VIRGIL GHEORGHIU

-hưởng thọ 60 tuổi

- nhạc sĩ

Y Vân (1933–1992) là một nhạc sĩ tiêu biểu của nền Tân nhạc Việt Nam từ cuối thập niên 1950 đến 1990. Nhiều sáng tác của ông đã trở thành bất hủ và vẫn được trình diễn bởi những ca sĩ hiện thời. Em trai của ông là nhạc sĩ Y Vũ.

Tiểu sử

Y Vân tên thật là Trần Tấn Hậu, sinh năm 1933 tại Hà Nội (quê gốc ở Thanh Hóa). Thuở niên thiếu, ông từng theo học nhạc với giáo sư - nhạc sĩ Tạ Phước và cũng đã tập tành sáng tác từ rất sớm. Mồ côi cha, nhà nghèo, cả nhà nhạc sĩ phải dắt díu nhau nương náu trong một túp lều xiêu vẹo ở ngõ chợ Khâm Thiên. Chính vì thế, ông rất thương mẹ và các em, ông phải đi dạy đàn để nuôi gia đình.

Năm 1952 ông vào Nam, tiếp tục sáng tác, chơi nhạc, hòa âm và dạy nhạc, ngoài ra còn viết sách dạy nhạc và đàn guitar. Ngoài ra ông còn là người đi tiên phong cho dòng nhạc nhẹ với những bài hát có giai điệu chachacha, disco, twist như: "Sài Gòn", "Ảo ảnh", "Sáu mươi năm cuộc đời", "Thôi".

Thời gian sau năm 1975, ông tham gia Đoàn ca nhạc Hương Miền Nam, rồi nhận viết nhạc cho nhiều nguồn: viết nhạc phim, nhạc nền cho sân khấu... Ông làm việc cật lực bất kể ngày đêm để tạo cuộc sống tương đối cho gia đình. Ông tham gia viết nhạc phim mà nổi tiếng nhất là tác phẩm "Như bầy sơn ca" trong bộ phim thiếu nhi "Sơn ca trong thành phố".

Nhạc sĩ Y Vân có 2 đời vợ và 8 người con. Con trai đầu là Tuấn Vũ, con gái thứ hai tên Thy Vân, con thứ ba tên Ngọc Tuyền, con thứ tư tên Thanh Hằng, con thứ năm tên Tấn Phong, con thứ sáu tên Kim Sa, con thứ bảy tên Ngân Hà và con thứ tám là Ngọc Tú. Ông mất vào ngày 28 tháng 11 năm 1992 (tức ngày 05 tháng 11 năm Nhâm Thân - âm lịch). Hưởng thọ 60 tuổi. (đúng như dự đoán của ông trong bài 60 năm cuộc đời).

Bút hiệu

Y Vân có nghĩa là "Yêu Vân", tên tiểu thư Tường Vân - người yêu đầu tiên của ông. Ông chọn tên này từ khi chuyện tình giữa ông và cô này tan vỡ. Một số ca khúc của ông đã được viết lên để nói lên tâm sự này: Đò nghèo, Ảo ảnh, Nhạt nắng....

y vân [i.e. trần tấn hậu 1933- 1992]

Sự nghiệp

Ca khúc "Lòng mẹ"

Xem thêm về nội dung này tại Lòng mẹ.

Bài hát "Lòng mẹ" của ông rất nổi tiếng và được xem như một trong những ca khúc tiêu biểu, sâu sắc và thiêng liêng nhất về tình mẹ. Bài hát sáng tác năm 1952. Từ đó đến nay, bài hát đã được nhiều ca sĩ thể hiện, vì thế nó còn là một bài hát rất quen thuộc với người Việt Nam từ ngày ra đơì đến bây giờ.

Dân ca ba miền

Công trình nghệ thuật này được Nguyễn Văn Đông phác thảo và Y Vân sưu tầm tài liệu với các công việc: sưu tầm bài hát, tài liệu, nhạc khí cổ, tuyển chọn ca sĩ, ca nương theo đúng mẫu xưa phù hợp với phong cách từng địa phương. Dự án bao gồm 20 tiết mục chia đều cho ba miền và đã được phát hành trong nước trong băng/đĩa Continental 6. Ngoài ra, còn phát hành ấn bản tiếng Anh với tên gọi Vietnamese Traditional Songs để tặng tòa đại sứ các nước và các cơ quan văn hóa Việt Nam ở nước ngoài. Tác phẩm này gây tiếng vang lớn và được tổ chức UNESCO khích lệ, hỗ trợ chuyên gia giúp củng cố hồ sơ di sản văn hóa thế giới. Hồ sơ hoàn thành năm 1974, được Bộ Ngoại giao cùng Bộ Thông tin xét duyệt và sẽ chính thức gửi cho UNESCO vào đầu năm 1975. Tuy nhiên vì Sự kiện 30 tháng 4 năm 1975 nên cuối cùng không thể thực hiện được.

Sách

Tự học Tây Ban Cầm

(nhạc thời trang - nhạc Jazz) viết chung với Lan Đài.

"Một công trình nghiên cứu và biên soạn công phu có đầy đủ những tiết điệu tân kỳ sẽ làm vừa lòng quý bạn yêu nhạc thời trang và nhạc Jazz."[1]

Tự học Tây Ban Cầm

(phương pháp Flamenco) viết chung với Lan Đài.

"Một tập phương pháp dễ hiểu và đầy đủ nhất gồm 36 bài tập cần thiết để quý bạn luyện tập về lối chơi đặc biệt Tây Ban Nha này và 5 nhạc phẩm Việt Nam, ngoại quốc chọn lọc soạn riêng cho độc tấu và hòa tấu theo lối Flamenco."[1]

Tác phẩm

20-40

60 năm cuộc đời

9 giờ thần tiên

Anh có thể

Anh đã làm khổ em

Anh đâu em đó

Anh đến bên tôi

Anh về thủ đô

Ảo ảnh

Bài hát của người tự do[2]

Bến thương

Biển sầu

Bóng người cùng thôn

Bụi hồng

Buồn

Bức thư trên lô cốt

Bước chân trên sa mạc

Cánh đồng xanh (Green Fields)

Cánh hoa thời loạn

Chèo thuyền vượt sóng

Chiến sĩ của mùa xuân[3]

Chiều mưa công viên

Chiều mưa nghĩa trang

Chim hoạ mi (Hoạ mi trong thành phố)[4]

Chuyện kỳ lạ

Có

Con ve và con kiến

Cô bé bán sữa[5]

Dung nhan mùa hạ[6]

Duyên tình[3]

Dưới bóng dừa

Đại lộ hoàng hôn

Đèn xanh đèn đỏ

Đêm đen

Đêm đô thị

Đêm giao mùa

Đêm giã từ

Đêm huyền diệu

Đêm tái ngộ

Đi bên lính

Đỉnh sầu

Đò ngang

Đò nghèo

Đời còn ngăn cách

Đời là giấc mơ (Bésame Mucho)[7]

Đôi bờ Bến Hải

Đôi mái chèo trăng

Đôi mắt người xưa[8]

Đôi tám

Đồi thông

Đừng lừa dối nhau

Đường một chiều

Em chớ chê anh

Em gái Hà Tiên

Em từ nghìn xưa chuyển bước về

Giấc mơ Hà Nội

Gió hiền

Hai con la

Hát lên nào[5]

Hãy ngủ trong tay anh

Hãy yêu tôi

Hoàng hôn trên bãi biển

Hồn quê

Khi em nhìn anh

Khúc nhạc tơ duyên
(Love Is a Many-Splendored Thing)

Lá thư mùa xuân

Lá úa
(Les Feuilles mortes)

Lính du xuân

Lính mà em

Lòng mẹ

Lý ngựa ô

Lửa chiều

Mắt huyền

Món quà kỷ niệm

Một mình[6]

Một mối tình trong khói lửa

Một ngày không có em[9]

Múa lân

Ngăn cách

Ngày em đến

Ngày em về thăm quê tôi

Ngày mưa

Nghề của chàng

Ngoại ô đèn vàng

Người bạn mười năm qua

Người đẹp Tô Châu
(Shina no yoru)

Người em sầu mộng[10]

Người lính em yêu

Người vợ hiền

Người yêu lý tưởng

Nhạt nắng[2]

Nhắn nhủ[11]

Nhịp sống vui[3]

Như bầy sơn ca

Như hạt mưa sa

Những bước chân âm thầm[12]

Những bước chân cao nguyên

Những ngày con xa mẹ

Những ngày yêu nhau

Những niềm thương

Non nước chung tình

Ơn cha

Phận má hồng

Qua miền Hà Tiên

Quán lá bên đường

Sài Gòn

Sao anh lỗi hẹn

Sao băng
(La paloma)[13]

Suối tình
(La Fontaine des amours)

Tát nước đầu đình

Thần tượng

Thăm lính

Thề non nước[14]

Thiên thần Mũ Đỏ

Thỏ và rùa

Thôi

Thương anh

Thương về 5 cửa ô

Thúy đã đi rồi[4]

Tiếng chuông trong đêm
(Jingle Bells)

Tiếng hát quê hương

Tiếng hò yêu nước

Tiếng trống cao nguyên

Tìm về[15]

Tình chàng ý thiếp

Tình cha

Tình đôi ta[16]

Tình lính

Tình mỏng manh
(Tennessee Waltz)

Tình người tình ta

Tình yêu dưới ánh mặt trời

Tình yêu phi công

Tình yêu thủy thủ

Tình yêu và giông tố

Tôi sẽ đưa em về

Tôi trở về thành phố[6]

Từ biệt mái trường xưa

Tưởng vọng

U hoài[10]

Về miền Tây[17]

Vì yêu anh là lính

Vườn cũ

Xa lộ không đèn

Xa vắng[18]

Xin yêu thương ở lại

Yêu nhau

Chú thích

1,1 theo lời tựa do chính ông viết.

2,2 đồng tác giả với Xuân Lôi.

3,3,3 đồng tác giả với Xuân Tiên.

4,4 nhạc phim.

5,5 nhạc thiếu nhi.

6,6,6 thơ Hoàng Huy.

7, Có hai lời Việt khác là "Yêu nhau đi" của Trường Kỳ và "Giấc mơ xưa" của Phong Vũ.

8, Viết chung với Nghiêm Phú Phi cho bộ phim cùng tên.

9, thơ Nguyễn Long

10,10, thơ Lưu Trọng Lư.

11, thơ Thy Vân.

12, đồng tác giả với Kim Tuấn.

13, Còn có một lời Việt khác tựa là "Cánh buồm xa xưa".

14, Thơ Tản Đà.

15, đồng tác giả với Lan Đài.

16, đồng tác giả với Hoài Linh.

17, đồng tác giả với Văn Thế Bảo.

18, Thơ "Chinh phụ ngâm khúc" của Đặng Trần Côn  & Đoàn Thị Điểm.

Những ca khúc bất hủ của nhạc sĩ Y Vân