100 khuôn mặt văn nghệ sĩ, đất sống/ usa, 2006
lý thụy ý với thi tập kinh tình yêu
bài viết: hồ nam
(courtesy photo: newvietart.com)
-...lý thụy ý không chỉ qua mặt thơ người yêu, chiến sĩ mũ đỏ của Lệ Khánh; mà, còn qua mặt những nữ thi sĩ người Huế nổi tiếng bấy giờ, như : Minh Đức- Hoài Trinh, Hoàng Hương Trang, Nhã Ca ...
- ... Lý Thụy Ý đang bay bổng trên bầu trời văn nghệ miền Nam, ngôi sao Lý thụy Ý đang lấp lánh sáng ngời; và, còn hứa hẹn sáng hơn nữa; thì, ngày 30 ...
- ... nữ nhân viên tòa báo bị bỏ lại ở Saigon, cùng bị tập trung học tập với các nhà báo, nhà văn Saigon khác: Thanh Vân- Nguyễn duy Nhường, Doãn quốc Sỹ, Thanh Thương Hoàng, Lỳ Đại Nguyên, Hoàng Hải Thủy, Dương hùng Cường, Trần ngọc Tự , v.v... -- sau, nữ nhà báo được trả tự do... và là tác giả tiểu thuyết 'Ngọc lai', ký tên Lý thụy Ý .
- ... Lý thụy Ý táo bạo đùa rỡn với ngôn ngữ, 'cợt nhả' với cả thiên đàng lẫn thánh nữ ...; vì, Lý thụy Ý 'tìm thấy thiên đường trong tình yêu hạ giới.'
Cuối thập niên 60 của thế kỷ 20, có một có gái Huế ở Saigon không chấp nhận lối sống qua ngày ; lối sống điệu đàng, đã lao vào cuộc sống sôi nổi, sống bão táp, làm thơ viết văn; trong khi một cô gái Huế khác ở Đà lạt -- bút danh Lệ Khánh làm thơ cho người yêu là chiến sĩ mũ đỏ -- thì cô gái này; có tên thật là Lý thụy Ý làm thơ cho người yêu; chiến sĩ mũ nâu'. [VNCH]
Thơ cho người yêu chiến sĩ mũ nâu của Lý thụy Ý; đã không chỉ qua mặt thơ người yêu chiến sĩ mũ đỏ của Lệ Khánh; mà, còn qua mặt thơ của những nữ thi sĩ người Huế lúc bấy giờ đang nổi tiếng, như; Minh Đức-Hoài Trinh, Hoàng Hương Trang, Nhã Ca ...
Lý thụy Ý không chỉ làm thơ; còn viết báo, viết văn-- và cô đã có [sẵn] tờ báo nhà, tuần báo Văn nghệ tiền phong.(*)
---
* chủ nhiệm Hồ Anh (Nguyễn thanh Hoàng) có một bé trai 'ngoài luồng' với nữ nhân viên tòa báo. Sau 1975 báo tục bản ở Hoa Kỳ , chủ nhiệm cũng qua đời ở Mỹ. Nữ nhân viên tòa báo bị bỏ lại ở Sài gòn, cùng bị tập trung học tập cải tạo, với các nhà báo, nhà văn Saigon khác: Thanh Vân-Nguyễn duy Nhường, Doãn quốc Sỹ, Thanh Thương Hoàng, Lý Đại Nguyên, Hoàng hải Thủy, Dương hùng Cường, Trần ngọc Tự, v.v ...; Sau, nữ nhà báo ấy được trả tự do; về sống tại tp. HCM, lập gia đình với một kỹ sư ở Hà nội vào Sài gòn lập nghiệp; và, là tác giả tiểu thuyết 'Ngọc lai', ký tên Lý thụy Ý. (Bt)
Văn của Lý thụy Ý là thứ văn thơ hiện thực, thứ văn dồn dập hơi thở của cuộc sống; nhất là cuộc sống của những cô gái thời chinh chiến, những cô gái hậu phương; trước bao cám dỗ; và dồn nén ẩn ức. Có lúc tiểu thuyết đăng báo từng kỳ của Lý thụy Ý khá đắt khách, đông người đọc; đến độ báo chí tranh nhau đăng, Lý thụy Ý viết không kịp. Tiểu thuyết của Lý thụy Ý không những được người đọc ưa thích; mà còn được giới thưởng ngoạn đánh giá cao; vì văn phong trong sáng, nhân vật sống động; bố cục chặt chẽ, tình tiết ly kỳ, hấp dẫn.
Sự thành công Lý thụy Ý phát xuất từ quan điểm sống của con người Lý thụy Ý; đó là sống thật, sống không trả giá, không điệu đàng, không làm dáng:
Hãy để yên cho tảng đá tư duy
Sương có xuống mới trở thành bóng tối
Chúa chưa đến -- loài người chưa phạm tội
Nên Giu-đa thành thánh ca thiên đàng
Lý thụy Ý không giấu giếm gì cả; nàng thú thật hết ra thơ:
Để có mình em phải giả vờ ngoan
Dù đau khổ hơn; vướng đinh thập giá
Vào thánh đường Chúa cũng làm mặt lạ
Bởi đàn chiên thánh thiện dưới chân mình
Em quay đi và Chúa nhếch môi cười
Rời thập gái Người đưa em lên núi
Chúa hỏi con, " sao đứng mãi không quỳ? "
"Thưa suốt đời con chưa khuất phục"
Giot nước mắt bỗng trào mi nhẫn nhục
Giọt cô đơn hóa giữa đại dương trầm
Tội Eva sao trách con cháu Adam ?
Em xa chúa vì luật đời mặc cả
Muốn chia xẻ khổ hình trên thập giá
Nhưng ngại ngần biết Chuá có còn đau?
Lý thụy Ý đang bay bổng trên bầu trời văn nghệ miền Nam, ngôi sao Lý thụy Ý đang lấp lánh sáng ngời; và, còn hơn hứa hẹn sáng hơn nữa -- thì, ngày 30/4/ 1975 ập tới -- nhà thơ, nhà văn của chúng ta phải chấp nhận một cuộc đương đầu mới ... , bị tước đọat hết quyền con người, quyền tự do tư tưởng, quyền cầm bút. Trước tình thế mới; để tồn tại, Lý thụy Ý ra chộ trời kiếm ăn; mặt khác, âm thầm viết những gì gọi là đúng; để có thời cơ chuyển ra nước ngoài. (...)
Lý thụy Ý tích cóp những gì mình viết, cất giấu; cho tới khi Doãn quốc Sỹ, Hoàng Hải Thủy, Dương hùng Cường, Trần ngọc Tự, đi cải tạo về; ... chuyển những gì cần viết ra nước ngoài, nhờ hội Văn bút Việt nam hải ngoại phổ biến. Và, Lý thụy Ý, Trần ngọc Tự, cả ca sĩ Duy Trác đều trở thành những chiến sĩ xung kích. Cuộc tập hợp có sự tham gia của nhà văn Vũ Bằng, Hà thượng Nhân, nhà báo Hiếu Chân-Nguyễn Hoạt. Cuộc tập hợp hình thành nền văn nghệ tự do giữa lòng chế độ CS ... kéo dài được cả năm; thì VC mới 'phăng' ra. (...)
Vụ án 'văn nghệ tự do' giữa chế độ [CS], đã khiến 2 nhà văn Dương hùng Cường, Hiếu Chân- Nguyễn Hoạt chết bất đắc kỳ tử trong ['trại giam 4 Phan đăng Lưu'] và Chí hòa. Riêng Lý thụy Ý bị đày lên Bố lá; từ chuyến đi này [khiến] Lý thụy Ý đã gặp mối lương duyên, kết hôn lần 3, có thêm một con trai --Lý thụy Ý trở thành nhà thơ của tình yêu, tác giả thi tập 'Kinh tình yêu' :
Đừng rời bỏ em -- dù chỉ trong ý nghĩ
Hãy giữ nhau từng phút
Như ngày mai không còn nữa bao giờ
Rạo rực trào trong thể xác ngây thơ
Anh quá chậm -- em đang cơn sốt lửa
Môi tìm môi từ ngàn năm chọn lựa
Mãi không đầy mà ngập bóng hình nhau
Khẽ đưa tay khép vội cửa tinh cầu
Giữ trái cấm trong vòng bí mật
Hai đứa viết kinh tình yêu thứ nhất
Áo xiêm buông-- lộng lẫy thịt da trần
Cửa thiên đàng, thánh nữ đứng bâng khuâng
Lý thụy Ý táo bạo đùa rỡn với ngôn ngữ; và, 'cợt nhả' với cả thiên đàng lẫn thánh nữ...;
vì, Lý thụy Ý 'tìm thấy thiên đường trong tình yêu hạ giới'.
HỒ NAM
( i.e lê nguyên ngư 1930- mỹ tho 2015]
trích thơ Lý thụy Ý
CÔNG CHÚA HÁT RONG
Người mang thần bách chiến
Một sáng ngang nội thành
Thúc ngựa giương thần tiễn
Làm chết đôi chim xanh
Trái tim công chúa nhỏ
Bị vết thương đầu đời
Chàng chê ngôi phò mã
Tìm rừng núi rong chơi
Công chúa không thèm khóc
Không một thoáng suy tư
Nhìn lần cuối cung điện
Nàng mím môi giã từ
Quyền uy theo gót ngọc
Lang thang khắp núi rừng
Một sáng vừa tỉnh giấc
Gặp mắt nàng rưng rưng
Công chúa cười chúm chím
Long mắt mắt pha-lê
Nàng mượn chàng đoản kiếm
Cắt nửa mái tóc thề
Chàng giữ tóc trong áo
Nàng giữ mộng thơ ngây
Họ quên ngày quên tháng
Trăng vơi -- trăng lại đầy
Chàng đưa nàng đi mãi
Qua -- qua bao đền đài
Qua mấy mùa thôn dã
Dừng thung lũng liêu trai
Ngây tiếng đàn Tư Mã
Đêm tiếng sáo Trương Lương
Cuộc sống đầy nét lạ
Nàng ngợp trong thiên đường
Hoa cài thay vương miện
Nắng hồng thêm má hồng
Công chúa trong áo vải
Thành con bé hát rong
Tay nàng thôi nắn phấn
Giữ áo mũ cho người
Vẫn nụ cười chúm chím
Công chúa bước lên ngôi
Nữ hoàng không biên giới
Cung điện là cuộc đời
Chàng chỉ là phò mã
Riêng một mình nàng thôi.
LÝ THỤY Ý
tác phẩm
- theo triền nắng đổ (truyện dài đăng báo, 1970)
- người sau tuyến lửa ( truyện dài đ8ang báo, 1972)
- bông hồng không tỏa hương (nxb văn nghệ, tp. hcm, 1992)
- ngọc lai ( nxb phụ nữ, hà nội, 1993)
- khuya hoang (nxb trẻ, tp. hcm, 1994)
- những màu xuân chín (nxb trẻ, tp.hcm, 1995)
- khói lửa ( thơ, saigon 1972)
- thơ tình lý thụy ý (tphcm, 1995)
- kinh tình yêu (thơ, tphcm, 2003)
(tr. 177a - 178 100 KHUÔN MẶT VĂN NGHỆ SĨ)
related article
kinh tình yêu/ lý thụy ý
Thằng Phải Gió
lời dẫn:
In 500 cuốn lần đầu, khổ 13x 19 cm; chi nhánh Nxb Thanh niên tại tp. HCM cấp phép; Nguyễn Trường biên tập; bìa họa sĩ Duy Ngọc vẽ ( một con chim nhỏ bé, lẻ loi đậu trên cành cây -- chữ K , bìa cứng, Mỹ gọi là hard cover) -- dày 130 trang, 82 bài, bìa đề giá 30 ngàn Vnđ -- ruột do Diafim in, không mấy nghệ thuật. )
cầm tập thơ trên tay, bỗng nhiên; tôi giật mình, 'đây có đúng là' kinh cùa tình yêu' -- hoặc, khi nói đến tình yêu của Lý thụy Ý; mà, không có chữ 'của' , tất làm 'kinh' (sợ) tình yêu tới 'bạt hồn, siêu vía' !?
tiếng việt thật phong phú, thầm nhớ tới chàng Don Luce (viết báo Trình bày ký tên việt: Đoàn Lân giỏi việt ngữ thượng thừa); chắc gì đã đồng cảm cùng Thằng Phải Gió: 'kinh tình yêu' không có 'của'; hẳn tình yêu còn mang ý nghĩa đáng 'kinh sợ bồng bềnh'!
bây giờ; người chồng tới sau (một kỹ sư (?) miền bắc sau 1975) của tác giả 'Kinh tình yêu' đem lại 'tình yêu có 'của' ( tự gầy dựng); keo sơn, gắn chặt 'lâu đài tình ái' cho tới giờ, thật bền vững. (xem bài thơ' Vì Em'-- tác giả kính tặng đương kim phu quân.)
riêng Thằng Phải Gió có lời chúc mừng 'sông có khúc, người có lúc' --' kinh tình yêu' đôi ấy đẹp như mơ trong thơ -- và nay, thì 'xu hào rủng rỉnh hơn nhiểu 'lần mới về 'ở với nhau', thuê nhà ở ngõ 78 Trần khắc Chân, Tân định (quận 1, tp HCM) ; vợ chồng ngồi ăn 'cơm bụi' trên vỉa hè, trước ngõ 25; hẻm vào nhà Thằng Phải Gió.
đôi bài 'thơ hay Lý thụy Ý' dưới đây - Thằng Phải Gió cho post lên mạng -- trước tiên hắn ta là độc giả yêu thích 'thơ tình Lý thụy Ý' -- chứ không thích quá rồi 'ôm làm của riêng' như một tay thi sĩ nổi tiếng thời chống Mỹ ( vNDCCH); vì ăn cắp thơ, tôi bèn gọi 'hắn là versificateur', tên Phạm tiến Duật, đã'đạo thơ Lý thụy Ý', đưa vào tập thơ ký tên PTD, nhà xuất bản cấp phép in ấn, phát hành, bán ngoài công chúng hẳn hoi. Khi báo chí lên tiếng (Trần mạnh Hảo viết bài lên án); thì, chàng 'ăn cắp thơ tình Lý thụy Ý' kia: ẫm ờ, lúc đầu gật gật là ' co có tí ti thôi' ; rối lắc đầu lia lịa là 'sao tôi lại ăn cắp thơ của ' nữ thi sĩ ngụy miền Nam 'được nhỉ '' -- chó tới khi, chàng ta nhắm mắt, xuôi tay, trút hơi thở ở quê nhà, huyện Thanh ba, tỉnh Phú thọ (Bắc bộ) , vẫn chẳng ngã ngũ ' ai đã đạo thơ ai' !!!
' Khỉ' thật !!!'
TPG
1. T ư ơ n g t ư
kính tặng nữ sĩ Nghiêm Phái- THƯ LINH
Dường như ngọn nến rung rinh
Người điên ôm cõi tâm linh tuyệt vời
Gương xưa không nhận ra người
Vẫn tương tư một nẻo cười lung linh.
2. C u ộ i
Sao ta không có
bàn tay sáu ngón
để đếm cho đời
một chục mười hai
tính keo kiệt
vốn từ trong bản chất
chỉ khua môi
là biển động sông dài
muốn viết
trần gian
không
đủ giấy
ý trào
thơ
đã đẹp hơn thơ ...
thơ LÝ THỤY Ý
--------
(trích lại, từ 'Blog tanmanvan chuong/the phong'
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét