Từ đó, tôi thường đến thăm ông thường xuyên hơn, nhất là sau 1957,  từ Rạch Giá trở về, với một va li đầy ắp bản thảo- đã đưa  một số bản thảo đến Nha Thông tin Nam Phần xin  cấp phép thì bị từ  chối. Ấy là tôi không phải kẻ xa lạ, vì  giữa năm 1954- đầu 55,  từng tùy viên báo chí Tổng trưởng Thông tin và Tuyên truyền Phạm Xuân Thái , hẳn chẳng lạ lùng gì với  giám đốc Nha Thông tin Nam Phần  Phan Quang Bổng.

 Ông Nguyễn Hiến Lê  đọc một va- li bản thảo xong ,  trao “ Lược sử văn nghệ Việt nam / Nhà văn hậu chiến 1950-1956”+ giấy phép đã cấp của Nha Thông Tin Nam Phần cho tôi,  ông lắc đầu, ý  là viết nhiều thế này mà chưa in được; thì làm sao còn đủ can đảm viết tiếp -- rồi ông cầm  cuốn "LƯỢC SỬ VĂN NGHỆ VN /NHÀ VĂN HẬU CHIẾN 1950-1956  in rô-nê-ô, lem nhem, có trang chữ mất, chữ còn  giơ lên cao trước mắt tôi.  (*).

                        ——————————————————————————————

                                         WASON

                                 NIC

                                —————————————————————–

–vậy , thư viện này có gần đủ bộ phê bình văn học của tôi,  hình như chỉ thiếu  tập “Lược sử văn nghệ Vietnam / Nhà văn kháng chiến chủ lực 1945-1950 +Nhà văn miền Nam: 1945-1950” mà thôi . . Ngoài ra còn  đôi ba ô đóng khung ghi tiểu sử, bút hiệu một tác giả .

: Chẳng hạn ở  “ ô khung  1 “ ghi:

—————————————

– độc giả biết được tác giả Thế Phong,  còn bút danh Đường Bá Bổn  + tên thật Đỗ mạnh Tường , sinh năm 1932-        .

 -và, ở một số ô khác :

  Dấu tròn Đại Nam Văn Hiến  rất lớn, khoảng 7 x 7cm,- như một thách thức ngạo mạn  so với con dấu khá lớn Phủ Đầu Rồng của tổng thống Diệm –   tôi dùng  một  sketch của họa sĩ Ngọc Dũng phác họa đôi nam nữ, đặt trong vòng trong –  hàng chữ  ĐẠI NAM VĂN HIẾN/ SAIGON VIỆT NAM  viền xung quanh bên ngoài .

 Hồi đó, thời Đệ nhất Cộng hòa,  muốn khắc dấu phải có giấy giới thiệu-- chẳng  hiểu lý do nào chủ khắc dấu trên đường Nguyễn trung Trực (Saigon 1) nhận làm mà không đòi Giấy giới thiệu.

Liên Hoàn , bạn rất thân nhà văn Võ Hồng, tác phẩm tiểu thuyết đầu tay Võ Hồng in ra  ở Saigon năm 1956- Liên  Hoàn xin giấy phép, và  anh Hoàn cậy tôi nhờ họa sĩ Ngọc Dũng vẽ bìa.

 Tập 1 “Lược. sử văn nghệ Việtnam  / Nhà văn tiền chiến 1950-1956”  được ký tặng đầu tiên ngày phát hành, tôi  gửi  đầu tiên  tới tạp chí  Bách Khoa, rồi Journal d’Extrême Orient, tạp chí Sinh Lực Bá  Bách Khoa  đăng quảng cáo trường kỳ cho Đại Nam Văn Hiến , hàng ½ trang, chủ biên  Lê Ngộ Châu đăng ròng rã khoảng 16 năm, không lấy một  đồng.

Lời cảm ơn muộn ghi  tặng Lê Ngộ Châu , được ghi trong sách” Nhà văn hậu chiến 1950-1956"- của lần dự định tái bản in typo.- đã ra bản nhũ.. (chưa in.)

 Văn hữu đầu tiên tán đồng nhiệt tình việc in sách rô nê ô, là ông Nguyễn Hiến Lê. Thực mà nói, không được sự khích lệ nhiệt tình của Nguyễn Hiến Lê, chưa chắc Đại Nam Văn Hiến xuất bản cục ra đời, với  loạt sách in rô nê ô, đa số  không  xin cấp phép. ( xem  công  văn Tổng giám đốc Thông tin Phan Văn Tạo ở dưới ). 

Thư tay gửi cho tôi, ông Lê viết:

Văn sĩ nhà báo  Triều Đẩu cộng tác với tạp chí Bách Khoa, cầm cuốn Nhà văn hậu chiến 1950-1956 tới tận 504 Hồng  Thập Tự đòi gặp tác giả.

Ít lâu sau trên báo Bách Khoa , một bài ngắn viết về” Lược sử văn nghệ Việtnam/Nhà văn hậu chiến 1950-1956”:

“… Ông Thế Phong vừa cho ra một loạt phê bình văn học. Đó là điều ai nấy đều mong đợi, bởi vì sau một thời gian,  chưa có người tiếp tay Vũ Ngọc Phan, chốc đà đằng đẵng 15 năm trời – đúng một thời gian luân lạc của cô  Kiều .  Ông Thế Phong đã có thiện chí làm việc tiếp tay ông Vũ Ngọc Phan, mặc dầu giữa thời đại đáng lẽ tiến bộ về mọi phương diện này, ông đã không được may mắn có những phương tiện ấn loát và trình bày như Vũ Ngọc Phan, Lỗi đó nhất định không phải hoàn toàn ở ông rồi. A ha ! Thời cuộc !…”

  Nhật báo “ Sóng thần”  thực hiện cuộc phỏng vấn” bỏ túi”  phanh  phui chuyện làm nhức đầu đương kim Khoa trưởng Đại học Văn khoa Saigon dạo nào!

Sách in rô -nê- ô của tôi ra mắt,  có một số văn hữu không đồng tình- họ viện lý do  in rô nê ô là bôi bác miền Nam no ấm, phồn thịnh. Còn nữa, tác phẩm của tôi chẳng một nhà xuất bản nào nhận in thì phải in rô nê ô thôi.

              Thì tay giám đốc Đài phát thanh, tuy chưa in một tác phẩm nào, vẫn đặc cách mời vào hội,  thêm một lần đặc cách thứ 2 , được tham dự văn bút quốc tế. Chẳng lẽ ra nước ngoài, chỉ vác cái thân” trần trụi”đi thôi sao?-  rồi phải mỏi mồm  tự giới thiệu:” tôi là  nhà văn Việt nam tham dự hội nghị,” có khi chưa ai thèm biết tới ?  Nên, Phạm  thi sĩ  đành đặt in gấp rút một thi tập, tựa Tiếng hát tự do / Hoàng Trinh, mang  theo bên mình đi  phó hội . Điều tôi nhấn mạnh:  Tiếng hát tự do , in rô-nê-ô và không  số giấy phép.

       Vậy thì cổ nhân dạy đâu có sai, chớ” cười người hôm trước, hôm sau bị người cười!”

                Một văn hữu khác, rất nhiều tài” vặt”; viết truyện cũng được, làm báo chẳng kém ai,  ngâm thơ, thổi sáo  được trả cachet cao , viết báo được mời nhất định đòi  trả nhuận bút sộp, chế độ lính tráng thì  từ  lính lác  leo tới  cấp  tá- tuy chưa  đứng vào  hàng” văn thám gia nô” , nhưng ngón nghề trị” bọn văn chương làm loạn” giao cho anh ta thì  đàn áp rất hiệu quả !

 đó là Tô Kiều Ngân, có một lần  nói  với tội:

" sao Thế Phong ra được nhiều sách rô nê ô thế! Chẳng cần phải sai phái bọn viết báo” gia nô”  viết chửi bới làm gì cho tốn  giấy mực, cứ tóm thằng cha nào cung cấp giấy stencil , giấy in duplicateurlà xong ngay! “

Tay này  không phải” phú gia địch quốc”, nhưng “ rủng rỉnh xu hào”, biết  xài tiền  theo châm ngôn tây phú lãng sa: “ l’argent, c’ est un mauvais mai^tre, mais un bon serviteur”, ông Lê  biết dùng tiền đúng chỗ, đúng nơi , sử dụng  tiền  như sử dụng tốt  tên tiểu đồng đúng người, đúng việc.

Ông Nguyễn Hiến  Lê từ chối Giải tuyên dương văn chương Tổng thống Việt Nam Cộng Hòa, trước hết bỉ mặt giải, thứ hai bỉ mặt chinh quyền không ít, còn  gây họa Quốc Vụ Khanh Đặc trách Văn hóa,  phỉ nhổ Ban Tuyển Trạch, mất mặt  cả  quan trên trông xuống người ta trông vào.

Lúc này Sao Trên Rừng đến xin ở với tôi,   anh em thổi cơm, đun nước, quét nhà , ta đều chung nhau gánh vác, kể cả gạo hết thì tôi phải xoay  mua  gạo bằng được đổ đầy khạp. Tôi rất ngại khi đi vay tiền, hoặc phải cấm tiền của bạn  bè- vậy là tôi nhờ Sao Trên Rừng cầm sách Bíélinsky , kèm  thư gửi  ông Lê ở 123/ 3C Kỳ Đồng –  tôi dặn Sơn rất kỹ,  nhớ cầm tiền về cho đủ.

Ít lâu sau,  ông Lê viết thư hỏi , đã bán sách rồi , còn hỏi vay thêm tiền, mà sao không thấy đề cập trong thư? Ông khen  tập thơ  in rô nê ô” Những bài tình đầu”của tác giả trẻ Sao Trên Rừng , khá nhiều   ý tưởng mới- nhưng” anh xác định là vay thêm tiền thì tôi mới đưa!”.

      Chẳng còn nghi ngờ gì nữa, thi sĩ Đoàn Thêm : cũng từng nhắc khéo, có anh bạn trẻ cầm thư tới, nhân danh  em của  Thế Phong đòi vay tiền.”.

 Chàng  phó Đổng lý Phủ Tổng thống xem ra thạo đời, biên thư hỏi lại, xác định đúng, thì  món tiền vay sẽ được trao ngay! Tuy không vay tiền, tôi vẫn chịu ơn  “tay  nhà giàu làm thơ thì  chau chuốt, dịch sách rất  hoàn hảo , biên khảo thật giá trị’– sau giải phóng,  một vị đã qua đời đã mượn  tạm   sách khảo luận của Đoàn Thêm  đưa vào tác phẩm.

 Tôi rất giận Sao Trên Rừng, khi  Đại Nam Văn Hiến mới in xong tập thơ cho  cậu ấy-  tiền nợ nhà in rô nê ô chưa trả xong, mà cậu ấy  làm vậy thì chẳng ra sao cả. Cậu  về  tới nhà là leo lên cây trứng cá phía trước sân,   tay ngắt trái chin , tay kia lùa  vào  miệng nhóp nhép , nhằn hột rất khéo léo . Mời cậu xuống hỏi chuyện một chút, hỏi thẳng cậu cầm thư tới các ông Lê, ông Thêm,  sao cậu lại nhân danh em của Thế Phong vay thêm tiền,  nhưng chưa kịp viết trong thư tay?  Cậu rất can đảm, gật đầu; tôi vốn nóng tính, bợp tại một cái, phán : “ … hai chục năm sau hãy trở lại gặp tôi”

. Tới thập niên 90, tôi mới gặp lại Nguyễn Đức Sơn  ( Sao Trên Rừng ) ở  Chi nhánh Hội Nhà văn VN tại phía Nam.  Nữ thi sĩ Ý Nhi , hình như biết chuyện xưa kia tôi từng bạt tai STR, chị cười cười giới thiệu:

 Đành gật đầu vui vẻ  ,bắt tay thân thiên , tuyệt nhiên không nhắc chuyện xưa- tuy vậy , trước đó , tôi đã đọc một bài viết về  ‘ cái bạt tai mà  Nguyễn Đức Sơn phải gánh chịu, từ bàn tay hộ pháp Thế Phong, từ trước giải phóng”-   do  văn hữu trẻ  “ nằm vùng” Thái Ngọc San viết trên tạp chí “ Sông Hương”( Huế) dạo nào !

Văn hữu thường tới thăm tôi  ở  Xóm đạo Tân Sa Châu khi ấy là  thi sĩ  Hoài Khanh từ Biên Hòa về, Cao Thế Dung, Khải  Triều, Uyên Thao, Nhị Thu , Cao Mỵ Nhân , Đào Minh Lượng,   Triệu Bá Thiệp ,  Vị Ý, Thế Nguyên, Diễm Châu,  Kiều Thệ Thủy, vv…

Nhóm  tạp chí “ Văn Mới” của  Thế Nguyên, Diễm Châu- Phạm văn Rao trước 1963- tiền thân  nhóm

 “Trình Bày” , số đầu ra năm 1970.

Mời cùng đọc một bài viết Trần Trọng Phủ đăng trên” Văn Mới” số 2:

 Riêng một cuốn sách in rô nê ô bán rất chạy, chạy khủng khiếp, đó là” Nhận diện vóc dáng Nguyễn Đức Quỳnh”.

Sách in chừng 100 cuốn, bán hết vèo, cô Nguyệt đòi giao thêm – mà tôi lại chưa dám trở lại tiệm Ronéo in tiếp- vì tôi nhớ rõ ngày phát hành là ngày 19 tháng 5 năm 1963- tôi đem sách từ nhà in về,( đường tầu hỏa ở đường  Trần Quý Cáp)  chở trên chiếc xe hơi Hillman cà tàng , Đào Minh Lượng lái –   đến đoạn đường tàu nằm trên đường Võ Tánh thì bị cảnh sát ách lại tra hỏi giấy tờ.  Thường ra, vào các ngày lễ 19/5/ 19 tháng 8, hoặc 2  tháng 9 vv…- ngày lễ phía bên kia-  quân ta  nhất loạt bị cấm trại, cấm quân; còn dân chúng ra đường thường bị ách lại kiểm tra giấy tờ. 

Lại nhớ có lần, tôi tới chỗ quầy báo cô Nguyệt nhận tiền bán sách; cô cho biết-  một ông  có dáng dong dỏng cao, mặt dài như mặt ngựa, ăn vận lại chỉnh tề, đi bộ, tay cầm chìa khóa xe hơi tung tẩy, ghé  quán báo, cầm cuốn” Nguyễn Đức Quỳnh in rô nê ô ”lên,  ngắm nghía, kêu gói lại, xong rồi lon ton cầm đi một mạch.  Không thấy khách trả tiền, cô  Nguyệt ới lại, chưa kịp đòi, thì ông khách cười cười, nói:

–   Cô không biết tôi là ai à ?  Không phải tôi không có  tiền trả hay là quên không trả tiền đâu,

               Cô Nguyệt  hỏi tôi :

     – Vậy chú có biết  ông ấy không?  tên là gì nhỉ, à nhớ rồi .. Thảo … Mai chi đó..

    – không phải Thảo Mai  đi bán  tơ đâu?.  Chủ nợ của tôi đấy ,đó là nhà văn Mai Thảo kiêm chủ báo Sáng tạo -- từ 1955 khi ở  13 Đặng Tất/ Tân Định,  ông  ta cho tôi  mượn  chiếc máy chữ Remington cũ xì  đánh  bản thảo. Tôi không trả máy,  đem tới tiệm cầm đồ  bán lấy tiền  “ mua cơm xã  ăn để viết sách ."  Cô cứ việc trừ tiền cuốn ấy nhé.

              Tòa Lượng vừa  lái xe, vừa nói bâng quơ:

               “ … thằng cha này giàu lắm, “ tiền cho  vũ nữ thì  rất “sộp”, còn mua sách có 50 đồng  , bủn xỉ lại đòi  mua thiếu ?"

             

              “…Cuốn”Nhận diện vóc dáng Nguyễn Đức Quỳnh” chỉ là một bản thảo in rô-nê-ô như tất cả những cuốn từ trước tới nay do Thế Phong tự xuất bản: “ dạy học được đồng nào bỏ ra in sách hết”. Đọc” Nhận diện vóc dáng Nguyễn Đức Quỳnh”,người ta có cái khoái, là biết được rất nhiều cái sự bí mật về nhóm Hàn Thuyên và tên mật thám Cút- Xô, về ông Nguyễn Đức Quỳnh, người khác mệnh danh là” tay phù thủy văn nghệ”  và nhiều thứ vv… khác; nó là mối tương quan giữa ông Quỳnh và các tay tổ văn nghệ khác ở Saigon.

       Một  tập thơ khác của tôi được tác giả” Khi người chết có mặt”  được bình trên tạp chí” Tin Sách”:

   ” CHO THUÊ BẢN THÂN”- Thế Phong – Đại Nam Văn Hiến Xuất Bản Cục , Saigon 1962- 28 trang in rô-nê-ô- khổ 21  x  26   - Giá 50 đồng.

                                     vì anh tin công việc làm còn phải mạng” đăng ten”

Tác giả“ Thơ điên”, truyện” Khi người chết có mặt”, sách biên khảo” Sống & Viết”với… “  ký  Nguiễn Ngu Í (*)”-  anh nhắn tin , lại còn muốn được phỏng vấn thêm một lần  nữa – hình như tôi từ chối – thật sự vì không thể trả lời; vì đã không còn ý định tiếp tục viết “ Có một nền văn nghệ Việtnam trong tương lai ?”- mà độc địa thay, thiện ý  vội vã loan tin tới bạn bè, báo chí-- quả thật đây là một điều dại dột  không tưởng ?!

Cúi đầu xin lỗi bạn văn, cả bạn thù, và bạn đọc thân mến !

– bản tin tiếng Pháp, Anh, Việt / Viêt Nam Press số 4019, đề ngày 23/3/1963 đính chính :

“D’après le journal “Tiếng  Dân” lancé la nouvelle que l’essayiste Thế Phong est actuellement détenu par les autorités Vietnamiennes pour lavage de cerveau. Les mensonges des communistes ont fait long feu.“ Tiếng Dân” souligne que le monde peut voir Thế Phong dans ses promenades journalìères rues Lê Lợi et Tự Do….”.

Đó là năm 1961, khi tôi đang thuê nhà ở xóm đạo Tân Sa Châu, cha xứ nhà thờ, linh mục Mai Ngọc Khuê vẫn thường mặc áo choàng đen đi bộ  qua nhà  trọ  tôi, thuộc địa hạt  Ngài cai quản .

 Tôi tiếp tục  ở đây được vài tháng nữa,  đã 3 tháng không trả tiền thuê nhà.  Không một nơi nào  đăng bài để có tiền  độ nhật, tôi bị đẩy vào thế bí nhất- người yêu  đã mang lon chuẩn úy  ra trường, đổi đi miền Lục tỉnh-  thôi thì đành   phải trốn thôi. Một bó thư tình  của người yêu xem chừng nặng tới 3 kí-lô, gọi bán ve chai thì không nỡ-  tôi đem thư ra gốc cây trứng cá đốt, chừng đâu cả  nửa tiếng đồng hồ, bỗng  một cơn gió lốc thổi ào  tới báo mưa giông, đống than tro nhẹ bay tỏa khắp vườn.

Cũng đành  phải giã từ xóm đạo Tân Sa Châu ; thôi thì đành bỏ  lại nơi nhà thuê  tủ  quần áo, sách vở  – và,   sáng mai  mua vé xe đò trực chỉ  về Bà Rịa,  nơi ẩn trú tạm thời tại nhà bà cô ruột, chú dượng ở.  Bà Rịa  vậy.

Thời kỳ in sách rô- nê ô đã không phép, lại còn gửi tặng sếp thông tin , thật  chẳng khác gì:” lạy ông tôi ở bụi này”- vì thế  một công văn khẩn  từ Nha Tổng Giám đốc Thông tin trực thuộc Bộ Công Dân Vụ gửi tới – đề ngày 10/ 7/ 1963:

  Chế độ Ngô Đình Diệm chấm dứt vào cuối năm 1963.

  Từ 1964, tôi được cấp giấy phép  cho xuất bản, in ty pô dăm cuốn: Việt nam bi thảm Đông Dương ( dịch  Louis  Roubaud), Nhận diện vóc dáng Nguyễn Đức Quỳnh / Thế Phong--  Thiết Tha ( thơ Bùi  Khải Nguyên) -- Đôi  kính tập kịch ngắn  Đinh Xuân Cầu --2  cuốn này đặt  in tại nhà in siêu đẳng Kim Lai   Ấn Quán , do Lãng Nhân làm giám đốc và tổng lý Nguyễn Doãn Vượng, quản lý nhà in.   Thi sĩ thiếu tá Bùi  Khải  Nguyên và  chính trị gia Đinh Xuân Cầu phán:

          "Ông cứ đưa in  linograph tại Kim  Lai Ấn Quán, đắt bao nhiêu ta trả đủ , không thiếu một xu! cho bõ Đại Nam Văn Hiến khi xưa toàn phải in ronéo !"

                                                                        ***

 Vào thập niên đầu thế kỷ XXI, Amazon. com tung lên mạng nhiều cuốn sách chuyển ngữ tiếng anh của tôi, do anh Đàm Xuân Cận dịch , in và  phát hành trước 1975.. Theo tôi biết một số Thư viện Mỹ đều có sách của tôi, chẳng hạn  Cornell University Libraries, Library of Congress,  Thư viện Đại học Iowa, SIU, Thư viện Cộng đồng Houston ( bang Texas), Thư viện Quốc gia  Úc châu vv… Ở Mỹ, nhà xuất bản chỉ vào thư viện lục ra đem phổ biến, không cần xin phép tác giả, bị phát hiện , bị khiếu nại trả bản quyền , thì thủ thế im lặng là đắc sách.

 “ Thephong by Thephong, the writer, the work & the life– “ “  vừa bán  1 used  (*)from $64,99 vừa tung lên mạng Kindle Store, dạng ebook-- sau này  ở một mạng khác, bán 1 used tới $650.00.

     mới nhất là cuốn  “ T.T.KH., Nàng là Ai?/ Thế Nhật ( tức Thế Phong)   vẫn do Amazon.com tung lên mạng Kindle Store- và bán 1 used from  $30,00 , không xin phép tác giả,  tôi bèn gửi thư ngỏ khiếu nại tới Tổng giám đốc CEO Jeff  Bezos yêu cầu trả bản quyền  .

          - ở California,  duy nhất  một cơ quan báo chí thông tấn truyền thanh, truyền hình CALITODAY.COM đăng “Thư ngỏ gửi Amazon.com ( lần thứ 2)- phổ biến trên mạng Amazon.com

       -  trong nước, duy nhất có web   ‘ VĂN NGHỆ NGƯỜI SAIGON (trang chủ: Nguyễn Việt)  phổ biến trên mạng . (ngày 6 tháng 7 năm 2011.)

– và bây giờ, lại tới số phận cuốn T.T.KH., NÀNG LÀ AI ? lại  vi phạm bản quyền một cách trắng trợn!

          Với tôi, chỉ còn một cách duy nhất là dâng lời cầu nguyện:

       

          ” Chúa ơi, xin Ngài tha thứ tổng giám đốc Jeef Bezos ( b.1964, d.—   )  , đừng vội ngắt hơi thở, để anh ta được sống lâu hơn, mãn nguyện cung cách làm giàu trên xương máu  tác giả , thực thi dài dài kiểu “ piracy- copyright infringement” – thu lượm quả ngọt trên cành lại quên khuấy công lao kẻ trồng.  Amen ! “ ( *)

                                                     (courtesy of  BUSINESSINSIDER.COM )

——-