k. wojitila dạy ' lén viết văn ' / thế phong

                              karol wojitila dạy lén viết văn 
                                                   truyện : thế phong

    Sau sáu năm  sang  Huê Kỳ , Thủy trở về thăm chị, cháu còn ở quê nhà : tiện thể, ăn một cái tết quê hương.   Buổi sáng ở phi trường  Tân sơn nhất  thật đẹp.  Trời không nắng, gió se lạnh, nắng gián đoạn; không khí hơi ẩm thấp như mùa thu Hànội ( mặc dầu chưa một lần nàng biết Hànội, nhưng đọc qua sách vở và nghe chồng kể ).   Thủy   như nhớ lại hết khoảng dĩ vãng biến động.   Đinh Bù Loong, tên  người khách của vũ trường Tự Do; của tay anh  dài ôm đầu nàng lọt thỏm qua những đêm lạnh ở Đà Lạt, đến những buổi khiêu vũ cuồng nhiệt ở Night Club, Tulipe.  Mỏ vàng ở Phi- Nôm  cũng chỉ là bọt bèo, và nàng nhớ lại T3 nhìn lán trại trơ khấc đất đỏ ba-dan đào lên cao như núi, chẳng gặp quí kim - anh ta nói một cách văn chương với Đinh : 

    - Ông ạ, chúng ta là nhân vật của nhà văn Rumani di cư sang Pháp, học và viết được tiếng pháp; đi lượm bọt bèo trong tác phẩm Le Pêcheur d' Éponge.*   Chỉ khác  là bọt bèo chúng ta ở trên đồi Phi-Nôm, chứ không ở dưới biển như của tác giả.
------
*  Panait Istrati .

    Và Thủy đành trở về Sài Gòn  với đứa con trai mụ mẫm trên tay.   Người lên đón nàng là T6 và Tối văn Sáng.   Bây giờ nàng có  ba trai một gái với chồng.  Bỗng nhiên  nàng nhớ lền nàng sinh con gái, khi vợ chồng Tối văn Sáng vào thăm, anh ta ngượng với Thủy - bởi anh ta cho rằng không bao giờ T6 có thể tạo cho vợ mình sinh con gái.   Sáng nói đùa khi bế bé trên tay " xem  con gái này có giống bố nhiều không nào ?". 

    Anh ta nói vậy , như là những đám mây trôi, khí huyết lai tạo con gái nàng; cứ như là không phải của T6.

    Trong đám người đón lố nhố ở sân bay, có nhiều người cầm một chiếc bảng giấy.  Bảng giấy này có hàng chữ Welcome Mrs T.M. Johnson, bảng kia có chữ Chào đón: ông Chủ Houi Sang - nàng chưa thấy bảng giấy nào mang tên Welcome Thủy, như cháu nàng cho biết, cứ nhìn thấy tấm bảng này  này là chính cháu ra đón dì đấy.   Dì và cháu chỉ xa mấy năm thôi, cũng còn sợ chưa nhận nổi ra nhau.
    - Cô Thủy, cháu đây.
    - Sao không thấy bảng ...?
    - Có chứ, cháu úp lại, thử xem  dì và cháu có nhận được nhau không ?
    - Thế sao tao là dì mày, mày lại gọi bằng cô ?
   - Gọi chung chung ấy mà.  Nghe tiếng cô âu yếm hơn, dễ nghe hơn dì ạ.

   Trên đường từ sân bay về nhà, Thủy nghĩ đến T3, gia đình anh còn ở lại đây sau 30 tháng  4.    Gia đình anh chắc hẳn vất vả nhiều, nhất là 15 năm đầu; sự chịu đựng ở mỗi con người, mỗi gia đình phải tằng lên đền trăm lần chịu khổ mới sống được với thời đại đổi thay .   Nhưng là  cái số phận chung, nên không ai so bì, tị nạnh.  Thủy nghĩ tới Đinh, giờ này anh cũng còn ở lại quê hương, vợ con anh sang Mỹ từ lâu; trước ngày xảy ra biến cố.  Thủy nhớ lần gặp Đào  ở  Bolsa.  Đào đi với đứa con gái  lai thật xinh đẹp, gặp Thủy, chào thật cung kính, quí mến; khiến nàng cảm động.   Đào hỏi thăm T3, hỏi thăm có  biết tin gì về bố nàng đi học tập - nàng vẫn gửi tiếp viện về nhưng không rõ người đi thăm có đem quà đi và  bố náng có  nhận được không ?   Thủy lắc đầu, cho biết chỉ gặp T3; cũng rất là đôi khi; hàng năm, vào dịp tết ta, T3 chở vợ lên chợ ông Tạ mua lá nấu bánh chưng, gửi xe gắn máy ở quán nhà nàng.   Ở lại quê nhà, còn Tối văn Sáng, luật sư Dương Cự, gọi vậy cho đỡ nhớ - bây giờ Cự sống  bằng nghề dạy học tư cho qua ngày.  Vợ Cự đi làm, con cái sống ở Pháp.  Cự còn khá giả, sung túc hơn T3, cả gia đình chẳng có ai ở nước ngoài để chờ chi viện.  Nhớ có lần T1 nói với chồng nàng :
   - Thằng ấy sống với Việt Cộng là phải lắm.  tài năng của nó được dùng  rát đúng chỗ, làm lơ xe cho Ho Chi Minh Bus Company , như một tờ báo lá cải nào ở Pháp loan tin cách đây cả mười mấy năm.  Cho thằng T3  sáng mắt ra , nó khổ,  tao không xót, chỉ xót cho vợ con nó thôi.  Tao nhớ những ngày cận 30 tháng 4, nó sang nhà tao đòi vay 50 USD.  Nó bảo gia  đình hiện chỉ  còn khoảng  50.000 đồng tiền việt, ra đi dọc đường, lấy tiền đâu mua bánh mì cho  5 con còn nhỏ.  Lúc đấu tao có hứa thật, thật ra lòng tao nghĩ, không mấy ưa bản mặt nó, nhất là  giai đoạn sau này.  Nó không biết điều này, nên 3, 4 lần tự vác mặt tới mượn tiền đô, tao đều lánh mặt.  

     Thủy biết luật sư T1 rất không ưa T3 văn sĩ, nhất là thời gian  các anh ấy cùng sống ở Vũng Tàu , gồm: chồng nàng ( T6), nhạc sĩ Dương hồng Duyệt, Tối văn Sáng, luật sư T1, Dương Cự, San trố 
( mắt ốc nhồi ) , T3 và vợ v.v. ... sống ở Trung tâm xây dựng nông thôn .   Nơi này chấp nhận những giảng viên  chính trị, dạy khóa sinh áo đen, còn giúp họ thoát được gọi nhập ngũ, động viên .  Dương Cự và T3 làm tờ nội san Biệt chính ; San trố, T6 phụ tá huấn  luyện cho chỉ huy trưởng trung tâm Biệt chính Lê xuân Mai.  Mai ,  đại úy Việtnam Cộng hòa,   chỉ huy 3 trại  Cát Lở, Phù đổng & Chí Linh. 

    T3  về Sài Gòn ít lâu sau, cho in  bút ký Tôi đi dân vệ Mỹ / Đinh Bạch Dân  (  Saigon 1967) , trước đó đã cho đăng tải trên tờ nhật báo   Sống /  Chu Tử chủ nhiệm,  tạo một dư luận thật ồn ào , cứ chiều  chiều, một  quân nhân tới tòa báo mua 2 tờ báo để tướng Nguyễn đức Thắng,  sếp  bộ  Bình định nông thôn  đọc.   Nhiều bạn bè cũ của T3 cũng rất bất bình, có lần ở Bolsa, Lê xuân Mai gặp T6,  ta thán,  trách cứ :

    "... mấy chục năm rồi, tôi cũng không quên được vụ anh giới thiệu thằng cha văn sĩ ( tên là gì
ấy  nhỉ ?) ra Trung tâm làm báo, rồi hắn ta về viết báo, in sách, dịch ra tiếng anh The Ordeal of the American Militiaman *  khiến tôi bị loại khỏi CIA.   Tôi chẳng giấu anh làm gì, mà bây giờ có giấu cũng vô ích, sách của Neil Sheehan **  tố giác tôi là nhân viên CIA từ thập niên  50. Chung qui cũng chỉ tại thằng bạn anh  giới  thiệu   quậy quá, nên tôi mới ra nông nỗi này.  Hôm gặp luật sư  Thiệp
( T1) , anh ta cũng phàn nàn về tên văn sĩ ấy, cho biết hiện tại hắn đang làm lơ xe đập thùng hẳn hoi ở Sài Gòn.   Tôi nghe xong, mìm cười, thấy cũng phải, đáng đời hắn !  Khi  gặp hắn mang quân phục  Không quân   bay lên Pleiku cùng một hoa tiêu   ở sân bay Cù Hanh .. tôi quay mặt đi như không muốn nhìn thấy bản mặt tên phản thấy hại bạn , ăn cháo đá bát  ! 
-----
*     bản  in lần thứ nhất :   I was an American militiaman,  translated by Đàm xuân  Cận. (  Dai Nam Van Hien Books, Saigon 1969) , sau tái bản  đổi tửa The Ordeal of the American Militiaman / The Phong .
**   A  BRIGHT SHINING LIE  / NEIL SHEEHAN ( 1936 -    ) giài Pultizer 1989, nói vể cuộc đời trung tá John Paul Vann + cuộc chiến tranh Việtnam. Bản dịch tiếng việt Sự nói dối hào nhoáng -  Nxb Tp. HCM xuất bản  lần đấu, sau Nxb Công an nhân dân  2009.

   Lấn ấy , Thủy  phải đỡ lời bênh  vực T3 - nhưng có chồng nàng và bác Mai đều không đồng tình.  Chỉ  Thủy hiểu rõ T3, anh ta trực tính, không dễ dàng dùng tiền bạc, lương hướng, mối lợi làm thay đổi  chí hướng anh ta .  Không phải dễ mua chuộc, anh ta từng tâm sự với Thủy:  "  nếu quí vị mua   được  tôi, quá muộn - vì sao vậy, bới trước đó đã có nhiều người mặc cả, nếu tôi bán tôi, bây giờ làm gì còn cơ hội cho quí vị ra giá mua tôi ở bây giờ ".    - Anh ta phóng khoáng, tài hoa, độc lập suy nghĩ, lãng tử tình ái -   đúng như  T2  nhận định.

    T2 hiện  rất khá giả, con trai đầu lòng của Thủy, do chồng nàng đặt  là tên thật  T2-   T6 muốn con mình  sau  này  sẽ sung sướng như Tuân, giáo sư  anh ngữ tại đại học Sài Gòn , mã danh T2 -  do T3 đặt làm nhân vật truyện trong truyện THỦY & T6.* -  Chủ  nhà xuất bản, T2 vừa xuất bản mấy ca khúc nhạc sĩ Cung Tiến, thơ Mai Thảo, và nhiều  tác phẩm  nổi tiếng nhiều tác giả khác.  Chồng nàng gửi theo ít quà cho T3,  T6  bảo vợ :

      "... em đến  gặp anh ấy, chắc vẫn ở địa chủ cũ trước khi ta rới nước  - tặng anh ta ít quà; 1 hộp thuốc píp Half & Half to đùng, 1 thắt lưng da Levi's  chính  hiệu , một lố bút Papermate Huê Kỳ, một hộp Salonpas và cuốn thơ Mai Thảo .  Em cũng nên kể cho anh ta nghe chuyện, thình thoảng chúng ta gặp anh Cao thế Dung.   Anh bạn tiến sĩ kinh tế của chúng ta  là tiến sĩ thật, chứ không phải tiến sĩ  rởm, như dược sĩ Lê trọng Văn tả chân dung anh ấy trong  sách  Những con thò lò chính trị.
----- 
*     THỦY& T6 / THẾ PHONG  ( Đại Nam văn hiến , Saigon 1968)
  
    Thủy căn vặn lại:
  " ...anh bênh anh Dung như bênh cho bản thân, vậy không phải anh Dung là cha nuôi thằng Tam chúng ta hay sao ?"
   " Không hoàn toàn vậy, em có nhớ T3 , lúc giận, chỉ vào mặt anh Dung, nói như tát nước vào mặt anh Dung nói như tát nước vào mặt, định dạng cho anh Dung chỉ có thể đóng kịch, nhất là nếu đóng vai ông thượng tọa có tên Thích tâm Châu.  Bởi T3 cho anh Dung có khuôn mặt chữ điền, nhị bề rấu quai nón viền vòng đai miệng.  Nhưng em thấy không ?  T3 nhận định rất sai lầm về anh Dung.  Ông bố nuôi thằng Tam  nhà chúng ta không những là nhân vật làm chính trị sáng giá, còn là một nhà văn viết rất nhiều tác phẩm dầy cộm, bán đắt tiền, nên có kẻ ghét cay ghét đằng, thuê côn đồ lia súng ám hại - nhưng anh Dung chỉ bị thương nhẹ ở bả vai . Nhưng điều mất mát ở anh Dung không còn là nhà thơ, tác giả Khúc ca nhược tiểu  * mà T3  đã xuất bản dạo nao . Vì , nước  Mỹ thực dụng , giết chết thi ca là rất đúng."
------
* Khúc ca nhược tiểu / thơ Cao thế Dung, Đại Nam văn hiến, Saigon 1961. 

    Cháu của Thủy gọi bàng dì hỏi :
   - Dì thấy Sài Gòn bây giờ tráng lệ không ?   Hơn xưa là chắc cứu, rất nhiều nhà cao tầng chọc trời mấy chục tầng, chẳng kém New York, Washington D.C.  mấy

   Khi xe băng qua  con đường Lê văn Sĩ ( Truông minh Ký xưa )  , Thủy nhìn vào ngõ cũ từng ở váo thời kỳ làm ở vũ trường,.  Đinh đưa đón, nàng bùi ngùi, nhớ lại, tự nhủ mình : " thế nào cũng phải đi Đà Lạt chơi mấy ngày mới được ! ".

    Thủy quyết định   ghi danh vào một tour tổ chức đi Nha Trang + Đà Lạt 5 ngày.  Hoa,  chị nàng giải thích, đi một mình không những tốn tiền khẳm, lại không vui .   Việt kiều về đây, ngay cả người trong thành phố cũng thường đi du lịch ngắn ngày, qua các tours tổ chức.   Họ có xe  đưa đón, đăng ký khách sạn,  ăn uống, ngủ nghê, có xe đưa đi thăm danh lam thắng cảnh- nếu đi Nha Trang lại được thăm đảo Yến,tắm  biển, rồi lên rừng leo núi, cũng là thử sức khỏe còn dẻo dai không, dùng thức ăn đặc sản lạ miệng.   Chị Hoa còn cho Thủy  biết khi lên Đà Lạt, Thủy cũng có thể báo cho ban điều hành, nàng tách đoàn đi chơi 1 mính, chiều trở về khách sạn, rất thoải mái.   Thủy rất ưng ý, nhưng nàng tiếc là chưa gặp được T3.   Gia đình báo tin, anh đi  nằm bệnh viện, từ 2 tuần nay, chờ đợi nội soi tuyến tiền liệt.  Thủy quyết định trước khi đi Đà Lạt , đến thăm T3.  Thủy vẫn thích mặc com-lê đen khi xưa ưa thích; nhưng bây giờ sang Huê Kỳ, ngoài ăn theo thuở, ở theo thì; nàng  vận bộ com-lê nhưng màu vẫn là màu đen.   Đẩy cửa vào phòng T3 nằm,Thủy chưa kịp hỏi, T3 đã kêu to:
     - Bà Thủy mới về sao ?
    - Lại thăm ông, đem quà anh ấy gửi.  Biết ông đi nằm bệnh viện, tôi tới ngay đây.
.
   ( Bệnh viện Bình Dân xưa kia chỉ là  một khi đất trống, nhờ người đi mua đất, dựng nền là bác sĩ Phạm biểu Tâm.  Sau 1075, ông còn ở lại quê nhà, tuy là bác sĩ tài danh, nhưng không còn được giao nhiệm vụ, sống không mấy thoải mái  , ít lâu ông sang Hoa Kỳ định cư.   Gặp T6, bác sĩ kể chuyện, Thủy mới biết  vậy.  Nây giờ bác sĩ quá già  và lẫn rồi  gặp bạn bè chưa dễ nhận ra, trí nhớ thần sầu của bác sĩ tài danh khi xưa, đã bị tuổi già đào thải ).

    - Anh ấy không cùng về với bà sao  ?
    - Anh ấy bận, dầu rằng rất nhớ quê nhà.  Có thể, sang năm chúng tôi lại về Việtnam lần nữa.  Bệnh tình của ông ra sao rồi ?
    -  Bí tiểu và chờ nội soi .
    - Tôi có nghe chị nói vậy.  Tôi không thể nghĩ gặp anh ở bệnh viện , bởi lẽ ...
    - Khỏe như vâm chứ gì ?  Càng khỏe càng dễ vào gặp thấy thuốc đấy bà ạ.
   - Anh có nhớ cô Đào không ? 
    - Đào nào ?
    - Đào ở Đà lạt, con nhà văn Đinh Bù Loong, chứ Đào nào ?
    - Cũng không dễ quên kỷ niệm đi uống cà-phê với cô ấy ở Đà Lạt.
    - Cô ấy đi với con gái rất xinh, gặp tôi ở Bolsa.  Hỏi thăm anh  thật  đằm thắm .  Và cô ấy cho biết, tuy không biết tin tức anh, nhưng cô ấy  gặp anh trong một cuốn sách mới in ở bển.
    
     T3 trầm ngâm , Thủy tưởng chừng anh ta nhớ đến mối tình sớm nở chiều tàn với Đào ở Đà Lạt.  Nhưng không, anh nhớ đến bọn lái sách Mỹ gốc Việt  ở bên ấy  in sách của anh vô tội vạ, không trả tiền bản quyền, không cho sách tặng mà lại ..
    - Mà lại gì ? Thủy gặng hỏi , mà lại  tái bản sách của ông vô tội vạ , phải không ?
    - Ít nhất 2 nhà xuất bản lớn ở bên ấy đều tái bản  sách của tôi.  Một lần ông Khai Trí , nhà xuất bản cũ ở  Sài Gòn sang định cư ở bên ấy, viết thư cho tôi"  hãy đòi bản quyền nơi in sách của ông, tôi sẽ chỉ ra nhà xuất bản nào nhé ".  Tôi nhận ông ta nói có lý, bởi đó là luật bản quyền quốc tế từng được ký ở Berne, sách in ra ít nhất phải trả 10% bản quyền, và tác giả được hưởng tác phẩm của mình tới 50 năm sau qua đời.   Chỉ nói đến một nhà xuất bản X.T., trước kía ở Sài Gòn,  ông ta là đệ tử nhà xuất bản Phạm quang Khai .   Lão đại gia này kinh doanh chiến tranh,  sản xuất dây thép gai và khuân đạn dược cho Mỹ thuê đưa vào Việtnam bắn nhau  ì xèo  Chẳng biết có phải ông  Phạm quang Khai qua Mỹ rồ,  mớm cho đệ tử cách in sách lậu ở Mỹ không, nhưng chủ X.T kinh doanh sách lậu được khoảng 10 năm,  đã  được một biệt thự khá đẹp ở trên đường  Trần quý Cáp ở  Sài Gòn.   Một thân nhân tác giả Toan Ánh  đến gặp anh ta ở Mỹ đòi bản quyền, vì XT in 5, 6 tựa sách , mà lờ tịt trả bản quyền. 
     Rằng : 
    " ông  là đại diện cho ông Toan Ánh, nhà văn còn ở Việtnam ?
    - ... đúng, vậy ông in 5, 6  cuốn sách   Toan Ánh , bố tôi , xin ông thanh toán bản quyền theo luật quốc tế ?
    - ...quốc tế nào ? 
    - ...quốc tế là bản quyền theo hiệp ước bản quyền Berne đới với tác giả có  sách  bị in , không xin phép trước và trả bản quyền ? 
    - tác giả còn ở Việtnam, sao  được phép sử dụng luật bản quyền quốc tế ?   nước Việtnam Cộng sản có ký kết luật bản quyền với nước nào trên thế giới đâu mà  buộc tôi phải tuân  thủ ?
    - vậy ông in sách là cứ in không cần xin phép, không trả bản quyền ?
    - ...  chính xác, tác giả còn ở Việtnam có bổn phận phải đổi tiền đô đem sang đây trả chúng tôi đã in sách ộng ta phổ biến ra toàn thế giới -   tại sao ư?  -   tự giới thiệu , tôi Lâm LụcTặc, tiếng Mỷ Tac  Luc Lam, giám đốc nhà xuất bản X.T.  lớn nhất nước Mỹ.
    - tôi có quốc tịch Mỹ, xin ông giám đốc ăn nói cẩn thận. 
   - Wa. wa . Good., very good !  tôi ăn nói rất chính xác đấy ông bạn ạ, tôi cũng  có quốc tịch Hoa Kỳ.   Về luật, chẳng ai biết ông Toan Ánh, công dân  Việt Cộng ở tận đâu đâu, lại sai người đến  nước Mỹ tự do của chúng tôi đòi bản quyền này nọ -   nay, tôi đòi ngược lại, buộc tác giả  phải trả , lấy rẻ thôi, 500 USD một  đầu sách in ra -  tác giả Toan Ánh in 6 đầu sách phải trả  chúng tôi : 500 USD x 6 = 3000 USD . Tiện, kể cho ông nghe một thể, con trai ông Nhất  hay Nhị Linh, ông Nguyễn tường Thiếc, hay Bạc gì đó đến đòi bản quyền những tác phẩm mang tên Nhất, Nhị Linh gì đó.   Chẳng biết ông Nhất , Nhị Linh còn  sống hay đã đi  đời nhà ma , nếu qua đời đã rất lâu, thì bàn quyền thuộc về nhân loại -  còn đòi điếc bản quyền bản kiếc gì chứ ?   Người Mỹ lịch thiệp ,  cũng rất thực dụng ,xin đưa lót tay ông ta 50 USD gọi là tiền đi xe buýt hoặc đổ xăng đến đây  - và  xin nhớ- đây là lần cuối nhận  được  món tiền trời ơi đất hỡi này.  Đừng đến đây nữa, nếu còn thắc mắc,  ông ta có thể khởi kiện ra tòa Liên bang...
     Thủy lắc đầu;
    - Còn anh ?
    - ... đòi không được thì thí cô hồn... 
   - ..  ai bảo anh viết sách  có độc giả, người ta mới tái bản, chứ tôi thấy nhiều tựa sách in ở bên nhà, có ai thèm tái  bản,  tái biếc  gì đâu ?   Tôi định rủ anh đi Đà Lạt, qua tour Khải Hoàn mấy ngày, tiếc là anh còn nằm viện ...
      - chờ nội soi, nếu là u ác, tôi  sẽ theo chân ông Mitterand  ra đi vì ung thư tuyến tiền liệt, vô phương chữa chạy- nếu chỉ phát hiện  là u xơ phát sinh tự nhiên, thì tôi xin được làm bạn đồng hành với ông Karol Wojitila thời trẻ ở  Ba Lan đã in thơ lậu, tập THƠ VIẾT LÉN  . Bà thấy tôi có cô đơn đâu nào, nặng  thì đã có ông Mít, nhẹ có ông  Karol... Lúc nào ông Karol  cũng ở bên tôi, vì một người bạn sang Rome đã  mua tặng tôi một  đồng keng chân dung đức giáo hoàng Gioan Phao lồ II ,nay tôi  đeo vòng chìa khoá xe gắn máy.  
   - ông nói đến  đức giáo hoàng Gioan Phao lồ  II thời trẻ làm thơ  lén, in thơ lậu , thật tôi vô cùng ngạc nhiên !   Kể cả  tín hữu Thiên chúa giáo ,  ít người biết tên thật đức giáo hoàng,  lại còn làm thơ lén và in thơ lậu,  thật hết  thuốc chữa rồi !!! À quên, nói tới thơ, tôi mới nhớ anh T6 gửi cho anh tập thơ Mai Thảo đấy. Anh T6 cũng không biết tác giả tập thơ kia  từng là chồng con Cúc - thằng  nhỏ thằng chả chưa ngửng đầu  lên đã gục xuống như  xe tăng chưa vào thành đã tuột xích ngoài ải ...   Chắc chắn anh thích tập thơ này rồi !!!
     - Cảm ơn nhiều phu quân bà đã gửi Ta thấy hình ta những miếu đền thơ Mai Thảo  do T2 xuất bản.  Tôi đã đọc trước ở  đâu đó mấy câu thơ  :

                                   Đặt tay vào chỗ không thể đặt 
                                  vậy mà đặt được chẳng làm sao
                                   Mười năm gặp lại trên hè phố 
                                  cười tủm còn thương chỗ đặt nào ?
                                       MAI THẢO 

 bà Thủy ơi " thơ tuột xích  Mai Thảo hay tuyệt '  -  khó thằng  thi sĩ nào tuột xích mà làm thơ hay như Mai Thảo "-  hãy cùng đọc đi :"  đặt tay vào chỗ không thể đặt /   vậy mà đặt được chẳng làm sao ?" 

       Thủy hỏi  T3 có lần gặp Đinh Bù Loong không ?  

       T3 cho biết lần cuối sau 30- 4- 1975, anh ta nhìn thấy Đinh đi bộ từ đường  Phan đình Phùng
 (  Nguyễn đình Chiểu mới  ) rồi băng qua Nguyễn bỉnh Khiêm.  T3 không thể gọi bạn, bởi anh đang hành nghề lơ xe, đứng cửa sau, chuyển hàng, mở cửa, đưa khách lên xuống xe buýt Thủ đức- Saigon.   Buổi ấy, Đinh mặc chiếc áo sơ-mi ngắn tay, đầu cúi xuống nhìn chân bước tới  , dáng trầm ngân.  Thân hình to lớn, dáng đi nặng nhọc , hai tay chẳng có gì, thong dong như khách nhàn du.  Và từ đó, không còn lần nào T3 còn gặp Đinh, cho đến khi, anh nhận được tin từ 1 người bạn cùng  trại cải tạo về cho hay  :  "  tác giả Bên kia bến Hải không còn nữa !"

     Cúi đầu, Thủy đưa tay lên giụi mắt, T3 biết nàng chiêu niệm Đinh- qua phút mặc niệm - T3 tiếp :
    - Người ta báo tin cho tôi biết  cũng là một nhà báo Sài Gòn,  con rể chủ báo Sống, anh em cột chèo với họa sĩ Cát.   Tên anh ta là Phan nhự Thức.  Tôi chỉ quen sơ giao qua 1 lần gặp ở nhà hoạ sĩ Cát.  Anh ta từng là nghị viên  hội đồng tỉnh Quảng  Ngãi,  theo luật định , nếu là quân nhân trúng cử nghị viên đương nhiên được xuất ngũ.   Bởi luật pháp VNCH thời ấy có qui định này, cũng như  thời  tổng thống Ngô đình Diệm, binh lính, hạ sĩ ,  sĩ quan , ai mua xổ số 10 đồng, xổ vào chiều thứ ba, qua giọng hát ngọt ngào  của Trần văn Trạch , chẳng may trúng độc đắc  1 triệu đồng  sẽ được giải ngũ tức thì , nếu có đơn xin.

    Nên, người có tên  Phan nhự Thức  củng trại với  Đinh Bù Loong  trúng cử nghị viên, thôi mặc áo lính- sau 30 tháng 4 năm 75- nhưng vẫn phải lên đường trình diện học tập 10 ngày.  Rồi 5, 7 năm sau, anh ta đem giấy ra trại  nộp theo đơn xin xuất cảnh theo diện H.O .   Lòng mừng thầm, một ngày nào đó , anh sẽ  được đi dịnh cư ở Huê Kỳ.   Ngày phỏng vấn, gặp phái đoàn Mỹ, nhìn giấy ra trại, một  người Mỷ hỏi :

   - ...ông có phải  là quân nhân Việtnam Cộng hòa ?
   -  ..  phải, đúng.
   -    cấp bậc?
    -    trung úy
    -... tại sao ông lại được giải ngũ ?
    - ...bởi tôi trúng cử nghị viên hội đồng tỉnh Quảng Ngãi.
    -... ông có đi học tập đấy đủ ?
    - ...dạ
    - ...bao nhiêu năm tháng. ngày ?
    - ...6 năm,  7 tháng, 21 ngày.
    - ...qua những trại nào ?
    -... từ trong  Nam ra tới bắc.
    -... trại cuối cùng ?
    - ...Tân Lập, Vĩnh Phú.
    - ..giấy ra trại này có là thật ?
    - ...sao ông lại hỏi như vậy ?
    -... bởi , có điều cần xác minh .
    -.. ông cho biết  cụ thể hơn  ?
    - ...thật dễ  thấy, nhìn ngày, tháng xuất trại .
 
     - bấy giờ Phan nhự Thức mới để ý đến giấy ra trại: ký ngày 30 tháng 2 năm  199 - ? 
     người Mỹ cười tủm, hỏi:
     -... ông thấy lý do cần phải xác minh lại rồi chứ ?  Dưới mắt tôi,  giấy ra trại  của ông coi như được mua lại.
     -... tại sao ?
    - ...bởi gần 20 thế kỷ sắp qua,  chưa có một tháng HAI nào CÓ NGÀY THỨ 30 ? 

     Phan nhự Thức buồn rười rượi.   Phái đoàn Mỹ khước từ cấp  xuất cảnh theo diện H.O, lý do" giấy tờ giả mạo, như dẫn giải ". 

      Ít lâu sau tôi nghe tin có người đã đưa tang Phan nhự Thức- tôi  đến nhà hoạ sĩ Cát , con rể nhà văn ,chủ   báo Chu Tử  xác nhận : " Phan nhự Thức qua đời là sự thật " 

    Thủy lắc đầu , giã từ tôi,  với lời an ủi:
    - Chúc bạn ta nội soi với kết quả u xơ phát sinh tự nhiên.  Ngày mai tôi đi Đà Lạt, bạn ta cho tôi coi như có bạn cùng đi, để nhớ lại hơn 30 năm  xưa- tôi và bạn  cùng đi những 2 lần đến Đà Lạt, xứ hoa đào.

     ĐÀ LẠT - SAIGON : 1966- 1998.
     thế phong