về nhà văn DUYÊN ANH : " đời lưu vong bi kịch "/ Đoàn Thạch Hãn "/ tản mạn văn chương/ teh61 phong -- 09/06/ 2016.

 

tản mạn văn chương / thế phong

Thứ Sáu, 9 tháng 9, 2016

          Về nhà văn Duyên Anh:

          ' đời lưu vong bi kịch' 

                        ĐOÀN THẠCH HÃN

                   -  nguồn: https://vanchuongplus.vn.blogspot.com/

                                     Duyên Anh

                   [i.e.Vũ Mộng Long 16/8/1935 -  France 6/2/1997]

Sinh ở tỉnh Thái Bình/ Bắc Bộ trong một gia đình nghèo, con cả của 6 em. Thân sinh là thầy lang, sau buôn bán nhỏ.  Thuở nhỏ, học ở trường quê, tư thục Trần Lâm; rồi lên Hà Nội theo học ban trung học. 

 Di cư vào Nam năm 1954.

  Sống trải qua nhiều nghề để kiếm ăn: giữ xe đạp hội chợ, quảng cáo trong gánh xiếc rong bán thuốc kiều Sơn đông mãi võ. Năm 1955,  theo đảng Đại Việt Duy Dân lên Ban Mê

 Thuộc, làm 'cách mạng'  được vài tháng -- sau , người trong tổ chức đưa ông về Long Xuyên , dạy học tư các trường bán công Hòa Hảo+ Kinh Dương+ Nguyễn Trung Trực. 

Sau đó,  trở về Mỹ Tho mở lớp tư dạy đàn guitare.

 Lại trở lại Sàigòn học ban  tú tài, lấy vợ vào 1962, con gái một địa chủ ở Long Xuyên.

  Viết cho các báo Chỉ Đạo (1960)-- Gió Nam ( cơ quan của Liên đoàn Cách mạng Quốc gia); rồi vào làm viên chức ở Tổng nha Thanh Niên (thời ông Cao Xuân Vỹ, tổng giám đốc) .

Sau vụ chỉnh lý 1964, Duyên Anh vào làm báo thực thụ cho nhật báo Xây Dựng (chủ nhiệm linh mục; Nguyễn Quang Lãm) + tuần báo Con Ong (chủ nhiệm: Nguyễn Văn Minh, tự Minh Vồ) -- nhật báo Sống (chủ nhiệm: Chu Tử) -- nhật báo Công Luận: chủ nhiệm Tôn Thất Đính (trung tướng) -

 Tin Báo : Nguyễn Mạnh Côn) . 

Sau đó chủ trương  tờ báo cho riêng ông, tờ Tuổi Ngọc(1969- 1975) . 

  Ký nhiều bút danh; Thương Sinh, Thương Anh, Bếp Nhỏ, Mõ Báo, Vạn Tóc Mai,Thập Nguyên v.v....

Bút danh DUYÊN ANH -- tựa một bản nhạc của một người bạn ở lại miền Bắc (sau hiệp định Genève 1964 chia đôi đất nước) như là một kỷ niệm, 'để nhớ người bạn thân họ cùng lớp ở Hà nội' .   

 Tác giả khoảng 50 tựa sách, tác phẩm nhiều người đọc ,
 như :

- Hoa Thiên Lý (tập truyện ngắn) -- Vết Thù Trên Lưng Con Ngựa Hoang  (1967) -- Dzũng Dakao -- Chương Còm (1970) -- Nước Mắt Lưng Tròng (1971) -- Đêm Thánh Vô Cùng (1973) -- Cám Ơn Anh Đến Cùng Em  ( 1974)  v.v ... 

Sau 30/4/ 1975, ông bị đưa đi tập trung cải tạo dài hạn vào ngày 8/4/ 1976: 3 năm ở trại Phan Đăng Lưu (quận Bình thạnh tp. HCM) + Khám Chí Hòa ( quận 10. Tp. HCM +  3 năm tại Xuyên Mộc (tỉnh Bà Rịa -Vũng Tàu).

Được trả tự do vào đấu tháng 9 /1983, Duyên Anh vượt biên vào năm 1983; định cư ở Pháp, ngày 20/11/ 1983.

Văn sĩ nhà báo nổi tiếng một thời, Duyên Anh bị tấn công trên báo chí trong nước (Những tên biệt kích cầm bút ; ở hải ngoại  bị tấn công mãnh liệt hơn).

 Ngày 30/4/ 1988, ông sang Mỹ, bị hành hung đến tật nguyền; ngay trên đại lộ Bolsa/ Little Saigon/ California.  
10/6/ 1990 trở lại đạo Thiên Chúa Giáo, lấy trên thánh Giu-Xe; và, bắt đấu trở lại viết truyện+ bút ký+ hồi ký :

" Nhà Tù -- Nhìn ại những bến bờ -- Saigon, ngày dái nhất -- đồi Fanta  v.v...  nhiều tác phẩm được dịch sang Pháp ngữ, làm phim, nổi nhất là phim Un Russe à Saigon (1981)."

-Duyên Anh qua đời ngày 6/2/ 1997 ở Pháp, bệnh ung thư gan, thọ 63 tuổi.  Xác được hỏa thiêu, an táng theo nghi lễ Công Giáo tại Nhà Thờ St Madeleine, Plessis Robinson.  

Duyên Anh- Vũ Mộng Long được viết thành  sách, một cuốn sách khá dày xuất bản ở Hoa Kỳ, của tác giả Vũ Trung Yên.

( " tiều sử gần như đầy đủ nhất về văn sĩ nhà báo vang bóng một thời; DUYÊN ANH -- qua tư liệu của VŨ THẾ THANH ).   

                      
                      nhà văn Duyên Anh
            'đời lưu vong bi kịch'

                          ĐOÀN THẠCH HÃN
                                                                         


Là một trong những nhà văn nổi tiếng của miền Nam [Việt Nam Cộng Hoà] trước năm 1975; Duyên Anh được biết như một con người nhiều tài, lắm tật, miệng làm hại thân.  

Tôi quen biết Duyên Anh từ lâu; từ dạo tôi vẫn thường hay chầu rìa những canh xì-phé nẩy lửa của những 'hảo thủ' lừng lẫy trong làng báo Sài gòn, trước 1975; với một vài doanh nhân, chính khách.  

Thuở đó, thân phận + túi tiền của tôi không đủ tư cách ngồi cùng chiếu với các đàn anh.  Vào sòng xì-phé, là có thể biết ngay tính cách của từng người.  Duyên Anh thích 'tháu cáy'; và, khích tướng đối thủ; nhưng lại rất cay cú, khi bị người khác 'tháu cáy' lại.  

Sau 1975, tôi mới thực sự thân thiết với Duyên Anh.  Ông từng coi tôi như một người bạn, vai em ruột rà; điều này đã được ông viết trong hồi ký . [xuất bản ở hải ngoại]. 

Năm 1954, Duyên Anh di cư vào Nam. 

 Để kiếm sống, ông đã làm mọi công việc của một thanh niên hè phố; chẳng có 'nghề ngỗng' gì nhất định.  Khi thì theo một một nhóm 'Sơn đông mãi võ'; khi tháp tùng đoàn cải lương lưu diễn , nay đây mai đó.  Lại có lúc làm quảng cáo cho gánh xiếc rong; rồi, giữ xe đạp hội chơ ; sang trọng nhất  làm gia sư, dạy kèm trẻ con + dạy đàn ghi-ta, sáo trúc; cho những người theo học vỡ lòng nghệ thuật.

Duyên Anh làm thơ rất sớm,  những năm cuối thập niên 50s; ông bắt đầu viết văn xuôi.  Viết, để thõa mãn giấc mơ cầm bút; [bài] chẳng đưa đăng ở báo nào cả.  Mãi đến năm 1960, nhà văn Trúc Sĩ dẫn tới diện kiến nhà văn Nguyễn mạnh Côn; lúc đó đang làm chủ bút tờ Chỉ Đạo .

 Bài thơ Bà mẹ Tây Ninh, sáng tác đầu tiên được đăng trên tờ báo này.

  Một tháng sau, thêm truyện ngắn Hoa Thiên Lý; tời Con Sáo của Em Tôi tiếp đục được đăng, với lời giới thiếu 'bốc lên tận mây xanh' của Nguyễn Mạnh Côn. 

 Ngay lập tức, ông được người đọc đón nhận nồng nhiệt; truyện được trả 5000 VND, mua được hơn 1 cây vàng.

  Nguyễn Mạnh Côn tỏ ra rất ưu ái, tận tình nâng đỡ Duyên Anh; sáng tác của ông thường xuyên xuất hiện trên văn đàn.  

Và đây, cũng là đầu mối oan nghiệt cho cả 2, về sau này.

Hoa Thiên Lý/ Duyên Anh

tập truyện ngắn có truyện đầu tiên 

đăng trên nguyệt san Chỉ Đạo (1960)

                              Điệu Ru Nước Mắt

                       Ngựa Chứng Trong Sân Trường

                                 
                                                                                  
       Đến 1961, khi ông Nguyễn Mạnh Côn rời tạp chí Chỉ Đạo; thì, Duyên Anh đã thành danh. ông bắt đầu tung hoành làng báo Sài gòn,với nhiều bút danh khác nhau: Thương Sinh. Mõ Báo, Thập Nguyên. Vạn Tóc Mai, Nã Cẩu, Lệnh Hồ Xung, Độc Ngữ ...; bằng một giọng văn châm chọc, hết sức cay độc. 

 Thời đó, có 2 nhà văn làm báo mà người ta sợ nhất là Chu Tử (bút danh Kha Trấn Ác/ trong mục' Ao Thả Vịt') và Duyên Anh.

  Nạn nhân của Duyên Anh không phải chỉ toàn là người xấu; mà, nhiều khi chỉ là một ai đó, bị ông ghét; cũng bị ông lôi lên mặt báo 'đánh' không thương tiếc.   Sự kiêu căng, miệng lưỡi cay độc của ông đã gây dị ứng cho không ít người.

  Một nhân vật lãnh đạo chóp bu của Việt Nam Cộng Hòa; khi lưu vong, đã bắn tiếng với ông Tô Văn Lai/ Chương trình Thúy Nga /Paris): 

"... bảo thằng Duyên Anh câm mồm nó lại ."

Duyên Anh được xem như tay tổ trong loại sách 'xui con nít đập lộn', với những tiểu thuyết về giới du đãng, rất ăn khách: Điệu ru nước mắt, Sa mạc tuổi trẻ , Vết thù trên lưng con ngựa hoang. 

 Tác phẩm của ông từng ngợi ca anh chị Trần Đại

 (Đại Ca Thay) như một kẻ giang hồ mã thượng.  

Trong một bài phỏng vấn, tuần báo Đời, hỏi ông:

 ' Tại sao trong thời buổi nhiễu nhương lại tôn vinh một tay du đãng, sống ngoài vòng pháp luật, lên tận mây xanh?'.

  Duyên Anh trả lời:

 " Chính vì thời bủi nhiễu nhương, không có thần tượng cho tuổi trẻ; nên phải đi tìm cho họ một mẫu thần tượng.  Xem ra, Trần Đại là xứng đáng hơn cả. "

Duyên Anh là người thẳng thắn, yêu, ghét rạch ròi; đã quý mến ai rồi, thì ông sống trọn tình, trọn nghĩa vói người đó.

Năm 1978, Duyên Anh gặp lại Nguyễn Mạnh Côn trong trại cải tạo ở Xuyên Mộc . (Bà-Rịa Vũng Tàu). 

 Nhà văn Nguyễn Mạnh Côn có thâm niên hơn 40 năm , là đệ tử của ả phù dung, nện sức khỏe rất yếu.  Biến chứng tâm, sinh lý của một con người có quá trình' phi yến thu lâm' (đọc trại:  'phiện, thú lắm !) quá dài; khi bị bắt buôc phải cai; cơ thể bị hành hạ liên tục.

  Sinh hoạt của ông rất bê bôi; khiến đa số trại viên khác, ; dù có thông cảm đến mấy, cũng không muốn gần gũi chia sẻ, trong đó có cả Duyên Anh. 

 Người khác chẳng sao; riêng với Duyên Anh; Nguyễn Mạnh Côn cho đó là bội bạc. 

 Nhiều lấn, ông Côn nói với mọi người:

" Không có tôi,thì đã không có Duyên Anh.  Tôi  không biên tập nát ra; thì, truyện của nó ai thèm đọc."

 - và, Duyên Anh đã phản ứng theo đúng tính cách kiêu ngạo của mình;

" ... không có 'Côn Hít' thì Duyên Anh vẫn là Duyên Anh'.  Ông Côn giỏi; sao không biến 'mợt thằng cha căng chú kiết nào đó' thành một văn tài; mà phải đợi đến Duyên Anh?" 

Từ đó, cả 2 nhìn nhau 'bằng mặt không bằng lòng'.\

  Cũng chỉ có thể; ngoài ra Duyên Anh không có bất cứ hành vi, thủ đoạn náo ác ý với Nguyễn Mạnh Côn; như lời đồn đại đấy ác ý của những kẻ thù ghét Duyên Anh  sau này.  Nhiều người biết rất rõ truyện này; hiện vẫn còn sống ...

Năm 1981, Duyên Anh được trở vềvới gia đình; khi vợ+ con đã đi định cư ở nước ngoài. Năm 1983, ông vượt biên sang Malaysia; sau sinh sống tại Pháp, lại tiếp tục viết.

 Cùng phận lưu vong ;nhưng vẫn không tiếc lời thoá mạ những đảng phái, phe nhóm chính trị lưu manh đang hoạt động ở hải ngoại. 

 Duyên Anh không gọi họ là kẻ giả hình; mà gọi là ' bọn lừa bịp, mộng du, chiến đấu trong chiêm bao'.

 Ông cũng lên án đám lãnh đạo, chính khách, tướng tá của Việt Nam Cộng Hòa:' toàn là một lũ vô tài, bất tướng, bất cố vô liêm sỉ, giàu có; nhờ vơ vét, bóc lột, tham nhũng.

 Kết cuộc, Duyên Anh đã gục ngã ở một nơi được ca tụng như 'thiên đường của thế giới tự do'. 

 Cũng tại nơi đó, nhà báo Đạm Phong,  Hoài Điệp Tử ... đã bị sát hại một cách tàn nhẫn; cựu sinh viên Đoàn Văn Toại (nhạc gia của ca sĩ Trần Thu Hà) đã bị bắn trọng thương bởi đồng hương quá khích, do bất đồng chính kiến.  

Năm 1988, Duyên Anh sang thăm Hoa Kỳ; xui cho ông, đúng vào ngày 30/4/ 1988; ông đang cùng một người bạn ( họa sĩ Trần Đình Thục) đi trên đường Bolsa;  cũng đúng lúc 'Mặt Trận Hoàng Cơ Minh'  với mấy chục người loe hoe đang biểu dương lực lượng.  

Trước đó, Duyên Anh đã từng không tiếc lời chỉ trích 'mặt trận bịp bợm' này trên báo Ngày Nay, bằng những lời sỉ vả nặng nề.

  Ông còn viết cả một cuốn tiểu thuyết mang tựa đề Tuổi bướm sầu; vạch trần bộ mặt đểu cáng của những tên chóp bu + hành động bỉ ổi của chúng.  

Nhận ra Duyên Anh, một gã thanh niên có thân hình vạm vỡ; cầm một cục đá từ trong đám đông xông ra; Duyên Anh bị đánh tới tấp vào đầu; gục xuống trên vũng máu. 

 Sau ca cấp cứu, ông được đưa về Pháp; sống đới phế nhân; cánh tay phải + nửa thân hình gần như bị liệt hẳn.  Điều đáng nói; hầu như tất cả phương tiện truyền thông ngươi Việt hải ngoại; không dám lên tiếng bênh vực Duyên Anh; hoặc, lên án hành động mang tính cách khủng bố kẻ chủ mưu.  

Chỉ thấy một vài tờ báo Việt ngữ loan tin  một cách hả hê; bên cạnh tấm ảnh Duyên Anh nằm bất tỉnh, đầu vẹo sang một bên; giây nhợ chằng chịt băng bó,  từ đấu xuống cổ.

Dư luận trong cộng đồng người Việt hải ngoại rộ lên nghi vấn 'chính Mặt Trận Hoàng Cơ Minh là thủ phạm';  đã cho tay chân sát hại Duyên Anh; để trả thù, chứ không phải là trận đòn dằn mặt. 

  Nguồn dư luận khác không kém phần sôi nổi; và, cũng được nhiều người tin (dù rất mơ hồ, không cơ sở), là ,'Duyên Anh bị những người yêu mến Nguyễn Mạnh Côn hành hung, để phục hận cho những ngày  2 người sống chung trong trại cải tạo ỏ Xuyên Mộc'.  

Trong giới văn chương ở Sài gòn trước đây, có người đang sống ở hải ngoại; cũng vì hiềm khích cá nhân với Duyên Anh, công khai lên tiếng công kích Duyên Anh một cách mạnh mẽ -- điển hình, trường hợp này,  là họa sĩ Tạ Tỵ. 

Trước 1975, Duyên Anh+  Tạ Tỵ đã như 'sừng với đuôi'; sau giải phóng nhà xuất bản   Công an nhân dân phát hành cuốn sách Những tên biệt kích cầm bút; trong sách điểm tên nhiều  nhà văn sừng sỏ  Sài gòn -- tuyệt nhiên không có phương danh họa sĩ Tạ Tỵ.  

Nhưng theo Duyên Anh;  khi sang Mỹ rồi, đi đâu; Tạ Tỵ cũng tự nhận mình  'có tên trong sổ' Những tên biệt kích cầm bút' đó; khiến Duyên Anh giễu cợt, ' nhận xằng, khôi hài'.  Lửa đổ thêm dầu; Duyên Anh càng trở thành cái gai trong mắt họa sĩ Tạ Tỵ .  (*)

----------
* Tạ Tỵ  kể cho Thế Phong nghe :

 ' sự bực mình khi bị Duyên Anh thoá mạ'  anh , trong trại cải tạo, đói quá; anh chàng họa sĩ ' tài bằng một tỵ, làm ra vẻ một tạ, (Tạ Tỵ)  phải ăn tranh cám heo  ở trại.'  .

 TP trả lời, 'Duyên Anh chửi cả nước, có riêng gì một Tạ Tỵ đâu; còn ' tài bằng một tị làm ra vẻ một tạ' như Duyên Anh viết-- thiên hạ đều khen DA chơi chữ tuyệt vời.     -- ( chú thích: TP).

 Thật sự, câu chơi chữ hay ho này không phải của DA, mà của thiếu úy Dương Thuận ( nhà văn Huy Sơn) thư ký tòa soạn nguyệt san Phụng sự (báo dành riêng cho sĩ quan quân lực VNCH) đã 'phang' trung úy Tạ Văn Tỵ cùng làm với Huy Sơn, ở Nha Tác động Tinh thần. (tiền thân Tổng cục Chiến tranh Chính tri); vì một bất đồng ý kiến nào đó'. (TP)

Nhưng cho dù Duyên Anh có thế nào đi nữa; thì, ông cũng là người cầm bút; không có lấy một tấc sắt trong tay để tự vệ. Nhân danh bất cứ một điều gì để tấn công, hạ thủ một 
người ; như thếrõ ràng là một tội ác.

Duyên Anh kéo dài cuộc sống tàn phế tại Pháp, cho đến ngày 6/2/1997 thì qua đời, vì bệnh xơ gan. ... (*) .

ĐOÀN THẠCH HÃN

 

----------
(*)  - tạm lược một số chữ (TP)

    
trích : http://vanchuongplusvn/blogspot.com/2012/05/nha-van-duyen-anh-oi-luu-vong-bi-kich.html

                             ĐOÀN THẠCH HÃN

                         [i.e. Đoàn Văn Tùng 1949- 2014] 
                                                                                                                             (ảnh: internet)  

  Sinh tại QuảngTrị (Trung Bộ) Từ 1962 vào Saigon để học + tìm cách mưu sinh tại Hòn ngọc  viễn đông.  Trước 1975, viết cho tuần báo Đời (Chu Tử chủ trương), Tiểu thuyết thứ Năm,  Văn học, Trình Bày, Văn nghệ Tiền phong ...  

 Được nhà báo  Uyên Thao,  báo Sóng Thần  đưa về làm phóng viên cùng với vợ anh,  Thiều Giang(?) viết tiểu thuyết (feuilleton) đăng trên báo Sóng Thần. 

   Một thời gian sau, Thiều Giang có mối quan hệ bất chính với một 'sếp' báo Sóng Thần ( U.Th.; khiến người chồng âm thầm chịu đựng nỗi cay đắng; và, chưa có lối giải thoát 'cứ sống chung; hoặc, ly dị'. 

  Sau 30/4/ 1975, người vợ '2 lòng' vượt biên sang Mỹ; còn người chồng ở lại ngậm hờn  đắng cay, sầu khổ.   Là phóng viên của tờ bao chống Cộng, rất khó được chấp nhận vào làm cho báo' cách mạng' --   anh sống lang thang:  bữa no, bữa đói,  tìm bến xe ngủ qua đêm.

 Một đêm cảnh sát quận 3 [ Tp. HCM] bắt anh, đưa về đồn xử lý. 

 Rồi,  cũng có  một buổi sáng, đại tá CA  Huỳnh Bá Thành, lúc này là tổng biên tập báo ' Công An Tp. HCM'  vào quận 3 có việc giải quyết; thoáng nhìn thấy một người có vẻ quen, ngồi bó gối  trong trại tạm giam. 

 Thế là, Sếp nhà báo CA lãnh ra khỏi trại giam, đưa anh về làm phóng viên báo CA.   Cuộc sống  khấm khá,  tiền bạc rủng rỉnh;  lao xe Honda 250 phân khối vi vút trên đường; nhưng, vẫn  không thể quên ' cô gái Bắc Kỳ nho nhỏ bội tình' đã cao chạy xa bay, ra hải ngoại.

  Rồi, một ngày kia ,  tay Sếp xưa kia ( U.Th.), đã từng quan hệ bất chính với 'vợ anh' trở về, sau nhiều năm học tập cải tạo; nhà báo Đoàn Thạch Hãn bèn phang' mấy bài báo về 'tên nhà báo  U. Th. [ nhật báo Sóng Thần]  chống Cộng hàng đầu. lại từng cướp vợ người'; cho hả dạ. 

 Tới lúc này, nhà báo Đoàn Thạch Hãn vẫn không lấy vợ chính thức; sống độc thân , cho tới ngày thân xác đưa vào lò nung Bình Hưng Hoà,  tro cốt hoả táng, được đưa vào một ngôi chùa nào đó. 

 
 Một phóng viên báo ở  Tp. HCM, ghi : 

 "...  vào lúc 2 giờ sáng ngày 3/9/ 2014, nhà báo Đoàn thạch Hãn đã trút hơi thở cuối cùng tại Bệnh viện Nhân dân Gia Định (Tp. HCM) -- ngoài vài người cháu + bạn bè văn nghệ; ông không  có ai là người ruột thịt nào kề bên, ở giờ phút cuối cùng ..."  

  

    HOÀNG NHÂN / báo Thể Thao & Văn hoá'.

                         -----------------------------------

                          - bài đăng lại -- Oct., 17/ 2022

                          -----------------------------------