Thứ Bảy, 16 tháng 1, 2016
"Dran / B'lao / Di linh / Đà lạt / Đa thọ 'thi tập nguyễn đạt' ( nxb giấy vụn / saigon / phổ biến hẹp)
thi tập mới nguyễn đạt (2015)
phụ bản hoa phẩn đinh cường
nxb giấy vụn (saigon)
DRAN
b' lao - di linh - đà lạt - đa thọ
thi tập nguyễn đạt
nguyễn đạt [ 1945- ]
(photo: from my Ipad/ Jan., 16, 2016)
" sáng nay đưa vợ đi chợ, tôi ghé quán cà phê bà Lê Chân (Tân định)
mười mấy năm nay, chủ là thứ nam cố họa sĩ Thái Tuấn ..."
(nơi này, Đinh Cường từng ghé uống cà phê)
(ảnh : Internet)
Thế Phong
(ảnh: Thục Khê)
Sáng nay đưa vợ đi chợ Tân định, tôi ghé quán cà phê bà Lê Chân (mười mấy năm nay; chủ là thứ nam cố hoạ sĩ Thái Tuấn) để đưa bài viết mới, có in ảnh ông Nguyễn xuân Công [1918- 2007- tên thật họa sĩ Thái Tuấn) -- thì may mắn sao; lại nhìn thấy thi sĩ Nguyễn Đạt.
Chàng thi nhân lãng tử đào hoa số một của Saigon cũ (khỏe, đẹp lão, vẫn đi xe gắn máy, dù 71 tuổi; chỉ tiếc chiều cao hơi thấp) đang cà- phê, cà- pháo với một bạn trẻ (được giới thiệu tên, bác sỉ Hùng ở Binh dương) đang tán phét chuyện đời.
"Lâu lắm không gặp anh, anh uống gì, cà-phê sữa nóng nhé !" - Nguyễn Đạt nói .
- " chàng này sinh năm Ất dậu, đúng không? sao bữa nay không chở phu nhân cùng rong chơi, cà-pháo, cà- phê; như những lần khác ;mà tôi đã gặp? "
" bây giờ em đi một mình, vợ em đã có con trai chở".
" cho tôi hỏi thăm cô giáo dạy anh văn rất giỏi", tôi tiếp lời.
" anh có biết họa sĩ Đinh Cường qua đời 7/1/ 2016 ( Hoa Kỳ) tức 8 tháng 1. (Saigon) lời Nguyễn Đạt.
"biết, có post 3, 4 : bài : một bài viết Đinh trường Chinh nói về những ngày cuối của người cha ho khạc ra máu; và, nhờ con gửi bài cho báo mạng (blog PCH); giấu không cho bạn bè biết bệnh tình; đăng thơ Ý Nhi ( mới được giải thưởng CIKADA Thụy điển) than khóc; rồi, Đỗ xuân Tê ở Cali, cũng khóc than Đinh Cường, bằng thơ. "- tôi trả lời .
" anh Đinh Cường là một 'hiền nhân hiếm có, thật tài hoa, chết quá uổng'; anh ấy bảo em cứ in thơ đi, sẽ hỗ trợ ngay 'ngân ảnh vĩ nhân Hoa Kỳ' -- nói xong, đưa điếu thuốc lá Jet lên môi, châm lửa, hút) - lời Nguyễn Đạt.
(tôi im lặng nghe, thầm nghĩ : 'vừa đọc bài Trần hoài Thư ở New Jersey, thi sĩ kiêm chủ nhà xuất bản 'Thư ấn quán tự in, đóng, phát hành hạn chế, 'sao' các tác phẩm văn chương giá trị xuất bản trước 1975 + tác phẩm mới bè bạn ở Mỹ; v.v... vừa tiết lộ, Đinh Cường mới đây, trao cho anh một bì thư dày cộm ( khá nhiều ngân ảnh vĩ nhân Hoa Kỳ) để tạ ơn nhà xuất bản, in tập thơ 'Cào lá ngoài sân đêm / thơĐinh Cường -- nay, anh ấy cần thêm một số bản nữa -- hoặc, trả tiền đặt mua bộ ' Lược đồ văn học Việt nam' ( không thấy nêu tên soạn giả / 6 tập)- tôi đoán tác phẩm biên khảo văn học Thanh Lãng- Đinh xuân Nguyên - nxb Trình bày in lần đầu ở Saigon. (2 tập,)
cào lá ngòi sân đêm/ đinh cường
(thư ấn quán xuất bản/ new jersey, 2014)
(courtesy photo: cothommagazine)
họa sĩ đinh cường ngoài đời (góc trái)
chiêm ngưỡng đinh cường trong tranh (góc phải)
(courtesy photo: cothommagazine)
vậy là, tôi đã được nghe 2 vị khen họa sĩ Đinh Cường -- bỗng nhiên; khiến nhớ tới một chuyện, nhỏ thôi -- xảy ra từ trước năm 1975 ở Saigon, về 'cậu sinh viên trường Mỹ thuật Huế, quỵt tiền mua sách rô-nê-ô Đại Nam văn hiến'.
ấy là, năm 1957, khi cậu học trò Đinh văn Cường từ Thủ-dầu-một cùng cha mẹ, em về Saigon sinh sống (ở Xóm Lách, nay là một một hẻm trên đường Nam kỳ Khởi nghĩa thuộc phường 7/ quận 3/ tp HCM) sắp tốt nghiệp tú tài .
cậu này có tài kẻ chữ in rất đẹp; tôi nhờ cậu kẻ 4 chữ VĂN HÓA Á CHÂU , thay cho 4 chữ cũ trên bìa tờ tạp chí (chủ nhiệm: giáo sư Nguyễn đăng Thục + chú bút gs. Lê xuân Khoa ( hiện định cư ở California) + việc cho đăng một số bài viết, dịch về hội họa của cậu , trên tạp chí 'Văn hóa Á châu'.
( lúc này tôi là biên tập viên kiêm thầy cò/ correcteur -- bài vở tạp chí VHAC trả hậu hĩnh, 200 Vnđ/ trang báo -- Asia Foundation trợ cấp .)
tôi nhớ rất rõ: cậu ta chỉ kẻ 4 chữ VĂN HÓA Á CHÂU thôi, quản lý Trịnh hoài Đức bằng lòng trả 2000 đồng + bài vở Đinh Cường viết, có lần cậu lĩnh tiền bài cả 10 ngàn Vnđ. (khi ấy 35 Vnđ ăn 1 Mỹ kim, thì phải.)
và, những năm từ 1957 đến 1959, bài vở Đinh Cường viết về hội họa đều được đăng thường xuyên; cho tới khi tôi nghỉ làm báo ở Văn hóa Á châu, vì đăng bài điểm sách lên án Hoàng trọng Miên, tác giả Việt nam văn học toàn thư, được giải thưởng tổng thống VNCH; mà thực tế, chàng ta 'đạo toàn tập' bộ Lược khảo về thần thoại VN/ Nguyễn đổng Chi ở Hànội.
tới 1959, tôi cho xuất bản Nhà văn hậu chiến 1950- 1956' (tập 3 trong bộ 'Lược sử văn nghệ Việt nam) in rô-nê-ô, tự đóng lấy, tự phát hành, tự đi thâu tiền. Thì; cậu Đinh văn Cường sắp nhập học trường Mỹ thuật Huế, có tới gác trọ tôi thuê (ở sau Nhà thờ Công giáo Bắc hà, đường Lý thái Tổ, Saigon 10) để ngồi xệp trên sàn gỗ chia từng tờ in rô-nê-ô, đóng, vào bìa.
cậu sinh viên Đinh văn Cường là một trong số 50 người nhận mua sách của Đại Nam văn hiến; ( sách in 'lậu' không xin giấy phép bộ Thông tin) mỗi tháng xuất bản 1 tới 2 cuốn.(giá 50 đ, 100 đ, 200 đ tùy theo số trang ít hay nhiều) -- tôi gửi sách qua bưu điện cho 'họa sĩ ĐinhCường, trường Mỹ thuật Huế' rất đều đặn.
Trước; thì, cậu trả sòng phẳng; sau hơi hơi lơ là, có khi cả 5, 6 tháng 'nhận sách rồi; mà tôi không nhận được bưu phiếu chi trả. Thông cảm sự chậm trễ của 'cậu sinh viên hội họa trẻ tuổi,' có thể đang cơn 'túng ngặt'; cuối năm, tôi đành gửi thư hỏi " sách có nhận đủ không, nếu sẵn' bạc' thì gửi cho nhà xuất bản nhé".
ít lâu sau, nhận được thư trả lời 'đã lâu không còn nhận được sách Đại Nam văn hiến'.
Thầm nghĩ thôi, sách tôi gửi độc giả ở xa (qua bưu điện Tân định) chưa ai khiếu nại bị mất sách cả; duy nhất lần này khiếu nại độc nhất, là 'câu sinh viên hội họa trường Mỹ thuật Huế.
***
phạm công thiện (bên trái,ngoài cùng) [1941- houston 2011]
-- thế phong [1932 - ] -- đinh cường [ 1939- virginia 2016]
(tư liệu ảnh: đinh cường)
Mọi chuyện qua đi, lần tôi lên Dalat; ký gửi tập truyện ngắn 'Tuyển truyện Thế Phong'-
(Hoa Phương Đông xuất bản do Thế Nguyên bỏ tiền in, Saigon 1960); gặp Đinh Cường (mặc com-lê), Phạm công Thiện, tại nhà sách Duy Tân.Chúng tôi ra trước nhà sách Duy Tân, trên đường Duy Tân Dalat chụp một bức hình kỷ niệm.
(lúc này; gia đình nhà Đinh Cường đã dọn về nhà mới ở đường Nguyễn đình Chiểu (Saigon 3) - nay, đường Trấn quốc Toản, quận. 3 )
có một lần, tôi tới nhà chuyển lời thi sĩ Ninh Chữ (chủ nhà may âu phục Can, ờ 110 đường Tự do) nhờ Đinh Cường vẽ bìa cho tập thơ, Đại Nam văn hiến xuất bản cục in ấn, Vô tình, tôi nhìn thấy 7, 8 cuốn sách rô-nê-ô để ở trên bàn, gần phòng khách; tôi lén mở, liếc nhìn. đúng là :'sách có tên gửi cho người nhận, ' họa sĩ Đinh Cường'.
vậy là ; cậu sinh viên này đã nhận đủ sách, nhận thư đòi tiền; trả lời': đã lâu không còn nhận được sách Đại Nam văn hiến '.
Giữ im lặng; hình như sau đó tôi có viết đôi hàng về chuyện này trong 'Thế Phong: nhà văn, tác phẩm, cuộc đời' thì phải' -- từ đó, tôi không còn gặp hoạ sĩ 'trẻ' Đinh Cường thường như trước .
vỉa hè đường Hai bà Trưng / Tân định
( bên phải , từ phía từ cầu Kiệu đi xuống)
sau 30/4/ 75 mẹ + (vợ họa sĩ Đinh Cường buôn bán vặt
-- kể cả vợ + con tôi (TP) bán mũ (nón)vải kiếm sống hàng ngày.
( ảnh Internet)
***
Sau giải phóng, có khá nhiều lần, họa sĩ Đinh Cường chở tôi bằng Mobylette xámđi cà-phê, cà-pháo trong một hẻm nhỏ ở mạn Dakao. Cà- phê đen rất ngon, anh ta bảo, chủ là một nghệ sĩ gốc Huế rất có 'gu' cà phê; quen thân; nhưng tôi chẳng hỏi tên làm gì.
Hinh như vào năm 1989; gia đình anh xuất cảnh, tôi không còn gặp mẹ + vợ anh buôn bán nhỏ trên lề đường Hai bà Trưng nữa (Tân định ) -- cũng là vỉa hè mà nơi vợ+ con tôi, cũng bán bánh bông lan; sau chuyển sang bán mũ nón, chuyển tới vỉa hè, phía trước trường Thiên phước -Tân định.
Dăm sáu năm nay , đọc vanchuongviet.org (nguyễn hòa vcv); gặp nhiều bài thơ hay của họa sĩ kiêm thi sĩ Đinh Cường.
thơ tự do viết như nói chuyện (style cinématographique) rất đặc biệt, rất hay là khác; tôi bèn đăng lại trên blog của tôi. ( virgil gheorghiu- tản mạn văn chương/ thế phong - Thephong's poems) .
Năm 2011, Phạm công Thiện qua đời ở Houston, có 1 bài thơ của Đinh Cường viết về Thiện + in tấm ảnh 3 người PCT+ TP+ ĐC chụp ở Dalat năm 1963 + lời nhắn, từ anh Nguyễn Hòa (vcv -- để phân biệt với một Nguyễn Hòa khác ở Hànội): " ĐC nhắn, anh TP viết bài về Phạm công Thiện, để đăng tiếp trên vanchuongviet nhé."
***
Cầm thi tập mới, Nguyễn Đạt tặng (không bán, phổ biến hẹp) để tên nhà xuất bản Giấy vụn/ Bùi Chát; chàng thi sĩ lãng tử Nguyễn Đạt nói ,
" em download từ file Amazon ở Mỹ xuống ấy. Anh có biết Amazon không nhỉ?"
" sao không, CEO Jeef Bezos từng rao bán sách tôi trên mạng, phải nói thật, rất nhiều sách của tôi, là khác.Nào là Thephong by Thephong ... - autobiography (1 used bán 650 usd) ; ''TKH, Nàng là ai?/ Thế Nhật Thế Phong+ Nhật Thu) bán 30 usd một used v.v... không trả một xu teng bản quyền; khi tôi trả lời phóng viên Chinh Nguyên ở Mỹ(bài đăng ở Calitoday.com): ' tôi gọi họ là piracy của Copyright infringement'.
" khi tôi [TP] trả lời phóng viên Chinh Nguyên (ảnh trên) ở Mỹ
(bài đăng ở Calitoday.com ); tôi gọi họ [Amazon.com]
là piracy của Copyright infringement".
"anh có biết Nguyễn xuân Thiệp ở Mỹ không nhỉ ? Anh ấy ở Dallas, đăng tiểu sử của em qua anh viết + kèm thơ . Anh này từng mang lon đại úy VNCH; cùng đại úy Phan thế Hùng (Châu Trị) làm sếp Tiếng nói quân đội, ở đài phát thanh Dalat trước 1975 ."
" có biết, không quen thân, anh từng có thơ đăng trên tuần báo Đời mới (Trần văn Ân/ chủ nhiệm/ Hoàng thu Đông+ Nguyễn đức Quỳnh chủ bút( không đề tên trên báo) từ thập niên 50 -- thơ ký bút danh Châu Liêm, thì phải? - và, có một lần, nhìn thấy anh ta đến hội thánh Báp- tít Ân điển Saigon thờ phượng, vào một chủ nhật -- rồi sau đó xuất cảnh, theo diện H.O; thì phải ? Cũng được nghe thêm, từ nữ thi sĩ Ý Nhi khen thơ hay ở hải ngoại, tôi nghe loáng thoáng có tên Nguyễn xuân Thiệp + Hoàng xuân Sơn .
đinh bạch dân
SAIGON, JAN., 16, 2016.
TRÍCH THƠ NGUYỄN ĐẠT
Hồn hoa Dran *
Trên mặt đất này chen chúc muôn hoa
mỗi loài hoa có riêng một ngôn ngữ
nói với riêng tôi là đóa dã quỳ
bấy nhiêu năm ở núi rừng Đa thọ.
Trên mặt đất này rất nhiều miền lạ
một một miền có riêng một linh hồn
linh hồn tôi ở mãi Dran- Đơn dương
ở nơi ấy cũng như ở Đa thọ.
Dẫu ở Dran dẫu ở Đa thọ
cũng như ở B'lao Đà lạt Di linh
dẫu ở nơi đâu trên miền cao nọ
vẫn đóa quỳ dậm gió rung rinh.
---
* chỉ một chữ đầu đọan thơ viết hoa .( Bt)
B' lao xanh *
Xe dừng nghỉ ở B' lao một buổi trưa
buổi trưa nào đó không quan trọng
một buổi trưa xanh một buổi trưa vàng
một buổi trưa xám xịt cũng cần để thở
Buổi trưa đó trong xanh
cà-phê đắng cây cỏ hoang vu
và biểu tượng của đền đài phế tích
và tiếng nói ai thức mộng ban sơ
Tiếng nói ai ngắt cơn gió lạnh
khuôn mặt thấm dậy giấc mơ
giấc mơ tôi suốt đời hai mươi mấy năm không ngủ
mấy nghìn đêm thức trắng tôi chờ
Xe qua B' lao, B' lao xanh. Hồn xôn xao
tôi xuống chỗ này
nàng vận áo ngắn tay không ngại giá rét
từ ban sơ gió đã tràn heo may
Từ B' lao sơ B' lao đã xanh
một ngôi quán rộng rinh chứa mấy nghìn đêm trắng
chứa mấy nghìn hân hoan chứa mấy nghìn buồn phiền
chứa những ngày ân sủng chứa hối lỗi muộn màng
chứa hết hồn tôi động đậy đau đớn
chứa hết hồn nàng u uất lặng câm
men rượu bia thay cà-phê đắng
điệu Blues câm buồn sẽ tỏa lên xanh.
---
* B' lao, tên gọi từ thời Pháp thuộc, nay , Bảo lộc. (Bt)
Một bông hoa nhỏ
Ai kia nghìn lần không nói
thuở trăng vỡ mộng chia hai
trái đất tràn cơn giá lạnh
một mình em hạ sinh đôi.
Ai kia mê mải u buồn
cho những kiếp nào sẽ tới
nghìn xưa chưa hết quay cuồng
trái đất nghìn sau có vậy?
Đã về đây hay ảo tưởng
ai kia hiu hắt bên hồ
sương tan sợi khói vương vấn
điếu thuốc khô môi bao giờ.
Đã về đây đã thật về
ai kia lặng nhìn không nói
lặng nhìn ai tựa cơn mê
điếu thuốc tàn rơi mệt mỏi.
Tàn rơi. Điếu thuốc tàn rồi
ai đến với kề vai bên người
em ơi mai này có nhớ
một bông hoa nhỏ bồi hồi .
Finnom *
Thi-họa-sĩ Đinh Cường
còn nhớ mấy Phú thạnh
tối màu trời Finnom
xiêu dáng người hiu quạnh
Trở lại chi chiều nay
cho mây sà xuống thấp
cho lá rớt khỏi cây
cho ai đi chân đất
Rồi đổ mưa sũng tóc
rồi ướt ai vai gầy
rồi ai buồn muốn khóc
xui thác nước tuôn hoài
Mưa bưởi rưởi trên đường
phút giây nào từ biệt
xe còn đợi ai lên
ai vườn sau rét mướt
Ai buồn như bánh xe
quay hoài trên mặt đất
tôi buồn như nan xe
lao tới hơn móng sắc.
nguyễn đạt
---
* Finnom ; tên từ thời Pháp thuộc, nay Phi- nôm. (Bt)
'dran - b' lao- di linh- đà lạt - đa thọ / nguyễn đạt
( nxb giấy vụn ( tp. hcm 2015/ phổ biến hẹp)
thủ bút +chữ ký tác giả thi tập nguyễn đạt.
thi tập DRAN- B' LAO- DI LINH- ĐÀ LẠT - ĐA THỌ/ thơ NGUYỄN ĐẠT
khổ 13, 3 x 19, 5 cm, 140 trang ( nxb giấy vụn (2015)
không ghi số giấy phép,
phụ bạn họa: đinh cường,
phác họa chân dung nguyễn đạt: vu par dinhcuong.
trang đầu thi tập, có câu:
' Le domicile est suspendu au cou de
l' homme comme une punition' / Prof. Alain '
đọc câu này, tôi nói với tác giả:
' thân thể người ta chia làm 3 phần " đầu mình + chân tay--
phần quan trọng không là đầu+ mình+ chân tay - mà là "cou giữa"-
tiếng tây học từ xưa, chỉ 'cou giữa' là thằng phải gió thêm vào.
" thơ nguyễn đạt đạt tiêu chuẩn thơ hay, đạt từ lâu lắm rồi !"
cuối thi tập, tác giả ghi vài hàng tiểu sử gọn, nhẹ, đầy đủ.
- còn ghi số'(cell phone: 0903. 139. 942)
+ e- mail: < lieutunguyen@yahoo.com >
(Bt)
phụ bản hoa phẩn đinh cường
nxb giấy vụn (saigon)
DRAN
b' lao - di linh - đà lạt - đa thọ
thi tập nguyễn đạt
(photo: from my Ipad/ Jan., 16, 2016)
mười mấy năm nay, chủ là thứ nam cố họa sĩ Thái Tuấn ..."
(nơi này, Đinh Cường từng ghé uống cà phê)
(ảnh : Internet)
(ảnh: Thục Khê)
Sáng nay đưa vợ đi chợ Tân định, tôi ghé quán cà phê bà Lê Chân (mười mấy năm nay; chủ là thứ nam cố hoạ sĩ Thái Tuấn) để đưa bài viết mới, có in ảnh ông Nguyễn xuân Công [1918- 2007- tên thật họa sĩ Thái Tuấn) -- thì may mắn sao; lại nhìn thấy thi sĩ Nguyễn Đạt.
Chàng thi nhân lãng tử đào hoa số một của Saigon cũ (khỏe, đẹp lão, vẫn đi xe gắn máy, dù 71 tuổi; chỉ tiếc chiều cao hơi thấp) đang cà- phê, cà- pháo với một bạn trẻ (được giới thiệu tên, bác sỉ Hùng ở Binh dương) đang tán phét chuyện đời.
"Lâu lắm không gặp anh, anh uống gì, cà-phê sữa nóng nhé !" - Nguyễn Đạt nói .
- " chàng này sinh năm Ất dậu, đúng không? sao bữa nay không chở phu nhân cùng rong chơi, cà-pháo, cà- phê; như những lần khác ;mà tôi đã gặp? "
" bây giờ em đi một mình, vợ em đã có con trai chở".
" cho tôi hỏi thăm cô giáo dạy anh văn rất giỏi", tôi tiếp lời.
" anh có biết họa sĩ Đinh Cường qua đời 7/1/ 2016 ( Hoa Kỳ) tức 8 tháng 1. (Saigon) lời Nguyễn Đạt.
"biết, có post 3, 4 : bài : một bài viết Đinh trường Chinh nói về những ngày cuối của người cha ho khạc ra máu; và, nhờ con gửi bài cho báo mạng (blog PCH); giấu không cho bạn bè biết bệnh tình; đăng thơ Ý Nhi ( mới được giải thưởng CIKADA Thụy điển) than khóc; rồi, Đỗ xuân Tê ở Cali, cũng khóc than Đinh Cường, bằng thơ. "- tôi trả lời .
" anh Đinh Cường là một 'hiền nhân hiếm có, thật tài hoa, chết quá uổng'; anh ấy bảo em cứ in thơ đi, sẽ hỗ trợ ngay 'ngân ảnh vĩ nhân Hoa Kỳ' -- nói xong, đưa điếu thuốc lá Jet lên môi, châm lửa, hút) - lời Nguyễn Đạt.
(tôi im lặng nghe, thầm nghĩ : 'vừa đọc bài Trần hoài Thư ở New Jersey, thi sĩ kiêm chủ nhà xuất bản 'Thư ấn quán tự in, đóng, phát hành hạn chế, 'sao' các tác phẩm văn chương giá trị xuất bản trước 1975 + tác phẩm mới bè bạn ở Mỹ; v.v... vừa tiết lộ, Đinh Cường mới đây, trao cho anh một bì thư dày cộm ( khá nhiều ngân ảnh vĩ nhân Hoa Kỳ) để tạ ơn nhà xuất bản, in tập thơ 'Cào lá ngoài sân đêm / thơĐinh Cường -- nay, anh ấy cần thêm một số bản nữa -- hoặc, trả tiền đặt mua bộ ' Lược đồ văn học Việt nam' ( không thấy nêu tên soạn giả / 6 tập)- tôi đoán tác phẩm biên khảo văn học Thanh Lãng- Đinh xuân Nguyên - nxb Trình bày in lần đầu ở Saigon. (2 tập,)
(thư ấn quán xuất bản/ new jersey, 2014)
(courtesy photo: cothommagazine)
họa sĩ đinh cường ngoài đời (góc trái)
chiêm ngưỡng đinh cường trong tranh (góc phải)
(courtesy photo: cothommagazine)
vậy là, tôi đã được nghe 2 vị khen họa sĩ Đinh Cường -- bỗng nhiên; khiến nhớ tới một chuyện, nhỏ thôi -- xảy ra từ trước năm 1975 ở Saigon, về 'cậu sinh viên trường Mỹ thuật Huế, quỵt tiền mua sách rô-nê-ô Đại Nam văn hiến'.
ấy là, năm 1957, khi cậu học trò Đinh văn Cường từ Thủ-dầu-một cùng cha mẹ, em về Saigon sinh sống (ở Xóm Lách, nay là một một hẻm trên đường Nam kỳ Khởi nghĩa thuộc phường 7/ quận 3/ tp HCM) sắp tốt nghiệp tú tài .
cậu này có tài kẻ chữ in rất đẹp; tôi nhờ cậu kẻ 4 chữ VĂN HÓA Á CHÂU , thay cho 4 chữ cũ trên bìa tờ tạp chí (chủ nhiệm: giáo sư Nguyễn đăng Thục + chú bút gs. Lê xuân Khoa ( hiện định cư ở California) + việc cho đăng một số bài viết, dịch về hội họa của cậu , trên tạp chí 'Văn hóa Á châu'.
( lúc này tôi là biên tập viên kiêm thầy cò/ correcteur -- bài vở tạp chí VHAC trả hậu hĩnh, 200 Vnđ/ trang báo -- Asia Foundation trợ cấp .)
tôi nhớ rất rõ: cậu ta chỉ kẻ 4 chữ VĂN HÓA Á CHÂU thôi, quản lý Trịnh hoài Đức bằng lòng trả 2000 đồng + bài vở Đinh Cường viết, có lần cậu lĩnh tiền bài cả 10 ngàn Vnđ. (khi ấy 35 Vnđ ăn 1 Mỹ kim, thì phải.)
và, những năm từ 1957 đến 1959, bài vở Đinh Cường viết về hội họa đều được đăng thường xuyên; cho tới khi tôi nghỉ làm báo ở Văn hóa Á châu, vì đăng bài điểm sách lên án Hoàng trọng Miên, tác giả Việt nam văn học toàn thư, được giải thưởng tổng thống VNCH; mà thực tế, chàng ta 'đạo toàn tập' bộ Lược khảo về thần thoại VN/ Nguyễn đổng Chi ở Hànội.
tới 1959, tôi cho xuất bản Nhà văn hậu chiến 1950- 1956' (tập 3 trong bộ 'Lược sử văn nghệ Việt nam) in rô-nê-ô, tự đóng lấy, tự phát hành, tự đi thâu tiền. Thì; cậu Đinh văn Cường sắp nhập học trường Mỹ thuật Huế, có tới gác trọ tôi thuê (ở sau Nhà thờ Công giáo Bắc hà, đường Lý thái Tổ, Saigon 10) để ngồi xệp trên sàn gỗ chia từng tờ in rô-nê-ô, đóng, vào bìa.
cậu sinh viên Đinh văn Cường là một trong số 50 người nhận mua sách của Đại Nam văn hiến; ( sách in 'lậu' không xin giấy phép bộ Thông tin) mỗi tháng xuất bản 1 tới 2 cuốn.(giá 50 đ, 100 đ, 200 đ tùy theo số trang ít hay nhiều) -- tôi gửi sách qua bưu điện cho 'họa sĩ ĐinhCường, trường Mỹ thuật Huế' rất đều đặn.
Trước; thì, cậu trả sòng phẳng; sau hơi hơi lơ là, có khi cả 5, 6 tháng 'nhận sách rồi; mà tôi không nhận được bưu phiếu chi trả. Thông cảm sự chậm trễ của 'cậu sinh viên hội họa trẻ tuổi,' có thể đang cơn 'túng ngặt'; cuối năm, tôi đành gửi thư hỏi " sách có nhận đủ không, nếu sẵn' bạc' thì gửi cho nhà xuất bản nhé".
ít lâu sau, nhận được thư trả lời 'đã lâu không còn nhận được sách Đại Nam văn hiến'.
Thầm nghĩ thôi, sách tôi gửi độc giả ở xa (qua bưu điện Tân định) chưa ai khiếu nại bị mất sách cả; duy nhất lần này khiếu nại độc nhất, là 'câu sinh viên hội họa trường Mỹ thuật Huế.
***
-- thế phong [1932 - ] -- đinh cường [ 1939- virginia 2016]
(tư liệu ảnh: đinh cường)
Mọi chuyện qua đi, lần tôi lên Dalat; ký gửi tập truyện ngắn 'Tuyển truyện Thế Phong'-
(Hoa Phương Đông xuất bản do Thế Nguyên bỏ tiền in, Saigon 1960); gặp Đinh Cường (mặc com-lê), Phạm công Thiện, tại nhà sách Duy Tân.Chúng tôi ra trước nhà sách Duy Tân, trên đường Duy Tân Dalat chụp một bức hình kỷ niệm.
(lúc này; gia đình nhà Đinh Cường đã dọn về nhà mới ở đường Nguyễn đình Chiểu (Saigon 3) - nay, đường Trấn quốc Toản, quận. 3 )
có một lần, tôi tới nhà chuyển lời thi sĩ Ninh Chữ (chủ nhà may âu phục Can, ờ 110 đường Tự do) nhờ Đinh Cường vẽ bìa cho tập thơ, Đại Nam văn hiến xuất bản cục in ấn, Vô tình, tôi nhìn thấy 7, 8 cuốn sách rô-nê-ô để ở trên bàn, gần phòng khách; tôi lén mở, liếc nhìn. đúng là :'sách có tên gửi cho người nhận, ' họa sĩ Đinh Cường'.
vậy là ; cậu sinh viên này đã nhận đủ sách, nhận thư đòi tiền; trả lời': đã lâu không còn nhận được sách Đại Nam văn hiến '.
Giữ im lặng; hình như sau đó tôi có viết đôi hàng về chuyện này trong 'Thế Phong: nhà văn, tác phẩm, cuộc đời' thì phải' -- từ đó, tôi không còn gặp hoạ sĩ 'trẻ' Đinh Cường thường như trước .
( bên phải , từ phía từ cầu Kiệu đi xuống)
sau 30/4/ 75 mẹ + (vợ họa sĩ Đinh Cường buôn bán vặt
-- kể cả vợ + con tôi (TP) bán mũ (nón)vải kiếm sống hàng ngày.
( ảnh Internet)
***
Sau giải phóng, có khá nhiều lần, họa sĩ Đinh Cường chở tôi bằng Mobylette xámđi cà-phê, cà-pháo trong một hẻm nhỏ ở mạn Dakao. Cà- phê đen rất ngon, anh ta bảo, chủ là một nghệ sĩ gốc Huế rất có 'gu' cà phê; quen thân; nhưng tôi chẳng hỏi tên làm gì.
Hinh như vào năm 1989; gia đình anh xuất cảnh, tôi không còn gặp mẹ + vợ anh buôn bán nhỏ trên lề đường Hai bà Trưng nữa (Tân định ) -- cũng là vỉa hè mà nơi vợ+ con tôi, cũng bán bánh bông lan; sau chuyển sang bán mũ nón, chuyển tới vỉa hè, phía trước trường Thiên phước -Tân định.
Dăm sáu năm nay , đọc vanchuongviet.org (nguyễn hòa vcv); gặp nhiều bài thơ hay của họa sĩ kiêm thi sĩ Đinh Cường.
thơ tự do viết như nói chuyện (style cinématographique) rất đặc biệt, rất hay là khác; tôi bèn đăng lại trên blog của tôi. ( virgil gheorghiu- tản mạn văn chương/ thế phong - Thephong's poems) .
Năm 2011, Phạm công Thiện qua đời ở Houston, có 1 bài thơ của Đinh Cường viết về Thiện + in tấm ảnh 3 người PCT+ TP+ ĐC chụp ở Dalat năm 1963 + lời nhắn, từ anh Nguyễn Hòa (vcv -- để phân biệt với một Nguyễn Hòa khác ở Hànội): " ĐC nhắn, anh TP viết bài về Phạm công Thiện, để đăng tiếp trên vanchuongviet nhé."
***
Cầm thi tập mới, Nguyễn Đạt tặng (không bán, phổ biến hẹp) để tên nhà xuất bản Giấy vụn/ Bùi Chát; chàng thi sĩ lãng tử Nguyễn Đạt nói ,
" em download từ file Amazon ở Mỹ xuống ấy. Anh có biết Amazon không nhỉ?"
" sao không, CEO Jeef Bezos từng rao bán sách tôi trên mạng, phải nói thật, rất nhiều sách của tôi, là khác.Nào là Thephong by Thephong ... - autobiography (1 used bán 650 usd) ; ''TKH, Nàng là ai?/ Thế Nhật Thế Phong+ Nhật Thu) bán 30 usd một used v.v... không trả một xu teng bản quyền; khi tôi trả lời phóng viên Chinh Nguyên ở Mỹ(bài đăng ở Calitoday.com): ' tôi gọi họ là piracy của Copyright infringement'.
(bài đăng ở Calitoday.com ); tôi gọi họ [Amazon.com]
là piracy của Copyright infringement".
"anh có biết Nguyễn xuân Thiệp ở Mỹ không nhỉ ? Anh ấy ở Dallas, đăng tiểu sử của em qua anh viết + kèm thơ . Anh này từng mang lon đại úy VNCH; cùng đại úy Phan thế Hùng (Châu Trị) làm sếp Tiếng nói quân đội, ở đài phát thanh Dalat trước 1975 ."
" có biết, không quen thân, anh từng có thơ đăng trên tuần báo Đời mới (Trần văn Ân/ chủ nhiệm/ Hoàng thu Đông+ Nguyễn đức Quỳnh chủ bút( không đề tên trên báo) từ thập niên 50 -- thơ ký bút danh Châu Liêm, thì phải? - và, có một lần, nhìn thấy anh ta đến hội thánh Báp- tít Ân điển Saigon thờ phượng, vào một chủ nhật -- rồi sau đó xuất cảnh, theo diện H.O; thì phải ? Cũng được nghe thêm, từ nữ thi sĩ Ý Nhi khen thơ hay ở hải ngoại, tôi nghe loáng thoáng có tên Nguyễn xuân Thiệp + Hoàng xuân Sơn .
đinh bạch dân
SAIGON, JAN., 16, 2016.
TRÍCH THƠ NGUYỄN ĐẠT
Hồn hoa Dran *
Trên mặt đất này chen chúc muôn hoa
mỗi loài hoa có riêng một ngôn ngữ
nói với riêng tôi là đóa dã quỳ
bấy nhiêu năm ở núi rừng Đa thọ.
Trên mặt đất này rất nhiều miền lạ
một một miền có riêng một linh hồn
linh hồn tôi ở mãi Dran- Đơn dương
ở nơi ấy cũng như ở Đa thọ.
Dẫu ở Dran dẫu ở Đa thọ
cũng như ở B'lao Đà lạt Di linh
dẫu ở nơi đâu trên miền cao nọ
vẫn đóa quỳ dậm gió rung rinh.
---
* chỉ một chữ đầu đọan thơ viết hoa .( Bt)
B' lao xanh *
Xe dừng nghỉ ở B' lao một buổi trưa
buổi trưa nào đó không quan trọng
một buổi trưa xanh một buổi trưa vàng
một buổi trưa xám xịt cũng cần để thở
Buổi trưa đó trong xanh
cà-phê đắng cây cỏ hoang vu
và biểu tượng của đền đài phế tích
và tiếng nói ai thức mộng ban sơ
Tiếng nói ai ngắt cơn gió lạnh
khuôn mặt thấm dậy giấc mơ
giấc mơ tôi suốt đời hai mươi mấy năm không ngủ
mấy nghìn đêm thức trắng tôi chờ
Xe qua B' lao, B' lao xanh. Hồn xôn xao
tôi xuống chỗ này
nàng vận áo ngắn tay không ngại giá rét
từ ban sơ gió đã tràn heo may
Từ B' lao sơ B' lao đã xanh
một ngôi quán rộng rinh chứa mấy nghìn đêm trắng
chứa mấy nghìn hân hoan chứa mấy nghìn buồn phiền
chứa những ngày ân sủng chứa hối lỗi muộn màng
chứa hết hồn tôi động đậy đau đớn
chứa hết hồn nàng u uất lặng câm
men rượu bia thay cà-phê đắng
điệu Blues câm buồn sẽ tỏa lên xanh.
---
* B' lao, tên gọi từ thời Pháp thuộc, nay , Bảo lộc. (Bt)
Một bông hoa nhỏ
Ai kia nghìn lần không nói
thuở trăng vỡ mộng chia hai
trái đất tràn cơn giá lạnh
một mình em hạ sinh đôi.
Ai kia mê mải u buồn
cho những kiếp nào sẽ tới
nghìn xưa chưa hết quay cuồng
trái đất nghìn sau có vậy?
Đã về đây hay ảo tưởng
ai kia hiu hắt bên hồ
sương tan sợi khói vương vấn
điếu thuốc khô môi bao giờ.
Đã về đây đã thật về
ai kia lặng nhìn không nói
lặng nhìn ai tựa cơn mê
điếu thuốc tàn rơi mệt mỏi.
Tàn rơi. Điếu thuốc tàn rồi
ai đến với kề vai bên người
em ơi mai này có nhớ
một bông hoa nhỏ bồi hồi .
Finnom *
Thi-họa-sĩ Đinh Cường
còn nhớ mấy Phú thạnh
tối màu trời Finnom
xiêu dáng người hiu quạnh
Trở lại chi chiều nay
cho mây sà xuống thấp
cho lá rớt khỏi cây
cho ai đi chân đất
Rồi đổ mưa sũng tóc
rồi ướt ai vai gầy
rồi ai buồn muốn khóc
xui thác nước tuôn hoài
Mưa bưởi rưởi trên đường
phút giây nào từ biệt
xe còn đợi ai lên
ai vườn sau rét mướt
Ai buồn như bánh xe
quay hoài trên mặt đất
tôi buồn như nan xe
lao tới hơn móng sắc.
nguyễn đạt
---
* Finnom ; tên từ thời Pháp thuộc, nay Phi- nôm. (Bt)
( nxb giấy vụn ( tp. hcm 2015/ phổ biến hẹp)
thi tập DRAN- B' LAO- DI LINH- ĐÀ LẠT - ĐA THỌ/ thơ NGUYỄN ĐẠT
khổ 13, 3 x 19, 5 cm, 140 trang ( nxb giấy vụn (2015)
không ghi số giấy phép,
phụ bạn họa: đinh cường,
phác họa chân dung nguyễn đạt: vu par dinhcuong.
trang đầu thi tập, có câu:
' Le domicile est suspendu au cou de
l' homme comme une punition' / Prof. Alain '
đọc câu này, tôi nói với tác giả:
' thân thể người ta chia làm 3 phần " đầu mình + chân tay--
phần quan trọng không là đầu+ mình+ chân tay - mà là "cou giữa"-
tiếng tây học từ xưa, chỉ 'cou giữa' là thằng phải gió thêm vào.
" thơ nguyễn đạt đạt tiêu chuẩn thơ hay, đạt từ lâu lắm rồi !"
cuối thi tập, tác giả ghi vài hàng tiểu sử gọn, nhẹ, đầy đủ.
- còn ghi số'(cell phone: 0903. 139. 942)
+ e- mail: < lieutunguyen@yahoo.com >
(Bt)
-----------------------------
bài đăng lại
-----------------------------
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét