SUNDAY, MAY 3, 2020
1561. NGUYỄN DƯƠNG QUANG 20 bài thơ viết sau 1975
Nhà thơ Nguyễn Dương Quang
Ảnh ngược sáng Phạm Cao Hoàng - Đà Lạt, 2017
NGÀY VỀ
Cải tạo về, lên non phát rẫy
vợ lo phe phẩy, ta tiều phu
độc lập tự do hạnh phúc nhất
vừa làm chủ vừa làm bí thư
Tả xung hữu đột tan cây cỏ
thoáng chốc một vạt Đông Trường Sơn
súng đạn thua rồi, nay trận rựa
chiến chinh, chinh chiến ta coi thường
Lều cỏ dưới chân con thác nhỏ
trôi trôi bèo bọt chuyện ngày xưa
dòng suối tí teo làng cá trắng
sáng trưa chiều độc món cá tươi
Lâu lâu về xóm vợ mừng rơn
đáp đền sông núi như tân hôn
bốn thế hệ nồi bo bo nóng
má em hồng hơn bà Tú Xương
Trăm thước lên cao, trăm thước xuống
hoa nào đẹp bằng hoa khoai lang?
trận Đào Khoai vợ cười yểm trợ
khoai sùng, khoai mụn gánh tung tăn
Đời luẩn quẩn lưỡi câu, cuốc, rựa
tương lai dĩ vãng đám sương mù
gió động vách lều đêm chợt nhớ
bạn tù xa lán trại âm u.
1977
DRAN, NGÀY VỀ
Mây ngu ngơ theo gió về núi cũ
lòng ngỡ như trôi lạc cõi xa xôi
cây đa xưa già chưa mà đã chết?
và người bên giếng hẹn cũng đi rồi
Xa lắc một thời chim quanh miệng tổ
lối mộng đầu còn lãng đãng chiêm bao
hồn hiu hắt bên sông buồn vắng nước
gió đã bạt đời lỗi đoạn ca dao
Tôi yêu Dran hơn yêu tôi, Dran làm sao biết được!
tôi là giọt sương Dran sớm, giọt sương Dran chiều
tôi yêu ai hơn yêu tôi, ai làm sao biết được!
ngày ai chưa biết làm duyên, tôi vừa biết yêu
Cô hàng bánh canh vui chiều cố xứ
khóm quỳ xưa đáy mắt em long lanh
môi em hé ngày xưa dòng suối nhỏ
ôi, một chút gì thuở tóc tôi xanh
Đêm ngồi đợi sương mù buông hư ảo
chuyện xưa xui thác mộng đổ ngàn hàng
mai xa, hồn nhánh thông bên đèo vắng
một đời vi vu khúc nhạc tình Dran.
1979
BÊN ĐƯỜNG
Lâu lắm, nay về thăm quê cũ
buổi chiều còn lạ khách đường xa
gió lười, cây cũng buồn không nói
ai biết người xưa chiều nay về?
Bao năm, hàng cây nay đã lớn
lấn con đường đất hẹp gầy thêm
thấp thoáng bờ xa chòm ngói đỏ
quê nhà lặng nép bóng dừa xanh
Người con gái ngồi bên vệ đường
hai chân dang duỗi ống quần đen
gió trong vành nón bời tung tóc
mồ hôi ra bừng má sôi hồng
Người ngữa mặt lên, trời đất rụng!
bốn mắt trừng nhau lạc tiếng chào
tóc bụi rối dài buông man dại
ngẩn ngơ! đời trầm ngọc luân châu
Em bảo mặt trời không mọc nữa
ai xui sóng dữ những dòng sông?
nắng chan chân núi ngô khoai héo
mưa suốt đời mưa mấy mẹ con
Đôi mắt long lanh màu hoang dại
le lói trăng soi tự thuở nào
môi người mím một trời dâu bể
gió se chưa hết mật ngày xưa
Ngày xưa…ôi cái thời hoa bướm
ta ép nghìn trang sách …ngày xưa
cây khế sân người: nhà ta đó
mắt người nhìn lên chiều đong đưa
Như cứ ngày xưa là mãi đẹp
một chút gì nhớ nhớ quên quên
khi giở lòng ra hồ man mác
giọt sương khuya, chiếc lá bên thềm
Vai người khẽ lần quang gánh nặng
sao chĩu lòng ta xuống thế này?
một con dế nhỏ bên đường khóc
chiều rơi nhanh, đường chiều chia hai
Người đàn bà bán than này đã
nhen dậy trong ta đốm lửa chiều
quê nhà gần quê nhà xa lắc
lòng ngổn ngang mấy nỗi buồn vui.
1981
ĐÊM NHẠC THƠ NHÀ TỪ THẾ MỘNG
Xin chào anh, chào bạn, chào anh
chào chủ nhà đêm nay trẻ lại
mắt mắt tìm nhau: gần 20 thế giới
chưa cầm ly, mùa đông ấm trong sân
Ừ nhỉ, đêm chưa cần đến rượu
một cái bắt tay đủ thoáng say
bạn cũ, mới nhiều năm không hẹn
hình như còn thiếu, biết làm sao?
Bạn mới đến? tóc mùi gió lạ
bạn mới về áo bụi đâu xa?
bấc săn Phan Thiết một trời gió
đường Lãn Ông bụi ghé từng nhà
Ghé nhiều nhất: 139
cây sa-bô-chê uống mãi nhạc thơ
riết rồi cũng sà cành, nhỏ trái
ôi thời gian! ngó lại, thấy tình cờ
Rượu càng rót, càng cay, càng ngọt
rượu không quá chén không im lìm
rượu rủ thơ về mang nhạc tới
rượu dật dờ nhớ nhớ quên quên
Nhạc ru đêm tận cùng âm bậc
thơ đưa tình đến bến ca dao
nhạc chảy trăm sông tràn vỗ biển
thơ bay ngàn núi đụng trời cao
Rượu chưa hết, ghế bàn chưa gãy
rượu hết? trần gian quán rượu đầy
ghế gãy, cây rừng vạn núi mọc
lâu lắm rồi, say cho hết đêm nay
Lâu lắm rồi, thơ bay hết đêm nay
lâu lắm rồi, nhạc lắng suốt đêm nay
lâu lắm rồi, rượu chảy suốt đêm nay
giữa đất trời tình thương kín đôi tay.
1982
MỘT NGÀY MÙA HÈ Ở PHAN THIẾT
gửi Nguyễn Hạ
Biển gần, sáng nắng, chiều mưa
dăm thằng chật căn gác hẹp
mùa hè phương nam chợt mát
đường về khuất mấy bạn thơ
Thời gian mấy khi dừng lại
thuyền xưa bến cũ giạt chơi
phù sinh xem là chuyện nhỏ
đọc câu thơ xanh đất trời
Cuộc đời núi ngang sông dọc
núi mòn sông cạn đáy ly
bốn mùa không câu hát rượu
sống còn biết để làm gì?
Con kiến lạc vào chiếu rượu,
giọt mưa khung cửa nhìn vô,
sóng vỗ ngoài kia lớp lớp,
nhà bên đèn ai khêu mờ?
1987
NGÀY TRỞ LẠI PHAN RÍ
Vẫn nắng chan chan, vẫn bụi đầy trời
ta lại về dưới chân đồi Xích Thố
biển của một thời xa, con phố nhỏ
lồi lõm cát lầy nước đọng ngày xưa
dẫu đời mình có sớm nắng chiều mưa
vẫn hẹn về bên rặng dừa, khóm táo
hẹn về bên những ngọn đồi cát máu
của ngày xưa thăm lại người không về
Về đâu ơi những mái tóc thề
đạp xe qua cầu Nam bay áo trắng?
những chiều xưa, em đã thành xa vắng
thành mang mang từng nỗi nhớ trong ta
Những đứa em trai đã sống cùng ta
mấy thuở gặp nhau, mừng quá đỗi
vẫn nụ cười xưa những ngày sống mới
đứa bám xe đò, đứa đứng đầu ghe,
đứa đã ra nghề, đứa trúng mùa dưa
lòng ta vui sao các cháu tròn giấc ngủ
Bạn ta, nay có người lụ khụ
nắng nung gió dập riết nên già
vuông rẫy nằm buồn đợi mãi mưa sa
khói thuốc rê đen lòng vòng trí nhớ
tay bắt mặt dò mắt môi ú ớ
khi nhớ ra rồi tay bóp tay đau,
đôi ba người nheo mắt có già đâu
chỉ loáng thoáng vài sợi mây chen tóc
Sông có khúc, lâu rồi, nay đến lúc
đã gặp đây, nào mang rượu ra đây
ngồi xuống đây, cùng thức sáng đêm nay
dẫu có bán trời đi đâu có tiếc
Đổi tất cả lấy một đêm Phan Rí.
1988
SÁNG CHỦ NHẬT TRÊN ĐÈO PRENN
Em bé chừng mười tuổi
vác khúc cây lên đèo
gió ngàn vi vu thổi
phấn thông vàng bay theo
Khúc cây không nặng lắm
vừa đủ bầm đôi vai
trên má non đỏ thắm
giọt mồ hôi lăn dài
Dốc lên cao theo nắng
chưa qua nửa đèo Prenn
chiều nay về phố bán
mẹ có thêm ít tiền
Sáng mai bé đi học
mong cô đừng gọi bài
tiền trường vài bữa nộp
mẹ chắc phải đi vay
Chiếc xe qua nhìn lại
ôi những người cao sang
có vài đôi mắt đẹp
nhìn bé như ngỡ ngàng
Bé đặt cây xuống nghỉ
bên bờ Datanla
tiếng thác reo nho nhỏ
đều như ngày tháng qua.
1990
MỘT NGÀY VỚI BẠN BÈ XA
gửi các bạn Phan Thiết, Phan Rí, Chợ Lầu
Vẫy tay Phan Rí, leo xe ngựa
lóc cóc đường trưa nẻo Chợ Lầu
này nhỏ, thôi đừng roi cương nữa
cho ngựa phiêu bồng với bọn tau
Mùa hạ cầu Nam hâm hấp nước
thương con cá nhỏ quẫy trời xa
ta cũng có nhiều khi tù túng
vắng bạn bè lạnh buốt xương da
Trưa nay hạ hay sáng mùa xuân?
ngả nghiêng mươi đứa loạn mươi vần
vần tục, vần thanh, vần xuôi, ngược
nhạc thơ cuồn cuộn gió thênh thang
Ngựa, tai bốc nhạc phi lớp lớp
ngựa, mắt say thơ kiệu dật dờ
trời trưa sướng khoái xanh biêng biếc
đất nắng phiêu diêu hồng lơ thơ
Có người vợ trẻ ngưng buôn bán
đếm bạn chồng đo mực nồi cơm
đất chưa kín chiếu đàn sôi tiếng,
thơ cũng bùng lên đợi đế Nùng
Thơ chảy trăm sông rừng ghé biển,
nhạc lồng mây nước đất bên trời
ta mải mê giữa vòng bè bạn
ôm đàn ràn rụa khúc đời trôi
Chiều chưa? giọt nắng vơi đầu núi
ngày vui trôi nước chảy qua cầu
bốn hướng đàn chim xa lác đác
bao giờ? đâu biết? mãi thương nhau.
1990
PHAN THIẾT, NGÀY GẶP LẠI
gửi anh Nguyễn Hữu Tiến, TĐT
Ôi, cứ ngỡ như dòng sông chảy ngược
buổi sáng nghe tin anh lại về
những con sóng dưới chân cầu gỗ
rủ em và Phan Thiết nhấp nhô đi
Về phía ấy, căn nhà quen xưa cũ
mười lăm năm còn tưởng mới hôm qua
anh vẫn thế như căn nhà vẫn thế
bởi lòng người, ta vẫn nhớ về ta
Nỗi mừng hôm nay lớn như là núi
bao năm rồi bóng núi đứng đìu hiu
ôi, nỗi vui này đẹp như con suối
bấy lâu nay suối nhớ một dòng trôi
Dẫu thời gian có hất vào ta chút bụi
chút oan khiên, chút thắng thế, chút vui buồn
nhưng thời gian có nghĩa gì đâu trong đôi mắt
ta đã nhìn trời đất đổi thay luôn
Sông có khúc, đời ta có lúc
lúc nào chăng thì cũng nhớ lúc này
nước mắm ngon, cá tươi, và rượu ngọt
trời cùng quên cùng nhớ, đất cùng say
Ta đã biết cuộc đời là biển lớn
những êm đềm, bão tố sẽ qua đi
ta đã sống cũng như rồi sẽ chết
và cái còn lại mãi mãi: tình yêu
Có ai biết ngày mai, thuyền với sóng
những chân trời, bến bãi đợi người sang?
thôi thì gặp nhau, tưng bừng cái đã
mặc đời trôi như lịch sử vẫn qua trang
1990
CHIỀU TIỄN BẠN ĐI XA
gửi Đ.
Đi Mỹ, cớ sao ngươi lại mếu?
ta vốn kiêng nước mắt đàn bà
sông kia gặp khúc chia dòng nước,
bạn bè phải lúc thì chia xa
Đã biết đời chỉ là cơn mộng
tấm lòng nên thả theo mây bay
giang hồ hảo hán cùng trời đất
chiều chiều rót tưởng cụng ly nhau
Ta đã sống những ngày như đùa
với trần gian mù mờ vinh, nhục
vô ích như lời thơ, tiếng hát
chuyện đời ai luận lẽ thắng, thua?
Mấy đứa con người nhìn thương quá
nắng chiều man mác mắt trẻ thơ
mấy bà to nhỏ nhau màu áo
màu mắt ngươi đỏ tự bao giờ?
Mấy mụ hát đi, bài tiễn biệt
bọn ta gõ chén bập bùng say
hay lắm! bài ca xưa buồn quá
lòng ta sao nắng lụn chân ngày
Trái đất hình như đâu có lớn
về đi, sửa soạn mai lên đường
trăng bên này mặt trời bên ấy
thương nhau thì cũng để mà thương
1991
KHÔNG ĐỀ
Vừa mọc trong căn phòng lặng lẽ này
cây bồ đề già lá non mươn mướt
ta dựa lưng vào thành giường nhắm mắt
thấy lờ mờ có một cõi hư không
những bầu trời luôn đổi sắc bao năm
đang dồn dập tranh giành nhau hiển hiện
đang âm thầm dắt dìu nhau tan biến
đám côn trùng rả rích mãi hồi chuông
Tâm hồn ta trót một sân khấu tuồng
những vận nước, mệnh người cười dở khóc
vẫn còn đó nụ cười chen nước mắt
tiếc thời gian tàn lụi những tăm hoa
Đóa hạnh nào sẽ nở sót trong ta
cánh đồng trống hay bờ sông hoang vắng?
còn bóng tối hòa tan vào tịch lặng
đưa hai tay ôm tưởng gốc bồ đề
kinh không lời trời đất tụng…
…đêm khuya.
1992
CHIỀU QUA TÀ DÔN NHỚ NGUYỄN BẮC SƠN
Chiều ngang qua Tà Dôn
gió hát se se buồn
lời xưa đau kẽ đá
đìu hiu hương rạ thơm
Qua rồi mùa chinh chiến
không là những cốt khô
tao với mày hóa trẻ
ru chút hồn ngu ngơ
Ngực Tà Dôn vẫn thở
thời gian tàn lụi mau
những trái tim bất lực
ngàn năm lăn về đâu
Chiều ngang qua Tà Dôn
bóng mây theo cũng buồn
tao quên mình đang sống
làm sao quên mày? Sơn!
Quốc lộ 1. 1994
BIỂN TRONG KÝ ỨC KẺ DU CƯ
Kẻ du cư đã gác đời mình trên đỉnh núi
nhưng trong anh vẫn là dòng máu mặn biển xa
buổi chiều lặng yên trên đồi cỏ mượt
nhìn trời xanh anh ngỡ biển quê nhà
Quê nhà anh xưa trải dài trên cát
cát ngủ cùng anh từ trên chiếc võng nôi con
anh lớn lên dưới bóng dừa che chở
trong từng chiếc vỏ ốc khô đều ẩn giấu linh hồn
Anh đã sống và yêu bên biển
ôi! người anh yêu và biển anh yêu
rất xinh đẹp, lúc dịu hiền, khi giông bão
nên đời anh hạnh phúc nép thương đau
Có lúc một mình anh bên gành vắng,
khi cùng ai cuối bãi đợi bình minh
anh cô đơn, biển bao la cô đơn kinh khiếp
anh yêu, yêu đã đầy chưa biển tình?
Những đêm mùa hè anh nằm gối tay trên cát
biển ru anh vào những giấc mơ,
biển nói cùng anh về tình yêu thương, lòng tàn bạo
về những nỗi âm u sâu thẳm khôn dò
Biển đã thấm vào anh tình yêu, nỗi đau và niềm yên ủi
anh ra đi, lạc vào cõi sương mù
anh vẫn mơ ngày cuối cùng trở về chốn cũ
mãi mãi là con sóng nhỏ biển thiên thu.
2002
SÁNG NAY…MẸ…
kính dâng Mẹ
Sáng nay mẹ bay về trời
trông theo cánh hạc sao bời lòng con
mẹ già như núi như sông,
như cao trời rộng, mênh mông biển dài
mẹ ơi! đời mẹ miệt mài
lo nhiều, vui ít bên bầy con yêu
ngả đời qua biết bao nhiêu
mẹ nghiêng vai nặng, mẹ xiêu gậy mòn
mẹ quên mình để thương con
mẹ buồn thôi lúc con không nhớ lời
Mẹ ơi! mẹ ở trên trời
những khi nhìn xuống xin cười với con
7.7.2004
BẠN VỀ, CHUYỆN XƯA CHUYỆN NAY
Bạn về! mây vướng đỉnh Langbiang
nheo mắt chìa ta gói Pall Mall
cà phê pha đậm thêm cho đã
khói thơm nuốt cạn, nhớ lâng lâng…
Đêm mật khu dừng moi hố cát
gói Pall Mall sót đáy ba lô
rung đùi nhả khói nhem người bạn
du kích đâu đây thơm mịt mù
Phải Anh Là Lính? Mời Anh Lên Lầu
lên ngay! đời lính biết về đâu?
chuyền tay điếu thuốc chia tâm sự
đời em, đời ta buồn như nhau…
Bạn kể ta nghe đời máy móc,
sống văn minh, thư thái … nhưng mà
nhiều lúc bên bờ xanh bát ngát
thấy chạnh lòng nhớ một quê xa
“Hòa bình, sao mắt mẹ chưa vui?”(TCS)
ta nhiều đêm chìm câu hỏi đó
để quên đi, ta ngồi làm thơ
viết về những nỗi buồn nho nhỏ
Này bạn hiền xưa, ta thiếu thuốc
à quên, ta chỉ thiếu thuốc ngon
cám ơn ông bạn vàng xa xứ
một lần về nhìn lại quê hương.
2012
ĐÊM ÔM ĐÀN UỐNG RƯỢU MỘT MỈNH
Nàng trăng đẹp quá lại gần đây
đất bỏ trời buông nhé! đêm nay
thế gian biết có còn ai thức?
hồn ta sân vắng quá trăng ơi
Gió mây mây gió hãy ngừng bay
chở mộng lòng ta ghé bến này
rượu hết đàn im mây gió sẽ
bay mãi ngàn năm, ta vẫn đây
Này rượu đào chôn chửa ngàn năm
tình chửa thiên thu, mộng chửa vàng
tóc trắng rơi trên đàn run rẫy
mạch máu dòng men chảy lang thang
Vằng vặc trăng kề rượu trắng trong
ấm hồn ta một kiếp lưu vong
trên mặt đất đời ta vẫn sống
buổi quay về nghe tiếng dòng sông
Trăng sắp tàn chưa? sương tiếp sương
đàn say bao khúc mấy tơ chùng
đêm chung thủy, bao dung … đêm biết
con người nhỏ bé giữa mông lung.
2012
CHIỀU NÚI KHÔ
Không có gì trên núi chiều nay
gió ở đâu chừng không lên tới
trải cô đơn ra sầu cỏ đợi
tiếng thời gian im ắng trong cây
Vạt nắng chiều buồn như điệu hát
con nai ngóng tiếc lá thu nào
hồn suối cạn đá trơ khô khốc
cọng hoa rừng mỏi dáng gầy hao
Đất trời đâu đó màu thê thiết
bóng cừu cúi mặt cỏ khô cong
triều đại nào tích tuồng hưng, phế
cũng có trang buồn chuyện nhiễu nhương
Những bình minh qua hoàng hôn đến
đã bao nhiêu nước chảy qua cầu
sậy một mình hát lời buồn thảm
rừng hoang mang cây ngại ngùng nhau
Chiều nay không có gì trên núi
quanh quất nhìn đâu cũng thấy buồn
chút hồn treo vào chòm mây lạc
buông mình lăn xuống núi hoàng hôn.
2013
NGÀY VỀ CỦA TRÁNG SỸ
nhân buổi thăm Nguyễn Bắc Sơn bệnh
Tráng sỹ,
dù ngươi đã giết muôn triệu sinh linh
cũng một ngày rời lưng ngựa
dù người là hoàng đế lưu linh
cũng một đêm mờ nẻo rượu
dù người đã xây vạn đền đài cung điện lung linh
bên ca tụng cũng có lời nguyền rủa
Tráng sỹ ngã ngựa bên song thưa
bên song người đẹp chưa ngủ
tráng sỹ đẹp như trời nhỏ mưa
hạt rơi xuống bờ hoa ấp ủ
Tráng sỹ không có kẻ thù, bên bè bạn
rượu bao nhiêu hay không cần
dưới trăng, một chút gió thoảng vừa chếnh choáng
Tráng sỹ,
ngươi vốn là hạt bụi
bám trên những tán lá xanh…
..một ngày
trên hai chân chạy tìm chân lý
chân lý nào đưa ngươi đến chân- thiện-mỹ?
Thanh kiếm sáng loá của ngươi
chém vào lòng thù hận
đường kiếm của ngươi
vẽ ánh hào quang tình yêu
Ngã ngựa bên song, tráng sỹ hãy ngã
mềm cánh tay một đóa hồng
ngã rượu - nhạc – thơ, tráng sỹ hãy ngã
êm cánh tay bạn bè, trăng, con suối, dòng sông…
2014
TẠ ƠN
Tôi đã sống cuộc đời của tôi
đôi khi thật, nhiều khi là hư ảo
có những ngày xuân lòng buồn áo não,
những đêm đông chợt lóe một niềm vui
Bước chân hoang đã mòn những chân đồi,
đã điếng tê ngọt ngào bao con suối
phút vui qua thoáng quay cuồng đắm đuối
rớt xuống ngày dài hạnh phúc cô đơn
Buổi quên nhiều hơn nhớ ... nhớ tạ ơn
đã có ta trên trần gian xinh đẹp
có tất cả vui buồn rung mặt đất
chiếc lá vàng ôm đàn hát trên cây.
11.2014
TIỄN NGUYỄN BẮC SƠN,
VỘI MẤY LỜI VỚI BẠN
Trong ba ngàn thế giới hoài hoài sinh diệt
đời người chỉ thoáng qua như một đám mây bồng
ngươi đến rồi đi là chuyện nhỏ
ồ! Sao ta lại thấy mênh mông?
những ngày đèo ngươi nhẹ hều trên chiếc xe đạp
ta ngỡ như cõng nặng một gã khùng
cứ lãi nhãi lắm lời nghe chừng vô tưởng
đang phàm phu bỗng giở giọng hiền triết, lung tung
nhưng thơ ngươi.. hình như Lê Văn Chính nói đúng
có thánh thần nhập vào thành thơ thánh thơ thần
ngươi tuyệt mù ngang tàng, hào sảng,
ngươi thăm thẳm bi hài một thuở chiến tranh
ngươi đã đùa khinh trò chơi xương máu
giận, ghê những bàn tay bẩn đẩy đưa,
với giai nhân ngươi điệu đàng rất mực
những lời thơ tình nồng nàn đôn hậu say sưa
sáng nay, dù với ta vũ trụ lạnh cóng
nhưng có ngọn lửa ấm áp đang phủ kín một con người
ngươi thành bụi vàng, thành mây thành gió
lại phiêu bồng trong cõi khác, Sơn ơi!
06.8.2015
NGUYỄN DƯƠNG QUANG
(1944-2020)
Trích từ tập thơ ĐÊM ÔM ĐÀN UỐNG RƯỢU MỘT MÌNH,
Nxb Thư Ấn Quán, Hoa Kỳ, 2015.
=============