông kia ấy của

Mộng ước vỡ tan tành 

 Ở bên đường ngồi lại

 Những người đếm tóc nhau

Kỷ niệm về kinh hãi

 Màu mắt thuở xa nào

 Xin ngó bóng mây trôi

 Xin nhìn con cá nhảy 

Xin thấy ở khắp nơi 

Miệng cười thơ dại ấy 

Con gái khóc bữa nào

 Bây giờ xin nhắc lại 

Xin dựng một hàng rào

 Để mở về  phương ấy 

 ( tr. 113-116) 

        11. ly tao 

  Giờ  ngẫu nhĩ như hồng bay em ạ 

Và yêu thương như lá ở bên hoa 

Và luyến ái như tơ vàng bốn ngả

 Bủa vi vu như thoáng mộng la đà 

 Em đã lại với đời về nắng ấm

 Thắm không gian thương nhớ bóng hình em

 Anh đã đợi chờ em từ lâu lắm 

Ngày đi không để lại lạnh trăng rằm

 Anh mơ ước với ngàn xuân mở rộng

 Quên não nùng sa mạc của yêu thương 

Chân cứ bước theo nhịp hồn cử động 

Em là em anh đợi khắp nẻo đường 

Em có nụ cười buồn buồn môi mọng 

Em có làn mi khép lá cây rung

 Em có đôi mắt như sầu xanh soi bóng

 Hồ gương ơi !  sao sóng lục vô chừng !

 Con mắt ấy có gieo buồn rơi lệ 

Trên nẻo đường lạnh lẽo lối lang thang

 Môi thắm ấy mấy lần thao thức kể 

 Với đèn khuya vò võ mộng khôn hàn

 Trời đất nhớ lần đầu ... năm trước ..

 Đó một lần đ6i mắt đã nhìn lên 

Và trời hiểu ngày sau  đôi mắt ngước 

 Một lần kia sẽ còn dịp đáp đền

 Em ở lại với đời ta em nhé 

Em đừng đi. Cho ta nắm tay em

 Ta muốn nói bằng thơ bay nhẹ nhẹ 

Vào trong mơ em mộng giấc êm đềm 

Ta sẽ  đặt mưới ngón tay lên mắt 

Để nhìn em qua khe hở du dương 

Vòng theo  máu hai vòng tay khép chặt

 Ồ thưa em ta thấy mộng không hường 

   

    12  ly tao  2 

 Bàn chân  một lần nghe sóng dậy

 Sắc khuynh thành một thuở động binh đao

 Người lên ngựa ngoảnh đầu về có thấy

 Bờ xa bay tuyết bạch phủ sương đào

Vì mong đợi ngày về xuân hối hả

 Ở bên mành thỏ lặn bóng ngàn dâu 

 Sầu lục thúy sầu thu sen thủy tạ

 Mộng hoa đầu trong nước ngập theo nhau

Vì con mắt một lần kia đã ngó

 Giữa nhân gian bủa dựng một bầu trời  

Đài vũ trụ hồn chiêm bao rạng tỏ 

Một nụ cười thế giới sẽ chia đôi 

Giòng nước bạc giòng sông trôi theo dõi

Cuối  chân trời hình bóng một chân mây 

Đời xiêu  đổ nguồn xưa anh trở lại

Giữa hư vô em giữ nhé chừng này 

 13  ly tao 3

Em đi  về như mây núi đầu xuân

 Giờ bay qua nước chảy suối vô cùng 

Mừng như thể hôm qua về đồng nội

 Buồn bã cũ đã bẽ bàng bước vội

 Để bây giờ còn một mối riêng tây

 Lời nhân gian không tiếng để  phơi bày 

Thu trăng mộng n hư trang mờ cổ lục 

Mưa vội vã như bình minh thúc giục 

Vào nhớ nhung như vào giữa hội hoa

 Lá xanh xao như cành nhánh gật gà 

Và thảnh thơi đến cây già cổ thụ 

Anh lại thấy một trời xưa đã cũ 

Đã đi về cùng với gót chân em

 Đã đi qua cùng với cánh tay mềm 

Anh mở miệng không nói lời nào cả 

Vì bất chợt thất môi cười em ạ 

Vì vui mừng xa lạ bỗng quen nhau 

Vì vu vơ vui sướng ngó pha màu 

Cây im cỏ nước cợt cồn đùa cát

Và vạn vật rủ rê nhau bát ngát

 Đàn mênh mông vây bủa gió xa bay 

Anh đến bên em ghé sát mi mày . 

             ( tr. 119- 123) 

                     []

BÙI GIÁNG

nguồn :   MƯA NGUỒN / BÙI GIÁNG -

                Nxb Hội nhà văn / Chi nhánh tại tp HCM , 1993. 

                Chịu trách nhiệm xuất bản :  Nguyễn  Kiên 

                Chịu trách nhiệm bản thảo :  Ngô Văn Phú

                Biên tập                                     : Vân Long

                Bìa và trình bày                     : Quốc Bảo

               Sủa bản in                                 : Ý Nhi 

                               tái bản  tháng 9 / 1993 : 1000 cuốn .

------------------------------------------------------------------------------------------------------------
      tưởng nhớ thi sĩ tài danh BÙI GIÁNG  (June 30, 2018.)
                          blog Virgil  Gheorghiu/ Thếphong
----------------------------------------------------------------------------------