bài đọc thêm (1) : "Về Nhà Thơ Ý Nhi, Trưởng Chi Nhánh Nxb Hội Nhà Văn tại Tp. HCM " ( đổi" tựa bài") / Thế Phong -- bài đăng lại, 16/08/ 2023.

 

tản mạn văn chương / thếphong

Thứ Hai, 21 tháng 3, 2016

                          về nhà thơ Ý Nhi, 

       Trưởng Chi Nhánh NXb Hội Nhà Văn VN                             tại Tp. Hồ Chí Minh


                                                       THẾ PHONG

                                                   
-  Ý Nhi, ở miền Bắc vào Tp. HCM  từ 1987  -- bà thường giao du với các nhà văn thơ Saigon cũ . 

 - là trưởng chi nhánh Nxb Hội Nhà Văn VN tại Tp. HCM,  từ cuối thập niên 80.

- và,  năm 1993, bà cho tái bản đầu tiên tập thơ Mưa Nguồn/ Bùi Giáng; một thử thách rất táo bạo, mở đầu " hòa giải văn chương 2 miền "...--  ( lời nhà báo Pháp,  Laurent Passicousset ).

 -từ sự quen biết 'giáo sư,  viết văn '\Lữ Quốc Văn (Saigon cũ), bà gặp gỡ các nhà văn, thơ Việt Nam Cộng Hoà :

- nhà gia phả học Dã Lan

-  giáo sư  Nguyễn Văn Trung

-  Diễm Châu 

- Thế Phong, 

- họa sĩ Nghiêu Đề

-  họa sĩ 'Phan Diên 

- Trần Thị Bông Giấy

- Nguyễn Đình Toàn 

 - Tô Thùy Yên 

-  Phổ Đức  ,

- Hoàng Vũ Đông Sơn ,

-  Thư Linh      

      v .v... 

 

                                             
                                                                                                 - Ý Nhi ( giữa)

                                   -  Hoàng Châu Ký (trái ) - thân phụ  Ý Nhi) 

                                                   - Thế Phong ( phải)

                                     ( ảnh :   Tùy viên Báo chí Tòa Đại sứ Pháp,

                                                      Robert Lacombe).
                                                                      
                                                          

                                                                             -   Cung Trầm Tưởng (trái) 

                                              [ i.e. Cung Thức Cần 1932-  chết   /
                                                                            

Doãn Quốc Sỹ, Cung Trầm Tưởng trước khi định cư Hoa Kỳ, đôi lần được mời tới thăm  Chi nhánh Nxb Hội Nhà Văn Việt Nam  --  vì một lý do nào đó,cả 2 không tới, có thể e ngại giao dịch với nhà văn miền Bắc (?) -- dầu vợ Doãn Quốc Sỹ là trưởng nữ nhà thơ trào phúng tiền chiến Tú Mỡ. có sách được Nxb Hội Nhà Văn Việt Nam tái bản.

 Doãn Quốc Sỹ, Lữ Quốc Văn và tôi thường gặp nhau đôi lần, đi ăn hủ tíu ở đường Thành Thái , hoặc ở Nhà Văn hóa Thanh Niên, nghe Lê Thị Kim ngâm thơ.

Có một  lần, chúng tôi chụp ảnh chung trước nhà nhà biên khảo Nguyễn Quảng Tuân  đường Đinh Tiên Hoàng (quận 1) -- kế số nhà có vẽ lá cờ tổ quốc bên cạnh -- nhìn  tấm ảnh  in ra, Doãn Quốc Sỹ nói với tôi, 

"" T  ôi sắp đi định cư ở Mỹ, tấm ảnh này nếu được in lên báo, hẳn bất lợi cho tôi đấy."

 Nguyễn Quảng Tuân tiếp lời,

" các ông thấy không, ông nhà văn 'thông gia' với tôi thật kỹ lẽ , từ ngày Saigon được giải phóng, bất cứ nhà nào ở mặt tiền đều phải in lá cờ trên tường, trước là cờ Mặt Trận, sau 1976  thống nhất, là cờ tổ quốc".

 Nhớ lại. mỗi khi tôi và Lữ Quốc Văn tới thăm Doãn Quốc Sỹ tại nhà riêng; bà vợ rất kỹ tính, dòm ngó; như ý không muốn bạn Sai gòn cũ rủ rê, cà- phê, cà- pháo...,có thể  dẫn tới chuyện này, khác.

  thật ra, bà vợ của  Sỹ rất kỹ đó thôi, chúng tôi chỉ bàn chuyện 'văn nghệ'.

 ( nói đùa là chính em), nhất quyết không đả động tới văn chương chính chị'. (chính tri). 

                                                        -  Lữ Quốc Văn (phải)

                                       [ i.e. Nguyễn Thế Văn  dit VẠN ] 
                                                                       

Cuối năm 2015, Lữ Quốc Văn sang Chicago thăm các con

 định cư bên ấy-- anh  hỏi tôi " có biết địa chỉ Doãn Quốc Sỹ ở Mỹ không?"

        -  trả lời,

" điều này ông nên hỏi Nguyễn Quảng Tuân; theo tôi được biết; sau khi 

vợ Doãn Quốc Sỹ qua đời; bạn ấy về sống ở Bolsa rồi. 

- và, những bạn sinh 1923 ; mà chúng ta quen biết đều 'tịch' cả rồi. 

Nào là  họa sĩ Vị Ý --  Lê Ngộ Châu --  hình như ở Tp. HCM chỉ còn Lê Cao Phan, cũng sinh 1923 , chàng này lắm tài , không chỉ là dịch giả, còn làm thơ, làm nhạc ; hiện sống với con trai ở phường 13, quận Bình Thạnh Tp. HCM. .Ở Mỹ; như ông biết đấy , Doãn Quốc Sỹ sinh 1923, hiện đang sống ở Bolsa ." 

                                                                - họa sĩ Vị Ý 

                               [i.e. Nguyễn Hoàng Tâm [ 1923- USA 1985] ( phải) 

                                   (ảnh: Tống Sơn Quảng-- chụp ở Nha Trang, 1961).

-  thi sĩ Cung Trầm Tưởng, nghe đâu vẫn sống ở Minnesota; bỏ tiền túi in thơ chỉ để tặng bạn văn chương, thì phải ?

  ( tôi thường  đùa :" bang Minnesota  là bang 'Mỹ- nó -sỏ- ta" . 

- bởi Rulon- Miller Books đặt trụ sở tại đây ; in lại   rare & precious books;

 trong đó có một số sách của  Thế Phong: 

   -    Thephong by ThePhong:; The Writer, The Book & The Life ( autobiography)

    -- The Rubbish Tip Outside the City & Other Stories, v.v,...

           

 

-  gọi là USED bán tràn lan , không chỉ ở Hoa Kỳ, còn ở ngoài nước Mỹ nữa ..."

- trở lại  bang 'Mỹ-nó-sỏ-ta'  này, ngoài CungTrầm Tưởng coi 'quê hương  thứ 2' ; mới đây tôi được biết thêm: 

-  một thằng bạn thân, tên Nguyễn Mai Chính    , nguyên thiếu tá Không quân Việt Nam Cộng Hoà (không phi hành)  định cư tại 'đất cây sồi' này. 

-Nguyễn Mai Chính đi học tập, vợ ở nhà  lấy chồng khác;  mới đây Chính lấy một bà kém 1 tuổi, chẳng biết là  Mỹ 100%, hay Mỹ gốc Việt? 

-Nguyễn Mai Chính rủ nhà văn Hoàng Lại Giang ở Tp. HCM, sang Mỹ thăm con gái + rể ; đi ăn, đi thăm thú phong cảnhMinnesota -- hỏi Hoàng Lại Giang,

 " ... ông ở Saigon có biết Thế Phong, nhà văn Saigon cũ không? Nó là thằng bạn thân học chungmột lớp  từ Hà nội trước 1954.  Nhà tôi khi ấy ở phố Triệu Việt Vương. Nó  đến ngủ nhờ; trước khi mua vé tàu thủy vào Saigon;  trước cả Hiệp định Genève 20/7/ 1954.  Còn tôi di cư vào sau, gặp nó ở Sài Gỏn -- nó viết báo lăng nhăng kiếm tiền, rồi ở nhà viết sách.  Chủ trọ nấu cơm tháng cho ăn, 6 tháng;  sau khất nợ, vẫn chưa có tiền trả chủ; nó đành ăn 3 đồng xôi, hoặc cơm xã hội 3 đồng/ bữa; rồi viết sách tiếp.  

Được một thằng bạn mời ra Vũng Tàu chơi; nó ' thấy ngăn kéo không khóa, có 1 phong bì trong có 10 ngàn đồng(cuối 1956/ 35 VND đổi được 1 Mỹ kim) , bèn' xoáy, rồi  ôm theo chiếc máy chữ xách tay Triumph mới tinh, trốn về Sàigòn,có tiền  trả nợ chủ nhà; có máy chữ viết sách tiếp.

  Thằng bạn ấy đòi kiện, nó sợ quá, trốn chui trốn nhủi -- sau này có 1 lần gặp thằng bạn ấy  ở quán Thanh Thế  - thằng bạn da tái mẹt. mặt bủng; bước vào quán; đòi nó trả nợ 10 ngàn đồng xưa kia --  nó bèn móc túi ra;  giúi vào túi thằng bạn vài trăm; rồi hứa đúng ngày, tháng X. ; khi Nxb Thế Giới & Phạm Văn Tươi trả tiền bản quyền, nó sẽ trả nốt, gấp 5 lần. 

Nhưng chỉ hứa 'lèo;'--  thằng bạn ấy, sau trở thành nhà báo nổi tiếng ,  bút danh Trần Phong Giao, thư ký tòa soạn báo Văn,  tác giả tiểu thuyết 'Ngồi Lại Bên Cầu ... ]  viết báo, chửi nó : 

'  Thế Phong là thằng mất dạy, lường thầy phản bạn, thằng từng làm thông ngôn cho Tây; dịch tiếng Tây sai bét be."-- đó là cuốn Việt Nam Bi thảm Đông Dương của Louis Roubaud.

                                                          - Trần Phong Giao 

                                  [ i.e.Trần  Đinh Tĩnh 1932-  Saigon, 2005]
                                              


 -sau này,  tôi  gặp lại nó ở trong quân chủng Không quân Việt Nam Cộng Hoà , mang lon trung sĩ đồng hóa, biên tập viên báo Lý Tưởng; được Tư lệnh Không quân ưu ái, cấp nhà cho ở ; cấp  sự vụ lệnh dành cho báo chí; có quyền đi máy bay quân sự, gặp các tư lệnh không, sư đoàn phỏng vấn, cấm trại, cấm quân vẫn được mặc dân sự ra ngoài phố v.v...  

  -tiếp,  International Writing Program lại  mời nó đi dự hội thảo văn chương 5, 6 tháng, tiếng Anh nó chỉ biết 2 tiếng 'yes' và 'no';-- nó l được gửi tới Staff Development Center học Anh văn 4, 5 năm Anh ngữ,   một tuần lễ ròng, ngày 4 tiếng, trừ chủ nhật + ngày lễ.

-  tòa đại sứ Hoa Kỳ, thời đại sứ E. Bunker tại vị, từ chối không cấp visa đi Mỹ --  thì Tư lệnh Không quân Việt Nam Cộng Hoà  Trần Văn Minh 'dụ' nó  : " hãy bằng lòng đi làm hạ sĩ quan liên lạc Không quân  ở Mỹ; thì tha hồ họp hành văn chương; chẳng cần tòa đại sứ Mỹ cấp 'visa 'nữa. ".  

- lúc ấy, nó 1 vợ + 5 con nhỏ; mẹ vợ ở Đà Lạt; nó không nỡ để vợ ở nhà; đành từ chối.

- biến cố tháng30/ 4/ 75 ập tới ...

-ngày 29/ 4/ 1975, nó rời khu gia binh Không Quân ở Tân Sơn Nhất ra ngoài phố; nếu  ở lại; thì ,chiều tối ngày 29/4/ 1975; không một ai ở trong khu Tân Sơn Nhất còn ở lại; đều được 'bốc' đi hết; kể cả không là binh sĩ K hông quân.. 

-nó là  hạ sĩ quan, học tập 3 ngày tại chỗ; đi làm 'lơ xe' tuyến Saigon- Thủ Đức mấy năm liền, vợ con bán mũ nón trước cửa nhà thờ Tân Định kiếm sống qua ngày.

- khi tôi đi học tập về, có ghé qua nơi vợ con nó bán mũ nón;  thấy con cái nó  vẫn được đi học đầy đủ. 
- sau này, thằng lớn lấy vợ ở Mỹ, được bảo lãnh đi-- thằng thứ 2 tốt nghiệp Y khoa năm 1994, thằng út kỹ sư điện; 2 cô con gái lấy chồng ở Sàigòn.

Nguyễn Mai Chính tiếp lời:

-Tôi  định cư vào thập niên 90, ban đầu có liên lạc với nó ; đến nay thì không -- .  vậy tôi muốn hỏi ông Hoàng Lại Giang, nhà văn CS chính cống, về đời sống thằng bạn cũ  thân của tôi; mà  ông quen ấy ... -( kể cả viết lách,  in sách ở Sài Gòn , thời CS trị vì.  " 

 (Hoàng Lại Giang ở Mỹ về ,gọi điện thoại cho tôi , kể : 

" ...con gái anh  lấy chồng  Mỹ, nhà ở kế cạnh Nguyễn Mai Chính, bây giờ anh ta bị tai biến, phải đi xe lăn rồi ...)  

                                                                          -  nhà văn Hoàng Lại Giang

                                             [ i.e. Nguyễn Văn Bé 1938 -       ]

Hết chuyện Hoáng Lại Giang ở Mỹ trở về Sài Gòn,  một buổi  vào Siêu Thị Tô Hiến Thành, cũng  gặp Hồ Nam- Vương Tân .
                                                                                
 Vương Tân nổi danh là 'thơ hay của 5 chữ'; hơn nhiều so với bút danh Hồ Nam, phê bình văn nghệ; hoặc viết về sinh hoạt văn nghệ, từ thời còn tuần báo Đời Mới  vào thập niên 50. 

 Một ngày trước khi qua đời, anh ta còn đòi ' trưởng nam  luộc trứng gà luộc cho ăn; hôm sau ông bố đột tử.

 - ở Saigon chẳng một tờ báo loan tin, ở Mỹ có Chinh Nguyên -- Huệ Thu-- Du Tử Lê...-- riêng trang chủ Gió- o.com đang tiếp tục phỏng vấn về sinh hoạt văn chương, báo chí  Saigon cũ trước 75.

- có nhiểu chi tiết  khá rõ ràng; nhưng đọc Hồ Nam tường thuật; tôi 'bổ ngửa' ;

 vì  anh 'phịa chuyện thật hơn cả sự thật' !

- chuyện về nhà văn tiền chiến Nguyễn Đức Quỳnh, chủ soái Hàn Thuyên xưa,

 Đàm Trường Viễn Kiến nay; chẳng hạn; quả tay này có tài hư cấu siêu đẳng !? 

Còn chuyện 'tự nhận là chủ bút nguyệt san Quê Hương' (chủ nhiệm Bức Đức Thịnh), hoặc,  thư ký toà soạn tạp chí Sáng Tạo .

 Cả 2 tờ báo không có tên+ chức vụ  Hồ Nam, Vương Tân- Lê Nguyên Ngư ..'.  'chủ bút Quê Hương '; hoặc ở Sáng Tạo là ' thư ký tòa soạn'). 

Còn học vấn, ' nhập nhằng';  ghi " học luật Đại Học Luật khoa Hà Nội" .

 ( thực sự chỉ là  auditeur libre ghi danh học ' Năng Lực Luật' .)

 - với tôi; trò tiểu sảo kia chỉ để khoe khoang, lố bịch, buồn cười; kiểu 'cứ mặc áo thụng đen đi, thì sẽ được gọi là linh mục.' .

 Khi tôi viết bộ 'Lược Sử Văn Nghệ Việt Nam: 1900- 1956' ( 4 tập_)

:

 --  'Nhà văn kháng chiến chủ lực 1945 - 1950' -- 

-  ở bài 'Đặt đúng vấn đề văn nghệ kháng chiến', có ít dòng cuôi để cảm ơn Hồ Nam- Lê Nguyên Ngư, đã  cho mượn 'Tập Văn Cách Mạng & Kháng Chiến':  

" ... Nhận thức được tình trạng văn nghệ kháng chiến như vậy,  thì văn nghệ kháng chiến phải là sản phẩm chung của nền văn hoá dân tộc.

 - sẽ phân tích theo ý nghĩa đó; lần lượt giới thiệu sáng tác chưa đựng tinh thần kháng chiến.

 - có thể không đồng ý với Tố Hữu. qua bài thơ tôn sùng cá nhân, hầu đạt được mục đích chính trị, " Thương mình thương một thương ông thương mưới'.

-  'Ông' ở đây ám chỉ lãnh tụ tới cao Xô- Viết, J. Staline.  Nhưng còn nhiều bài thơ khẩu khí, như ' Lao Bảo', 'Mã Chiếm Sơn' , ' Ba Tiếng' ... là tác phẩm thơ giá trị của một thời đoạn lịch sử; ở giai đoạn tiền kháng chiến. 

-  Trở  lại bình diện văn nghệ kháng chiến; nhiều sáng tác ghi lại hình tượng sống điển hình trong cuộc chống xâm lăng Tây thuộc  như chiến đấu cho lịch sử dân tộc mỗi ngày mới hơn.  

Tác phẩm văn nghệ kháng chiến Việtnam phải được coi như sáng tác giá trị, như trong 'La Patrie Se Fait Tous Les Jours' (*) ghi lại, phản ánh cuộc chiến đấu kháng chiến anh dũng của Pháp, vào giai đoạn 19939- 1945,  chống Phát- Xít Đức, Ý. 

Trong tập thơ văn này có tác phẩm của các nhà văn thơ chuyên nghiệp nổi danh + các chiến sĩ văn nghệ: Paul Eluard, Louis Aragon, Albert Camus, Andre Malraux, Mc. Jacob...

Chúng tôi coi tập sách này, cùng ý nghĩ, như Jean Paulhan + Dominique Aury sưu soạn; tất nhiên chưa thể đầy đủ được; nhưng tập sách nhỏ bé này sẽ được dùng làm tải liệu văn học; giúp cho những ai đến sau, viết lịch sử văn học; nhất là ở giai đoạn kháng chiến 1945- 1950 -- đó là 'Nhà Văn Kháng Chiến Chủ Lực : 1945- 1950'. 

       ( tập 2 trong bộ' Lược sử văn nghệ Việt nam 1900- 1956 

  -- riêng tập 2 này thì cách viết khác với những tập 1, 3, và 4.) (Thế Phong chú thích).

--------------
(*) -   tạm dịch 'Tổ quốc lớn dậy từng ngày'  của Jean Paulhan + Dominique Aury sưu soạn; nxb Les Editions de Minuit,Paris 1947. 

- tôi đã tóm dịch một số tác phẩ , in trong cuốn 'Tuyển Thơ Kháng Chiến Pháp 1939- 1945 ' ( Đại Nam Văn Hiến xuất bản , Saigon 1965 / Thế Phong chú thích).

- Đa số truyện và thơ được trích lại từ 'Tập Văn Cách Mạng & Kháng Chiến

' (Nxb Sự Thật, 1947.) 

- sở dĩ có được tư liệu văn học quí giá này, do Hồ Nam cung cấp vào cuối 1955; bời, ông, một trong những người vào Nam sau chót, trước chấm dứt hạn kỳ cho những ai muốn di cư vào  Nam. (31 /8/ 1954)."  


 Nguyễn Thụy Long [1938- Saigon, 2009]  qua đời ở Ấp Đông Bá Phú Nhuận -- nhờ tiền được giải thưởng văn chương 5000 USD,( nhà báqo Viên Linh ở Mỹ trao tặng.) -- căn nhà được xây lại rộng rãi,có nơi đặt quan tài cố văn sĩ Nguyễn Thụy Long thoáng mát; để anh em vă nghệ Saigon cũ tới viếng -- trong đó, có nhà văn Vương Tân- Hồ Nam từ Mỹ Tho lên viếng--  tiện dịp, Công an  gặp, đưa vòng số 8 khóa trái tay, mời chủ 'báo lậu Viễn Tượng' vào trại cải tạo ít năm, 

  Hoàng Vũ Đông Sơn đến viếng bạn đem theo đâu đó khoảng một triệu đồng; đáp lại lần anh nằm ở Khoa Lão Bệnh Viện Gia Định; Nguyễn Thụy Long đi xe lăn, lết lên lầu, thăm bạn  ,  tặng một số tiền;  'cũng hàng triệu VND'.

                                                       Hoàng Vũ Đông Sơn 

                               [i.e. Hoàng Ngọc Ấn 1939- Saigon, 2014]
                                                                       


- và , 5 năm sau Nguyễn Thụy Long ra đi, tới lượt Hoàng Vũ Đông Sơn  vĩnh biệt đời, vợ, con, bạn bè văn chương Saigon cũ, vào 9 giờ sáng ngày 14/ 9/ 2014.

-  nhà báo tự do,  Hàm Anh, con gái cố nhà phê bình văn học Thượng Sỹ, tới bệnh viện cùng cô giáo hưu hạ Nguyễn Thị Thanh Phương (vợ HVĐSơn), đưa xác thi sĩ Hoàng Vũ Đông Sơn về cư xá Thanh Đa lần cuối.

Tôi cầm 100 USD -- nhà báo, nhà văn Chinh Nguyên ở San José, nhờ chuyển cho gia đình cố thi văn sĩ Hoàng Vũ Đông Sơn .

gặp ại nhà văn, thi nhân Nguyễn Đình Toàn -- tôi bật nhớ ngay chàng ta ban ds9ầu có bút danh Tô Hà Vân  (lúc này  cư ngục tại Gia Lâm/ Hà Nội). 

Nguyễn Đình Toàn tập tành viết lách từ Hànội trước 1954, chữ viết nắn nót, đẹp cách riêng biệt; dùng mực tím học trò,  cùng thời với nhà văn Nhật Tiến , Dương Vy Long v.v ...  cho tới 1962 mới có tác phẩm đầu tay được Cơ Sở Xuất Bản Tự Do/ Phạm Việt Tuyền phát hành; cùng đợt xuất bản tác phẩm Vương Hồng Sển, sách tái bản Ngược Giòng / Trần Đình Khải [ chủ bút 'Văn Nghệ Tập San', chủ nhiệm Nguyễn Đăng Thục phát hành ở Saigon 1954- 55]  v.v... 

 rồi nhà văn 'thổ huyết' này được giải thưởng văn chương Ngô Đình Diệm, như bạn văn đồng môn Nhật Tiến/ Thềm Hoang...

- từ đó, chàng 'phất ' lên như cờ gặp gió.  Anh có một tài nữa,  viết lời giới thiệu nhạc tiền chiến, cho phát nhạc tiền chiến trên đài phát thanh; sau 1975 còn sáng tác một bài nhạc bất hủ , hình như mang ý nghĩa 'Saigon thì mất, nhưng Gia định còn'' lời, nhạc cảm động.

-Trưởng chi nhánh Nxb Hội Nhà Văn VN tại Tp. HCM rất hâm mộ văn chương Nguyễn Đình Toàn; lại được Lữ Quốc Văn mời dự tiệc vui khoản đãi bạn bè văn chương Saigon cũ; chàng bèn nêu tên, nào là :

- Cung Trầm Tưởng,

 Giản Chi, 

Thảo Trường,

 Nguyễn Thụy Long,

 Doãn Quốc Sỹ, 

- có mặt  tác giả 'Áo mơ phai' Nguyễn Đình Toàn  -- thế là Ý Nhi không thể không có ly do nào  bỏ qua ! 

( sau buổi gặp đầu tiên, Ý Nhi  dạn dĩ ngỏ lời mời Nguyễn Đình Toàn  rong chơi đêm ở Sài Gòn, sau  bị vợ Toàn chỉ trích ). 

- hình như có một lần, tôi + Nguyễn ĐìnhToàn +  Ý Nhi đang ngồi ở quán cóc trước chi nhánh nhà xuất bản, cô thư ký Hà chạy ra, 'mời cô vào, có điện thoại' -- Ý Nhi bèn chuyển cái  túi xách tay  'của nàng cho chàng tác giả' Ao mơ phai' khư khư ôm vào lòng' -- tôi bèn đùa,

 " thế này thì tiên sư thằng cướp giật 'vô cùng khó ăn hàng' rồi". 

- cũng nên nghe thêm, Lê Duyên,  cựu biên tập viên Nxb Văn nghệ Tp. HCM thủ thỉ,  

" .. em với Hoàng Thị Ý Nhi học chung lớp ở Đại học Tổng hợp Hànội, làm cùng nghề biên tập xuất bản;  ở Hà nội nó quen 'khá thân mật' với nhà văn, thuộc loại 'cây đa cây đề' Nguyễn Đình Thi; -- rồi vào Saigon -- lại quen  một văn sĩ miền Nam, 

cũng Nguyễn ĐÌNH... em đố anh thêm đúng tên  nhà văn 'gạo cội' ấy đấy! 

 Con bạn em chỉ thân mật với những tên NGUYỄN ĐÌNH ... ở hai đầu Bắc, Nam thôi. " 

                                                -   Lê Duyên (phải) + Ý Nhi, 
                                                               

 trả lời,

 "  cô Lê Duyên ơi! ; ở Saigon có một tay viết sách khảo luận tiếng tăm, có tên lót ĐÌNH,đó là  Nguyễn Đình ĐẦU, học ở Phú Lãng Sa về-- không biết Lê Duyên có quen biết không? 

Lê Duyên lắc đầu-- vừa lúc  d0ó, tôi bắt gặp Cựu thiê`1u tá An Ninh Trần Duy Hinh bước vào nhà sách. 

-  Thảo Trường Trần Duy Hinh, cựu thiếu tá cục An ninh quân đội VNCH -- một khi  lính tráng quân lực VNCH nghe lọt tai, cái tòa nhà mang số 6 Nguyễn Bỉnh Khiêm - số 4, cũng Nguyễn Bỉnh Khiêm dành cho lính Không quân -- là 'tè ra quần; vì đó là Cục An Ninh Quân Đội Việt Nam Cộng Hòa.  

- Trần Duy Hinh sinh năm 1934, truyện ngắn đầu tiên' Người đàn bà mang thai trên kinh Đồng tháp;. được RP. Nguyễn ngọc Lan dịch sang tiếng tây 'La femme enceinte du canal de Đồng Tháp'  (Le Crépuscule de la Violence,  Ed.Trình bày, Saigon;   p. 21- 30)  bị kẹt lại ở Saigon, sau 30/4/ 75.

- có thể , Trần Duy Hinh là 'cải tạo viên có thành tích trên dưới 15 năm . suốt từ Nam ra Bắc' -về Saigon tạm trú tại đường Lê hồng Phong nối dài nó 'ới' tôi,

 " tao về rồi, muốn đi cà- phê, cà- pháo với mày." 

 - trước tiên, tôi đưa nó  đến hẻm đường Phạm Ngọc Thạch; nhà của giáo sư Nguyễn Văn Trung cho anh rể nó, cựu đại tá Lê VănThân, nguyên tỉnh trưởng Thừa Thiên- Huế ở nhờ ; chờ xuất cảnh.

- sau đó,  tôi với nó đi la cà khắp phố phường; đi  qua khách sạn Duy Tân , chỉ tay lên lầu cao,

, " mày nhớ là tao đã mời mày ngủ một đêm ở đấy chứ;  khi ấy chúng tao đều có phòng riêng tiếp khách nữ'; hệt  tên trung tá  X..., quản đốc  đài... có phòng ở đường Đồng Khánh B (nay Trần hưng Đạo B) chỉ để tiếp các nữ ca sĩ hâm mộ  tay văn sĩ này có chức, có quyền, có tiền bạc rủng rỉnh, 'xấu trai mà đào hoa hết xảy'. 

   xảy ra biến cố tháng 4, tao mới thấy tiếc những ngày của một thời dĩ vãng. 

- còn mày; sao không  xuất cảnh diện H.O ? -- à, mày là hạ sĩ quan Không quân chỉ học tập 3 ngày tại chỗ; nhưng tao còn nhớ, mày từng là 'lecturer in politics' của Seminary Camp Vũng tàu, do tòa đại sứ Mỹ thành lập; tác giả

 'The Ordeal of An American Militiman' --  sao không xin đi theo diện ấy? 

- mày cũng từng  làm ' lơ xe' đập thùng thực thụ đấy à?  không nhờ Giải phóng; sao mày có được kinh nghiêm xương máu của nghề 'lơ xe' nhỉ,  cố viết lại nhé. " 

- sang Hoa Kỳ,  Thảo Trường bỏ tiền túi sách, có con đã trụ sẵn ở nước ngoài; công việc làm yên ổn; nuôi 'bố già cơm áo tận tình'; nhưng không thể 'bồi dưỡng tinh thần thanh thản'.  

- vài năm sau,  Thảo Trường qua đời, như mọi con người, phải có một lần chết về thể xác .

  Hoàng Tấn (còn ký bút danh Hồ Tăng Ấn). 

Tiểu sử in ở jaquette bià sau 'Nguyễn Bính, một vì sao sáng' ( Nxb Đồng Nai 1999), sinh 1920 ở Hà nội, chủ trương tạp chí' Bình Minh'  (1938-39). Cuối năm 1939, vào Saigon, làm thư ký tòa soạn báo 'Hạnh Phúc'. 'Ngày mai' ; cựu sáng lập báo 'Cứu quốc' (Nam Bộ) v.v...

 Tập kết ra Bắc, chủ nhiệm 'Tiếng Thơ'  Đài Tiếng Nói Việt Nam  (Hànội) . 

 Tác phẩm đã xuất bản : 

- Cứu lấy quê hương'  (bút ký) ,

 '-Mẹ cũng chết vì Tổ quốc ( truyện) 

      v.v...

                                                                  -  Nguyễn Bính một vì sao sáng

                       
                                                      


-năm 1999; xuất bản' Nguyễn Bính một vì sao sáng', nxb Đồng Nai cấp phép (1999) , sách liên kết,  do TP bỏ tiền in, tự phát hành; được cựu linh mục -văn sĩ Nguyễn ngọc Lan giới thiệu với chủ nhà sách tư nhân Nguyễn Thị Chiên (nguyên Cửa hàng  trưởng Nhà Sách Saigon) mua 100 cuốn,  trừ 30%, trả tiền mặt; -- vậy là  gần đủ vốn  in 1000 cuốn. 

-sách phát hành, bán ế ; tác giả không nhận nhuận bút, chỉ yêu cầu nhận 50 quyển để tặng bạn bè.

                                                                       Lý Văn Sâm (trái) & Thế Phong
                                                                                 

                                               

  -  Một lần, tôi chở văn sĩ Lý Văn Sâm [1921- 2000] tới cư xá Thanh Đa (phòng 301-- lúc này bà Nguyễn Thị  XuânTrâm, kết nghĩa vợ chồng với Hồ Tăng Ấn, đã qua đời); Lý Văn Sâm kêu" không thể leo lên lầu 3 ".

 " anh lên gọi nó xuống đây;  nó không có bà Trâm thì chẳng có 'chỗ ăn, chỗ ngủ' .

- Sau 30/4/ 75, tự ý vào Saigon, lấy đâu ra vụ nhà nước cấp nhà, lại chưa muốn nhận; 'bốc phét' , nào là thành ủy chỉ thị cấp một biệt thự cho một cán bộ tiền kháng chiến, sáng lập viên Hội Nhà Văn VN từ 1957, biên tập Đài Phát Thanh 'Tiếng Nói Việt Nam' ... mà chưa nhận đấy thôi. "

- nó cầm tinh' con bú dù' (năm Canh Thân/ 1920) nhát thấy mẹ, hay ' mượn oai hùm, rung cây; nhát Khỉ' đấy thôi.

- cũng như nhà cách mạng lớn Tố Hữu,  cũng cầm tinh con Khỉ,  đầy quyền lực, hét ra lửa, mửa ra khói; 'thơ cách mạng hay bốc cao lên tận trời xanh'; lại chỉ sợ 'hũ mắm tôm treo lủng lẳng trên đầu ."

- ngày Hoàng Văn Tấn qua đời vào 16/ 5/2003 (?), có một cái bàn tròn + mươi chiếc ghế đẩu bày ở hàng hiên trước căn  phòng301-- đại diện Hội nhà văn tp. HCM , trưởng đoàn là Nguyễn Bính- Hồng Cầu (con gái Nguyễn Bính) + chủ nhà sách Khai Trí+ Ý Nhi + Hoàng Vũ Đông Sơn + Thế Phong + vài người khác nữa đến viếng  --  và , tôi được nghe kể lại, 

 " có một nhạc sĩ của một ca khúc hay nhất 'Gợi Giấc Mơ Xưa/ Lê Hoàng Long

 đi theo sau quan tài ông anh họ , thì phải ?"

  Thế Phong
  SAIGON, 21 MARCH, 2016.

                                                                  
                                                                  ----------------------------------------------------

                                                   - bài đăng lại ( tu chỉnh) , 16/ 08/ 2023.

                                                --------------------------------------------------------
                                                                                     

             
                                                                               "