" hoạ sĩ/ thi sĩ/ văn sĩ Duy Thanh của 'Sáng tạo' không còn nữa ! "/ Nguyễn Thị Thanh Bình -- nguồn: phamcaohoang blog

hoạ sĩ /thi sĩ /văn sĩ Duy Thanh 
của Sáng Tạo không còn nữa !
Nguyễn Thị Thanh Bình




Rồi thì bỏ phố bỏ phường
Bỏ nương bên cạnh dặm trường theo chân
Bỏ từ luân lạ nẻo phân
Bỏ tranh bỏ viết phân vân phận người 


Phận người của một thi sĩ/ văn sĩ/ hoạ sĩ lưu vong
                                                        như Duy Thanh
Rồi cũng đến nơi phải đến
Bơ vơ như một nhúm tro nhúm đất
Đìu hiu như nhúm bụi hồng trong thinh không


Ôi, tưởng tiếc Duy Thanh khi không tôi bỗng
nhớ đến chiếc 'Cầu Thang'
Chiếc'Cầu Thang' lạ lùng của thứ nhị trùng bản ngã
                                                  trong mỗi con người
Một truyện ngắn độc đáo của Duy Thanh trên Sáng Tạo
                                                                         năm 1958
Và bây giờ là chiếc cầu thang của 60 năm về sau ở
                                                                   San Francisco
Nơi người hoạ sĩ không còn trẻ nữa hay nói đúng hơn
                                                là đã già như những lọ sơn
                                                            màu cũ ký đã quá hạn
Vẫn ngày đêm âm thầm bước xuống từng thang cấp nhỏ
                                                                               và tồi tàn
Để tiếp tục phóng bút ... và như những ngổn ngang lòng
Để thấy những đường nét sắc màu lộng lẫy xưa là 
                                                                       của một thời
Quá vãng
Nhưng chính nơi đây vẫn được chính tác giả tự vinh danh
                                                                            là kho tàng
Một kho tàng khá ẩn dưới chân cầu thang sắp ngã xỉn vàng
Là những phóng bút thuỷ mặc chập chùng như khói trắng
                                                              như mây đen vần vũ
Giá gì mình có dịp bước qua được chiếc cầu thang quá tuổi
                                                                    bụi bặm cũ kỹ ấy
Phía sau của một căn gác trong một góc phố Tàu muôn đời
                                                              hờ hững khép cửa
Nơi có một người đàn bà xưa kia là Trúc Liên đã không còn
                                                                    nhớ nổi tên mình
Nói chi đến người chồng tài hoa ngất trời Duy Thanh được
                                                                     nhắc nhở là Một
Trong 5 vị  Danh hoạ của Việt Nam: Ngọc Dũng, Võ Đình,
                                                        Trịnh Cung, Đinh Cường
Để được choáng ngợp trong một không gian toàn tranh và
                                                tranh vứt tung toé đến bộn bề
Như khi hoạ sĩ đến cuối đời vẫn còn mặc sức tung toé mình
                                                               trước khung bố trắng


Sự bỏ đi hôm kia của một người đàn ông 88 tuổi
Dù sao cũng làm chúng ta biết được chí ít mình vẫn còn 
                                                                                  hiện hữu
Như thế nào và cần phải sống như một con người
Ra sao
Chúng ta đã có những ước mơ và sẵn sàng thả bay những 
                                                                                dự phóng.
Duy Thanh thì dường như không
Làm thơ viết văn làm tờ 'Lửa Việt' rồi 'Sáng Tạo',                    
                                                                         và nhất là vẽ
Đều mặc định một cú hích một đam mê lớn
Đam mê phải làm mới trong những điều đã cũ
Ngay cả khi chúng ta mới sinh ra
Mang ơn Duy Thanh một ngôi sao sáng chắc sẽ sáng 
                                                               mãi giữa thiên hà.

n.t.t.b.


                                              ***


Lời bình của Thằng Phải Gió 


Tác giả bài thơ, một cô gái Huế , tư bạch tiểu sử , giấu năm sinh-- cứ theo đoán định, trước 1975, cô từng theo học Đại học Văn Khoa Sài Gòn-- vậy năm sinh có thể là cuối thập niên 50' s.   Sang Mỹ ngay năm 1975, rồi tốt nghiệp Đại học L.S.U. Đã xuất bản 4, 5 tập truyện, dài , thơ phú đều có đủ ...  ( theo www. hocxa.com> )

- nhờ tác giả bài thơ tụng " tài năng , thể phách , anh hồn Duy Thanh", tôi được biết hoạ sĩ  phải leo nhiều lần lên xuống  cái  "cầu thang cũ kỹ" trong một góc phố Tàu . 

- và, bà vợ Trúc Liên, đúng ra nghề chính là "giới thiệu bán tranh cho các hoạ sĩ ở các phòng tranh" của Sài Gòn xưa.  Gặp Duy Thanh  triển lãm  qua các phóng tranh nhiều lần,  cô gái miền Nam sinh 1929 (?)  nên duyên chồng vợ với  hoạ sĩ "mồ côi cha" -- sang Mỹ rồi, chẳng hiểu nỗi bất hạnh  sao nỡ trút lên đầu cô, khiến : 

      "  ... người đàn bà xưa kia là Trúc Liên đã không còn nhớ nổi tên mình". 
                                                                                      ( thơ / Nguyễn Thị Thanh Bình). 

- có thể vì vậy, đáng lý  ra  việc Cáo phó về cái chết của chồng thì vợ phải đứng tên -- nhưng không vậy,  mà là con gái  lớn đứng tên thay mẹ. 




- Ấy là, đã rất nhiều lần  ở Sài Gòn  xưa kia, tôi đã leo lên cái cầu thang  ở  chung cư  trên đường Pasteur (gần Chợ Cũ/ Hàm Nghi)  tìm gặp em gái anh là Nguyễn Bích Vân , cùng  làm ở bộ Thông tin & Tuyên truyền với tôi.  (giữa tháng 5/1954 đến tháng 5/ 1955) .
--  Thù thật, đã có một thời, tôi ' thầm yêu, nhớ trộm" cô; nên khi sáng tác truyện dài " Người Thương Binh Liên Khu" viết năm 1955, trên đầu trang có ghi  tặng" gửi Nguyễn Bích Vân". 

 - và bây giờ,  thì phải cảm ơn những câu thơ  nữ tác giả  Nguyễn Thị Thanh Bình thôi. 

- vì lẽ, tác giả  NTTB đã  nhiều lần nhắc đến " cái cầu thang "- ở những ngày cuối đời ở Hoa Kỳ của Duy Thanh :

"... Vẫn ngày đêm âm thầm bước xuống từng thang cấp nhỏ và tồi tàn
      Để tiếp tục phóng bút ...vẽ những ngổn ngang lòng
      Để thấy những đường  nét sắc màu lộng lẫy là của một thời
      Quá vãng
      Nhưng chính nơi đây vẫn được chính tác giả tự vinh danh là một kho tàng ... "
              ( thơ NGUYỄN THỊ  THANH BÌNH)

          

THẮNG PHẢI GIÓ
Saigon, December 1st, 2019.