tuyết trắng, thơ bùi huy phác-
nxb thanh niên, hànội 2002 .
tuyết trắng vác-sa va - thơ bùi huy phác
đường bá bổn giới thiệu
Lời dẫn: Năm 2002, tôi nhận được tập thơ TUYẾT TRẮNG VAC-SA-VA / BÙI HUY PHÁC, tác giả gửi tặng- và trước đó, đôi ba lá thư thăm hỏi, có nhắc tới một bạn văn PHẠM NGUYÊN VŨ ( tên thật: THÀNH) hiên giờ còn viết lách , và ở đâu? Khoảng 1955, 56, Thành con, biệt danh trong bạn bè goi Phạm Nguyên Vũ ( bút danh ) thường ký tên trên đôi ba truyện ngắn, truyện dịch, có bài đăng trên tạp chí Sáng tạo ( Mai Thảo chủ nhiệm) . Sau đó, Phạm Nguyên Vũ đi du học Mỹ và từ đó , không còn viết lách gì, kể cả ở hải ngoại. Thành con - sước danh mà bạn tôi, Nguyễn Mạnh Cường, Triệu Bá Thiệp, Dũng trắng, thường gọi Phạm Nguyên Vũ vậy . Tôi cũng đã trả lời anh Bùi Huy Phác như thế .
Bùi Huy Phác sinh 1938, cỡ trạc tuổi Thành con, quen nhau ở Hànội trước 1954- Thành con vào Nam, Bùi Huy Phác ở lại Hà nội, từng ở Lào, rồi sang Ba Lan.
Mời cùng đọc " Lời 1 bạn thơ" ( tr. 85 ), Phạm Việt Bằng viết về tác giả:
"... Từ Hànội tạm chiếm, anh cùng các anh trai ra vùng tự do tìm học ở Thanh Hóa, Ninh Bình, rồi lại vào thành... Năm 58, anh tình nguyện đi xây dựng vùng minh tế mới Quảng Bình... ở đây anh gặp chị Hương,... một Việt kiều từ Thái Lan về xây dựng quê hương. Người bạn thủy chung đã giúp anh rộng cẳng ( ... ) Chuyến xe đạp Quảng Bình - Hànội trên đường vào Đại học Nông nghiệp 1 những năm bom đạn, anh mang theo cháu Kim - cô con gái đầu lòng khi ấy chưa đầy 2 tuổi, bố con nuôi nhau cho đến ngày anh tốt nghiệp. ... Anh đã đến đất Lào, sau này có dịp đến Ba Lan.... Bùi ( Huy Phác) nhiều lần tâm sự với tôi ( Phạm Việt Bằng ), tập thơ ra đời nhờ sự động viên ... nhà thơ Phan Xưân Hạt, họa sĩ Nguyễn Điển, nhà tài trợ chính- con gái Bùi Kiến Giang...".
Phần 4 thi tập phụ lục - in một số bài thơ bằng tiếng Ba Lan, tiếng pháp, tiếng anh -
... các dịch giả Đoàn Doãn Hùng, nhà báo Nguyễn Công Khuyến, ( nguyên Tổng biên tập Vietbnam News ), nhà giáo thượng tá Bùi Thượng Quỳnh, tiến sĩ ngữ văn Ba Lan Nguyễn Chí Thuật,
dịch giả - nhà thơ Lê Bá Thự ( tr. 67) .
Điều làm tôi cảm động nhất, không phải là thơ Bùi Huy Phác hay, dở - mà ở dòng chữ :
"... nhà tài trợ chính - con gái Bùi Kiến Giang ".
Cô bé này được sinh ra ở một thành phố, có con đường mang tên thi sĩ Hàn Mặc Tử, gần đó, ngôi nhà thờ Tam Tòa bị cụt đầu , vì bom Mỹ .
Rất trân trọng, cảm phục nhà tài trợ bỏ tiền in thơ cho bố ! []
Đ.B.B.
PHẦN MỘT: THỜI CHƯA BIẾT VÁC SA VA
Từ cuối 1953, trong lòng Hànội tạm chiếm, tôi đã bắt đầu tập viết và đăng báo.
Bẵng đi ...
Lưu lạc. Lơ đễnh, mất mát cả. Cái bom vùi. Cái mưa dột.
Khi trở lại lục tìm, chỉ một tập Nhật ký gần đây ( 1969- 1974 ) , nhờ có bìa dày mà còn.
Làm thơ tập đầu cho mình sau chừng ấy tháng năm, đẻ có trước sau, tôi thấy dù không còn có từ đầu cũng nên cố lựa ra những gì sót lại.
Vì vậy, tôi đã lượm và đặt tên cho ít dòng gián đoạn này.
B.H.P.
trích nguyên tác thơ bùi huy phác.
1. phiên chợ vùng cao
Lục lạc vừa ngưng đã rộn khèn
Đèo xanh thác trắng núi mây lam
Đâu chỉ bán mua, ơi chợ hát
Ơi bến tình xuân chợ áo chàm
2 tiếng đồng hới
Giữa lòng Hànội
Một góc sân ga
Ngày ngày vẫn gọi
Một giọng quê xa
Giọng ai óng ả
Tiếng của thùy dương
Mênh mang biển cả
Xa vời trùng dương.
Như ong xây tổ
Ồn ã ngày đêm
Giữa lòng thành phố
Không chìm tiếng em.
Sớm nay mua vé
-Máng răng nó coòng ?
Tiếng ai khe khẽ
Chín dục mười mong
Tàu dừng bừng dậy
Ngập tràn tiếng quen
Ôi. Đồng Hới đấy.
Gió từ biển lên .
3. tuyết trắng vác- sa- va
gửi BASIA
Anh rón rén bước đầu trên tuyết trắng
Của mùa đầu tuyết trắng Vác- sa- va
Lòng chẳng nỡ làm đau nghe tuyết rạn
Đi tìm lời chợt đến của đôi ta.
Đường cát bụi nửa đời anh lận đận
Chân chưa xa quê góc nắng địa cầu
Còn đen đủi lặng thầm bao số phận
Chẳng thấy lời.
Hoa tuyết vẫn rơi mau .
4. đọc đôt - stôi-ép-ski *
Tôi đọc Đốt sau một năm không đọc
Có phút nào được đọc ở Ba Lan
Những giọt lệ đã từ lâu không khóc
Nay đầm đìa thương cảm thấm từng trang.
Cuộc vật lộn khắp đầu đường xó chợ
Tận cùng mình mà chẳng thấy mình đâu
Ôi những hồn đau còn duyên nợ
Nẻo đường nào xa mấy cũng tìm nhau .
------
* Fedor Dostoievski. ( BT )
5. không đề xa xứ
Người ta đi chợ bán buôn
Tôi nay đi chợ lòng buồn chan chan
Tối ngày ngang dọc Ba Lan
Một mình thui thủi phàn nàn cùng ai
Đã hay muôn nẻo đường đời ...
6. étoile égarée
De la Baltique une nuit
L' étoile égarée surgit
Disparaissant dans l'univers sombre
De l' immense éternité
Des jours et nuits accablé
Je gagnais la vie partout dans les marchés
Mais, dans une seconde je me fusse reconnu
Ce n'est à travers la nuit océanienne
que j'ái été baladée.
GDANSK. 7/ 1998.
7. displaced
People come for business.
I came for a change,
travelling all over Poland.
width and length,
but wrapped within myself, knowing well
the many ways of life .
MSZCSNÓW, AUGUST 8/ 1992.
8. chuyện kể ngày cuối năm 2000
kính tặng gia đình KAZIMIERZ KWIATKOWSKI
Nhà kiến trúc sư Lê Hiệp * có chú mèo già
Cuối đời tìm được tri âm Kazik **
Họ nhận ra nhau không bằng cách chúng ta từng biết.
Dự cảm, giác quan, cánh sóng cao tần
Chỉ thoáng thôi
Khật khưỡng bước chân
Kazik đã tới gần
Bụi bậm và đồ sộ .
Đã quen hơi, họ bằng tay và lưng thổ lộ
Chủ nhân mời họ vào bàn
Trên đi-văng Kazik co chân không tất
Xếp bằng
( Một kiểu ngồi khó thấy ở Ba Lan )
Dành giầy làm chiếc đĩa
Cho mèo
Dường như bị lãng quên dưới đất.
Vụng về nhón mẩu sườn chiên thơm lựng
Kazik đặt vào chiếc-đĩa-giầy
Ông trước hết mời mèo .
Ở Mỹ Sơn lâu không có món này
Những tháng ròng mỳ chay
Ông lắng nghe đồng vọng
Từ cổ thành phế tích Chàm xưa
Ông bới tìm. Còn nhân loại dõi chờ
Cứ đắm chìm như kẻ mộng du
Ông làm nguội món sườn cùng chủ nhân lặng lẽ
Đến khi ngón tay mèo gãi vào ông nhè nhẹ
Là lúc trên bàn món cá nóng vừa thay
Mỉm cười biết ơn, ông lại đặt cá vào giấy.
Với chú mèo già, thú gì hơn bằng cá
Ông cũng thế.Ta với nhau đâu lạ
Ông đã mê
Những con cá lớn lên bằng sóng Cửa Hội An
( Người ta gọi tên riêng là cá Hội An)
Con sóng ấy vỗ từ bao thế kỷ
Từng áp mạn những hải thuyền.
Còn âm vang huyền bí
Khi cập bờ này, một thương cảng Phương Đông.
Người đầu tiên , lại là ông
Phát hiện những chân giá ẩn tàng.
Đòi bảo vệ Hội An
Nơi độc nhất
Con người đang sinh sống trong lòng di sản .
...
Kazik ở Việtnam
Đó, là chiều Hànội cuối cùng
Ông đến thăm hai người bạn.
*
Bây giờ chú mèo đã về già
Kazik sớm đi xa
Tôi ngồi trên chiếc đi-văng có thể thành cổ vật
Nhớ về con người thế giới đã tôn vinh đẳng cấp
Một dòng máu Ba Lan sao nỡ quá vội vàng
Khi còn đợi ông đây biết mấy tầng văn hóa. ***
NHÀ THỜ CỬA BẮC, 31.12. 2000
----------------
* Kts Lê Hiệp ; tác giả tượng đài Bắc Sơn ở Quảng trường Ba Đình và các tác phẩm dựng trên nhiều vùng đất nước. Giải thưởng Hồ Chí Minh .
** Kazik : tên gọi thân mật của KAZIMIERZ KWIATKOWSKI, kiến trúc sư người Ba Lan, chuyên gia tên tuổi trên thế giới về trùng tu, phục chế các di tích. Ông đã làm việc [ trong ] 17 năm ở Việtnam : phát hiện, tôn tạo, đưa vào danh mục Di sản văn hóa thế giới, [ở ] các khu di tích cố đô Huế, Tháp Chàm, Mỹ Sơn, Hội An. Ông mất tại Việtnam. Phần mộ ông hiện ở nghĩa trang thành phố Lubin, quê hương ông. Nhà nước Việtnam đã trao tặng Huân chương lao động, ghi nhận công lao to lớn của ông.
( Chú thích : * & ** : B.H. Phác ) .
*** bài này được dịch sang tiếng Ba Lan, bản dịch NGUYỄN CHÍ THUẬT ( tr. 82- 84 ) : ' Historia Opowiadana Na Ostatni Dzien 2000 Roku " ( Przel NGUYEN CHI THUAT ).
( B.T. chú thích).
-----------------
poems by BUI HUY PHAC
------------
nguồn - : Thân qui tặng Nhà văn Thế Phong và gia đình / Hànội, 10. XI. 1992.
Bùi Huy Phác ( ký tên , triện son đỏ,còn ký tên chữ hán).
- Nxb Thanh niên, Hànội 2002.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét