Phan Khôi & vấn đề phụ nữ...
NGUYỄN KHẮC PHÊ
Phan Khôi (1887- 1959) là một học giả nổi tiếng trên nhiều lĩnh vực. Tác phẩm của Phan Khôi rất đa dạng;ở đây, chỉ xin bàn đến cuốn sách vừa được xuất bản-- nhân kỷ niệm 130 năm ngày sinh của ông: "Phan Khôi-- Vấn đề phụ nữ ở nước ta ...' (*) . Tôi có "duyên" được Hoa Phượng, giám đốc Nxb Phụ Nữ tặng cuốn sách này -- lúc cùng nhà văn Nguyễn Xuân Khánh đến thăm nhà xuất bản trong một dịp ra Hà Nội. (...)
--------
* Đọc Phan Khôi - Vấn đề phụ nước nước ta -- Lại Nguyên Ân giới thiệu+biên soạn -- Nxb Phụ Nữ, 2017.
Bàn đến phụ nữ, chữ "trinh" là rất quan trọng; nhất là ở một xã hội chịu ảnh hưởng Nho giáo nặng nề; do đó,Phan Khôi đã viết liền mấy bài đăng trên Phụ nữ tân văn, từ năm 1929- 1931. Trong bài đăng ngày 19/ 09/ 1929, với nhan đề "Chữ trinh : Cái tiết với cái nết"; Phan Khôi đã nêu một quan niệm độc đáo, tiến bộ. Phan Khôi cho rằng; "chuộng cái tiết là vì mình, nên không cao thượng bằng chuộng cái nết, là vì người." Đoạn cuối bài, Phan Khôi viết: "Ông Nguyễn Du nói " Chữ trinh có 3, 7 đường"; nhưng tôi nói: chữ trinh có 2 đường, là"nết và tiết". Nết thì hay mà tiết dở. Chuộng nết thì có ích; mà chuộng tiết, thì có hại."...
Về đề tài chữ "trinh" và chuyện "cải giá", để thêm sức thuyết phục; Phan Khôi còn kể cả chuyện về bà cố của mình đã bị đối xử bất công, khi qua đời khôngđược an táng vào đất công; do đã cải giá, mặc dù "từ bà cố tôi, các ông mới bắt đầu có tiền, có tri thức, có danh giá và địa vị trong xã hội... " Nhân đó, Phan Khôi mới nói đến ông nội đậu cử nhân thời [vua] Thiệu Trị, làm quan đến chức Án sát tỉnh Khánh Hòa; hơn thế, "bà cố tôi tuy là một bà góa mà hào hiệp có tiếng ... năm Tự Đức thứ 5 ... bà cố tôi quyên ra 1 ngàn quan để chẩn cấp cho người nghèo; được vua ban cho cái biển 4 chữ "Lạc quyên nghĩa môn " ... "
Mặt khác, Phan Khôi lại tỏ lòng kính trọng người phụ nữ có "nết trinh"; nên trong mục "Việt Nam phụ nữ liệt truyện" gồm 7 nhân vật -- ngay sau truyện "Gái anh hùng Trưng Nữ Vương", Phan Khôi đã thuật chuyện "Mẹ ông Nguyễn Cao". Một câu chuyện đặc biệt; có thể nhiều người chưa biết, xin tóm lược cùng bạn đọc: Ông Nguyễn Cao làm quan đời Tự Đức đến chức Bố chánh (tương tự phó Tỉnh trưởng); khi triều đình Huế hòa với Pháp, ông giải chức về nhà; có người tố cáo ông toan khởi nghĩa -- quan Tây triệu đến, pha rượu mời nhưng ông ớ ly đập bể lấy mảnh mổ ruột mình thầy thuốc Tây đến cứu nhưng ông cắn lưỡi tự tử ! Còn mẹ ông [khi] tuổi ngoài đôi mươi, thì chồng mất; tên lý trưởng "toan dùng sức mạnh bẻ hoa / Đón đường bóp vú giăng ca ngỏ lời ... " bà kiếm cớ chờ mãn tang - đến lúc ông Cao lên 10 bà làm lễ tế chồng trước dân chúng làng trên, xã dưới rồi chỉ mặt tên lý trưởng "Nó là thằng ỷ thế hành hung" và "cầm dao cắ vú liệng tung giữa nhà /... Chết oanh, chết liệt chết làm cho kinh/ Làm cho khiếp mấy anh nam tử ...". Dân chúng đã ca tụng bà, với một bài vè như thế. Thật là mẹ nào con nấy !" ... (...)
---------
(...) - tạm lược một ít dòng .(Bt)
Cuốn sách dày 630 trang, khổ lớn; chia làm 6 phần, với trên 70 "tiết mục"-- trong đó có 1 tiểu thuyết +1 truyện ngắn-- nên chỉ có thể trích dẫn một vài bài. Được biết, cuốn sách do "Nhà Nước đặt hàng"; để đưa đến tận các thư viện cấp tỉnh, huyện trong cả nước ; nên bạn đọc mọi miền có thể dễ dàng tìm xem ...
NGUYỄN KHẮC PHÊ
http://www.baodanang.vn/channel/6062/2017/gioi-thieu-sach-phan-khoi-va-van-de-phu-nu 27800/
- bút danh khác: Vân Trang+ Ngân Uyên+ Tam Vị + Nghĩa Nguyên
- quê quán: tỉnh Hà Nam [Bắc Bộ]
- tốt nghiệp Đại học Tổng hợp Hà Nội 1968 ...
- có bài đăng báo từ năm 1972.
(theo lainguyenan.free.fr/ )
(Bt)
=========================
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét