THỨ SÁU, 2 THÁNG 12, 2011
VIỆT NAM THẢM KỊCH ĐÔNG DƯƠNG
Lữ Quốc Văn
Lời dẫn:
Thế Phong.
phó giáo sư- tiến sĩ
"... trang 3 cuốn sách [VIỆT NAM THẢM KỊCH ĐÔNG DƯƠNG] in rõ ràng những chữ CHƯƠNG THÂU+ PHAN TRỌNG BÁU (chữ hoa) hiệu đính, sửa chữa, bổ sung & giới thiệu theo bản dịch của Đường Bá Bổn. ( chữ thường)
Việt Nam THẢM Kịch Đông Dương
một cuốn sách mượn của người khác?
-... ..... lý lich trích ngang, Lữ Quốc Văn tự ghi : " rong chơi".
Chúng tôi " ới" nhau cà pháo- cà phê - ở quán Nguyễn Trầm
( 2004) nay S.H. - diễn giải :" các cháu" sạo hoài" thì" ông chú" thấy vui !
Nhà xuất bản Công an nhân dân in sách dịch không xin phép, anh đóng góp bài điểm sách, hăng say góp ý :
- ......." hay ta gửi T.N ở báo Tuổi Trẻ đăng ?
......... -chờ đã, bài 1500 chữ mới tiện cả hai. T.N. trả nhuận bút" sộp" - chắt chít Bố Cái đại vương, lấy sòng phẳng làm câu đi đầu.
- Bài viết trên 3 trang A.4 (cách 2 dòng ) quá dài, tôi đáp.
-.....biên tập viên sách, nhà văn nữ Trần Thanh Hà cầu cứu:
- ...".... chú nhận giùm cháu 2 triệu mốt đi , cùng 10 cuốn sách tặng . Cháu hỏi hết, từ Hà Nội tới tp. HCM, chẳng ai biết ông Đường Bá Bổn ở đâu- trong hay ngòai nước ?.
- ....hay ta nhận bừa - bìa sách trình bầy đẹp- ruột giấy Bãi bằng 65 tạm được.... " tớ" hay cà phê bù khú bè bạn, chẳng thích ai " tò tò" theo , "tớ" cũng chẳng làm phiền ai - đi về sao thong thả, ung dung là được !
...-.lục ngăn tủ , bài Nguyễn-Ngọc Lan Chi ( đã post ) - bài điểm sách" Chiều chiều / Tô Hoài" / Vũ Sinh Hiên viết ( 5 tr. A4)- anh Nguyễn Ngọc Lan đưa cho đọc)- rồi " Việt Nam Thảm Kịch Đông Dương / Lữ Quốc Văn .
...đầu trang phía tay trái :"
" Gửi bạn ta- Đường Bá Bổn- Thế Phong, như môt ghi dấu ngồi ở quán Nguyễn Trầm"
( Lữ Quốc Văn (05/ 06/ 2004)
- bây giờ mời bạn đồng lãm bài Lữ Quốc Văn. viết, đã trên 7 năm tôi vừa tìm thấy!
Việt Nam THẢM Kịch Đông Dương
(bản in của Nxb Công an nhân dân, Hà Nội 2004.)
CHƯƠNG THẬU [i.e. Nguyễn Chương Thâu 1935- ]
( Google image)
"... trang 3 cuốn sách [VIỆT NAM THẢM KỊCH ĐÔNG DƯƠNG] in rõ ràng những chữ CHƯƠNG THÂU+ PHAN TRỌNG BÁU (chữ hoa) hiệu đính, sửa chữa, bổ sung & giới thiệu theo bản dịch của Đường Bá Bổn. ( chữ thường)
( lời Đường Bá Bổn).
một cuốn sách mượn của người khác?
Lữ Quốc Văn
Chiều thứ năm 27-04-2004, Thế Phong điện thoại cho tôi:
- Ông rảnh không?
- Rất tự do !
-3 giờ lên Nguyễn Trầm nhé!
- Không trở ngại.
Nguyễn Trầm là một quán cà phê xinh xinh trên đường Chu Văn An, Bình Thạnh. Quán có những cô tiếp viên đồng phục, đeo bảng tên, và giá uống cũng mềm mại, chỉ 5 ngàn cho một tách cà phê phin hay một trà Lipton.
Nhà tôi ở đường Bạch Đằng cùng quận - Honda thong dong đến, chỉ 10 phút. Kẹt nỗi, vừa ra khỏi cử, bánh sau xẹp lép. Thay ruột mới, tất nhiên là trễ hẹn.
Ngó vào, đã thấy Thế Phong đợi sẵn. Vừa ngồi, chưa kịp gọi nước uống, ông lấy ra một cuốn sách có chữ VIỆTNAM ... đỏ rực và khoe ngay:
-Họ vừa lấy sách tôi !
Không để tôi kịp hỏi, ông ào ào:
- Cuốn Việt Nam thảm kịch Đông Dương của Nhà xuất bản Công an nhân dân mới ấn hành, đã mượn từ cuốn Việt Nam Bi thảm Đông dương của tôi!
Vừa lúc, Bùi Quang Huy (Nxb Đồng Nai) được Hoàng Vũ Đông Sơn chớ tới. Trước đó 2 người gọi di động cho Thế Phong và ông mời lại quán này.
Bùi Quang Huy thắc mắc:
- Sao anh ký tên Đường Bá Bổn?
Thế Phong cười hà hà, đáp:
- Chàng Đường Bá Hổ trong truyện Tàu, có bàn tay 6 ngón. Thế Phong cũng bàn tay 6 ngón, coi như hậu duệ của chàng.
Còn Bá Bổn nói lái là bốn bả... bả là bà ấy. Như ảnh, anh ấy.
Thế Phong nói thật. Trong Nửa đường đi xuống- Tủ sách Đại Nam Văn Hiến, Saigon 1965- một tự truyện , tác giả kể chuyện rất xúc động về những dáng đi qua đời ông và mang theo họ những kỷ niệm thân thiết: Báu, Bẩy, Hưởng...
Đó là chuyện ngày xưa.
Còn bây giờ, Thế Phong-Đường Bá Bổn là một tín hữu Tin Lành thuần thành. Gia đình đề huề, đầm ấm.
Gọi A là bản " Việt Nam Bi thảm Đông Dương, Đường Bá Bổn dịch từ bản tiếng Pháp: Vietnam, la tragédie Indochinoise của Louis Roubaud, Đại Nam Văn Hiến xuất bản tháng 8-1963 tại Sàigòn.
Bản A chuyển ý đầy đủ theo nguyên văn và được in lần đầu theo lối ronéo chỉ vỏn vẹn có 50 bản, phổ biến hạn chế.
Còn bản B chính là bản A, khi in theo lối xếp chữ, đã bị kiểm duyệt bỏ những đoạn nói về Nguyễn Ái Quốc và xu hướng Cộng sản.
Bản B ấn hành năm 1965 tài Sàigòn và đương nhiên dịch giả vẫn chính là Đường Bá Bổn.
Bản C là bản Việt nam thảm kịch Đông Dương do NXB Công an nhân dân nạp lưu chiếu quý I năm 2004. Ở trang 3, cuốn sách, in rõ ràng những hàng chữ:
CHƯƠNG THÂU- PHAN TRỌNG BÁU (chữ hoa- trang 3 ) Hiệu đính, sửa chữa, bổ sung và giới thiệu theo bản dịch của Đường Bá Bổn ( in chữ thường).
Trong Lời Nhà xuất bản, Nxb Công an nhân dân còn xác định văn bản được sử dụng:
" Thiên Phóng sự" Viet nam la tragédie Indochinoise" của Louis Roubaud được giới thiệu lần đầu ở Việt Nam năm 1963 qua bản việt ngữ của Đường Bá Bổn".
Thật rõ ràng, bản C của Nxb Công an nhân dân được xây nền theo bản A, bản in ronéo lần đầu năm 1963 mà 2 ông Chương Thâu & Phan Trọng Báu miệt thị:
".... từ ngữ, ngữ pháp và văn cảnh nhiều chỗ chưa sát hợp, rườm rà và tối nghĩa ..." ( trang 7 bản C)
khiến Nxb được kiêu hãnh giới thiệu:
" Để đem lại cho bạn đọc một bản Việt ngữ trong sáng và chính xác gọn, các tác giả Chương Thâu và Phan Trọng Báu đã làm một công việc rất công phu : hiệu đính, sửa chữa và dịch bổ sung những đoạn còn thiếu trong bản dịch Đường Bá Bổn". ( trang, bản C).
Hãy chia" công việc rất công phu" đó làm 2 phần:
Hiệu đính là sửa chữa lại những chỗ sai sau khi đã duyệt lại. " Từ điển từ và ngữ Hán Việt" của giáo sư Nguyễn Lân giải thích rất chính xác như thế.
Vậy thì , 2 ông Chương Thâu và Phan Trọng Báu sửa lại những chỗ dịch sai, dùng chữ lầm của bản A như thế nào?
Không có điều ấy !
Hai ông chỉ sửa câu, thêm từ theo lối vẽ rết thêm chân. Như câu văn của bản A:
"... Tất nhiên rằng hình ảnh Hai Bà ở Đồng Nhân không còn sống nữa" ( trang 57).
Hoặc một câu của bản A:
" Nhưng Nguyễn Ái Quốc 39 tuổi thì còn sống khỏe mạnh ".
Câu mới bỏ" năm nay" , là gạt đi cái mốc về thời gian khiến văn ý mơ hồ và" thì còn sống" hẳn rườm rà hơn" hãy còn sống".
Điều thú vị, 2 ông không làm được việc hiệu đính, mà chỉ sửa chữa lỉnh kỉnh. Còn sai lầm trầm trọng của Đường Bá Bổn, các ông vẫn theo bước chân đi trước, để lao mình xuống vực thẳm.
Cụ thể ?
Câu: " Chiếc Tout Sàigòn của Pháp đậu ở bến sông" trong bản cũ được giữ nguyên vẹn ở trang 18 bản C:
" Chiếc Tout Sài gòn của Pháp đậu ở bến sông".
Một sai lầm giết người mà khi " Việt Nam Bi Thảm Đông Dương" được lưu hành năm 1965 , thì bán nguyệt san Văn ở Sà igòn của Trần Phong Giao đả kích mạnh mẽ, và mắng Đường Bá Bổn là dốt !. Vì" Tout Sàigòn" có nghĩa:" Tất cả những giới chức Sài gòn".
Trong Hà Nội 40 năm xa ký Thế Phong, Nxb Thanh Niên cấp phép năm 1998, ở trang 33, Thế Phong thừa nhận:
" báo Văn của ông Trần Phong Giao đả kích thật đúng"
và, tới trang 42 lại minh định" Thực ra le tout Saigon phải dịch" giói thượng khách Saigon đều có mặt..."
Thế mà ?
Bản Nxb Công an nhân dân ấn hành theo bản A của Đường Bá Bổn, một bản dịch không kiểm duyệt có dịch đầy đủ về Nguyễn, Người Yêu nước ( Nguyên , Le Patriot) và các xu hướng Cộng sản.
Hiển nhiên không có chuyện dịch bổ sung.
Còn chi tiết quan trọng: hai ông Chương Thâu và Phan Trọng Báu không có bản tiếng Pháp của Louis Roubaud!
Căn cứ đâu ?
Nhan đề bản Pháp ngữ Vietnam,tragédie Indochinoise - 2 ông đã tự ý bỏ dấu phẩy và thêm vào LA ( Article LA) trước Tragédie : Viet Nam La Tragédie Indochinoise" .
Thực hay !
Sau học giả Nguyễn Văn Tố sửa văn Tây của thạc sĩ văn phạm tiếng Pháp Phạm Duy Khiêm, hồi trước 1945, hẳn 2 ông cao tay hơn, khi sửa văn Pháp của một nhà văn Tây!.
Điều chắc chắn, 2 ông không có bản Pháp ngữ của Louis Roubaud, nên mới phơi phới múa gậy qua cửa nhà sấm !
III. Lời bàn của người viết.
Tùy tiện sửa dịch phẩm của một tác giả còn sống, rồi tự nhận" NGƯỜI DỊCH" là điều xưa nay hiếm !
Kẻ này chợt nhớ tới một diễn tả của Yên Đổ:
Thiên hạ đồ đồ hai mắt lại
Anh hùng chỉ có một mình thôi
Điều mong mỏi ở đây- Chương Thâu dịch giả ở đây- không phải là nhà nghiên cứu văn học Chương Thâu, tác giả Phan Bội Châu toàn tập- một công trình đồ sộ rất đáng kính nể, NXB Thuận Hóa ấn hành năm 1992.
Nếu là một, không có vấn đề mượn danh hay trùng tên thì: ".. . quả là, hết sức cay đắng !"
[1934- 2018]
Lữ Quốc Văn [ i.e. Nguyễn Thế Văn ] (bên phải)
chụp chung với cô học trò cũ ở Biên Hòa trước 1975,
luật sư Diệp Hoàng Mai , hiện hành nghề ở Biên Hòa/tỉnh Đồng Nai .
(ảnh chụp tại Nhà hàng Viễn Xưa/ quận Bình Thạnh, 2001)
==========
lời dịch giả bàn thêm :
- Nxb Tổng hợp Tp. HCM , qua sự tiếp xúc --Trần Đình Ba, có nhiều buổi làm việc với dịch giả.
Biên tập viên đọc từng chữ, từng trang bản " morasse" , yêu cầu dịch giả giải thích chữ dùng" sai" ; hoặc cần phải thay đổi " đôi câu" trong sách; và, yêu cầu cung cấp một bản "photo"Việt Nam Bi Thảm Đông Dương" ( bản in năm 1964) .
Biên tập viên làm việc với dịch giả khá kỹ lưỡng, có thể là bản dịch tái bản lần này hoàn chỉnh nhất.
Thế Phong
Sài Gòn, Dec., 10/ 2020
=================
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét