bài điểm sách đầu tiên " nhà văn hậu chiến " / thế phong -
báo bách khoa, saigon 1959 .
' nhà văn hậu chiến 1950-1956 ' :
" thế phong chưa phải là
nhà phê bình văn học mà tôi [ triều đẩu ] mong đợi "
Lời dẫn:
Cuối năm 1959, NHÀ VĂN HẬU CHIẾN 1950- 1956 ( tập 3 / Lược sử văn nghệ VN 1900- 1956 ) sách in rô- nê- ô ra mắt lần đầu tiên ở Sài Gòn ( có giấy phép xuất bản, được bầy bán tại các nhà sách lớn ở Saigon) - người đầu tiên, nhà văn Triều Đẩu tìm tới địa chỉ 504 Hồng Thập Tự,
( Saigon 3) sau khi bỏ 200 đồng mua 1 cuốn Nhà văn hậu chiến cầm theo . Đọc giả này, thân hình mập mạp, kềnh càng , hớt tóc ngắn, giọng hách dịch tựa an ninh chìm, đòi gặp mặt tác giả. Cô Đỗ Thị Chi, em vợ nhà văn Nhật Tiến , trả lời hách dịch không kém : "... ông hỏi tác giả để làm gì, tác giả đi vắng rồi , mà sách này có số kiểm duyệt đàng hoàng...". ( khi ấy, Tủ sách Đại Nam văn hiến mượn địa chỉ nhà xuất bản Huyền Trân / Nhật Tiến) .
Sau đó, trên tạp chí Bách khoa LVI, có bài viết điểm sách của Triều Đẩu. Đây là bài đầu tiên , khi NHÀ VĂN HẬU CHIẾN ra mắt, sách đề cập " Kẽm Trống / Trúc Sỹ đạo 1 tác phẩm của Nhất Linh + Khái Hưng . Triều Đẩu ' điều chình 1 điểm ngộ nhận về tác phẩm Kẽm Trống / Trúc Sỹ ' . Bởi, Trúc Sỹ, là bạn văn của Triều Đẩu , mà xưa kia, còn ở trong nhóm THẾ KỶ ( Hànội trước 1954 ) gồm : Bùi Xuân Uyên, Xuân Nhã, Triều Đẩu, Trúc Sỹ, Tạ Tỵ v. v. ...
Tới thập niên 60, Triều Đẩu có 2 cuốn in trong Tủ sách Đại Nam văn hiến: MEN RƯỢU ĐẾ ( truyện dài - in rô -nê-o không giấy phép ) và NĂM CHƯƠNG TỰ NGÔN ( hồi ký văn học , có giấy phép, in tại KIM LAI ẤN QUÁN, cơ sở in đẹp, đắt nhất thời đó .)
Tôi sẽ cho post tiếp NĂM CHƯƠNG TỰ NGÔN / TRIỀU ĐẨU - sau khi NHỮNG KHUÔN MẶT VĂN NGHỆ ĐÃ ĐI QUA ĐỜI TÔI / TẠ TỴ chấm dứt, trên web tản mạn văn chương thế phong .
ĐƯỜNG BÁ BỔN.
ĐIỀU CHỈNH MỘT DIỂM NGỘ NHẬN VỀ:
TÁC PHẨM" KẼM TRỐNG' CỦA TRÚC SỸ "
bài viết : triều đẩu.
ÔNG THẾ PHONG vừa cho ra mắt một loạt phê bình văn học. Riêng về những nhà văn sau 1945. Đó là điều ai nấy đều mong đợi, bởi vì sau thời gian đó, chưa có người tiếp tay Vũ Ngọc Phan, chốc đã đằng đẵng 15 năm trời -- đúng 1 thời luân lạc của cô Kiều. Ông Thế Phong đã có thiện chí làm công việc tiếp tay Vũ Ngọc Phan, mặc dầu giữa thời đại đáng lẽ tiến bộ về mọi phương diện này, ông đã không được may mắn có những phương tiện ấn loát và trính bày như Vũ Ngọc Phan. Lỗi đó nhất định không phả hoàn toàn ở ông rồi. A ha ! Thời cuộc.
Công việc làm của ông Thế Phong tuy đáng khen và khuyến khích, song xin thú thực, đã không làm cho tôi thỏa mãn. Bởi vì riêng tôi, tôi vẫn chủ trương rằng nhà phê bình văn học, phải như 1 nhà giải phẫu và ngọn bút phê bvình phải như con dao chuyên môn, khiến độc giả hiểu rõ 1 tác giả dưới mọi khía cạnh. Thí dụ: Giữa thời mà quốc dân đồng bào ông [ Pháp ] , đã coi Voltaire như một vị á thánh văn nghệ, Emile Faguet đã hạ bút phê bình thẳng thắn và xác thực, chê Voltaire có óc con buôn và kém hẳn J.J. Rousseau về cốt cách hồn nhiên và chân thành. Tâm lý con người vốn ảnh hưởng tới sự nghiệp, những tác phẩm quá duy lý thường khó vượt được thời gian .
Cũng vì không đi sâu được vào tâm lý các nhà văn, ông Thế Phong đã có những ngộ nhận đáng tiếc. Thí dụ: ông đã cho Trúc Sĩ ' đạo' văn , từ côt truyện đến lời văn của Nhất Linh và Khái Hưng . Những câu chuyện ' sao y chính bản ' . hay ' trích lục ' trong văn nghệ, nếu có, đã không thể mang tính cách tội tiểu hình, nếu chúng ta nhận thấy' Người biển lận' của Molière chỉ là xào xáo lại tác phẩm' Lọ vàng' của Plaute. . Điều cần thiết là việc xào xáo đóc có nghệ thuật hay vụng về.
Song ở đây, nhất định là không có ' đạo ' theo những lý do trình bày dưới đây. Cũng nên nói trước rằng, riêng Trúc Sĩ đã không có ý định cải chính hay điều chỉnh, bời vì, ông tin ở điểm thiêng liêng của cái gì gọi là ' sự thật ' - và cái gì đã là' sự thật ' , thì dù có bị ngộ nhận , sẽ chỉ là chuyện nhất thời - và rồi người thức giả sẽ hiểu rõ đâu là sự thực. Nhưng tôi thấy có bổn phận nói, để ông Thế Phong rõ sự nhầm lẫn của ông, bởi lẽ nhà văn cũng như nhà phê bình đều chúng lý tưởng phụng sự Chân- Thiện- Mỹ.
a) Truyện ' Kẽm Trống' như Trúc Sĩ nêu rõ , là 1 tiểu thuyết ký sự xây dựng trên những sự
kiện lịch sử của địa phương, nghĩa là được truyền tụng trong nhân dân tập quán địa phương đó.
b) Vậy thì, rất có thể, sự kiện đó đã xảy ra 10 năm về trước cho cốt truyện của Nhất Linh, Khái Hưng -- dưới 1 đầu đề ' Báo thù chồng '. Cùng 1 xuất xứ , thì tất nhiên , những chi tiết, những tác động có thể trùng nhau. Ở 2 truyện' Kẽm Trống ' và ' Báo thù chồng ' - tuy vậy cũng chỉ có 1 chỗ giống, là dùng mưu bắt thủ phạm viết sớ, để lấy bút tích thú tội, đưa ra [ để ] nhà cầm quyền để bắt thủ phạm. Có vậy thôi, còn nguyên nhân câu truyện, tình tiết và biến chuyển và động tác đều khác hết. Sao lại có thể cho là cùng 1 bố cục được?
c) Ai đã từng quen Trúc Sĩ, đều rõ Trúc Sĩ đã từng là cán bộ tư pháp, đã đích thân điều tra và xét xử vụ giết người ở Đoan Vĩ năm 1948 này. Và công lý đã trừng trị bọn sát nhân.
Ông Thế Phong cho rằng Trúc Sĩ đã muốn đánh lạc dư luận về vụ đạo văn này, nên đã thêm 1 đoạn ở sau truyện, nêu tội ác của lũ người mới tại Đoan Vĩ . Nhưng chúng ta cần biết :
d) ' Kẽm Trống ' là một ký sự , nhưng cũng là 1 tiểu thuyết, vì vậy yếu tố nghệ thuật vẫn là thường tình . Việc đặt song song 2 tình trạng Đoan Vĩ, trước và sau 1945, chỉ là nghệ thuật cấu tạo truyện . []
TRIỀU ĐẨU
nguồn: tạp chí BÁCH KHOA LVI , Saigon 1959, - tr. 61-62.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét