Thứ Năm, 8 tháng 6, 2017

nhân đọc một bài thơ dịch của nhà thơ KHẾ IÊM / bài viết: minh đạo -- gio-o.com


NHÂN ĐC MT BÀI THƠ DCH
 CA NTHƠ KH IÊM

 bài viết: Minh Đạo

https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgzm4jYqBN7ZxGwfkaGNoJxCR1J3X_SUYJRdbv3KjM4YHynzUhpMssH9hyphenhyphen-NEwHFF-96Z1j778OI0g9gpb5lxxLxvokt_8T6HFISEhvz4TiR_TDr8uWz-8jcCJm0Gf4t4q1bGLLYA2Fnhyphenhyphent/s400/Phill+Provance.jpg
Phill Provance http://asiancha.blogspot.com/

Ông bn H.T. mi gi cho tôi bn POETRY JOURNAL IN PRINT • BÁO GIY s 4, ca Nhà thơ Khế Iêm, người ch trương tp chí Thơ, và qung bá thơ Tân hình thc. Tôi rt quí ông bng nhit tình và kh năng đã to mt trong nhng lung gió mi cho thơ hi ngoi, và dn dn gây được s quan tâm trong nước. Tuy tôi không làm thơ Tân hình thc, nhưng cũng thường theo dõi tp chí Thơ; và sau này báo giy, mt hình thc báo mng tng kỳ; nay trang báo được cho ra dưới hình thc song ng Vit-Anh, đây là đim rt quí. Bn có th vào địa ch sau đ đc:
Nhân đc mt bài thơ dch ca nhà thơ Khế Iêm, tôi thy nhiu ch chưa chnh và nghĩa lc, chưa hài lòng vi bn dch; trong lúc rãnh ri tôi xin tm chuyn dch gi các bn xem cho vui và góp ý, hoc ph chính cho xin cám ơn.

Phill Provance

WOMAN HIPS, WOMAN LIPS, WOMAN SPINE

Woman hips, woman lips, woman spine, 
where did you slip your magic ship shine, 
shakes my breath, riddles my chest, 
a ghost-limb bullet, felt as place where no place 
should be, as the hammer clicks time on time?
And, woman hips, woman lips, woman spine, 
what fine rose stem rose to make your parts, 
fills the toilette bowl with blood the color of sky 
before a tornado comes and drums a silt sty 
behind the window dressing of my eyes? 
What can I or any man do, but feel the need 
to apologize and scream for you? What can I 
do for you, but let you dig your heels into my side, 
let your hands rise along my own spine’s rusted rise 
and jostle the brittle ribs you left behind?
So, then, woman heart, woman mind, 
sew my lips against the outrage of daylight,
lay the truce between your God and mine, 
learn to rope and drag the moon 
until, settling it all with a spoonful of soup,
you make the waters still the tide, 
shutter the sill for the Earth’s last line.

                Translated into Vietnamese by Khe Iem
                       KHẾ IÊM , một bút danh khác của ĐỖ KH.
                                             [i.e. Đỗ Khiêm 1955-  
                                               (epaint by Phan Nguyên)
     

Phill Provance

NHNG CÁI HÔNG, NHNG CÁI MÔI, XƯƠNG SNG NGƯỜI ĐÀN BÀ

Nhng cái hông, nhng cái môi, xương sng người đàn
bà, n
ơi có phi em đã tut khi con tàu 
ma thu
t bóng ln, lay đng hơi th tôi, gii 
đoán b
 ngc tôi, vt mt chân tay tôi, đã 
c
m thy như không có nơi chn nào như thế, 
nh
ư th nhng tiếng gõ ca thi gian? Và, nhng
cái hông, nhng cái môi, xương sng người đàn bà, 
đóa h
ng đp cành hng nào to nên nhng phn 
c
ơ th em, chuyn vế màu hng trên bn 
c
u thành màu máu ca bu tri, trước khi cơn 
giông bão t
i và đp vào ch sưng ty xám 
x
t đng sau hc mt tôi? Điu gì tôi hay 
b
t c người đàn ông nào có th làm, nhưng 
đ
 bin h và kêu thét lên vì em? Tôi 
có th
 làm gì cho em, nhưng hãy đ em 
b
ướng bnh bên tôi, hãy đ bàn tay em đáp ng dc theo chiếc xương sng han g t hi 
c
a chính tôi? Và xô đy nhng chiếc xương sườn 
d
 gãy em b li đng sau? Như thế, sau
đó, trái tim người đàn bà, tâm trí người đàn 
bà, khâu l
i đôi môi ca tôi chng li s 
lăng nh
c ca ánh nng ban ngày, sp đt s 
h
ưu chiến gia Chúa ca em và ca tôi, hc 
đ
 trói buc và lôi kéo mt trăng cho đến 
khi, gi
i quyết nó tt c bng mt mung canh,
em làm cho nước vn là con nước, đóng li 
ng
ch ca chp vì phòng tuyến cui cùng ca trái đt.

Theo tôi bn dch bài thơ ca Khế Iêm không đt yêu cu c v hai mt chính xác (tín) và v đp văn chương (M) ! C th:
Mt s đim lc nghĩa v t ng:
1- “you slip your magic ship”: không phi là “em đã tut khi con tàu “  mà là “em đã lưt con tàu thn kỳ ..
2- “riddles my chest”: dch là “gii đoán b ngc tôi,” không hiu nghĩa gì ? Thc ra  đây ch có nghĩa vết đn “đc l ch ngc tôi”.
3- “a ghost-limb” : dch “vt mt chân tay tôi “ cũng vô  nghĩa, theo tôi nên hiu đây  là “chi ct “ mà tâm lý hc thưng nghim trình bày như khi ta vn có cm giác như  đau đn, nóng lnh nơi mt phn  t chi nào đó đã mt hay b ct b. Mt th “Phantom limb pain”.
4- “hammer clicks time on time”: dch là “nhng tiếng gõ ca thi gian” là thiếu và không chnh .
5- “what fine rose stem rose to make your parts”: mà dch “đóa hng đp cành hng nào to nên nhng phn  cơ th em” theo tôi ch “rose” th hai là quá kh phân t ca đng t“rise”  ch chng có hoa hng nào c.
6- “chuyn vế màu hng”: không có  trong nguyên bn, không biết ông dch t đâu ?
7- “drums a silt sty behind the window dressing of my eyes?” : ông dch “đp vào ch sưng ty xám xt đng sau hc mt tôi?” tôi không thch nào là xưng ty xám xt ? theo tôi “a silt sty” là vũng bùn b giông gió quy tung lên sau khung ca s che kín hay băng kín(dressing ) mt tôi mà thôi.
8- “but let you dig your heels into my side”: ông dch “nhưng hãy đ em bưng bnh bên tôi”  đâu ra vy ? theo tôi ch này tác gi mô t đng thái ân ái “chng là đ em thúc gót chân vào hông tôi “ vì tiếp theo “let your hands rise along my own spine’s rusted rise “(đ tay em vươn lên dc sng lưng tôi đã bung g sét) mà bn dch ca Khế  Iêm câu này cũng không chnh.
9- “you make the waters still the tide”: ông Khế Iêm dch “em làm cho nưc vn là con nưc”  vô nghĩa, tôi hiu đây ch  là ngưi đàn bà như dòng nưc làm êm du thy triu . Nói chung bn dch c hình thc và ni dung không đt dù nó có vt dòng!

Trưc khi tm dch tôi xin đưc trình bày mt vài minh gii ca mình v bài thơ theo tôi cn thiết đ chuyn dch.
Ta xét qua đon đu ca bài thơ là phn tác gi “ca tng thân xác” người n mà tôi khi chuyn dch xin c th hóa  nhng đim như hông, môi, sng lưng qua nét đp hình tượng  trong tâm thc Vit Nam “lườn hông, vành môi, sng lưng”, thay vì “Nhng cái hông, nhng cái môi…” như dch gi. Trong phn này chúng ta thPhill Provance đã so sánh v đy vi con tàu thn kỳ rc sáng” chc cũng vi đường cong như ca lườn, hay sng tàu! Cái m l y không xa l vi chàng vì mi liên h tht xương gia h theo Thánh kinh, Eva to ra t xương sườn ca Adam, nên lúc nào chàng cũng còn cm giác ni đau ca phn thân th đã b rút lìa my !
shakes my breath, riddles my chest, 
a ghost-limb bullet, felt as place where no place “
(lay đng hơi th, đc l ch ngc tôi,
viên đ
n nơi chi ct, cm cái đau vùng thân th chng còn)
Đon hai vi mười dòng thơ đã lp li li xưng tng nhan sc người n và hơn ai hết nhà thơ là người cm nhn được giá tr và  khác bit th  lý gia nam và n  :
what fine rose stem rose to make your parts, 
fills the toilette bowl with blood the color of sky 
before a tornado comes…”
(cành hng phong nhã nào r lên to phn thân em,
đ đy bn cu máu huyết như màu tri
trước giông t ti…)

khi phong trào n quyn (Feminism) không ch là cm thông mà xác đnh khác bit nam n là t nhiên và bình đng; ch riêng mt khía cnh tình dc. là cuc tranh đu n quyn vì n tính. Đi vi phong trào n quyn, người ph n đòi kim soát mt vn đ quan trng là thân th cũng như đi sng tình dc ca chính mình. Các nhà n quyn lp lun rng ph n ít có quyn kim soát thân xác mình, mà  phn ln tình dc n gii đưc kim soát và đnh đot bi nam gii trong các xã hi gia trưng. Bài thơ đ cao quyn ph n trong quyết đnh cách th hin tình dc ca h :
“What can I or any man do, but feel the need 
to apologize and scream for you? What can I 
do for you, but let you dig your heels into my side, 
let your hands rise along my own spine’s rusted rise 
and jostle the brittle ribs you left behind?”
(Du tôi hay bt c gã nào có th làm gì, hay ch cm thy cn
xin th
 tha và gào thét vì em ? Tôi có th 
làm gì cho em, ch
ng là đ em thúc gót chân vào hông tôi
đ
 tay em vươn lên dc sng lưng tôi đã bung g sét
và xô d
t nhng r sườn mng manh em b li sau ?)

Trong năm câu đon th ba đã nói lên cm nhn ca nhà thơ gia cuc đu tranh vi cơn cám d ca trái cm mà người n k mum khám phá mình bng khao khát trí tu m ra bằng Chúa tri theo li quyến rũ ca rn, và người nam trong bài thơ đã đu hàng đã chp nhn cuc hưu chiến gia mt bên là í chí ca nàng và mt bên là lut l ca Chúa Tri mình:
So, then, woman heart, woman mind, 
sew my lips against the outrage of daylight,
lay the truce between your God and mine, ..”
(Vy, ri, con tim và tâm trí đàn bà
khâu môi tôi ch
ng li cơn nhc m gia thanh thiên bch nht
bày cu
c hưu chiến gia Chúa Tri ca em và ca tôi).

Đon hai câu cui ca bài thơ nói v tác đng ca n tính biu tượng như nước , chính người n k b nh hưởng bi tun trăng y đã hc cách khng chế

“learn to rope and drag the moon” 
(hc buc ràng và lôi kéo vng trăng)

Đến lúc người ta đã công bng tr li nhng gì ca César cho César khi người n cũng cn có nhng hoan  ln mt ca mình. (Possessing The Secret of Joy/ Alice Walker).

Phill Provance là mt nhà thơ tr M, cũng chưa to được thành tích gì tr vài ln được đ c gii Pushcart. Tôi nghĩ Bài thơ trên cho ta đánh giá mt phn tài năng ca ông. Dĩ nhiên không nht thiết nhng suy nghĩ trên ca tôi đúng ý tác gi; nó ch nói lên cm nhn ca mt người đc thơ. Như Umberto Eco cho rng nhiu cách nhìn v tác phm s làm phong phú và duy trì sc sng ca ngh thut, s phn hi là đimi người sáng tác đu trân trng. Nhng góp ý vi dch gi không ngoài mc đich mong ước chúng ta sau này có nhng bn dch nghiêm túc hơn.

Phill Provance
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
NHNG LƯỜN HÔNG, VÀNH MÔI, SNG LƯNG ĐÀN BÀ/ Phill Provance
bản dịch:  Minh Đạo

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Nhng lườn hông, vành môi, sng lưng đàn bà, 
em đã l
ướt con tàu thn kỳ sáng loáng nơi đâu,
lay đ
ng hơi th, đc l ch ngc tôi,
viên đ
n nơi chi ct, cm cái đau vùng thân th chng còn
ph
i chăng, như tiếng búa đp dn ?
Và, nhng lườn hông, vành môi, sng lưng đàn bà, 
cành h
ng phong nhã nào r lên to phn thân em,
đ
 đy bn cu máu huyết như màu tri
tr
ước giông t ti đánh tung vũng bùn
sau khung c
a s che kín mt tôi ?
D
u tôi hay bt c gã nào có th làm gì, hay ch cm thy cn
xin th
 tha và gào thét vì em ? Tôi có th 
làm gì cho em, ch
ng là đ em thúc gót chân vào hông tôi
đ
 tay em vươn lên dc sng lưng tôi đã bung g sét
và xô d
t nhng r sườn mng manh em b li sau ?
Vy, ri, con tim và tâm trí đàn bà
khâu môi tôi ch
ng li cơn nhc m gia thanh thiên bch nht
bày cu
c hưu chiến gia Chúa Tri ca em và ca tôi,
h
c buc ràng và lôi kéo vng trăng 
cho đ
ến khi dàn xếp xuông x vi mt thìa canh,
em con nước khiến êm du thy triu
khép rèm sáo ng
ch ca cho ln ranh cui cùng mt đt.

Santa Ana 6/6/2017.
M.Đ



---------------------------
 © gio-o.com 2017
----------------------------

0 Nhận xét:

Đăng nhận xét

Đăng ký Đăng Nhận xét [Atom]

<< Trang chủ