'một cuốn sách, một bút danh ... đều có một số phận'
đường bá bổn
nguyệt san 'văn hóa á châu'
chủ nhiệm: nguyễn đăng thục
chủ bút: lê xuân khoa
báo do cơ quan tải trợ Asia Foundation (Hoa Kỳ)
địa chỉ tòa soạn: 291 Lê văn Duyệt, Saigon 3.
giáo sư lê xuân khoa từng là chủ bút một thời
của tạp chí 'Văn hoá Á châu'
(ảnh: internet-- giáo sư LX Khoa hiện ở Hoa Kỳ).
Hình như mỗi cuốn sách đều có một số phận đều có một số phận; cả đến bút danh tác giả cũng không khác hơn. Với tôi, bút danh Đường Bá Bổn xuất hiện lần đầu ở Saigon từ 1957, ký dưới bài viết lên án Hoàng trọng Miên, soạn giả Việtnam văn học toàn thư (tập 1) đã sao chép, đạo văn Nguyễn đổng Chi (Hànội) qua Lược khảo về thần thoại Việt nam. (Hànội, 1956).
Hình như mỗi cuốn sách đều có một số phận đều có một số phận; cả đến bút danh tác giả cũng không khác hơn. Với tôi, bút danh Đường Bá Bổn xuất hiện lần đầu ở Saigon từ 1957, ký dưới bài viết lên án Hoàng trọng Miên, soạn giả Việtnam văn học toàn thư (tập 1) đã sao chép, đạo văn Nguyễn đổng Chi (Hànội) qua Lược khảo về thần thoại Việt nam. (Hànội, 1956).
Bài báo ra mắt độc giả, người viết điểm sách bị mất việc; [còn] chủ bút tạp chí 'Văn hóa Á châu' , giáo sư Lê xuân Khoa bị thay thế; riêng Nguyễn mạnh Côn mất chức chủ bút nguyệt san 'Văn hữu', vì bênh vực Hoàng trọng Miên, không hoàn tất nhiệm vụ được giao.
Sau, Nguyễn mạnh Côn phải nhờ văn sĩ Đỗ Tốn (trong 'Tự lực văn đoàn') , tác giả 'Hoa vông vang' đến xin gặp Đường Bá Bổn ở nhà hàng Thiên Thai (trên đường Lê Lợi) để xin lỗi bằng lời trước; tiếp theo, bằng chữ viết , qua một bài phỏng vấn của tạp chí Bách khoa. [Cuộc trả lời phỏng vấn / Nguiễn Ngu Í, Bách khoa số 122, ngày 1-2- 1962].
"Tôi, Nguyễn Mạnh Côn nghĩ mình đã có lỗi, mình xin lỗi xong thì nhẹ hẳn tâm hồn đi, chứ sao lại cãi bừa đi; nhưng rút cuộc vẫn bị người đời biết rằng lỗi ở mình ..."
"... riêng nguyễn mạnh Côn [ảnh trên] mất chức
chủ bút nguyệt san Văn hữu, vì bênh vực Hoàng
trọng Miên không kết quả ..."
(ảnh: Tập thơ truyện Không quân thời chiến/ Saigon 1974)
" Hoàng trọng Miên [ảnh trên] đã sao chép đạo văn Nguyễn đổng Chi (Hànội) qua 'Lược khảo về thần thoại Việt nam."
Ông Nguyễn mạnh Côn tự khoe, là giỏi tiếng Pháp; và, từng chỉ trích bài viết của tôi (ĐBBổn) có nhiều câu sai văn phạm; đưa ra thí dụ: 'một thái độ không thể dung tha thứ được!' .
Đáp lễ, tôi trả lời 'Cette attitude est impardonnable!'; còn chua thêm, 'Nguyễn mạnh Côn hệt tên lính lệ, thích khoe giỏi tiếng Tây hơn quan huyện' -- bài này được đăng trên tạp chí Sinh lực (Võ văn Trưng: chủ nhiệm -- thư ký tòa soạn: Uyên Thao)-- báo chỉ phát hành được ít ngày. bô Thông tin tuyên truyền VNCH yêu cầu chủ nhiệm sa thải thư ký tòa soạn. (mặc dầu Võ văn Trưng, bạn rất thân thiết với bộ trưởng Thông tin, Trần chánh Thành).
Bút danh Đường Bá Bổn còn ký trên sách dịch Việt nam bi thảm Đông dương (Saigon tháng 8/1963 , in ronéo) từng gây cuộc tranh luận sôi nổi ồn ào trong báo chí, văn giới. Tay kiểm duyệt viên sừng sỏ Đoàn thế Nhơn (viết văn, ký Võ Phiến) báo cáo lên trên 'cấm xuất bản tác phẩm dịch thuật này'-- cuối năm 1964, chế độ Ngô đình Diệm bị lật đổ; đến năm 1964, tôi xin phép lại; sách được xuất bản vào 1965.
Tay kiểm duyệt viên Võ Phiến (giấu mặt) thông đồng với thư ký tòa sọạn nguyệt san Văn (chủ nhiệm: Nguyễn đình Vượng) viết bài đả kích thậm tệ (có một phần thù oán riêng tư giữa Trần Phong Giao+ Đường Bá Bổn; giữa Võ Phiến với dịch giả Việt nam bi thảm Đông dương) -- thế là, Mõ Làng Văn hạ địch thủ đo ván; với câu cú đầy sự hậm hực+ giọng 'ba que sỏ lá'; trích một câu dịch giả dịch sai; rồi bù lu, bù loa :
" dịch giả từng là thông ngôn cho lính Viễn chinh Pháp, dốt tiếng Phú Lãng Sa, là đúng rồi!".
Và, 40 năm sau, Nxb Công an nhân dân (giám đốc : đại tá CA Trần Diễn) cho tái bản Việtnam thảm kịch Đông dương; không xin phép; có bài giới thiệu, hiệu đính của 2 ông Chương Thâu+ Phan trọng Báu-- cuối bài; 2 ông nhập nhằng ký NGƯỜI DỊCH. (cứ làm như bản dịch ấy của 2 ông).
Ngoài sự chê bai bản dịch Đường bá Bổn là bản dịch 'việt ngữ kém trong sáng' cần hiệu đính, bổ sung dịch một số đoạn -- tuy nhiên ,có một điều quan trọng nhất là: 'bản dịch cũ có một câu dịch sai 'Chiếc Tout Saigon của Pháp đậu ở bến sông'; thì, 2 ông hiệu đính vẫn giữ nguyên không 'hiệu đính'.
(mặc dầu bản cũ tái bản vào 1965, dịch giả đã nhận có sai; đã sửa lại 'các khách thượng lưu Saigon đều có mặt ở bến sông").
Một nữ nhà văn, biên tập viên của Nxb Công an nhân dân, gửi thư cho tôi:
" ... Cháu đã tìm được nguyên bản tiếng Pháp, tác phẩm của Louis Roubaud. vì [cháu] không biết tiếng Pháp; và, cũng vì bản dịch 'Việt nam bi thảm Đông dương' đã được thực hiện khá lâu rồi (1963); nên, cháu đã mời học giả Chương Thâu và ông Phan trọng Báu hiệu đính bản dịch, và giới thiệu tác phẩm. Hai ông đã đối chiếu với bản tiếng Pháp của L.R.; và, thấy bản dịch của Đường Bá Bổn bị bỏ sót một số đoạn; mà, các ông hiểu rằng:'do công bố vào một hoàn cảnh lịch sử bất lợi; nên những đoạn nói về hoạt động của những tổ chức có xu hướng cộng sản; và, đặc biệt là của Nguyễn Ái Quốc bị bỏ từng đoạn; thậm chí từng trang, mà trên bản in ra, ta chỉ thấy những dấu chấm lửng '(...)
Do không có trong tay bản việt ngữ của dịch giả Đường Bá Bổn in năm 1963 --(bác gọi là bản A ) ( bản in lần đầu rô-nê-ô năm 1963, không xin kiểm duyệt, in đấy đủ/ ĐBBổn chú thích) -- nên cháu cũng như người hiệu đính đã không thể biết rằng: 'những đoạn đó thực sự đã được dịch giả Đường Bá Bổn dịch rồi'. Chính vì lẽ đó, 2 ông Chương Thâu và Phan trọng Báu đã dịch những đoạn bổ sung thiếu sót; và, sửa chữa một số câu, chữ; trong bản in năm 1965 của Đường bá Bổn'. Hai ông cũng đổi tựa đề 'Việt nam bi thảm Đông dương' thành 'Việt nam thảmkịch Đông dương'.
(cháu gửi kèm đây bản sửa chữa có bút tích của 2 ông Chương Thâu và Phan trọng Báu).
Do uy tín của học giả Chương Thâu, nên cháu cũng như Nxb đã tin tưởng vào chất liệu hiệu đính; vì vậy,'không biết bản hiệu đính có những điểm sai sót quan trọng như dịch giả Đường Bá Bổn đã vạch ra.' (...)
Riêng chi tiết cuối 'Lời giới thiệu' , hai ông Chương Thâu và Phan trọng Báu (đã đứng tên hiệu đính, sửa chữa, bổ sung; và giới thiệu ở phần đầu sách, lại đề tên 'NGƯỜI DỊCH/ Hà nội ngày đấu xuân Quý mùi, 2003' -- cháu xin giải thích như sau:
'Thực tế không phải 2 ông Chương Thâu và Phan trọng Báu có ý nhập nhằng vai trò 'hiệu đính, sửa chữa, bổ sung, giới thiệu'; sang vai trò 'NGƯỜI DỊCH'.
Đây là lỗi thuần túy về kỹ thuật; mà cháu, ở vai trò một biên tập viên, đã sơ suất, không kiểm soát; và, không sửa chữa trong 'bản in thử'.
Cháu xin lỗi dịch giả Đường Bá Bổn! (...). Vì, không có thông tin về dịch giả, nên cháu không biết rằng bản việt ngữ ' Việt nam bi thảm Đông dương' ; cũng như bản sách khác của bác đã được hợp đồng xuất bản, với một công ty văn hóa .
(thư của Biên tập viên nxb Công an nhân dân gửi từ Hà nội, đề ngày 08-06-2004).
xuất bản ở Pháp vào thập niên '30' s
Việt Nam Bi thảm Đông Dương/ bản việt ngữ Đường Bá Bổn
in ở Sài gòn 1964.
***
Việt Nam THẢM kịch Đông Dương
bản tái bản của Nxb Công an nhân dân (2004)
***
in ở Sài gòn 1964.
***
bản tái bản của Nxb Công an nhân dân (2004)
***
Và, câu chuyện đạo văn, tái bản sách không xin phép, vẫn tiếp tục xảy ra;
đối với tác giả, là chủ sở hữu có tên thật Đỗ Mạnh Tường.
hàn mặc tử- nhà thơ siêu thoát/ thế phong
(nxb đồng nai tái bản, 2002)
Báo Pháp luật (cơ quan chủ quản: bộ Tư pháp) -- số ra ngày 11-04- 2004 đăng bài viết nhà báo Hoàng Hoài Sơn, :
'Một nhà văn khiếu nại 2 nhà xuất bản, trong tuần tháng 3 vừa qua; nhà văn Đỗ Mạnh Tường, hiện cư ngụ tại ... đường Trần khắc Chân, quận 1, tp. HCM -- đã cùng khiếu nại Nxb Văn hóa- thông tin và Nxb Giáo Dục'. Ông Mạnh Tường cho rằng cả 2 nhà xuất bản này đã vi phạm Luật Xuất Bản. Vậy thực hư câu chuyện ra sao?'
" Trong đơn khiếu nại gửi ông Cục trưởng cục Bản quyền Tác giả, ông Ngô trần Ái (giám đốc Nxb Giáo Dục) ông Mạnh Tường nêu rõ;
" Trong tác phẩm HÀN MẶC TỬ VỀ TÁC GIẢ TÁC PHẨM, do ông Phan Cự Đệ+ Nguyễn Toàn Thắng tuyển chọn và giới thiệu. (Nxb Giáo Dục in xong và nộp lưu chiếu, tháng 7/2002. Số xb: 1749/ 123/01, số in: 4197) có trích nguyên 'chương 4: NỮ SĨ MAI ĐÌNH' (trong tác phẩm HÀN MẶC TỬ/ NHÀ THƠ SIÊU THOÁT của Thế Phong / nxb Đồng Nai, 2002).
Tuy vẫn đề tên Thế Phong trong tuyển chọn; nhưng ông Đệ và ông Thắng, cũng như Nxb Giáo Dục không xin phép trước khi in trọn chương 4 nệu trên. Ông Mạnh Tường nói:
" Hành vi này vi phạm Luật Xuất Bản, tiếm đoạt trắng trợn tác phẩm người bị hại."
Đáng chú ý là, ngay sau khi biết được chuyện này; lúc ấy ông Mạnh Tường đã làm đơn khiếu nại, yêu cầu nxb Giáo dục thanh toán nhuận bút + sách tặng.
Sau một thời gian chờ đợi, ông Tường không nhận được hồi âm của Nxb Giáo Dục; mà, chỉ nhận được một cuốn 'Hàn Mặc Tử và tác gia + tác phẩm' do ông Nguyễn toàn Thắng gửi qua, từ bưu điện. (không một lời phúc đáp + trả nhuận bút bản quyền); ông Mạnh Tường cũng tặc lưỡi cho qua luôn.
Thế nhưng mới đây; ông Mạnh Tường lại phát hiện cuốn HÀN MẶC TỬ TÁC GIA VÀ TÁC PHẨM lại được nxb Giáo Dục tái bản lần thứ nhất .(Qđxb 949/ QLXB . Số Xb 189/240-03, in xong và nộp lưu chiếu, quý III/2003).
Trong lần in này Nxb Giáo Dục tái phạm lỗi sơ đẳng nhất 'cũng không xin phép tác giả Mạnh Tường'.
Và đây là giọt nước tràn ly; ông Tường lại làm đơn kiện lần 2 như trên. Như vây, Nxb Giáo Dục đã 2 lần vi phạm LXB, đối với một tác phẩm. Được biết: sau khi nhận đơn khiếu nại lần 2, nxb Giáo dục đề nghị trả 167.000 VNđ, tiên nhuận bút cho ông Tường; nhưng ông đã không chấp nhận giải pháp này.
Luật sư của ông Tường là ông Nguyễn đình Phùng, cho biết:
" Sở dĩ có tình trạng như vậy; là do ông Tường đã chuẩn bị cho tái bản HÀN MẶC TỬ /NHÀ THƠ SIÊU THOÁT; nhưng nxb Giáo dục cho tái bản cuốn sách trên; đã trực tiếp gây phương hại đến công tác in ấn+ phát hành của ông Tường. Nghĩa là, nếu ông Tường in sách ra; tất khó bán. Điều này sẽ dẫn đến những thiệt hại lớn thời kinh tế. Đấy là chưa kể đến tổn hại về mặt tinh thần. Không loại trừ khả băng ông Tường sẽ khởi kiện vụ việc này. Ông Mạnh Tường có lẽ là cá nhân duy nhất khiếu nại Nxb Giáo Dục; còn trường hợp như ông là khá nhiều." (...)
Mới đây 1, 2 năm , cuốn sách kia lại tái bản lần thứ 3; in tại một nhà in ở Đà Nẵng. Có gọi điện thoại cho nxb Giáo dục ở Hànội, cô trưởng phòng trả lời:
"- 1 trong 2 soạn giả; giáo sư PhanCự Đệ đã qua đời.
- ông Nguyễn Toàn Thắng hiện đang làm việc tại Học viện Nguyễn Ái Quốc.
- tiền bản quyền và sách; thì, ông Thắng đã nhận đủ, yêu cầu liên hệ thẳng với ông Nguyễn Toàn Thắng. "
vậy là; áp dụng kiểu 'đánh bùng sang ao' -- bây giờ nhiều Nxb được coi như cái ao lớn; có rất nhiều bùn để đổ vấy. -- riêng nxb Giáo Dục thì việc 'đánh bùn sang ao' chẳng bao giờ cạn.
Tôi bèn đọc lại điều 17 Luật Xb/ 7/7/1993:
" Việc xuất bản, tái bản, nhân bản những văn kiện: tài liệu ,sách giáo khoa, giáo trình, đĩa âm thanh, băng hình của tác giả; tổ chức nào phải được tác giả, tổ chức đó đồng ý ."
thật tình, tôi không biết luật XB này có còn hiệu lực không; hoặc, đã được Quốc hội thay thế bằng luật Xuất bản mới ?
Thôi thì cứ 'xí bùm bum' ( từ của Lý văn Sâm dùng, ám chỉ 'bỏ đi, Tám'); thì, cứ coi không hay, không biết, không thấy, không cần phải nói chuyện tiếp với ông Nguyễn TOÀN THẮNG nữa cho 'mất thì giờ' -- như cô trưởng phòng đại diện nxb Giáo dục đề nghị.
Ấy là, nói vế HÀN MẶC TỬ VỀ TÁC GIÀ VÀ TÁC PHẨM (tái bản lần thứ 3) của 2 ông Phạn CỰ ĐỆ + Nguyễn TOÀN THẮNG sưu soạn; giá 150.000 Vnđ/ cuốn;-- hiện , tôi bắt gặp bày trên kệ sách Nhà sách Thăng Long, tại tp. HCM.
Ngẫm lại bút danh ĐƯỜNG BÁ BỔN trên 2 cuốn sách 'có số phận' thật. ( bởi, Đường BÁ BỔN, nếu nói lái kiểu người Nam bộ; thì 'tên họ Đường này có tới BỐN BẢ (bà) lận' .? Còn nói theo kiểu 'coi tử vi'; cái tên họ ĐƯỜNG phải cưới vợ, ở tuổi trên 30; thì mới'chắc cứu là 1 vợ mà thôi' --; riêng tôi rất ghét bói toán, tử vi; tôi coi khoa này là con cháu ' quỷ Phi- tôn'.(lời Kinh thánh đấy!).
Nhớ lại, một lần nói chuyện với học giả (thứ thiệt, chứ không phải 'học giả-giả) Nguyễn hiến Lê; lúc này ông ta ở 12/ C Kỳ Đồng, Saigon 3 - ông hỏi tôi,
" ... tại sao anh lấy bút hiệu ĐƯỜNG BÁ BỔN'?"
ấy là, vào thời kỳ báo chí Saigon đang ồn ào về chuyện ĐƯỜNG BÁ BỔN (tên này họ Đường, đích thị là' lai Ba Tàu ) viết điểm sách trên tạp chí Văn hoá Á châu, lên án Hoàng Trọng Miên 'đạo văn' -- lúc đầu Nguyễn mạnh Côn bênh vực hết mình, sau mất chức chủ bút nguyệt san Văn hữu; lại đảo chiều 'xin lỗi Đường bá Bổn, và thừa nhận Hoàng trọng Miên đạo sách Nguyễn đổng Chi là có thật').
tôi trả lời ông Nguyễn hiến Lê,
" anh cùng ông Nguyễn hữu Văn ( bút hiệu Giản Chi) là đồng tác giả một bộ sách khảo luận triết + văn Trung hoa; bộ sách này được giải văn chương Tổng thống VNCH- - vậy anh không còn nhớ, trong sử Trung hoa, có một tay tên ĐƯỜNG BÁ HỔ (tự DẤN, một bàn tay có 6 NGÓN) giống hệt ĐƯỜNG BÁ BỔN (tự BỐN (bà)'; tên này cũng có 6 NGÓN TAY ở bàn tay phải; như Tạ Tỵ viết trong sách ' Mười khuôn mặt văn nghệ hôm nay' sao?
Thế rồi, ông Lê cười cười, lảng sang chuyện khác; hỏi tiếp về nhà văn tiền chiến Nguyễn đức Quỳnh (tức Hà Việt Phương/ tuần báo 'Đời mới') -- anh Lê có ý muốn 'nhờ tôi đưa anh lại thăm tay lãnh tụ nhóm Hàn Thuyên xưa kia, nay lãnh đạo 'Đàm trường viễn kiến'-- và, lý do nào khiến tôi phải viết 'Nhận diện vóc dáng Nguyễn đức Quỳnh' ( ấn bản đầu in rô-nê-ô không giấy phép vào tháng 5/ 1963) ; mà báo chí Saigon từng lên tiếng; 'chỉ in 100 bản mà làm náo loạn dư luận, ai ai gặp nhau cũng hỏi mượn cuốn này náo loạn cả lên' ( Phan Nghị/ nhật báo MỚI).
trái qua: thi sĩ quách tấn -- vương hồng sển -- nguyễn hiến lê [1912- 1984 ] -- x....
(ảnh: hoangkimlong.wordpress.com)
nguyễn đức quỳnh [ hưng yên 1945- 06/06/1974 saigon]
chủ soái nhóm Hàn Thuyên ( tiền chiến) + Đàm trường viễn kiến ( Saigon / VNCH)
được tôn vinh như;" ngôi sao bắc đầu' trong lịch sử văn chương VN" ( báo Người Việt /USA)
(tư liệu ảnh: TP)
- văn sĩ Nguyễn Đức- Quỳnh dưới mắt họa sĩ tiền chiến Hoàng Lập Ngôn+ lời bình tác giả bức ký họa:
"văn thi sĩ NG.ĐỨC-QUỲNH mặt sắt, sọ dừa CÓ BÚA, Đe Mắt TIA LỬA, Họng NÓ thẳng, có khi nguy hiểm, Hình ỐNG bể"(hình: Google Image)
Tôi trả lời ông Nguyễn hiến Lê, 'anh và anh Nguyễn đức Quỳnh khác hẳn nhau về lập trường tả phái + viết lách; anh gặp anh ấy chẳng có lợi gì đâu?'
. Ông Nguyễn hiến Lê gật đầu, chuyển sang chuyện khác,
" anh là người biên soạn cuốn MUỐN HIỂU CHÍNH TRỊ được ông Hà Việt Phương đề tựa; vậy có lần nào anh được nghe ông Quỳnh kể chuyện 'gặp gỡ chủ tịch nước Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa chưa'?"
Tôi lắc đầu, thầm nghĩ trong đầu, 'vậy là ông Lê đã đọc bài trên tạp chí TRI TÂN ( số 205/ tháng 9- 1945)-- và bắt tay trước khi về, có nói,
" anh là nhà văn học đúng nghĩa; thì, không nên gặp một nhà văn hóa tả phái như ông Quỳnh; nếu anh vẫn muốn gặp ; thì, tôi sẽ hẹn, ngày giờ đưa anh đến gặp ông ta."
Và, sau ngày giải phóng 1975; chỉ mới hơn 1 tháng đây thôi -- đài Truyền thanh + Truyền hình Đồng nai mời tôi + giáo sư Trần hữu Tá lên đài (có Bùi quang Huy, giám đốc nxb Đồng nai tham dự) -- ở buổi trả lời phát sóng vế' nhà văn Bình Nguyên Lộc'.
Ở dọc đường về, giáo sư Trần hữu Tá cũng hỏi tôi, " tại sao lấy bút danh THẾ PHONG, rồi ĐƯỜNG BÁ BỔN ".
bèn trả lời,
" Đường BÁ BỔN theo kiểu người Nam bộ nói , là :
[]
--------
(*) trước khi in thành sách, những bài viết về 'Hàn Mặc Tử/ Nhà Thơ Siêu Thoát' đã được đăng trên tạp chí Văn hóa Á Châu, ký bút danh Đường Bá Bổn.
Thế Phong còn ký bút danh ĐƯỜNG BÁ BỔN-- (ảnh : Nguyễn MẠNH ĐAN/ Saigon 1959)
"... ĐƯỜNG BÁ BỔN theo kiểu người Nam Bộ nói, là " một kẻ mang họ ĐƯỜNG có một bàn tay 6 ngón, tên là BÁ BỔN ;
nói lái là BỐN BẢ (bà). Nhưng Thế Phong hay là . Đường Bá Bổn- - cho đến bây giờ, trên dưới 5 chục năm; thì anh ta
chỉ có một BẢ (bà) mà thôi. .... "
source: http://newvietart.com/index371.html
----------------------------------
bài tu chỉnh ( Dec. 8/2017.)
-----------------------------------
----------------------------------
bài tu chỉnh ( Dec. 8/2017.)
-----------------------------------
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét