từ một bản luận văn : vị trí của kẻ bên lề: thực hành THƠ nhóm MỞ MIỆNG ... bài: phạm xuân nguyên

             từ bản luận văn  thạc sĩ nữ văn sĩ Nhã  Thuyên :
           VỊ TRÍ  CỦA  KẺ BÊN LỀ :  
          THỰC HÀNH THƠ  CỦA NHÓM MỞ MIỆNG TỪ GÓC NHÌN VĂN HÓA 
         
           
                                                

Lời dẫn .-

     Phạm xuân  Nguyên , hiện chủ tịch Hội nhà văn Hànội, chuyên viết điểm sách , có cái nhìn độc lâp tự do  trong văn hóa văn nghệ.  . Anh đã từng có bài điểm sách đầu tiên về 4 cuốn truyện  tái bản  của  Dương nghiễm Mậu , một  tác giả miền Nam trước 1975 ,  bị đám  phê  bình thái giám  ( chữ Nguyễn Khôi )  đánh đòn hội đồng tơi tả .  Và bây giờ, đứng trước một  bản luận  văn   thạc sĩ ' Vị trí một kẻ bên lề; thực hành THƠ  của nhóm Mở Miệng  từ góc nhìn văn hóa' , anh lên tiếng bênh vực người viết luận án bị  áp lục tự xin  thôi  dạy,  còn  người hướng dẫn Pgs / Ts Nguyễn thị Bình   ( senoir researcher)  thôi giữ chức trưởng bô môn  - bài  viết mới nhất đăng trên  tờ  Pháp luật tp HCM ngày 28 - 7- 2013.

ĐƯỜNG BÁ BỔN
SAIGON  JULY, 30, 2013.

                                                 từ một bản luận văn 
                                                    bài viết  : phạm xuân nguyên
                                                      BÁO  PHÁP LUẬT TP HCM  28-7- 2013 


     Tác giả  luận văn là Đỗ thị Thoan còn được biết đến trong văn giới với bút danh Nhã Thuyên.  Người  nghiên cứu này còn trẻ ( s. 1986 -     )  đề tài  lại về một hiện tượng của văn học đương đại  rất mới mẻ  nhưng đã được bộ  môn Lý luận văn học của khoa Ngữ văn đại học Sư phạm Hànội chấp nhận cho làm.   Luận văn đã hoàn thành, đã được hội đồng chấm cho DIỂM 10  cách đây 3 năm ( 2010 ) .

    Bây giờ  một làn sóng phê phán  bản luận văn đang được dấy lên  bằng những bải viết chỉ trích người làm, người hướng dẫn, người chấm và cả cơ quan chủ quản  trong việc này.  Giọng điệu các bài viết rất gay gắt, phẫn nộ, đòi xử lý trách nhiệm của tất cả những ai có dính líu đến bản luận văn.  Và thông tin nghe được cho biết Nhã Thuyên đã bị chấm dứt hợp dồng giảng dạy ở khoa Văn đại học Sư phạm Hànội - giáo viên hướng dẫn cô cũng bị thôi  chức trưởng bộ môn  và bản luận văn sẽ bị đưa ra phanh phui , mổ xẻ. 

    Để sang một  bên nội dung các bài viết phê phán bản luận văn của Nhã Thuyên đúng, sai thế nào, ta hãy xét sự việc dưới góc nhìn pháp luật.   Khoa Ngữ văn đại học Sư phạm Hànội là một cơ sở đào tạo sau đại học có pháp quy.  Các học viên cao học, nghiên cứu sinh muốn được đào tạo tại đây phải trải qua các kỳ thi tuyển.  Đề tài của họ đã được thẩm định.   Người hướng dẫn được phân công và hội đồng chấm luận văn được thành lập đều phải theo đúng quy trình của bộ Giáo dục & đào tạo ban hành và phải được cấp trên quyết định.  Cuộc chấm luận văn được tiến hành theo đúng các thủ tục quy định.   Biên bản cuộc chấm cũng như các phát biểu của thành viên hội đồng, các điểm số đều được lưu lại  hổ  sơ khoa học của khoa.  Nghĩa là  quá trình làm luận văn, chấm luận văn, bậc thạc sĩ cũng như bậc tiến sĩ đều được tiến hành và giám sát bằng một quy trình đã được chuẩn hóa về pháp quy của cơ quan quản lý nhà nước và lĩnh vực giáo dục và đào tạo.

    Do đó, khi có  yêu cầu được xét lại bản luận văn thì đòi hỏi đầu tiên: phải tuân thủ đúng quy trình đã có.  Bộ hoặc trưởng khoa phải có quyết định  thành lập một hội đồng chấm lại luận văn, hoặc giả, hội đồng phúc tra luận văn.  Hai hội đồng cũ và mới phải được đối thoại, tranh luận với nhau trên cơ sở khoa học.  Kết luận  của hội đồng cũ và mới phải được coi trọng ngang nhau trên bàn của cấp ra quyết định cuối cùng.   Bản thân người làm luận văn là chủ thể chính của văn bản bị đưa ra mổ xẻ, phê phán, phải được quyền có tiếng nói trình bày, bảo vệ và phản biện công trình khoa học dưới dạng luận văn của mình.  Các ý kiến trên dư luận chỉ là thông tin bên ngoài, không thể coi là chứng cứ khoa học, cũng không thể coi là chứng cứ khoa học, càng không thể coi là áp lực số đông làm ảnh hưởng, thậm chí xuyên tạc bản chất khoa học của vấn đề.   Trong khóa họp, tiếng nói của nhà khoa hoặc phải được coi trọng và đề cao.  Hiện tại việc xử lý Nhã Thuyên  và giáo viên hướng dẫn cô đã là sai quy trình pháp luật và  quy trình khoa học. Hội đồng  thẩm định lại luận văn chưa có, cuộc họp xét lại luận văn chưa diễn ra, bản luận văn chưa được xem xét lại,  người làm và người chấm luận văn chưa được tranh luận lại, thế thì lý do nào để cắt hợp đồng giảng dạy của Nhã Thuyên và cất chức của người hướng dẫn khoa học bản luận văn đó. 

   Không ai có tội trước tòa án trước khi bị tòa kết tội.  Nguyên lý cơ bản đã áp dụng trong trường hợp này là : 

     Bản luận văn  VỊ TRÍ CỦA KẺ BÊN LỀ : THỰC HÀNH THƠ CỦA NHÓM MỞ MIỆNG TỪ  GÓC NHÌN VĂN HÓA   vá tác giả của nó, người hướng dẫn làm nó vì hội đồng chấm nó chưa thể bị quy kết tội phạm gi, khi chưa có một định giá khách quan, khoa học  từ một hội đồng thẩm định bao  gồm các chuyên gia của ngành.  Bởi vì  đây  là một đề tài khoa học. một luận văn khoa học - nên chỉ chịu sự giám sát về mặt khoa học, một luận văn khoa học, nên chỉ chịu sự giám định về mặt khoa học, nhất là khoa học văn học đòi hỏi rất tôn trọng sự tinh tường và tử tế. []

   phạm xuân nguyên

----
*  1)  Nhóm  Mở Miệng  gồm 4 tác giả ban đầu ;  Khúc Duy, Bùi Chát, Lý Đợi và Nguyễn Quân.  ( nay chỉ còn Bùi Chát & Lý Đợi )   Tập đầu Mở Miệng đánh máy rồi cho COPY thành một số bản , với số lượng ít  mang tên  Nxb Giấy vụn.

           tự  bạch   :  ' thơ dơ , rác rưởi, nghĩa địa, ngôn ngữ thô tục, bẩn thỉu, lập dị  [ hình như ] nghệ thuật thơ [  mới bắt đầu cảm thấy như bị  ] bế tắc. "
        dùng thủ pháp  giễu nhại để vu cáo  , xuyên tạc, bôi nhọ nhằm hạ bệ các thần tượng,  danh nhân, bôi bẩn,  phủ nhận giá trị văn hóa đã có  , xúc phạm  giải thiêng  lãnh tụ, danh nhân văn hóa  v.v

       Lý Đợi tự bạch  :

     '   Mở Miệng được hình thành bởi  ý tưởng Bùi Chát ( gốc di cư Hố Nai - BT )  lấy từ Thánh kinh' khởi thủy là LỜI ...' vào cuối 2000  - xuất hiện chính thức năm 2001 : 
        -  phản đối vấn đề kiểm duyệt và cấp phép xuất bản.
        - muốn bình thường hóa việc tự do  ngôn luận, tự do sáng tác, và xuất bản.
       -  lúc đầu còn viết tay  sau mới đánh máy vi tính.' 
       -  xuất bản  tập thơ  ' Bài thơ  một vần / One rythme Poems '.  

       2)   Bùi Chát nhận ' Giải thưởng Tự Do Xuất Bản năm  2011'   được mời sang    nam Mỹ  , đọc diễn từ ( rất ngắn )  tại sảnh đường Jorge Luis Borges tại Buenos Aires vào  chiều ngày 25- 4- 2011:

    ' ...ở một nơi mà tự do chỉ có thể tồn tại trong những hành vi tùy tiện của chính quyền thì những cố gắng cho sự hiện diện của công lí và tình người dường như là vô nghĩa, và để hành động cho những điều tưởng như viển vông này chúng tôi chọn xuất bản (...)    Sách có thể biến thế giới  thành tự do, chính vì thế chúng tôi tin tưởng rằng tự do sẽ đến trước hết đối với những người làm sách, những người đọc sách và những người bàn luận về những điều mà sách mang lại...'  .

       - Bùi Chát được giải thưởng tự do xuất bản - phần lớn  dựa  vào bản luận văn '  Vị tri của kẻ bên lề: thực hiện thơ của nhóm'  Mở Miệng' từ góc nhìn văn hóa ' của  Đỗ thị Thoan - được giới báo chí, truyền thôn quốc tế  biết đến.  

       - giải thưởng Tự Do Xuất Bản  trao cho người trúng giải  $ 50.000  ( Mỹ kim ).

- 3)   tiến sĩ Vũ thị Phương Anh trả lời  cuộc phỏng vấn biên tập viên ML   -  có đoạn :

    "... đây là những người viết theo khuynh hướng HẬU HIỆN ĐẠI thì nó có giá trị.   HẬU HIỆN ĐẠI mà lại bị đánh giá ư ?  Tôi không hiểu là  họ muốn gì ? (   ám chỉ bài viết  Chu Giang-Nguyễn văn Lưu  lên án  bản luận văn thạc sĩ Dỗ thị Thoan và đòi đưa ra ở  một hội đồng  khác để phủ  nhận. Ts Anh gọi  Chu Giang và 2, 3 ông kia là' cha đạo thời trung cổ đang sống ở thời cách mạng này')

        HẬU HIỄN ĐẠI  như  tôi ( ts  Anh)  hiểu một cách đơn giản, nhất là không hài lòng với cái hiện đại hay hiện trạng- không hài lòng ở chỗ như thế này:   bình thường không có gì là hoàn hảo cả.  Vậy thì những người HẬU HIỆN ĐẠI  tạm gọi là nổi loạn, tức là họ không hài lòng. kể cả việc gì có đúng tới 80% mà những người sắc sảo nhìn ra được cái sơ hở của hệ thống đó.  Đó là phản ứng đối với sự nhàm chán, nói chung là  NGÁN SỰ THIẾU SÁNG TẠO hay là có   những sai sót   mà sửa chữa. (...) 

      Từ tinh thần đó họ có thể có những  từ gây SHOCK  hay GIẢI THIÊNG THÔ TỤC... 
Từ' giải thiêng' tôi cho là cái nghĩa của nó rất là SHOCK.  Nó bình thường hóa những cái trước kia mình thần thánh hóa.  thần thánh hóa đây không phải là cụ thể là con người VỪA THẦN THÁNH HÓA MỘT CÁCH LÀM, MỘT Ý NGHĨ  -  Thiêng ở đây có nghĩa là coi nó hoàn hảo rồi.  GIẢI THIÊNG tức là nói nó chưa hoàn hảo, vậy thôi . ( ...)   

       Trong đoạn văn của Đỗ thị Thoan có nhắc đến nhóm MỞ MIỆNG,  nhóm này có nhắc đến Hồ chủ tịch . Và trong bài của Chu Giang [ thì ] câu chuyện đó coi như một tội trọng.  Ông [ ta ]  nói những hình tượng như Nguyễn Du, Hồ chủ tịch thì không thể nói tới GIẢI THIÊNG 
được ?  Điều đó coi như là tuyệt đối thiêng liêng, đời đời chắc là như vậy. 

       Tôi nghĩ đó là một thái độ rất trẻ con [ của  ông Chu Giang ].

    Bây giờ thật ra  là CHÚA TRỜI  mà tôi là người theo đạo Cộng giáo [ La Mã ]  thì cũng sẽ thiêng liêng, nhưng không phải là mình trông thấy ảnh tượng rồi mình rối rít lên, quì lạy xì xụp.  Không có như vậy đối với con người của thế kỷ XXI.   GIẢI THIÊNG theo tôi nghĩ,  nó hiền lành, chứ không đến nỗi phải  qui chụp vào đó.  Nó rất  nhiều ý nghĩa. Tôi nghĩ là họ ấu trĩ . 
[ Thế ]  thôi !  ...

    ... Theo phán đoán của tôi có lẽ Chu Giang là một người phát biểu; nhưng sau  đó lại có  một chùm các bài viết khác có những người bị tác động khác.  Tôi nghĩ cả 2   điều POSSIBILITY 
 [ đều có ] khả năng.  Nhưng tôi cũng nghĩ là,  có lẽ đa số,   chỉ vì ấu trĩ thì đúng hơn.  Ấu trĩ  và không tự mình quan sát , ... mà thấy bài đầu tiên của Chu Giang với lời lẽ nặng nề, khiến cho những người dễ dãi khi nghe như vậy liền nghĩ :

       " Đúng rồi, những cái đó là THIÊNG LIÊNG,   là TABOO  !  " 

        vì vậy, ai dám đụng tới thì nhảy chồm chồm lên bảo vệ, không [ cần  suy nghĩ ] . 
Tôi cũng không loại những  tin tức từ bên trong cho rằng :   

      "... hay là lợi dụng điều đó mà đấu đá lẫn nhau  ...*

---
*  tiến sĩ Vũ thị Phương Anh trình luận án tại  đại học La Trobe University ( Australia)  về ngành Giáo dục.  Giảng viên và nghiên cứu giáo dục, hiện  là phó giám đốc Trung tâm bồi dưỡng và Hỗ trợ chất lượng giáo dục, Hiệp hội các trường đại học ngoài công lập .
   (  Chú thích : Btv MẶC LÂM,  đài RFA ) 
   

 4)   -  báo Quân đội nhân dân  xuất bản ngày 7- 7- 2013 ,  phê phán :  

     "...  Rõ ràng đây là một bản luận văn trá hình ( của Đổ thị Thoan - BT)  mang nội dung chính trị phản động.  Nó trá hình  ở chỗ mượn cụm từ ' góc nhìn văn hóa để khảo sát hiện trạng văn học '; nhưng thực chất để cổ xúy cho một' thực hành thơ bên lề'  là có tư tưởng chống đối cái trung tâm, cái chính thống, chống lại đinh hướng, chống lại thiên chức phụng sự Tổ quốc,  phụng  sự nhân dân của văn học và nhà văn ...'

 ( BT chú thích )