nhà văn Thế Nguyên & nhóm Trình Bầy
ở Saigon '/ Thế Phong
nguồn: www.vanchuongviet.org/
chù nhiệm tạp chí Trình Bầy + giám đốc Nxb Trình Bầy ở Saigon
(ảnh: dutule 's blog)
(Bt)
(Bt)
--
)
| Thế Nguyên & Nhóm Trình Bầy | |
Có hai người cầm bút trong thập niên 60 ở Saigon cùng có bút danh và tên trùng nhau:
a -"Thế Nguyên-Trần Gia Thoại "( 1917- ?) viết sách tiểu sứ nhân vật như "Phan Bội Châu", " Nguyễn Thái Học",vv…Tân Việt xuất bản - đến đỗi sau này Cornell Univeristy Libraries ( Volume 6 -G.K. Hall & Co, Boston 1976). không thể phân biệt được Thế Nguyên -Trấn Gia Thoại đội tên ngoài thực tế là 2 tác giả khác nhau .
b - Sau hiệp định Genève 20/7/1954, nước Việt Nam chia hai giới tuyến, cuộc di cư hàng triệu người vào Nam, trong đó có gia đình bố mẹ " cậu quý tử độc nhất ( enfant unique) một gia đình " phú gia địch quốc Nam Định" , rồi mua nhà tại 291 Lý Thái Tổ ( Saigon 10) tới ngày ông bà qua đời tại đây, kể cả " nhà văn Thế Nguyên -Trần Gia Thoại ".
Cậu quý tử, học sinh trường Trung học Trần Lục đã cầm bút rất sớm. Hết thuê" manchette báo" ( tuần báo Kỷ Nguyên Mới), sau tự làm giai phẩm" Văn Mới" ( tạp chí xuất bản không định kỳ, xin phép kiểm duyệt như sách) - chủ một nhà in Bùi Trọng Hựu ( 150 Võ Tánh, Phú Nhuận) rất yêu văn nghệ, bằng lòng cho in chịu - tới 1970 bắt đầu đứng tên chủ nhiệm tạp chí văn nghệ-Trình Bầy, địa chỉ tòa soạn vẫn đặt tại 291 Lý thái Tổ, ( Saigon 10). Đó là tờ tạp chí văn chương "độc lập tài chính" tầm cỡ ở Saigon khi ấy, khác "Sáng tạo"," Thế Kỷ 20", "Hiện Đại" phải nhận viện trợ Mỹ, hoặc quỹ văn hóa Sở Nghiên cứu chính trị, xã hội /giám đốc Trần Kim Tuyến ( mật thám, an ninh chìm thời tổng thống Ngô Đình Diệm ). Bạn b , học trò vừa làm văn thơ khi ấy của Trần Gia Thoại là Cao Nguyên Tiệp (sau, chủ Nxb "Tổ Hợp Gió" in khá nhiều tiểu thuyết nữ sĩ Lệ Hằng ( ban đầu ký bút danh Cao Nguyên Ngọc ), Đinh Trần Nguyễn, Tạ Quang Trung, Phạm Thiên Thư, Phan Lạc Giang Đông, v. v... -- nhưng kẻ phụ tá đắc lực nhất chỉ một Diễm Châu - thi sĩ rất không ưa mang tên thật trên giấy khai sinh Phạm Văn Rao . Anh ta bèn rao tin " thư ký hộ tịch dốt nát ở Hải Phòng viết chính tả sai !". Lúc này Phạm Văn Rao đi học, ở nhà với bố mẹ ở 161 Hồng thập Tự, nhà có lối đi sau lên gác, tôi thường hay tới ngủ trọ , khi chưa xoay ra tiền trọ trả chủ nhà. Rao có chụp tôi, qua vài "pô ảnh", một tấm y hệt " văn sĩ thực thụ đang hành nghề"- tấm này sau được in nơi bìa 4 " Nhà văn hậu chiến 1950-1956 / Lược sử văn nghệ Việt nam: 1900- 1956 " ( bản tái bản - bìa nâu) - Rao khen: " đúng là một văn sĩ nhà nghề." ( nào ai biết cảnh khổ sở này, trốn nợ phải xin ngủ lang ở nhà bạn.?" )
Giai đoạn này tôi thường gặp Rao, kể cả lần "áp tải Rao (*) tới Trường Nữ Gia Long , thi vấn đáp Tú tài 2 - gặp giám khảo Kế ( giáo sư Nguyễn Đức Kế , anh ruột của bạn tôi Nguyễn Hữu Hưng. (hiện ở Mỹ).
Tôi giới thiệu thi sinh Phạm Văn Rao "bạn thân , ân nhân của tôi" -- giáo sư Kế cười cười: " xong rồi , à này sao dạo nảy không thấy cậu lại ngủ chung với Hưng nữa?"- lời giám khảo Nguyễn Hữu Kế. ( vì trốn nợ, tôi phài "đi ngủ nhờ, hết ở nhà Phạm Văn Rao, tới nhà Nguyễn Hữu Hưng ." ( em ruột giáo sư Nguyễn Hữu Kế) . 
Diễm Châu [ i.e. Phạm văn Rao 1937 - 2006 France]
(ảnh: internet)
(Bt)
(*) - lần đầu, Phạm Văn Rao thi vấn đáp bị "đánh rớt".
(Thế Phong).
Đậu xong, Rao vào học Đại học Sư phạm, tốt nghiệp, rồi qua Huê Kỳ du học, sau làm Giám đốc trung tâm ngoại ngữ thuộc Đại học Bách khoa Saigon, thì phải ?( tôi không nhớ chính xác, giai đoạn này tôi không còn liên lạc thường xuyên với Phạm Văn Rao-Diễm Châu .
Khi Trần Gia Thoại trở thành công chức ở Khu Tạo tác tại Trại Đào Duy Từ ( Phú Thọ) - cùng tôi xúc tiến in sách rô -nê- ô với tư cách tổng thư ký Đại Nam Văn Hiến xuất bản cục, Khải Triều quản nhiệm ( công khai in phương danh ở bìa 4 sách ô nê ô - hai vị này đều là tín hữu Thiên chúa giáo ). Tôi nhớ mang máng, khoảng đầu 1963, đi làm về, anh ghé tôi, mang theo những trang bản thảo Hồi chuông tắt lửa đã viết được trong ngày, đưa đọc để góp ý.
Đâu đó vài tháng sau, anh đưa tập đánh máy stencil bản thảo để tôi đọc ,sau giao cho một nhà in rô- nê- ô tin cậy ở Hai Bà Trưng (Tân Định) in vào ban đêm cho an toàn -- hình như tháng 8/ 1963 phát hành cùng tập thơ " Miền lưu đầy"/ Ninh Chữ in rô nê ô. Chủ nhà may CAN - Tạ Văn Ân ( tên khai sinh thi sĩ Ninh Chữ) - nhà may lớn tầm cỡ Chua đường Huỳnh Thúc Kháng, Saigon 1 - chuyên may com-lê tổng thống Ngô Đình Diệm ) - nằm trên số nhà 10 đường Tự Do - đem thơ rô- nê- ô mới in tặng chủ xị ban Tao Đàn- Đinh Hùng , rồi nhân danh CAN, chủ nhà may cắt bộ com-lê, tặng tác giả"Đường vào tình sử") . Và, Thế Nguyên gửi tôi Hồi chuông tắt lửa , nhắc đưa tặng nhà báo Uyên Thao - trưởng phòng Kiến thức phổ thông Đài Phát thanh Sài Gòn - thì đâu đó, chỉ một 2 ngày, ban Tao Đàn /chủ xị Đinh Hùng (nhiều thính giả mến mộ, không giống Thằng Phải Gió hay phịa" tao đàn, nó hát , đếch ai nghe !"- rồi trên Đài phát bài điểm sách Hồi chuông tắt lửa của Thế Nguyên. Uyên Thao viết điểm sách, khen cuốn tiểu thuyết hay với cách viết độc đáo của tác giả. Thế là các" cha xứ nhà thờ" thân chế độ họ Ngô đùng đùng phẫn nộ, phản ứng quyết liệt : "... sao Đài Phát thanh Quốc gia cho đọc bài viết khen cuốn tiểu thuyết của tên phản động nội ứng Việt Cộng nào đó , dám vu cáo linh mục có con riêng?!". Dư luận lùm xùm, gây tiếng vang ồn ào, như chưa từng xảy ra - tất nhiên Đại Nam Văn Hiến xuất bản cục không thể không "dính chấu" ? Có thể vì vậy, ít ngày sau , nhận được một thư lạ- tên người đặc biệt - gửi tới địa chỉ Đại Nam Văn Hiến xuất bản cục -- thuê bao tại Hộp thư 1123 Saigon. Đó là .Nguyễn Văn Trung, 3&, đường Duy Tân, Saigon 3. Thì ra, giáo sư Trung cậy nhờ tôi sắp xếp cho " anh ta" được gặp Thế Nguyên - tác giả một tiểu thuyết Hồi chuông tắt lửa, truyện rất" interesting" có một không hai -- thời gian này, vì tôi và " anh ta " chưa thể coi nhau là bạn , nhưng vẫn tặc lưỡi : ".. thì cứ đưa thư này cho tác giả,để Thế Nguyên tự quyết định lấy !".  (ảnh: Lữ Quốc Văn chụp ở Saigon 1980) (Bt)  (những làn tái bản sau in ty-pô) (Bt)
Vài tháng sau, cuối 1963, chế độ Đệ Nhất Cộng Hòa bị lật đổ - chứ không, chẳng hiếu" hậu quả cuốn truyện nói về" cha xứ có con riêng ' - từ tác giả, nhà xuất bản, nhà in rô nê ô, người viết bài khen Hồi chuông tắt lửa sẽ ra sao ?
Còn một chuyện lạ nữa, dư luận đặt chuyện Hồi chuông tắt lửa chưa chắc đúng là tác giả Nuôi con nhơn tình -- bởi văn phong khác hẳn - luật sư, thi sĩ T.Q.Tr. ( xin được giấu tên (*) có sách in trong Đại Nam Văn Hiến hỏi :
Trả lời :" Theo tôi, trước khi in, mỗi chiều đi làm về, Thế Nguyên mang đến đọc cho nghe từng đoạn trong" Hồi chuông tắt lửa" -- tôi tin tác giả "Hồi chuông tắt lửa" và' Nuôi con nhơn tình" là một tác giả ".
-------
(*) - không cần phải giấu tên nữa: đó là Tạ Quang Trung ,hiện ở Mỹ, tác giả tập thơ
' Những người quốc gia 1945' do Đại Nam văn hiến xuất bản ở Saigon. (Thế Phong).
Nhớ lại có 1 lần (trước 1963), Thế Nguyên tự lái xe hơi Toyota 800 ( pick up) về Mỹ Tho, ngủ tại nhà bố mẹ vợ anh.
Bố mẹ Tăng Hoàng Xinh (vợ anh) gốc Hoa rất thương yêu rể, hình như nguồn tài chính làm báo có một phần ông bà ấy bỏ ra.
"... bạn sang để ở hẳn bên đó thì hãy sang, cồn Bến Tre toàn là Việt Cộng ?" (Thế Viên là bạn thân văn chương , và Đỗ Kiến Mười (Trưởng ty Cảnh Sát Mỹ Tho, - bạn ở Thư viện Quốc Gia xưa, thường gặp tôi ăn " cơm tây cầm" ( bánh mì ) buổi trưa, gọi đùa " Mít- tờ Xạc " - mà khi đó tôi đâu có đeo kính cận và mặc" quần soọc" như ' trung sĩ quân dịch Jean-Paul Sartre " ?!).
Cứ theo tin thông tấn " Ba-bê-xu"0 BBC), Thế Nguyên đã được móc nối theo Giải phóng Miền Nam , khi thành lập vào cuối 1960.
Từ đầu năm 1960, Thế Nguyên rủ tôi về Cần Thơ chơi -- tôi từng ở đây hàng tháng trời, ban ngày rong chơi, hẹn nhau ăn trưa, tối ở quán, tối ngủ ở nhà thuê gần bờ sông, hướng đi Sóc Trăng ( anh ta xin đổi về Khu Tạo tác Cần Thơ để làm việc cùng sở với chị hai bên vợ ) .
Đã có dư luận cho rằng : "... Giải phóng Miền Nam cấp tiền xuất bản nhật báo" Làm dân" - tin này không phải "vô căn cứ "- vậy ra chị Hai bên vợ Thế Nguyên đã móc nối cậu em rể từ rất lâu .
Sau đó, vây quanh Thế Nguyên, có đủ thành phần:
- cựu linh mục, văn sĩ Nguyễn Ngọc Lan, Nguyễn Ngọc Lương ( nguyên đại úy Quân đội nhân dân) vào vai " địch hậu" di cư vào Nam, trở thành nhân viên làm Đài phát thanh Saigon ( bút danh Nguyễn Nguyên), Trần Tuấn Nhậm, Trần Quang Long ( tác giả" Bông cúc vàng" Nxb Trình Bầy xuất bản ) v.v... ( xem thêm ở cuối bài - Ban biên tập Trình Bầy.)
Rồi sau 30 / 4/ 1975 , Thế Nguyên nhân viên tờ tuần báo Văn Nghệ t.p. HCM - hình như chỉ được cấp trên giao trọng trách thầy cò sửa lỗi bài in.
Còn Phạm Văn Rao -Diễm Châu & Phạm Thị Sáng - được một nhà văn Pháp bảo lãnh, anh chị rời Sài gòn " chôn chân"ở Strasbourg "- và có một lần cuối, anh trở về thăm Hà Nôi trước, Saigon sau.
Nhà báo Nguyễn Quốc Thái gọi điện thoại mời gấp tới quán 27 Nguyễn Thị Diệu gặp bạn cũ Diễm chấu/ Phạm Văn Rao.
Bắt tay trò chuyện, tôi chở anh ngồi sau xe gắn máy về nhà tôi - tôi lấy 1 bản cuối cùng Hồi ký ngoài văn chương- bản in ở Huê Kỳ ký tặng. Anh nói nhiều hơn tôi, tiếc cho tôi " dù bơi giỏi, con rái cả vẫn sải cánh trong ao tù".
Tiễn ra cửa, nhìn cánh cửa sắt" sao cửa sắt nhà bạn ta cao thế nhỉ, hơn 4 mét phải không ?".
Tôi chỉ nói ít lời, hỏi thăm cô Mận - cô em gái duy nhất của anh hiện ở đâu?
" Trả lời nhát gừng: ".... nó ở Mỹ ông ạ!".
Khách sạn anh trọ ở Saigon ở đầu đường Trần Kế Xương, thuộc Phường 7 / Phú Nhuận. Một khách sạn không trưng bảng hiệu - biệt thự 3, 4 tấm chi đó - khách đến do giới thiệu truyền miệng với chủ nhân có " gốc đạo Thiên Chúa"- đối diện khách sạn, quán cà phê NOIR .
Nhìn dồng hồ quá 10 giờ đêm, quá trễ , không thể cụng ly" đen" lần 2 tại đây rồi. Nào đâu có biết đó là lần cuối gặp anh. !
Rõ tiếc !
Thi sĩ Diễm Châu qua đời do anh Nguyễn Ngọc Lan báo tin (cuối năm 2006) -- thì 27/2/ 2007 chẳng nhớ ai đã gọi điện thoại báo ":
... cựu linh mục Nguyễn Ngọc Lan đã nghe tiếng được Chúa gọi , giã từ cuộc đời rồi ! " " Thế ra hai tên bạn quý đã đóng tròn " tuồng tích cuộc đời " rồi sao ? ! tôi tự nhủ vậy "!  - linh mục, văn sĩ Nguyễn Ngọc Lan [1930- 27/2/ 2007 Saigon.] - Ý Nhi [ i.e. Hoàng thị Ý Nhi 1944- ] - Thế Phong (ảnh: internet)-
(Bt)
***
Giờ này - tôi còn giữ được tờ Trình Bầy duy nhất - đề ngày 15 /1 -- 1-2-1971/ xuân Tân Hợi - Mục lục ở trang cuối:
- TRẦN ĐỖ DŨNG:Tết, ngày hội lớn của dân tộc, (tr.4 )
- NGUYỄN KHẮC NGỮ " Tranh tết Việt-nam , (tr.12 )
- HOÀNG NGỌC NGUYÊN: Thé giới năm bẩy mươi, (tr.23 )
- NGUYÊN SA : Công tử Nguyên Sa, thơ, (tr.41- Mưa, thơ) -- trang 42- Bài thơ cho tập thơ bị kiểm duyệt , (tr. 117)
- DIỄM CHÂU : - Trong nguồn cơn đó, thơ (tr. 44 ) & Một năm chống áp bức(tr. 61).
- NGUYỄN QUỐC THÁI -Tiếng đàn của người không với tới mùa Xuân, thơ, (tr. 46) - THẾ NGUYÊN: Buổi chiều, trên một quốc lộ, truyện, (tr. 49)
- TRẦN TUẤN NHẬM : Việt- nam, năm Tân-Hợi (tr.54 )
- NGUYỄN ĐĂNG THƯỜNG: Tiểu thuyết, truyện ( tr.67)
- NGUYỄN NGUYÊN : Cái đầu lân , truyện (tr. 72)
- THẾ PHONG : Hãy tự hào là người Việt-nam, thơ, (tr.79)
- MAI TRUNG TĨNH : Cái chết vỗ về, thơ,(tr. 87 )- Quê hương, thơ (tr. 88 )
- NGUYỄN MAI : Những ngày quên mặt trời trên đầu, truyện (tr. 90)
- HOÀNG NGỌC BIÊN: Người đạp xe vào thành phố buổi sáng, truyện (tr. 95)
& Nhân vật năm 1970, (tr. 130).
- DU TỬ LÊ : Khi ở biển với T. Ch., thơ, 103 - CHU VƯƠNG MIỆN : Đông phương, thơ (tr.106 ).
CAO THANH TÙNG : Giọng kèn tiếng quyến rũ, 111 - NGUYỄN ĐỒNG ; Tranh Tết, (tr.125).
TRÌNH BẦY
Tạp chí văn hóa chính trị xã-hội - ra ngày 1 và 15 mỗi tháng.
Chủ nhiệm kiêm chủ bút: Thế Nguyên.
(*) Tổng thư ký : Diễm Châu .
Biên tập : Lý Chánh Trung , Thanh Lãng, Đỗ Long Vân, Phạm Cao Dương, Nguyên Sa, Nguyễn Văn Trung, Thảo Trường, Nguyễn Khắc Ngữ, Trần Tuấn Nhậm, Nguyễn Quốc Thái, Tôn Thất Lập, Thế Nguyên, Hoàng Ngọc Biên , Nguyễn Đồng, Nguyễn Nguyên , Trần Đỗ Dũng, Hoàng Ngọc Nguyên, Du Tử Lê, Cao Thanh Tùng . Quản lý : Tăng Hoàng Xinh.
Tòa soạn : 291 Lý Thái Tổ - Saigon .
( khi ấy, họa sĩ ở đường Nguyễn Tiểu La, Saigon 10).
Thế Phong chú thích.
| |
| Thế Phong | |
|
*** ------------------------------------------- chúc mừng NGUYỄN HÒA (vcv) chủ trương web. VĂN CHƯƠNG VIỆT vào tuổi mấy mươi (?) blog Virgil Gheorghiu Saigon, July 10, 2020 --------------------------------------------------------- | |
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét