VIRGIL GHEORGHIU: ' 5OOO KM XUYÊN VIỆT, Ai Còn, Ai Mất ? " Thế Phong / bài viết: Đinh Bạch Dân -- tản mạn văn chương/ 09/ 07/ 2016. ( bài đăng lại / Nov., 12/ 2022 ).

Thứ Bảy, 9 tháng 7, 2016

'

'5000 Km Xuyên Việt',
ai còn, ai mất ?/ Thế Phong

bài viết:

ĐINH BẠCH DÂN

bìa sách '5000 Km Xuyên Việt'

( Nxb Thanh Niên (Hà nội )cấp phép 2008-

giao Doanh nghiệp T.N. khai thác; chưa phát hành.

- blog chimviet đã post toàn tập lên mạng.

pdf=theaphong

<chimviet.free.fr/.../thephong/5000%km%Xuyen%20Viet%20...

[PDF] theaphong

chimviet.free.fr/.../thephong/5000%km%Xuyen%20Viet%20...

(ảnh trên cùng, bên trái:

-   nữ nhà văn Trần Thị Bông Giấy  [1948- ]
+ nhà thơ nữ Ý Nhi [1944- ]
+ cựu biên tập viên Lê Duyên [1950? -- ]
  + văn sĩ tiền chiến Nguyễn Đức Quỳnh [1909- 1974]
  + thi sĩ Hoàng Vũ Đông Sơn [1939- 2014]
  +  mục sư Báp- Tít Lê Quốc Chánh [1938- ]
   -  bà Bùi Thị Phương Giản [1910- 1990]

( mẹ vợ Thế Phong]
+ bà Nguyễn Thị Khê [1937- ]

- vợ Thế Phong - ảnh chụp khoảng 10 tuổi)
+ nhà văn Lý Văn Sâm [1921- 2000]
+ Đỗ Mạnh Tường Khê

[ quốc tịch Mỹ: KHÊ DO- 1966 - ]
+ nhà gia phả học Dã Lan Nguyễn Đức Dụ [1919- 2001]

  (ảnh lớn trong vòng tròn:

- cựu linh mục, nhà văn Nguyễn Ngọc Lan [1930- 2007]

(ảnh lớn trong vòng tròn:

+ bà Đỗ Thị Thảo [1918- USA/ 2009]

(cô ruột Thế Phong)

+ ông Nguyễn Quốc Bảo [1908- Dalat 1981]
(bố vợ Thế Phong]

bà Bùi Thị Phương Giản

[1910- Saigon 1/ 5/ 1990]

sinh ở làng Trinh Tiết, Hà Đông (nay ,Hànội), mẹ vợ tôi

rất bảo thủ. Nhớ lại , năm 1966; tôi lên Dalat xin cưới thứ nữ Nguyễn thị Khê [1937- ]

bà nhât định không thuận cho người anh nghĩa tử, Pham Quang Huyến thay mặt bà

cô ruột tôi chủ hôn phía nhà trai -- vì,bà Đỗ thị Thảo bỏ về Sàigon nửa chừng--

buổi tối

bà đọc Năm sắc diện năm định mệnh/ Du Từ Lê ,

tác giả Du Tử Lê khẳng định:

' Thế Phong 'sans famille, tứ cố vô thân' .

Sau vài năm ngày 30/4/1975, bố mẹ vợ tôi rời Dalat về Sàigòn, ở vời vợ chồng tôi một thời gian;

- mẹ vợ tôi tin Chúa, mục --sư Lê Quốc Chánh làm phép Báp-têm

tại Hội thánh Báp Tít Ân Điển.

- sau đó, bà xuống ở với chị của vợ tôi ở Cảng Saigon, qua đời vào đúng ngày

Lao động Quốc tế, 1/ 5/ 1990.

- tang lễ có đại diện Chi hội Tin Lành Khánh Hội,

truyền đạo Phan Vĩnh Cự

tham dự cầu nguyện.

-" bà mẹ vợ tôi qua đời, chỉ vì bị nghẹn cơm,

không kịp uống nước; sau tắt thở. "

Vợ tôi mỗi khi nhớ đến mẹ, than thở, ' không mua nổi một cái khăn cho mẹ quàng cổ khi trời lạnh' .

--ấy là thời bao cấp, ăn bo-bo (lại gọi là 'cao lương').

-- riêng tôi, luôn nhớ câu bà nói với vợ tôi, từ năm 1966:

"nó, thằng ba búa, thiên hô bát xát, múa bát leo giây ;

con ơi! mày mà lấy nó sẽ khổ một đời, con ạ!" .

" sau vài năm 30/4/ 1975, bố mẹ vợ tôi rời Dalat

về Saigon, ở với vợ chồng tôi một thời gian.

- mẹ vợ tôi tin Chúa;

- mục sư Lê Quốc Chánh làm phép Báp-Têm

tại Hội Thánh BápTít Ân Điển ngày 12-4- 1987"

- mẹ vợ tôi (áo lễ Báp-Têm) -

- vợ tôi, Nguyễn Thị Khê (áo dài vàng).

" thân tặng anh Thế Phong,

kỷ niệm ngày tao ngộ

" Saigon 3/1/2006)

( ký tên: Truong Vu ,

482 A Geneva Ave/ Boston, MA 02122-1349).

'cô chủ tiệm Vi Tính 18

18, đường Huỳnh Khương Ninh/ Đa Kao
lay out

"bản thảo thứ nhất' Hồi ký ngoài văn chương'

Phan Diên trao cho chủ nhà xuất bản 'Văn nghệ'

ở Bolsa, Võ Thắng Tiết"

"bản thảo thứ 2, 'Thư viết ở Saigon'

Phan Diên

trao chủ nxb Văn Uyển...

" kỳ nay chínhcô chủ' lay out'

ruột, trình bày bìa."

" Tác phẩm này ấn hành tại Mỹ, mới gửi được
một cuốn về Việt nam cho cha đẻ của nó,

nhà văn ThếP hong"

( Houston 15/7 / 2000/ Nguyễn Đắc Sơn.)

- tác giả' Những bức tình hay nhất thế giới'
(2 thừ tiếng: Anh, Việt) , bị 5, 6 nhà xuất
bản ở VN tái bản 'vô tội vạ' ( sau 1975). Thế Phong,
người đại diện hợp pháp của Nguyễn Đắc Sơn
đưa đơn khiếu kiện, chỉ 2 nhà xuất bản Văn học
+ Văn Hóa Thông tin; đã thu được khoảng 2500 USD. ( tiền bản quyền)

( Lê Duyên, cựu biên tập nxb Văn Nghệ Tp. HCM, kể lại).

- Lê Duyên ( trái) -

- Tâm Uyên, tác giả
THƠ TÂM UYÊN

,
- in 1000 cuốn , tặng bạn bè).

Lê Duyên [ 1948- ]

- cựu biên tập Nxb Văn Nghệ Tp.HCM (phải)

- nữ thi sĩ Ý Nhi [ 1944- ],

ngưởi đầu tiên ở Việt nam

được giải thưởng THƠ CIKADA ( Thuỵ Điển)

(ảnh :Lữ Q uốc Văn)

- Lý văn Sâm, tác giả Kòn Trô,

- Lê Duyên biên tập,
- Nxb Văn nghệ tp. HCM cấp phép,

- Thế Phong liên kết xuất bản,

- chủ Nhà sách Văn nghệ, Đào Minh phát hành.

Thế là văn sĩ Lý văn Sâm có nhiều cơ hội rủ TP đi cà-phê cà-pháo;
nhưng phải tới căn-tin ở 179 Lý chính Thắng;
để chờ' ngắm bằng được đôi mắt Lê Duyên,
người biên tập Kòn Trô. Chờ nhiều lần; có gặp Lê Duyên rồi,
nhưng cô nàng không chịu bỏ kiếng mát.
Và, cho đến khi giã từ đời, văn sĩ Lý văn Sâm chưa
được ngắm ' thuyền anh bơi lội trong ngươi mắt Lê Duyên '

(chú thích: Thằng Phải Gió)

'Nước chảy qua cầu', một tác phẩm hay tuyệt ,

Thy Hà chuyển dịch anh ngữ River of Times ;

giáo sư Berkson viết tựa; xuất bản ở Mỹ.

- sau năm 2000, nhà xuất bản Văn nghệ tp. HCM

cấp phép tái bản bản tiếngViệt--

đã 'ra bản nhũ', Vũ Đình Giang vẽ bìa;

sửa soạn chạy máy --

cuối cùng, bị hủy bỏ 'hợp dồng liên kết xuất bản'.

Một truyện dài không có tên' ( tập 2 )

" gây một ấn tượng mạnh mẽ trong giới

văn chương hải ngoại'--

ở Saigon, cựu chủ nhiệm báo Bách Khoa,

(Lê Ngộ Châu) 'nức nở khen hết lời'

( thư gửi Tạ Tỵ/ Hoa Kỳ)

- ' lần về thăm Sàigòn mới nhất, tháng 7/2015 --

Trần Thị Bông Giấy mang theo ' Nghìn thu mệnh bạc

(tập IX) tặng một số bạn văn ở Tp.H CM.

-trái qua:

-họa sĩ Tạ Tỵ [1921- Saigon 2004]

-- Trần Thị Bông Giấy [1948- ]

-- -- ông Ngô Đa Thiện (đứng)\

-- bác gái Tạ Tỵ ( ngồi - đã chết) -

--ông Lê Công Y (đứng)

-- nhà văn Văn Thanh

-- nhà thơ Dương Diên Nghị

Chuyến Xuyên Việt vào đầu tháng 10/ 2006 (3 tuần), do Nimbus Tourist tổ chức ; khi chúng tôi về đên Sàigòn; Kiều Liên Sơn gọi điện thoại giục,

" viết đi, cho tao đọc nhé, dù tao đang bị ung thư giai đoạn cuối..."

Vợ tôi cùng nghe điện thoại tôi trả lời,

" ừ, mày yên chí đi, tao viết xong; là, đưa cho trưởng chi nhánh nha xuất bản Thanh niên, Thái Thăng Long ký giấy phép, chuyển cho doanh nghiệp T.N in ấn, phát hành sớm. Cúp máy đây , tao tiếp tục 'tối tác' ."
Trưởng chi nhánh Nxb Thanh niên tại Sàigòn cấp một hơi 4 tờ giấy phép + bản nhũ+ bìa ; với lời nhắn nhủ,"... anh yên tâm đi, trước họ đã in 3 cuốn của anh; lần này thì phát hành sớm thôi".

Thường ra, ít khi tôi ghi tặng một ai đó trên sách; lần này tôi rất nhớ bà cô tôi, định cư ở Mỹ từ năm 1991.

Sang Mỹ, ở nhà thuê của trưởng nam Dương Mạnh Hùng .(kiến trúc sư ở Saigòn, trước 1975-- sang Mỹ tu nghiệp, đùng một cái, biến cố 30/4/ 1975 , Sàigòn thay chủ, ở lại)

, hiện làm chủ 3 căn nhà, hàng thán, buộcbố mẹ

phải trả 400 USD tiền thuê.

Nhớ lại, khi xưa ở Sàigòn, bà cô tôi đi dạy tư tiếng Pháp ròng rã bao năm; công với lương 3 cọc, 3 đồng của ông chồng công chức-- để nuôi 4 con; 3 trai, 1 gái đỗ đạt, thành người.

Lại nuôi cả tôi từ cuối năm 1952 (tôi bị mất liên lạc với mẹ, khi Nghĩa lộ / Yên bái rơi vào tay CS cuối năm 1952, cho tới cuối năm 1952)

-- bởi vậy; mới có hàng chũ ghi:

' tặng bà Đỗ Thị Thảo.'

"ông nội Đỗ Văn Phác mất ngày 7/6.
-táng tại đồng gạo tỉnh Phú Thọ, đồn Việt Trì,
huyện Hạc Trì. BV [Bắc Việt].

" Bà nội Phạm Thị Thắm mất ngày 19/5 ta.
Táng tại đồng gạo gần gót Ninh.
tỉnh Phú Thọ, đồn Việt Trì
huyện Hạc Trì. Bắc Việt."

bút tích được ghi lại,bà Đỗ Thị Thảo giao cho cháu đích tôn,

trưởng tộc họ Đỗ văn:

Đỗ Mạnh Tường (Thế Phong)
con ông Đỗ Văn Đức + bà Phùng Thị Mùi

- trước khi người cô ruột Đỗ Thị Thảo
đi định cư ở Hoa Kỳ, vào năm 1991.

Bút ký 5000 Km Xuyên Việt' được giao cho tiệm Vi Tính 18 ở Dakao
đánh máy; chính cô chủ 'lay out', trình bày đẹp, rất vừa mắt tôi.

Bìa; chính tôi ghép ảnh trình bày, tay thợ phát ngôn,

" bìa sách gì mà trính bày rắc rối thế này, phải trả thêm tiền công, gấp rưỡi ."

Sách chưa ra được, bỗng nhận được một cú điện thoại,

gọi từ Hà Nội, báo tin Kiều Liên Sơn qua đời.

buộc phải viết thêm chương đầu 'Vào Đề':

" Một buổi tối đầu tháng 12, đầu giây điện thoại bên kia, nhà văn Băng Sơn báo Kiều Liên Sơn * đã qua đời.

Chôn cất ngay trong đất vườn nhà , tiễn đưa đến nơi an nghỉ cuối cùng

có 5 người bạn:

-Băng Hồ ( chết)-

- Băng Sơn ( chết), -Vân Long, -

Tạ Vũ.

và, một vị đại diện hội Nhà văn Hà nội ..."

------------------

* KIỀU LIÊN SƠN (1936-2007) .

Tên khai sinh ban đầu: Dương Đức DZƯ (nay là DƯ).

Nguyên quán Xuân Phương ( nay, thuộc huyện Từ Liêm, Hànội)

. Hội viên Hội Nhà văn Hà nội.

Tác phẩm:

Tình yêu muộn mằn (thơ, Nxb Hànội , 1992)

--Trước giờ xử bắn (kịch nói, Hànội, 1996)

-- Chị Thủy (kịch bản chèo -- cùng viết với

Trần Huyền Trân / Hànội 1976) .

--Khoảnh khắc trời mây (bút ký, Hànội 1996)

-- Phía sau chiến tranh (Nxb Hội Nhà văn, Hànội 2005)

v.v ...

(trang 5/ 5000 KM XUYÊN VIỆT/ THẾ PHONG)

trang 5 /5000 KM XUYÊN VIỆT

" ... có đọc Thế Phong & biết về anh; thì mới thấy
đó là một người lữ hành trong bước hành trình chữ nghĩa".

( lời Trần Thị Bông Giấy)

- (ảnh : Đào Đăng)

Thế Phong mặc dân sự

khi ở nhà
Cư xá Phi Long (TSN)

bế bé trai út Đỗ Thông
Tường Khê [ 1972- ]

sau khi cho bé bú bình sữa

hình dưới:

-chị của út trai, Dỗ Thông Tường Khê:

Đỗ Như Tường Khê [ 1971- ]

phải qua, hàng sau :

văn sĩ Mai Thảo (chết)

-- nhà thơ Hà Thượng Nhân (chết)
-Thế Phong

--nhạc sĩ Hùng Lân ( chết) --

cựu tướng Kq VNCH / văn sĩ Trần Văn Minh [1932- USA 1997]

-- nhà phê bình văn học Nguyễn Đình Tuyến ( hiện ở Mỹ)

-- nhà văn Mặc Thu ( chết)
-chủ báo Bách khoa: Lê Ngộ Châu ( chết)

-- văn sĩ Phan Nhật Nam [1943- hiện ở Mỹ)--
-nhiếp ảnh gia Nguyễn Mạnh Đan ( Saigon ]

Trần Thiện Hiệp ở Mỹ về,

'ới' đi cà phê ở quán CÀ PHÊ TÍ NỊ
hẻm 5 Nguyễn Đình Chiểu ( quận 3/Tp.HCM).

trái qua:

Tâm Uyên -- Hoàng Hương Trang --Thế Phong --
Trần Thiện Hiệp --Hoàng Vũ Đông Sơn (chết) --Lê Thị Kim .

(ảnh chụp năm 2003)

văn sĩ Thanh Thương Hoàng

' ới' đi ăn ở Làng Báo Chí ( quận 2) --
( trước 75, anh ta là chủ tịch Nghiệp Đoàn Báo chí VNCH.

hàng sau:

- Lữ Quốc Văn [ 1934- chết ]

-- Thế Phong [1932- ]
-Thanh Thương Hoàng [1930- ]

--Văn Quang [ 1933- chết ]

hàng trước, ngồi:

- Uyên Thao [ 1933- ]

-- Lê Thị Kim [1950- ]
- nhạc sĩ Văn Khói ( ở Hoa Kỳ về

) -- bác sĩ quân y Vinh (iVNCH)

(ảnh chụp : 1998)

- tiệc tân gia vào năm 2000,

Thế Phong mời mục sư
Báp -tít Lê Quốc Chánh [ 1938- ]

ngồi ghế chủ tọa , đang cầu nguyện

+ cựu linh mục văn sĩ Nguyễn Ngọc Lan [1930- Sàigòn 2007]
-- tác giả Nguyễn Thanh Nhã [ 1937- ]

-- X... cựu giáo chức, anh ruột
- họa sĩ Nguyễn Thị Tâm
-- Lữ Quốc Văn [1934-chết ]

-- Thế Phong [ 1932- ]

- ảnh do cựu Kq ,thiếu tá Dương Thuận

(nhà văn Huy Sơn,
bang Connecticut gửi Thế Phong

( trong đó có chân dung ảnh TP
& nhiều khuôn mặt văn nghệ sĩ

& bạn bè của Huy Sơ n - Dương Thuận .

(ảnh: 1950).

***

- 5000 kM XUYÊN VIỆT

in 14 chân dung ảnh những vị

được tác giả nhắc trong bút ký;

10 năm sau ; nhìn lại :

ai còn , ai mất ?

Những vị còn sống trên cõi ta bà :

-Trần Thị Bông Giấy /hiện ở San Jose

-- Ý Nhi (Tp.HCM)

- Lê Duyên ( Tp. HCM)

-- Nguyễn Thị Khê -

-Đỗ Mạnh Tường Khê

[ quốc tịch Mỹ: DO KHE].

- những vị đã rũ bụi đời, về cõi ta bà , mịt mùng khơi :

- Nguyễn Đức Quỳnh [ 1909- Saigon 6/6/1974)

- Hoàng Vũ Đông Sơn [ 1939- 24/9/ 2014)

-- Bùi Thị Phương Giản ( mẹ vợ Thế Phong- 1910- Saigon 1990 ]

-- Lý Văn Sâm [1921-2000 )

- Nguyễn Quốc Bảo (1907- 1981/ bố vợ TP )

-- nhà gia phả học Dã Lan_Nguyễn Đức Dụ [1919- 3/5/ 2001].

- Trần Thị Bông Giấy [1948- ]
( Nguyễn Đắc Sơn chụp / 7/1999 )

" Chữ nàng bay bướm quá

Số nàng, số đào hoa
Cứ như lời thầy dạy

Nàng sẽ khổ tới giá"

( lời bông phèng của TP)

trái qua:

- Hoàng Vũ Đông Sơn

- Trần Thị Bông Giấy

- Âu Cơ ( con gái TTBG)

-Thế Phong

(ảnh chụp trước nhà Thủy Tạ/ Dalat)

trái qua, hàng trên cùng:

- Hoàng Khởi Phong [1943- ] -

-Thế Phong
-- nhà báo, thi nhân Phan Ngọc Thường Đoan

- nữ thi sĩ _họa sĩ Lê Thị Kim [1950- ]
-văn sĩ tiền chiến Thanh Châu -

- tác giả Hoài Việt

hàng thứ 2:

- Thế Phong

- họa sĩ Đằng Giao

nhà phê bình văn học tiền chiến

Thượng Sỹ _Nguyễn Đức Long [1906- 1997]

(phác hoạ :Tạ Tỵ)

-- 2 người bạn của TP .

hàng thứ 3 :

-- cựu thiếu tá Kq Nguyễn Văn Phát

(PHAT NGUYEN + 2 con + vợ )

-- họa sĩ t Phan Diên [1943- ] -

thi sĩ Thái Thủy

-- nhà báo , thi nhân Nguyễn Quốc Thái -

nữ tác giả Phương Quỳnh ( Hà Nội)

hàng thứ 4:

nữ văn sĩ Nguyễn Thị Ngọc Dung

( vợ cũ nhà văn Văn Quang)

- cựu ký giả Sài Gòn Hồng Dương
-Ngọc Hân ( vợ nhà báo Uyên Thao)

-Thế Phong

- Dao Storm ( nữ nhà văn Mỹ đương đại)

- Uyên Thao
-- cựu trung tá Kq_ Cung Trầm Tưởng [1932- 2022 ]

- Thế Phong

- nhạc sĩ Y Vân_[ Trần Tán Hậu 1933- 1969]
-- Thế Phong-

bác sĩ Nhị Khê (thứ nam của Thế Phong)

(tư liệu ảnh :TP)

vợ chồng cựu thiếu tá Kq Nguyễn Văn Phát

( quốc tịch Mỹ: PHÁT NGUYEN 1939- ]

-Bonnie Phan (vợ Phan Diên)

- họa sĩ Phan Diên [1944- ]

(Phan Diên cung cấp ảnh)

Không ngoài ai vào đây, đó là họa sĩ 'tài tử' Phan Diên,

người đem 2 bản thảo tôi viết sau 1975 sang Mỷ xuất bản .

Bản thảo đầu tiên 'Hồi Ký Ngoài Văn Chương';

chàngta đưa về Mỹ,

trao cho chủ nhà xuất bản Văn Nghệ ở Bolsa,

Võ Thắng Tiết in ấn, phát hành.

- cứ như Phan Diên kể :

"ông Võ Thắng Tiết nói Thế Phong

là bạn quen cũ

ở Saigon trước 1975 "

-- khi ấy, ôngVõ Thắng Tiết trông coi nhà xuất bản Lá Bối

( đường Nguyễn Lâm / Saigon 10).

-sửa morasse: PHAT NGUYEN)

- bìa Võ Thắng Tiết trao cho Khánh Trường trình bày .

(phải để tên ĐỒNG VĂN xuất bản, VĂN NGHỆ phát hành; vì lý do nhạy cảm, vì Thế Phong bị đa số văn nghệ sĩ đồng thời

không ưa).

- tác giả suốt 60 năm cầm bút,

lần đầu tiên được trả bản quyền cao nhất: 500 USD.

-bản thảo thứ 2 'Thư Viết ở Saigon',

Phan Diên trao chủ nhà xuất bản Văn Uyển,

-- Trần Thị Bông Giấy lay out ruột, bìa tự trình bày .

- in xong, TTBG đem về Sài Gòn, trao cho tác giả (năm 2000) xuống máy bay ở Tân Sơn Nhất; xe thuê chuyến thẳ về Dalat

khoáng 1, 2 giờ sáng ,

"... Thế Phong không chỉ đồng nghiệp; mà, còn là một người anh, một người bạn thân nhất trong số những con người ít ỏi úy mến tôi đã viết; lại vì có lòng nhất trong việc phổ biến văn chương tôi đến giới văn nghệ VN. Anh lớn hơn tôi nhiều tuổi;

thuộc thế hệ Văn Quang.

- từ bài viết ' Phạm Duy, ông là ai?' được Phan Diên gửi về cho anh; vào đầu 2000, mối duyên bằng hữu đậm đà đã mở ra giữa tôi và anh, kéo dài cho tới hôm nay.

- tính cách anh thâm trầm sâu sắc; nhưng lại hay cười đùa trong những câu chuyện kể ' toàn là cay độc'. (như lời Phan Diên nhận xét).

- từ thuở ngày xưa, trong làng chữ nghĩa, đã có lắm đồng nghiệp 'sợ anh vì lối viết cay độc đó. Một kiểu, như có lần trong một lá thư gửi cho tôi; ngày 9 tháng 4/ 2005 mới đây, anh tâm sự:

" Khi tôi 22 tuổi, bước vào nghề văn & báo mới được 2 năm, cuốn truyện đầu tay được xuất bản với một công việc làm, tùy viên báo chi cho Tổng trưởng bộ Thông tin Phạm Xuân Thái; thấy tương lai mình thật sáng sủa; và, đầy hứa hẹn. Hàng ngày đụng chạm với bao bất công tại sở làm; tôi nai mình ra tranh đấu để mong lấy lại được sự công bình cho chính bản thân, đồng loại; nhưng hoàn toàn thất bại.

- vài chục năm sau, đọc 'Những khuôn mặt văn nghệ hôm nay' (Nxb Lá Bối, Saigon 1972), Tạ Tỵ bình phẩm 'về công việc làm văn chương & sự múa may quay cuồng; tưởng là sẽ đem lại sự công bằng của tôi, hóa ra chỉ là' :

" ... những câu chuyện nhà văn kể ra, viết ra; đều ẩn nấp những ý nghĩ chống đối, những chia chát não nề; dù đã được ngụy trang bằng đam mê nhục dục. Những chữ, những câu để tự xỉ vả; buồn thay, lại là những lời nguyền rủa một xã hội, một chế độ, một thế hệ-- vì những thứ ấy đã tạo nên tác giả trở thành như thế ...!" .

còn nữa, phần đánh giá về tôi; bây giờ ở tuổi trên 70,

phải thừa nhận lời anh Tạ Tỵ nhận xét rất bén:

" Phải chăng Thế Phong đã mang hình ảnh một Don Quichotte, chàng hiệp sĩ lang thang, có khuôn mặt trầm buồn, đánh nhau điên cuồng với những chiếc cối xay gió trên khắp nẻo đường phiêu bạt-- nhân vật điển hình trong Don Quichotte, cuốn tiểu thuyết bất hủ của đại văn hào Tây ban nha, Miguel de Cervantes (1547-1616?) . Nhưng tiếc thay, không có Sancho Panca tượng trưng cho ý thức, hiện diện đằng sau; hay, bên cạnh. .."

Văn Quang cũng không có mấy cảm tình với anh; vì cái lối viết 'cay độc' vừa nói. Trong một thư gửi tôi, Văn Quang viết,

" Cũng xin nói để chị hiểu về chuyện giữa tôi và Thế Phong .(chắc chị cũng muốn biết về chuyện đó; nhưng chưa tiện hỏi?) . Dĩ nhiên, tôi không thích lối viết của Thế Phong về tôi; vì sao, cũng là bạn bè đã lâu năm; mà viết như thế, có nghĩa là anh ấy không coit rọng tình bạn. Tôi nói thế chắc chị hiểu (...) .

Đó cũng là điều khổ tâm của tôi, chứ chẳng sung sướng gì. Tuy nhiên sự giao thiệp thì vẫn bình thường; tôi chẳng có gì đáng xấu hổ với bạn bè cả. (...)

Chỉ có một điều là những chuyện không thể nói hết với nhau được thôi. Điều đáng tiếc là anh em CŨ không còn nhiều; đáng lẽ có thể nói ra tất cả; thì, lại có người mình phải gìn giữ, trong khi mình chỉ cần giữ với những ông MỚi bây giờ. Sẽ không có gì đáng tiếc đấu, chị đừng ngại. Đó cũng là điều bình thường của cuộc sống. "

( THƯ E-MAIL, ĐỀ NGÀY 20/10/ 2003)

Riêng cá nhân tôi; thì lại thấy không có gì là ghê gớm; nơi một con người cao lớn, có cái cười mím chi; đôi mắt nheo nheo tinh nghịch, đang hướng về tôi & Âu Cơ trong buổi gặp gỡ đầu tiên, lúc nửa khuya trên sân bay Tân Sơn Nhất vào năm 2000, một ngày cuối tháng 6.

Giữa một đám đông ồn ào, người đi, kẻ đến phi trường; tôi 'nhận ra' anh ngay . Để rồi chuyến xe khuya đưa tôi + Âu Cơ về Dalat; ngoài Thế Phong, còn có sự hiện diện của Mỹ Vân, anh Phùng kim Ngọc + anh Hoàng Vũ Đông Sơn -- những câu chuyện văn chương từ muôn kiếp cứ được tuôn ra giữa riêng tôi và anh Thế Phong; mà, không là với người khác. Anh không làm cho tôi sợ hãi như tiếng đồn về anh trong giới văn nghệ Saigon CŨ. Tôi cũng không khiến anh phải xa lánh, như cái tiếng vang 'dữ dằn'; mà, đám văn nhân hải ngoại đã gán cho tôi.

Từ tôi, anh đã nhìn ra mẫu người cô đơn; như có lần,

trong một lá thứ gửi Thế Phong,

Nguyễn Đắc Sơn, viết,

" ... Sự cô đơn của TTBG quả thực lớn (với tình trạng hiện tại) , ông [ám chỉ Nguyễn Đắc Sơn] nên an ủi, khích lệ cô ấy. Bởi lẽ cô đơn, nên Bông Giấy đã viết
'Tài hoa mệnh bạc'(2 tập) ;

nhu một hình thức tự yểm trợ,

về một tác giả tương đồng với mình trên mặt tinh thần.

(Thư viết ở Sàigòn/ đêm 23/11/1999).

Và từ anh [TP]; tôi bắt gặp mẫu nhà văn rất khác biệt; như một lá thư trước đó, tôi đã từng có nhận xét [về ] anh:

" Từ trước, vẫn biết rằng thiên hạ bảo anh 'du côn' lắm; nhưng lần đầu nhìn ảnh, thấy cái nụ cười rất ấm; và đọc thư, thấy nét chữ rất đẹp. Bông Giấy đã nghĩ ngay, " Người thế này không thể nào là nguồi cứng ngắc, du côn!. Mình có chút gì khác người; là người vộiđổ cho bao tiếng xấu. Nói theo kiểu Trần Như Hoàng, [chồng cũ củaTTBG] " mình thà lập dị, chứ không lập lại ", dù cũng chẳng bao giờ chủ trương lập dị; phài không anh ?"

Nói cách khác, có đọc anh + biết về anh; thì mới thấy đó là một người lữ hành cô đơn trong bước hành trình chữ nghĩa. Với nhận xét này, tôi được xác định tử một đoan trong lá thư của anh; gửi cho tôi (31/1/2000) ở Sài gòn:

" Vào năm 1962 đến giữa năm 1963 đầu, tôi sống cô độc ở phía sau nhà thờ Tân sa châu; hàng ngày tinh thần bị căng thẳng, với sự sợ hãi đe dọa từ mật vụ chính phủ Diệm vây bủa -- nào là tờ nhật báo 'Tiếng dân' (chủ nhiệm: trung tá Nguyễn văn Châu/ giám đốc nha Chiến tranh tâm lý) đăng tin kịch sĩ Năm Châu + nhà văn Thế Phong bị đưa đi trung tâm Cải tạo Nhân vị ở Vĩnh long; để tẩy não. Các chú bán báo rao inh ỏi cái tin vào buổi chiều; đi bán báo lẻ -- nào là bản tin ' Việtnam Press
(3 thứ tiếng: Anh, Việt, Pháp) đều nhất loạt cải chính:

" Nhà văn Thế Phong vẫn đi dạo hàng ngày trên đường Lê Lợi, Tự Do; thế

mà Việt Cộng lại tung tin 'bị đưa đi tẩy não' " *.

Báo chí hồi ấy nhất loạt không dung nạp tôi; dầu chỉ gửi một truyện ngắn vô thưởng vô phạt (để có tiền trả chủ nhà trọ + cơm hàng) cũng chẳng báo nào đăng. Khi tôi dịch cuốn 'L' Amour de Rien/ Jacques Perry; sau, viết thành một cuốn sách nhỏ; như một biện minh cho 'lối sống có lý tưởng để đeo đuổi văn nghệ của tôi hồi ấy'; vẫn chẳng yên lòng.

Bởi vậy; khi tập sách nhỏ bé này được in lối mimeographed,

không xin cấp phép; ở cánh gà bìa sách, tôi ghi;

" Tuyệt đối cấm bọn văn nghệ sĩ nô lệ trí óc 'kiểu Phanariote' (**)

đọc sách này "
-- chẳng hạn vậy . "

-------------------------------------

* D' après le journal Tiếng Dân lance la nouvelle que l' essayiste saigonnaise Thế Phong est actuellement détenu par les autorités vietnamiennes pour lavage de cerveau. Les mensonges des communistes ont fait long feu. Tiếng Dân souligne que le monde peut voir Thế Phong dans ses promenades journalières rues Lê Lợi et Tự Do. ..."

** Phanariote phát xuất từ tên Fanoti, một dòng họ thuộc giai cấp gia-đình-trị ởRoumanie trong thế chiến II.

Constant Virgil Gheorghiu ( 1916- 198?); đưa nhân vật trung úy Fanoti vào tiểu thuyết Chiếc roi ngựa (bản tiếng Pháp: La Cravache) của ông, một con người dẫu có làm tội ác cỡ nào cũng chẳng bị ai khiếu kiện.

Cấp trên của Fanoti là đại tá mang dòng họ Fanoti, kể cả cấp trên của viên đại tá này cũng thuộc dòng họ Fanoti . Họ bênh vực nhau, dẫu là có kiện tụng đi nữa, chỉ là 'con kiến mà kiện củ khoai' !

Chiệc Roi Ngựa đã được dịch sang Việt ngữ, bởi Đường Bá Bổn ) (một bút danh khác của Thế Phong, Nxb Đại Nam văn hiến 1963 (bản ronéo -- Nxb Đồng Nai tái bản, năm 2002).

(chú thích: TTBG).

Chiếc roi ngựa

bản dịch Đường Bá Bổn / bìa Cao Bá Minh
(bản tái bản ở Saigon/ 1967 )

Chiếc roi ngựa /

Constant Virgil Gheorghiu

Nxb Đống Nai cấp phép tái bản năm 2003
(bìa : tranh Đinh Cường)

bìa sau

CONSTANT VIRGIL GHEORGHIU

(bìa: họa sĩ VỊ Ý -- Bút Nghiên xuất bản năm 1962, phát hành ở Mỹ Tho.
-sách dày 72 trang, khổ sách 13 x 18 cm; được trả nhuận bút 3000 VND --
khi ấy, tác giả ở Xóm Đạo Công Giáo Tân Sa Châu

báo chí Sài Gòn nhất loạt không
dung nạp tôi;

dấulà một truyện ngắn vô thưởng, vô phạt
cũng không đăng

-- tinh thần lại bị căng thẳng,

với sự sợ hãi bọn mật vụ
chính phủ Ngô Đình Diệm vây bủa ..."

khu rác ngoại thành

Nxb Trình Bày xuất bản

--tiền thân

Con chó liêm sỉ, in ronéo

Loại sách Đại Nam Văn Hiến ( 1963)

gồm 5 truyện ngắn .

- Nxb Trình bày tái bản,

thi sĩ kiêm giáo sư Phạm Văn Rao [Diễm Châu/ 1937- France 2006]

biên tập; lược bỏ Nôi Nuôi Mình Vợ Chồng Tàu + Con Chó Liêm Sỉ.

Sách in ra, Thế Nguyên báo tin

, đến nhận sách biếu & nhuận bút 3000 VND.

- khi ây, tôi mới rời lecturer in politics

ở trại Seminary+ Ridge Camp + Cát Lở;
đưa vợ về Dalat, nhà ngoại; để vợ sanh con đầu lòng.

- con đau ốm không tiền mua thuốc; tôi bèn lấy vé máy bay về Saigon.
(thời ấy VC đắp mô, đào đường ở cấy số 135 Saigon Dalat, không thể đi đường bộ).-
- vé khứ hồi mất 950 VND , lãnh được 3000 VND; đem tiền nhuận bút về Dalat,

thì con trai khỏi đau bụng.

- Ở hải ngoại, mấy tay lái sách tái bản bừa phứa :
Nửa đường đi xuống-- Nhà văn tiến chiến 1930-1945-- Khu rác ngoại thành v.v...

-- không chỉ NxbXuân Thu , còn nhiều nơi khác cũng in, bán không hết;
nhà sách Tự Lực ở Bolsa rao bán 'hạ giá':

-Nhà văn tiến chiến 1930-1945 / 7 USD

- Khu rác ngoại thành, 3 USD

Cái ngạo mạn khi có sẵn tử trong huyết mạch, cộng với cuộc sống bức bách tinh thần thời kỳ đó (như trong 2 thư điển hình, anh kể) đã là kết quả cho " những lời nguyền rủa của một xã hội, một chế độ, một thế hệ" . [Tạ Tỵ ]

-- trong những tác phẩm ký tên Đinh Bạch Dân + Đường Bá Bổn" (ngoài bút hiệu Thế Phong).

Anh viết rất nhiều và rất nhanh.

Đủ mọi thể loại.

Đủ mọi đề tài.

Tổng kết số tác phẩm của anh,

tôi nghĩ rằng phải sông đến 30 năm nữa (!?),

may ra tôi [TTBG] mới viết kịp con số!

Bài viết này, tôi không mang ý định phơi bày cái độ dài của giòng-thời-gian-chữ-nghĩa mà anh đã bước; ở đây tôi chỉ muốn đưa ra độ-sâu-thân-quý của một nhà văn, đã dành cho một nhà văn; trong đoạn đường 5 năm rất ngắn, so với gần trọn cuộc đời cầm viết của anh.

***

Một lần ở Mỹ, tôi nghe cô bạn Người Cali, nhận xét :

" Thế Phong là tay 'khó chơi', không kiêng dè ai hết; và, cũng bị nhiều người trong giới văn nghệ ghét; vậy mà, đọc các bài viết của Bông Giấy về các chuyến du lịch Việt nam;

thấy ông ta rất 'chiều' Bông Giấy,

thì phải kể Trần Thị Bông Giấy là một người 'đặc biệt' ".

Tôi không biết câu nói của cô bạn 'đúng hay sai' về cái khoản đặc biệt kia; mà chỉ thấy một cách tự nhiên, tôi quý Thế Phong.

- và, được anh quý trọng lại. với không chút thắc mắc gì, 2 phía. Thứ tình cảm đơn sơ mà thật đầy như không khí, như ánh sáng ban mai, như ánh trăng buổi tối; hay, như chuyện trời mưa thì mát, trời nắng thì nóng. Thứ tình cảm không bợn chút bụi nhơ; như trời lần anh đã tự nhận:

" Tôi cũng thật được hậu đãi vào thời kỳ này; còn được một người 'bạn trai làm văn chương'; có lẽ bị bà mụ nặn nhầm thành gái. [ám chỉ TTBG]; viết thư trao đổi, thư viết thât dài; đọc thật đã, rất chân tình, cởi mở -- mà mỗi lần nhìn thấy nét chư bay bướm, đẹp, một cách phóng khoáng ấy, niềm vui mới hưng phấn lại đến trong tôi " . (thư đề ngày 30/3/ 2000).

Nói cách khác, sẽ là một điều rất kỳ khôi; với con người như anh và tôi; nếu gặp nhau mà KHÔNG quý trọng nhau. Anh hay đùa, lại cười to rất thoải mái; mà không cần biết đến cái chuyện có làm cho kẻ khác buồn phiền hay không?-- nếu như họ 'bị nhột', vì là nạn nhân của nhu74ngc âu chuyện đùa, do anh chủ động.

Chỉ thoáng qua thôi; thì có lẽ cái lối đùa của 'Thằng Phải Gió',

(một bút hiệu khác của Thế Phong) nói anh là 'ác'; nhưng thật tình tâm anh không ác; mà những lời đùa đó, (từ miệng lưỡi vào trong chữ nghĩa) .

chỉ là cái mặt nạ được đeo lên

cho qua ngày đoạn tháng; của một tâm hồn lúc nào cũng

sẵn sàng nổi loạn

-- vì những điều đáng ngán ngẩm chung quanh.

Một điều lạ là; tôi chưa bao giờ 'bị' làm đối tượng cho kiểu đùa như vậy. Ngồi chung một bàn, anh không uống rượu, trong khi tôi uống, và, uống nhiều nữa; anh không hút thuốc lá, nhưng bao giờ cũng xin'bập bùng' vài điếu cùng Bông Giấy, cho vui. Vậy mà chuyện trò với tôi; anht hường tỏ ra 'nhân nhượng', bằng những câu nói phô bày nghiêm trang, lịch sự. Có lần tôi nghe kể:

" Ở Cali đang có phong trào viết 'cực dâm', trong hàng ngũ các nhà văn nữ."

Điều này BGiấy không hề biết; vì chẳng bao giờ muốn đọc văn chương Việt nam ở hải ngoại-- nhưng được nhiều người -- nhất là giáo sư Lê Hữu Mục cho biết,

" Đàn bà con gái gì mà trơ trẽn, cứ ưa 'banh' .. cái đó ra, trên văn chương chữ nghĩa! ; đọc lên cứ muốn lợm giọng! "

Bác còn kể rõ thêm tên tuổi từng nhà văn nữ trong 'trường phái kích dâm' này; " dẫn đầu là Lê Thị Thấm Vân ở San Jose --người nhỏ nhất trong số 4 chị em gái, cùng có mặt; cách này hoặc cách khác trong giới văn nghệ; một cô làm chủ một tiệm phở cùng lấy tên 'Phở 99". ( lời bác Mục). Sau cùng, bác kết luận,

" Chữ nghĩa tởm đến độ mỗi lần có dịp đi San Jose; ai có mời đến ăn ở tiệm phở 99, [thì] bác từ chối ngay!"

tức thì , Hoàng Vũ Đông Sơn cưới khà khà. lên giọng,

" Các ngữ này mà cho gặp 'sư phụ' Thế Phong; thì phải biết!

Chỉ một sư phụ mới trị nổi 'đệ tử' .

Học không tới, chẳng những không làm rạng danh sư phụ;

lại gây thêm ô nhục cho người ta chử rủa;

thì,

cách tốt nhất là sư phụ kêu về,

'đét' cho vài roi vào đít; bắt học tiế là xong."

Thấy tôi có vẻ ngẩn ngơ, theo câu nói 'tối nghĩa'

Hoàng Vũ Đông Sơn,

Thế Phong chỉ cười mím chi, không đáp lời nào cả.

. Khi tôi chợt "à" ra dáng hiểu, bấy gờ anh mới bật cười, to ,

" Hiểu " - bây giờ Bông Giấy mới chịu" hiểu !"

Từ đó, anh cho biết 'tôi là đứa cả tin' ; nhất là không biết cách 'đáp lễ'; vì vậy mà trong các cuộc vui chung giữa nhiều văn nghệ sĩ, tôi; lúc nào cũng được anh 'tha', không bắt nghe các câu chuyện có cùng đề tài như trên .(*)

TRẦN THỊ BÔNG GIẤY

-
(*) trích:

http://lengoctrac.com/?655=5&658=36&657=1569&654=4

--------

2) PHỔ TRẠNG ĐỖ MẠNH TƯỜNG ( Việt Trì- Phú Thọ)
do nhà gia phả học Dã Lan_ Nguyễn Đức Dụ viết

-- được đánh máy, đóng thành tập,
tặng lại Thế Phong, 1 bản .

Tác giả '5000 km Xuyên Việt'

cho trích đăng lại, ở phần 'Phụ Lục':

5000 KM XUYÊN VIỆT.