một đôi bài thơ lẻ của APOLLINAIRE, DENOS, ÉLUARD

                                                một vài bài thơ lẻ của
          apollinaire, robert  denos, và  paul  éluard  

Lời dẫn:
 Apollinaire , Robert Denos và Paul Éluard lả khuôn mặt lớn  trường phái siêu thực Pháp - siêu thực từ  khởi điểm vào nghề  .  Denos ( 1900-1945)  qua đời trong trại giam Đức quốc xã,    bắt đầu từ thơ siêu thực  rồi sau bước  qua trữ tình.    W. Apollinaire ( 1880- 1918) , người bạn  thân thiết,  một động lực mạnh mẽ thúc đẩy các họa sĩ lập thể nổi danh  : Picasso, Matisse  v.v. .. cả 2 khuynh hướng :  tượng trưng lẫn siêu thực.  
Còn Paul Éluard  ( 1885- 1952)   trong kháng chiến chống Đức quốc xã ,  sáng tác trải nghiệm qua lối thơ dấn thân , và  điều từng trải bi thảm từ  trong  cuộc chiến thế giới  II.

Nguyễn Văn
, người dịch.

                            I   apollinaire  
                                thơ gửi lou

G ió cam thổi  đó, hỡi Lou của anh, em nhớ không ?
Dịu ngọt như tình yêu chúng ta trong thời gian ấy
Em gửi cho anh một mùa đông Nimes
Và anh không dám ăn  trái cây đẹp màu vàng  thiên thần

Anh đã giữ những trái cây đó  chúng ta ăn chung

Bời vì anh đến gặp anh ở Nimes

Rồi trái cam vẫn còn nguyên
Trái cam nhỏ xíu đợi quá  lâu đã khô dần

Trong khi đạn trái phá bay ngang
                              anh ăn trái cam đó
Nó tuyệt diệu như tình yêu chúng ta ở Nimes
Hỡi mặt  trời tập trung hòa  hợp như vần thơ
Của  tình yêu tuyệt vời 
                                  trái cam nhỏ bé của anh

Kỷ niệm có phải là
                  trái cây ngon lành anh thưởng thức
Ăn trái cây 
                  có anh có làm tiêu tan  kỷ niệm
Có thể nào
                anh quên
                              tình yêu tội nghiệp chúng ta  ở Nimes
 và em ơi, anh đã một mình ăn  hết
                        trái cam cùng lớp vỏ bao quanh

Lou yêu dấu  của anh
                  đ6i khi thôi em hãy nhớ 
                              trái cam nhỏ bé của anh 
Dịu ngọt  biết chừng nào
                 tựa tình yêu tôi nghiệp chúng ta  ở Nimes
Dịu ngọt tựa tình yêu  của chúng ta
                                       một  thời gian đâu đó ở Nimes

Anh vẫn dành  một trái cam  thật sự 
               trái  cam trong tim kỳ diệu
                                   thật sự vẫn là một trái tim yêu  .

[]

APOLLINAIRE


                               II  robert denos 
                                1.  trạng thái thức tỉnh

không phải  bởi sốt cao, cũng không mất ngủ
không phải  trạng thái bị bao vây
gọi như thế   bởi vì ngồi trên đó
càng không phải  trạng thái mới lạ
càng không phải  rất nhiều sự vật khác đâu ?
Nhưng
         đó là
                trạng thái thức và tỉnh
 của  một khoảnh khắc
giữa  tĩnh vật
                     cùng là ý tưởng
vẫn không  thể  xác định
 có thực rõ là  
                  vào một ngày nào ...


                             2.   bài  thơ chót

Anh  mơ mộng thật mãnh liệt
                                                    tới em
anh đi thật nhiều nơi
                                nói năng cũng  thật nhiều
đã lại yêu thật nhiều
                                  bóng  dáng  cô em rồi 
 thế là  chết đi được
               vì  bây giờ chẳng còn gì để nhớ !
 chỉ còn là bóng dáng của bóng dáng vu vơ
một trăm lần hơn bóng dáng thực
vây là
          chỉ còn bóng
                      và dáng  anh thôi ư?
mà em có  là  
                vầng mặt trời đỏ ối .

[]

ROBERT DENOS

                                  III   paul éluard
                                        nhân danh

Nhân danh  vầng trán sâu thẳm tuyệt hảo
nhân danh đôi mắt mà tôi ưa nhìn
nhân danh cặp môi  tôi  đang  hôn
trong bữa nay và  nhiều lần  như thế

Nhân danh hy vọng  bị chôn vùi
nhân danh giọt nước mắt trong đêm đen
nhân danh lời khẩn cẩu phì cười
nhân danh cả  tiếng cười  ghê rợn

nhân danh những tiếng cười trên đường
sự hiền dịu nối lại từ tay chúng ta
nhân danh những trái cây phủ đầy hoa
trên trái đất đẹp  đẽ  hiền lành vô tội

Nhân danh  những tên đàn ông năm trong lao tù
nhân danh những đàn bà bị lưu đày nghiệt ngã
nhân tất cả bằng hữu  chúng ta
bị đầy đọa, tàn sát đủ  mọi cực hình
bởi vì
         tôi không chịu  màn đêm  bóng tối ?

Chúng ta phải nuôi dưỡng căm hờn
khiến sắt thép giận đùng đùng  tức giận
bảo vệ giữ gìn ảnh hình cao đẹp
của  biết bao người
                         tội hình bị tầm nã khắp nơi
vậy là
          những vị được gọi là vô tội kia ơi
                                                đã và đang  chiến thắng  rồi .

[]
PAUL ÉLUARD

Nguyễn Văn  dịch  

nguồn:  tạp chí NHÀ VĂN , số 3. 1975 -
             phát hành ở  Saigon ( tr. 19- 22)
              Nguyên Sa & Trần dạ Từ chủ trương .