nhà văn hậu chiến 1950 1956 - thế phong - 4

                     nhà văn hậu chiến 1950- 1956   4
                                                           thế phong 

                                             Tiết 4 
                                                        PHAN PHONG LINH  
                                                              ( 1911- 1956 )

        Tiểu sử .- 

        Sinh 1911 ở Bắc Việt, qua đời ở Saigon vào 1956.   Cộng tác với tạp chí  Thế Kỷ ở Hanội vào thập niên 50 . Đã xuất bản Thắng cảnh Việtnam qua thi ca ( Saigon 1956)  và nhiếu bài  báo đã đăng trên báo Thế kỷ và Giang sơn ( Hànội trước 1954) , Văn nghệ tập san , Đời Mới, Văn nghệ Tự do.. ( Saigon ) .

      Khuynh hướng .-
   
      Ông viết bài chuyên đề về văn học, diễn tả qua thi ca - mục đích làm cho đọc giả yêu mến  đất nước qua thắng cảnh, kích thích lòng  yêu quê hương, đất nước.
       Thắng cảnh Việtnam qua thi ca  gồm 16 bài   nóii về cảnh  đẹp như:  Hà Nội, Thành phố Cổ Loa, Núi Dục Thủy, Động Hương Tích, Đền kiếp Bạc, Hồ Hoàn Kiếm, Núi Yên Tử, Chùa Thấy, Đền Hùng Vương, Hồ Ba Bể, Văn Miếu, Động Tam Thanh,  Vịnh Hạ Long, Sông Bạch Đằng, Núi Tử Trầm, Tây Hồ .   sách viết  vể danh lam, thắng cảnh rất súc tích, kèm ảnh, rất khổ công sưu tầm tư liệu.

      Phan Phong Linh  làm thơ thể thất ngôn trường thiên như : Xuân Viên Lan Tự ( báo Giang sơn Hànội trước 1954) , khuynh hướng hoài vọng dĩ vãng.   Tâm trạng của  một kẻ có tân học nhưng thấm nhuần sâu xa tư tưởng Khổng Mạnh, Lão Trang ...

       Kết luận .- 

        Xuân Viên Lan Tạ coi như một bài  thơ hay của Phan Phong Linh.  Thi sĩ đưa tâm trạng hoài vọng vào thi ca, khi nhìn non sông nghiêng ngửa --  nhà tân học chịu ảnh hưởng sâu xa triết học cổ điển,  đành bất lực trước canh nước bị xâm lăng, Pháp, đặt ách  bảo hộ , gông cùm, lên ba phần đất Việt.    Thân phận tác giả như cảnh vật, cây cỏ u buồn, như  nhuốm vào cả trong danh lam thắng cảnh.

       Một Thắng cảnh Việtnam qua thi ca , giá trị văn học đã được xác nhận :

       " .. Không những chỉ có giá trị về văn học .   Người ta có thể dùng cuốn ấy trích làm những bài tập đọc hay giảng văn trong các trường trung học và tiểu học.   Phan Phong Linh đã mang cả tâm hồn yêu nước và yêu văn học để viết nên cuốn Thắng cảnh Việtnam qua thi ca.   Một cuốn sách hữu ích  và trong đó có gần 200 trang giấy khổ lớn, đã ghi bao hình ảnh đẹp và oai hùng của đất nước ."

       Khóc một thi sĩ  tài hoa, còn nhiều bài  khác nữ;. ở đây, chỉ trích một bài của Vũ Hoàng Chương :

                                             Hỡi ơi!  Lòng đã nát chưa lòng?
                                             Sét vỡ ầm, tín lệ đổ mưa
                                             Tôi gọi, đất vùi phăng tiếng gọi
                                             Anh thưa, trời cướp sống lời thưa
                                             Giường thưa trăng tắt quê còn thiếu
                                             Nhà lạnh thơ ngâm hận có thừa
                                             Ai khóc chàng Phan, đầu chẳng bạc
                                             Riêng ai sầu gửi áng mây đưa .
                                                       VŨ HOÀNG CHƯƠNG 

 Trích thơ Phan Phong Linh .- 


                                                         XUÂN VIÊN LAN TẠ  

                                                  Một  buổi xuân tàn bóng ác phai 
                                                  Lòng xuân  như đượm mốc xuân hoài 
                                                  Thư trai khép cánh bờ sông vắng 
                                                  Lặng lẽ bên lan dạo gót hài.

                                                  Thoang thoảng hương lan quyện gió chiều
                                                  Nhẹ nhàng hồn khách những phiêu diêu
                                                  Hoa trang ghé hỏi ai là chủ ? 
                                                  Gốc liễu ao sen khóm tiểu kiều.

                                                  Lão trượng tiên phong tóc bạc phơ
                                                  Hao hao như đã gặp bao giờ ?
                                                  Tiên sinh  chắc hẳn người quen trước
                                                  Hội ngộ thân sau vẫn đợi chờ .

                                                 Khói trà cao thấp chuyện xa gần 
                                                 Luận hết thanh tao giữa tục trần
                                                Ưa thú thăm lan, lòng đã giải 
                                                Giang tay đưa khách tới vườn xuân.

                                                Yêu kiều bạch ngọc vẻ băng trong
                                                Khép cánh còn e nỗi thẹn thùng 
                                                Đâu phải dưới trần không kẻ biết
                                                Nỗi riêng còn ngậm mối tình trung .

                                               Trần mộng êm đềm trong giấc mơ 
                                               Hồng quần mầu lấy nhuộm bao giờ ?
                                               Nỗi riêng chắc muốn quên niềm tục
                                               Cuộc thế xem ra mới hững hờ .  

                                               Trinh bạch ai hơn ả Tố Tâm ?
                                               Lòng băng còn đợi khách tri âm
                                               Dịu dàng lá trắng pha xanh nhạt
                                               Để thẹn cho ai chút lỡ lầm .

                                               Lá uốn cong cong hoa trắng tinh
                                               Nhị kiều diễm lệ gợi xuân tình
                                              Gió đông cũng khó lưu người đẹp
                                               Đông Tước nên xin nguyện chẳng thành .

                                               Nhất điểm ai làm ố tấm thân
                                               Ngờ đâu dạn mặt với phong trần 
                                               Mang danh hội điểm đới mai mỉa
                                               Bướm lại ong qua biết mấy lần .

                                                Giận đời ô trọc mê man
                                                Nên mới say sưa rượu đánh tràn 
                                               Thanh khiết đã không người hiểu biết
                                               Mặc ai mai mỉa Túy ông Lan . 

                                               Kẽ lá ai đem miến bạc vàng 
                                               Phô trương chi mãi cái giàu sang
                                               Ngân biên với lại kim biên ấy
                                               Sao chẳng đem khoe vẻ dịu dàng !

                                               Lơi lả phong lan rủ trước mành
                                               Thanh lan  lặng lẽ giãi lòng xanh
                                               Đông lan quê kệch mầu nâu  nhạt 
                                               So với hoàng lan há thẹn mình . 

                                              Tưởng được quanh năm đón chúa xuân 
                                               Đổi thay nào biết đã bao lần
                                              Tứ thời vẫn đậm phô mầu tía
                                              Ngạo nghễ coi khinh cuộc chuyển vần .

                                              Phân kiếm lăm le giơ Kiếm Trần 
                                              Ngang tàng như muốn chọc tường vân 
                                              Thư sinh Tử Cán hồn phong nhã 
                                              Ưu thú thanh nhàn  lắng giọng văn. 

                                              Ủ lãm mầu đen đóa mặc lan 
                                              Phải chi rầu rĩ tiếc xuân tàn
                                              Cát tường ngẫm phận lòng ngao ngán
                                              Thắc mắc khôn khuây chuyện cũ càng .

                                              Rầu rĩ xuân này dõi lối xưa 
                                              Rêu phong bụi phủ lá dầm mưa
                                              Cổ cao hơn thước lan tàn tạ
                                              Đâu bóng tri âm nắng đợi chờ .

                                              Biến thầm một cuộc giặc Hoàng Lương
                                              Dấu vết hằng in cảnh nhiễu nhương
                                             Cột cháy, tường  rơ, nhà mái sập
                                              Hoang tàn tô đạm nét tang thương .

                                            Tâm sự bây giờ ngỏ với ai ? 
                                            Hương lan cao quí đã đành phai 
                                            Khóc hoa dầu chẳng như người trước
                                            Lòng cũng bâng khuâng nặng cảm hoài . 
                                                         1954 
                                                    PHAN PHONG LINH

                           





                                                                                              Tiết 5

                                                                  KẾT LUẬN VỀ NHÓM THẾ KỶ 


      Nhóm Thế kỷ tuy  chưa tạo được thành tích văn học ghi mốc như các nhóm văn tiền chiến :  Tự Lực văn đoàn , Hàn Thuyên  ... nhưng với khoảng thời gian trên dưới 10 năm  -- nhóm ấy tạo dấu ấn khá sâu đậm nền văn học đương đại.   Công hàng đầu phải kể Bùi Xuân Uyên, chủ trương tạp chí Thế kỷ-- vá các cây bút chủ lực như :  Xuân Nhã ( Ái  Nhã ) , Phan Phong Linh, Triều Đẩu, Tạ Tỵ, Hoàng Chu Ngạc v. v. ... Và tạp chí này đăng truyện ngắn đầu tiên của Toàn Phong.

     Nếu không có tạp chí  Thế kỷ, chưa hẳn có Triều Đẩu.  Hoặc Tạ Tỵ, vơi lới viết truyện ngắn sâu sắc, thám hiểm nột tâm nhân vật rất sống động.   Phan Phong Linh, qua một sô bài, chưa đủ tạo một bản sắc đầy đủ tài năng phát triển; phải đợi khi xuất bản  Thắng cảnh Việtnam qua thi ca , Phan Phong Linh  mới đủ độ chín là một thi nhân tài hoa, bạc mệnh.

     Trúc Sĩ, nhà văn chưa là nhà văn  -- tác phẩm duy nhất được tán tụng là Kẽm Trống lại không phải của ông.   Đó là người đạo văn muốn trở thành nhà văn  -- nhung chưa là nhà văn được !   []

                                                                                                                               ( CÒN TIẾP ) 

             thế phong

( Nhà văn hậu chiến  1950  - 1956 -  Đại Nam văn hiến xb, Saigon 1959, 1973 ).  



                                 





. (  Saigon ).