lưu dân thi thoại/ c. 2003 by cội nguồn (usa).
h u ệ t h u
diên nghị+ song nhị
Tiếng ru của mẹ thuở nào thẩm thấu, lắng đọng sâu tiềm thức trẻ thơ, để khi lớn lên -- khoác chiếc áo dài đồng phục màu xanh biển của trường Trung học Bùi thị Xuân (Đà lạt); Huệ Thu đi vào ảo thực thi ca, bằng những cảm nghĩ đầu đời thiết tha, trong sáng, nồng nàn tình tự ca dao ...
Thành phố sương mù, nơi chị sinh ra; và, cho đến lúc trưởng thành, đã trao gửi cho Huệ Thu thiên nhiên, vạn vật, trăm màu, trăm vẻ -- qua đó, Huệ Thu hình thành tập SƯƠNG CHIỀU THU ĐỌNG (1994). Tiếp theo, những năm sau, các thi phẩm khác lấn lượt được ấn hành tại thành phố thung lũng San Jose, nơi Huệ Thu chọn làm quê hương tị nạn.
- Mở ngõ phù vân (1955) -- Lục bát Huệ Thu (1997) -- Đầu non mấy trắng (1988) -- Tứ tuyệt Huệ Thu (1998) ...
qua các thi tập vừa kể trên của chị, người đọc có thể nhận diện chân dung thơ Huệ Thu; từ bối cảnh cõi sống, từ nguồn ngọn tâm tình riêng tư; và, sự hối thúc giãi bày, trang trải. Nhập vào dòng chảy của đoàn người lưu xứ, nhà thơ nữ này đã từng trăn trở nhiều về nỗi buồn ly hương; sau khi đành đoạn phải ra đi, vì không thể tìm thấy an bình, như đã từng mơ ước. Cuộc vượt thoát, qua những lần đi hiểm nguy, một còn, một mất; với tâm nguyện thà đi, dù rủi ro không đến; còn hơn chịu chôn chặt giữa những trùng vây hãm, ngay trong lòng sông núi quê nhà.
Cuộc sống vốn dĩ là một phạm trù triết lý phức hợp; với nhiều nam đề, vấn nạn. Khi ước muốn đã đạt, ngẩng nhìn vòm trời cao rộng, hít thở không khí tự do; cũng là lúc người thơ lại bắt đầu một cuộc trở về, [qua] tâm thức:
Gọi quê hương, gọi hoài trên đất Mỹ
Việt nam ơi! Đà lạt của tôi ơi!
Thúy Kiều của Nguyễn Du, 15 năm luân lạc; kết thúc bằng một tương phùng -- với Huệ Thu, 15 năm -- thời gian còn mãi lênh đênh, vô định, chưa thấy cuộc tương phùng, thì đã mất mát máu thịt thân yêu:
Mười lăm năm mỗi ngày thêm
Quê hương mây phủ, trắng thềm ca dao
Mẹ chờ nước mắt chao chao
Cha mong, thất vọng đã vào huyệt sâu
Và cứ thế, con người phải dấn bước theo bóng thời gian; đi về phía trước, nhìn lại phía sau, từng đường nét đậm nhạt, quê hương mờ khuất, cuối trời mây:
Đường đi -- một bước -- dặm dài
Quê hương -- nhìn lại -- ca ngoài chân mây!
thơ là nguồn tái tạo hy vọng, phác họa ước mơ, cứu rỗi lỗi lầm -- nhưng Thơ cũng gieo vào tâm trạng con người ảo giác của quá khứ, âm vọng khô khốc, bẽ bàng . Dù đang thênh thang dưới vòm trời tự do, dĩ vãng khắc nghiệt, vẫn bám theo ám ảnh con người. Tiếng kẻng răn đe thôi thúc một xã hội rập khuôn theo hệ thống trại tù, trại lính một thời chưa phai nhạt trong tâm trí; khiến nhà thơ băn khoăn [về] tình chung, riêng, nỗi thắc mắc, niềm u hoài, nỗi nghi hoặc, sự cô đơn :
Tình riêng -- con cá lặng lờ
Tình chung -- con nhện giăng tơ ... một mình!
Còn gì để gọi là tin
Quê hương -- tiếng kẻng cầm canh, chắc còn?
NỬA ĐÊM TRONG VƯỜN RIÊNG MỘT MÌNH
Ký ức nhà thơ lại hằn lên nỗi nhớ tứng con đường thân thuộc của thủ đô miền Nam: [đường] Công lý, Lê Lợi của Sài gòn. Quên sao được những tất tả, lận đận với kế sinh nhai giữa buổi giao thời, nhiễu nhương, bất ổn ấy -- ngồi bán sách 'xon' lề đường [cho] qua ngày, đoạn tháng giữa Sàigòn đổi màu, đổi chủ:
Sàigòn
Công lý băng ngang
Lê Lợi xẻ dọc những hàng sách 'xon'
Nhớ hoài một thuở kiếm cơm
Ngồi bên đống sách, nhai sớn gáy da.
với quê hương hôm nay, quê hương hoài niệm, với Sàigòn , biết bao nỗi nhớ thương -- Huệ Thu đã tìm quê hương trên đất Mỹ, giữa dòng hiện thực mà lui vào siêu thực, mộng mị. Lời độc thoại chất nặng ưu tư, ẩn ức :
Sàigòn
ôi nhớ, ôi thương
Sao đây cũng nắng, đâu đường lá me
Sàigòn nỡ bỏ ra đi
mưới năm chưa có buổi về là sao ?
Sàigòn
ai đến với tôi
ru cho nghe với những lời ca dao
đèn xanh, đèn đỏ xôn xao
ở đây nước Mỹ, chỗ nào quê hương?
SAIGON ƠI!
thơ Huệ Thu; tình và cảnh đều mang ấn tượng. Một bông hoa, một lá cỏ, một cành cây, gió nắng, sương mưa, thiên nhiên, vạn vật ... đều được tác giả gửi gắm nhiều tình ý, âm sắc, đầy cảm xúc :
Tôi từ Lũng nắng lên đây
ngắm sương vùng Vịnh, ngắm cây bạc đầu
Thấy mình như ở đời sau
hồn bay lãng đãng chỗ nào vu vơ
...
Sương mù ...ơi sương mông mênh
xe qua Gold' Gate tôi chìm trong sương
Sương mờ. Đèn mờ. Xe nương
tưởng đâu ánh mắt ai buồn dõi theo.
SƯƠNG MÙ Ở SAN FRANCISCO
tâm trạng của kẻ điạ phương khắc khoải, trăn trở đều khắp trong thơ Huệ Thu. Không chỉ tình chung sông núi; mà, ngay cả tình riêng thi sĩ. Tình yêu Huệ Thu, mối tình Thơ nặng khối đá tảng; mà, thanh thoát vút cao, nhẹ như tơ trời, ảo mờ hiện hữu. Giữa cơn lốc đôi khi nghiệt ngã của tình yêu, mịt mờ ngày tới; con người đồng điệu thi ca, không nản lòng , sờn chí ; vẫn tin đối tượng của con tim:
"Tôi còn yêu!/ Dẫu trong tương lai mù mịt./ Bởi tình anh là ánh sáng nhiệm màu".
niềm tin ấy lấp lánh nhân sinh quan nhà thơ nữ này: càng thêm yêu cuộc sống; và, cuộc sống thất đáng yêu:
Khi xưa, của những người hiền
khi nay,của những người quên chuyện đời
Khi nao trong cõi con người
đời cay đắng mấy, nụ cười vẫn thơm .
Huệ Thu có nhiều câu thơ truyền động: nhiều câu xứng đáng là những câu thơ tuyệt cú của chị. Thơ Huệ Thu phong phú ngôn từ, ý tưởng gợi cảm. Âm điệu Lục bát mang nét đẹp Nguyễn Du. Tập Tứ tuyệt Huệ Thu với 118 bài, là 118 bông hoa đẹp hài hòa thanh sắc;đan kết giữa ý và từ. Lục bát Tứ tuyệt là cái rất riêng của Huệ Thu, một Huệ Thu tinh tế, từng cảm xúc nỗi đau [của] thế sự,[của] tình yêu; và [của] thân phận.
[]
trÍch thơ huệ thu
TÓC KỶ NIỆM
Những sợi tóc một thời xưa còn sót
dài làm sao ngày tháng tuổi xuân tôi!
sáng hôm nay giở lưu bút một thời
bất chợt thấy tóc tôi rơi hồi nhỏ
Cái màu đen của gỗ mun còn đó
khi lớn lên ... ai cứ bảo huyền mơ
rồi người ta ... làm tặng những bài thơ
tôi giấu mẹ -- bây giờ còn giấu mẹ!
Chuyện tình yêu có một ngày đem kể
chắc là buồn, buồn lắm , kể, nên chăng?
nghĩ không nên! bởi đã muốn ăn năn
sao mình sống đến tuổi này chi nhỉ!
Gọi Quê hương. gọi hoài trên đất Mỹ
Việtnam ơi ! Đà lạt của tôi ơi!
tôi cầm lên sợi tóc để vào môi
tôi không cắn cho tóc rơi từng khúc
Tôi phân vân giữa ngọt ngào và hạnh phúc
giữa niềm đau nỗi nhục đã từ lâu ...
tôi đọc hoài tác phẩm của Nguyễn Du
và tôi hiểu chữ 'tân thanh' rất đẹp!
huệ thu
---
* trong 10 bài thơ được trích, ở đây chỉ in 1.
-- và , chỉ in hoa 1 chữ , ở đầu mỗi đoạn thơ. (Bt)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét